Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Opvoeding(1)

Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Opvoeding(1) – Hennie Stander

Opvoeding is noodsaaklik sodat die vaardighede en die insig wat deur een geslag verwerf is, oorgedra kan word na ‘n ander geslag. ‘n Mens moet egter nie die fout maak om te dink dat skole en formele onderrig eers in die moderne era ingestel is nie. Reeds in die antieke tye was daar georganiseerde opvoeding van kinders.

Sumeriese opvoeding

Toe God vir Abraham geroep het om die stad Ur in Sumerië te verlaat om te trek “na die land toe wat Ek vir jou sal aanwys” (Genesis 11:31-12:5), was dit inderdaad ‘n daad in die geloof. Ur was reeds ‘n ontwikkelde stad, en Abraham is geroep om dit te verlaat vir die onbekende. Die Sumeriërs, wat tussen die Tigris- en die Eufraatrivier gewoon het, het reeds meer as 3000 jaar v. C. oor ‘n skryfsisteem beskik. Hulle skryfmateriaal was kleitablette. Hulle het die tablet in hulle linkerhand vasgehou en dan met ‘n riet- of metaalstilus skriftekens op die nat, gebreide klei afgedruk. Die punt van die stilus was wigvormig en dus het die skriftekens soos ‘n groepering van wiggies of spykers gelyk – vandaar die naam spykerskrif.

Argeologiese vondse uit hierdie tyd toon aan dat daar baie skole was in antieke Sumerië. In hierdie skole is die leerlinge opgelei vir religieuse, handels en regeringstake. Die onderrig was duur en verder was dit ook vrywillig. Die leerlinge het dus uit die hoër klasse van die samelewing gekom. Die leerplanne het gehandel oor wiskunde, tale, aardrykskunde, plantkunde, dierkunde en ander kulturele studies. In die stad Mari is tablette gevind wat oefeninge van kinders bevat met die onderwysers se korreksies daarop wat in die klei aangebring is. ‘n Leermeester is ‘n vader genoem en hy het sy leerlinge as seuns aangespreek. Hierdie leermeesters het die skool met die hulp van assistente bedryf. Daar was selfs onderwysers vir spesifieke vakke.

Op een tablet wat daar gevind is, word vertel wat ‘n seun in die skool gedoen het: “Ek het my tablet gelees, my ete genuttig, my tablet voorberei, daarop geskryf, en dit voltooi”. Vir ongehoorsame leerlinge is die roede gebruik. Die ouers moes self betaal vir die opvoeding. Daar is natuurlik geen bewys dat Abraham so ‘n “tablethuis” (soos hierdie skole genoem is) bygewoon het nie. Nogtans moet ons besef dat hy nie uit ‘n onbeskaafde en ongeletterde wêreld gekom het nie.

Skrywer:  Prof Hennie Stander