Gebruike en Gewoontes in die Bybel: Stede en Dorpe(1) – JP Louw
Toe die vroegste mense begin het om die grond te bewerk, het hulle skuilings soos grotte verruil vir areas met meer vrugbare grond waar daar ook water beskikbaar was. Soms het dit tot botsings gelei met ander nomadiese groepe wat die water wou deel. Probleme soos hierdie het gemaak dat die vroegste landbouers bymekaar moes woon vir beskerming, en so het die eerste klein dorpies begin ontstaan. Hierdie dorpies was weinig meer as klein gehuggies. Ons moet nie aan hulle dink in terme van moderne dorpe nie.
Wanneer so ‘n dorpie taamlik kwesbaar was, het. die inwoners dikwels hulle huisies so gebou dat hulle aanmekaar gelas het met ‘n soliede muur aan die rugkant wat tegelyk ‘n skermmuur gevorm het met slegs een ingang na ‘n binneplein. Soms het die area ‘self deur sy ligging redelike veiligheid gebied en kon ‘n keerwal of muur van gepakte klippe bykomend opgerig word. Dit het veral gebeur wanneer die gebied baie vrugbaar was of ook op ‘n handelsroete geleë was. Die relatiewe rykdom van so ‘n groepie bewoners het gemaak dat hulle meer kon bebou, veral toe brons ploegskare begin maak is en die landbou ook buite die omringde wonings uitgebrei het. So ‘n woongebied, met ‘n behoorlike muur omring, is ‘n stad genoem. In Levitikus 25:29-31 lees ons van so ‘n ommuurde stad en van dorpe sonder mure. Dit was die muur wat dit ‘n stad gemaak het en nie juis die grootte van die plek nie. Sells stede so belangrik soos Jerusalem en Megiddo was ten tye van die Ou Testament maar bale klein in terme van moderne standaarde. Die hele lengte van die muur om ‘’n groterige stad was dikwels maar tussen 1 en 2 kilometer. Jerigo se muur was maar ongeveer ‘n half kilometer in lengte. Daarom kon Josua en sy mense op die sewende dag van hulle beleëring sewe maal om Jerigo loop (Josua 6:15). Later is by sommige stede baie sterk mure opgerig van gemesselde klippe of stene. Stede met so ‘n muur is ‘n versterkte stad genoem (Jeremia 34:7).
Stede en dorpe het bymekaar groepeer. In tye van oorlog het inwoners van die dorpe dikwels in die stede gaan skuiling soek en in oestye het inwoners van die stede dikwels gaan help om die oes op die lande rondom die dorpe in te samel. In Josua 15:32, 36 en 41 lees ons van “stede met hulle dorpe” wat saam nedersettings gevorm het.
Skrywer: Prof JP Louw
