Geloofsvrae: Die inspirasie van die Bybel

Geloofsvrae: Die inspirasie van die Bybel – Adrio König

Die inspirasie van die Bybel

Die bespreking van die gesag van die Bybel vra vanselfsprekend om ‘n bespreking van die inspirasie omdat die gesag gewoonlik op die inspirasie gegrond word. Omdat die Bybelboeke geïnspireer is, het hulle gesag en is hulle betroubaar. Hiervoor is daar veral twee Skrifverwysings. `Die hele Skrif is deur God geïnspireer en het groot waarde ...’ (2 Tim 3:16). `Geen profesie in die Skrif kan op grond van eie insig reg uitgelê word nie, want geen profesie is ooit deur die wil van ‘n mens voortgebring nie. Nee, deur die Heilige Gees meegevoer, het mense die woord wat van God kom, verkondig’ (2 Pet 1:20-21).

Dit is nodig dat ons eers kyk na die betekenis van hierdie twee uitsprake. Die uitspraak in die Petrusbrief verwys net na ‘n deel van die OT. Die uitspraak uit 2 Tim is breër. Dit het op `die hele Skrif’ betrekking, en `die hele Skrif’ vir die vroeë Christene was die Ou Testament, egter nie soos ons dit vandag ken nie, maar in die vorm van die Septuaginta, ‘n Griekse vertaling van die Ou Testament wat op baie plekke onnoukeurig is, en meer boeke ingesluit het as ons huidige Ou Testament, die sg. apokriewe boeke wat ons juis nie vandag as gesaghebbend erken nie. Die skrywer van 2 Tim sê dus dat ‘n onnoukeurige vertaling van ‘n baie groter OT as wat ons vandag erken, deur God geïnspireer is en groot waarde het.

Dit beteken nie dat ons niks uit hierdie tekste kan aflei nie. Dit beteken ten minste dat die Ou Testament – en ons mag gerus glo ook die Nuwe Testament omdat Jesus die apostels wat groot dele van die NT geskryf het, op ‘n besondere wyse voorberei het om die evangelie te verstaan – in ‘n besondere sin onder die sorg van God geskryf is, en dat die profesieë nog direkter met Hom in verband staan en veral nie sonder sy betrokkenheid uitgelê kan word nie. Maar veel meer sal ‘n mens ook nie kan aflei nie, sodat ons nie ver kom om met behulp van Bybelse stowwe ‘n inspirasieleer (presies hoe God by die ontstaan van die Bybelboeke betrokke was) in enige besonderhede op te stel nie. Dit is ook waarom die kanon voor die inspirasie behandel is. Die inspirasie help ons nie om die gesag van die Bybel te verstaan nie, wel om dit te bevestig.

Daar is in die loop van die geskiedenis verskillende inspirasieteorieë ontwerp. Nie een van hulle is regtig bevredigend nie, maar dit is tog goed om daarvan kennis te neem. Daar is die meganiese en die organiese teorieë. Elkeen van hulle kan ook verder ingedeel word, maar dit is nie nou nodig nie.

Die meganiese of woordelikse of letterlike inspirasieteorie leer dat die presiese woorde geïnspireer is. Die groot nadruk van hierdie teorie is op die werk van die Heilige Gees. Hy is die eerste en eintlike outeur. Die mens is nie veel meer as ‘n meganiese werktuig wat Hy gebruik het presies soos Hy wil nie. Die mense het presies geskryf wat die Gees hul ingegee het. Daarom kom ‘n mens dikwels radikale uitsprake in dié verband teë soos dat elke sin, elke woord, elke letter in die Bybel die direkte uitsprake van die Allerhoogste God is. Alle inligting wat in die Bybel gegee word, van watter aard ookal, is volkome suiwer en korrek. Die groot argument is dan dat die Bybel God se Woord is en omdat Hy volmaak is en nie kan lieg nie, moet alles die volle waarheid wees. Natuurlik kan daar kopiërings- en vertalingsfoute wees, maar daar kon in die eintlike oorspronklike geskrif wat elke skrywer vir die eerste keer geskryf het (die outografa), nie foute in enige vorm gewees het nie.

Die organiese inspirasieteorie probeer die saak effens ruimer benader. Dit probeer meer ruimte gee vir die persoonlike bydrae van die skrywer. Die woord `organies’ probeer dit uitdruk: die mens is nie meganies, willoos, soos ‘n woordverwerker gebruik nie, maar as ‘n orgaan wat ‘n eie bydrae kon maak. Daarom is daar ooglopende verskille in die taal, styl, doel, en metode van die verskillende skrywers waarvan die Sinoptiese Evangelies goeie voorbeelde is.

Nie een van hierdie teorieë bied egter ‘n bevredigende oplossing vir die werklike vrae waarvoor ons staan nie. Die feit dat ons glo die Bybel is die gesaghebbende getuienis van die openbaring van God in Israel se geskiedenis en in Jesus, kan nie op enige manier bewys word nie. As dit kon, sou dit ook nie meer geloof gewees het nie.

Skrywer : Prof Adrio König