Geloofsvrae: Voorsienigheid: Die raad van God

Geloofsvrae: Voorsienigheid: Die raad van God – Adrio König

Voorsienigheid: Die raad van God 

Nou verbonde aan Calvyn se albeskkingsleer is die siening van die `ewige, verborge raad’ van God as die detailplan wat Hy voor die skepping opgestel het vir die verloop van die ganse geskiedenis op aarde. Dit hang saam met ‘n redelik statiese siening van God self. God is die ewige, onveranderlike, in sigself genoegsame God. Hy het in die ewigheid ‘n plan opgestel wat Hy in die geskiedenis uitvoer. Alles wat gebeur, gebeur presies volgens die besonderhede wat in hierdie plan vervat is.

‘n Mens kan ook ‘n minder statiese siening van God hê, en Hom eerder sien as die betrokke Verbondsgod wat saam met sy volk ‘n geskiedenis maak, ‘n geskiedenis waarin Hy wel die inisiatief neem, maar waarin mense hul eie insette maak waarop Hy dan reageer. Met so ‘n siening sal ons natuurlik ernstige vrae ontwikkel oor Calvyn se siening van God en van sy ewige, verborge raad.

Die eerste vraag is oor sy ewige raad. Die feit dat sy raad ewig genoem word, kan tog nie beteken dat sy raad reeds voor die skepping klaar opgestel moes gewees het nie. Die ewigheid was nie net vóór die tyd sodat dit opgehou het toe die tyd begin het nie. Hy is nou nog die ewige God en Hy doen nou nog dinge `in die ewigheid.’ As Hy nou ‘n besluit neem, is dit net soseer ‘n ewige besluit as wat sy besluite voor die skepping ewig was. Die ewigheid omvat en oorspan die tyd sodat ewig beteken voor-tydig, gelyk-tydig en na-tydig. Ook sy huidige besluite is dus deel van sy ewige raad want dit is besluite wat in die (huidige!) ewigheid geneem is. En ook in die toekoms kan Hy nog ewige besluite neem. Sy `ewige’ raad is dus nie sy besluite voor alle tyd wat nou net uitgevoer word nie, maar sy besluite in die ewige ewigheid wat nou nog voortgaan.

Iemand sou kon teenwerp dat God se ewige besluite nie sien op die tyd wanneer dit geneem is nie, maar daarop dat dit vir alle ewigheid geld. Dit is natuurlik so, maar as dié besluite net voor die skepping (tyd) geneem kon word, geld dit nog steeds dat die ewigheid dan voor die tyd opgehou het en God nie nou meer ewiggeldende besluite kan neem nie. Dit alles is op sy beste ‘n verwarring tussen tyd en ewigheid.

Die tweede vraag is oor die verborge raad van God. Reeds vroeër het dit geblyk dat ‘n sekere siening van God en van sy voorsienigheid baie nadruk lê op sy verborge raad. As Calvyn nie kan begryp hoe God alles, ook die sonde, in besonderhede kan voorbeskik maar tog nie daarvoor verantwoordelik is nie, beroep hy hom op die verborgenheid van die raad van God. Dit is ‘n algemene manier waarop baie Christene die feit probeer hanteer dat daar soveel smartlike dinge in mense se lewens gebeur – óók sinlose lyding en smart in die lewens van die kinders van God – God het ‘n goeie doel daarmee, maar dié doel is vir ons verborge.

Omdat daar so vreeslik baie uiterste vorme van lyding voorkom, word hierdie verborge raad natuurlik baie belangrik, en as ‘n mens dit nog koppel aan die onbekende uitverkiesing ook, blyk dit dat sommige van die heel belangrikste dinge in ons lewe juis in hierdie verborge raad van God opgeneem is, en dus ontoeganklik is vir ons. Uiteindelik word sy verborge raad belangriker as sy openbaring! Wat regtig op aarde gebeur, gebeur nie volgens sy geopenbaarde raad of Woord nie, maar volgens sy verborge raad!

As ons na die Bybel gaan kyk, is daar min gegewens oor hierdie verborge raad. Tradisioneel is ‘n beroep gedoen op Deut 29:29 waar die OAV van `die verborge dinge’ gepraat het en die NAV lui: `Wat nie geopenbaar is nie, is bekend aan die Here ons God, maar wat geopenbaar is, is vir altyd bekend: ons moet lewe volgens hierdie wet.’ Die eerste deel van die teks sê net dat daar dinge is wat God in die tyd van Deuteronomium (nog?) nie geopenbaar het nie. Daar is geen rede om aan te neem dat dit nie ná die tyd geopenbaar is nie en dat dit vir altyd onbekend moet bly nie, óf dat hierdie onbekende dinge die eintlike beslissende dinge is nie. Uit die tweede deel is dit duidelik dat die belangrikste dinge die geopenbaarde dinge is.

Ons moet onthou dat Deuteronomium handel oor gebeurtenisse wat baie vroeg in die heilsgeskiedenis plaasgevind het toe baie dinge nog onbekend was vir die volk van God. Selfs Jesus sê soveel later nog vir sy dissipels dat die Heilige Gees hulle eers later alles sal vertel (Joh 16:12ev). Dit is dus nie vreemd dat ons dan later lees van die hele raad van God (OAV) of die volle heilsplan van God wat deur Paulus aan die gemeente in Éfese bekend gemaak is nie (Hand 20:27). In hierdie lig word dit dan moeilik om te aanvaar dat ‘n groot deel van God se heilsplan (selfs die grootste en belangrikste deel!) eintlik nie vir ons bekend is nie. Woon Hy dan nie met sy volle wese in Christus nie, en is dit dan nie juis so dat ons die geheimenis van God kan ken omdat hierdie geheimenis Christus self is in wie `al die verborge skatte van wysheid en kennis te vind’ is nie? (Kol 2:2,3,9)

Onder die raad van God moet ons die besluite van God verstaan wat Hy in die verlede, hede en toekoms neem om uiteindelik sy doel met sy skepping te bereik. In hierdie besluite neem Hy die inisiatief maar reageer ook op dit wat ons doen. Hierdie besluite bly gerig op die uitvoering van sy doel met ons (21.3), maar dit is dikwels nuwe en ongewone besluite waarin Hy sinvol reageer op ons ongehoorde ongehoorsaamheid en ontrou – om nie eens van die aanslae van die bose magte te praat nie.

Wat nou hier verduidelik is, is egter nie die tradisionele siening van die raad van God nie. Soos reeds aangedui, het die tradisionele siening direk saamgehang met Calvyn se albeskikkingsleer en deel dit dus ook in al die probleme wat reeds in dié verband genoem is (o.a. einde 48).

Skrywer: Prof Adrio König