Het Jesus werklik vir die mense in die doderyk gepreek?
Sommiges wonder hier rondom die tyd van Paasfees oor die vraag of Jesus werklik vir die mense in die doderyk gepreek het.
In die Bybelse tyd is geglo dat alle mense na hulle dood na die doderyk onder die aarde gaan wat in Grieks Hades genoem is. Ek onthou self uit my kategese dae in die vroeë tagtiger jare hoe die dominee die storie vertel het van hoe Jesus met sy kruisdood na die hel neergedaal het en daar gepreek het vir almal van Adam en Abraham dwarsdeur tot anderkant Noag en die vloed. Die wat sy prediking geglo het en tot bekering gekom het, het dan saam met hom na die hemel toe gegaan (vgl. die Apokriewe Evangelie van Nikodemus [450-550 n.C. geskryf] hoofstuk 17-27 en veral 25). Was dit regtig so, en waar lees ons dit? Kom ons kyk of ons op die spoor van hierdie vraag kan kom.
Ons reis begin in 1 Petrus 3:18-19 en ons maak met die eerste oogopslag by die Afrikaanse Ou Vertaling oop wat lui: “18Want Christus het ook eenmaal vir die sondes gely, Hy die Regverdige vir die onregverdiges, om ons tot God te bring-Hy wat wel gedood is na die vlees, maar lewend gemaak deur die Gees;19in wie Hy ook heengegaan en gepreek het vir die geeste in die gevangenis.” En daar het jy dit, dit staan tog daar in Ou Vertaling! Het ons dus alles daaroor gesê? Inderdaad nie! Indien ons dit met die Nuwe Vertaling vergelyk, sien ons ‘n interessante ander perspektief. Die Nuwe Vertaling lui: “19En so het Hy na die geeste in die gevangenis gegaan en daar sy oorwinning aangekondig.”
Sien jy die duidelike verskil? In die Ou Vertaling staan daar Jesus het gepreek vir die geeste in die gevangenis en in die Nuwe Vertaling staan daar dat Jesus sy oorwinning aangekondig het. Die twee vertalings verskil wesenlik van mekaar, veral as jy aan die implikasie daarvan dink. Dit is egter belangrik om na die groter konteks van die paar verse te kyk. In die volgende verse word verder gekwalifiseer wat met die geeste in die gevangenis bedoel word. Die konteks dui op die volgende: “19En so het Hy na die geeste in die gevangenis gegaan en daar sy oorwinning aangekondig. 20Dit is hulle wat aan God ongehoorsaam gebly het toe Hy groot geduld met hulle aan die dag gelê het in die tyd toe Noag die ark gebou het. Die groot vraag is dan wie was hierdie geeste presies? Die woord in Grieks wat hier gebruik word vir geeste verdien aandag. Dit word volgens sommige geleerdes in die NT 99% van die kere gebruik om te verwys na bonatuurlike onrein geeste en nie na mense nie. Dit wil volgens navorsing egter voorkom of 1 Petrus deur die Joodse tradisie van 1 Henog (15:8-10) beïnvloed is waar die geeste moontlik verwys na die engele van Genesis (6:4) wat met die mense gemeenskap gehad het en die onrein geeste wat daaruit voortgekom het wat in die hel gebind word (vgl. 1 Henog 10.4-6, 12-14; 13.1; 14.5; 18.14-16; 21.6, 10) In die tweede Petrus brief wil dit lyk of hierdie gedagte elders ook voorkom soos in 2 Petrus 2:4 waar daar verwysing is na die engele wat in Noag se tyd gesondig het en in die hel gestort is: “4God het selfs die engele wat gesondig het, nie gespaar nie. Hy het hulle in die hel gestort en hulle laat boei om in die duisternis gevange gehou te word vir die oordeel.” Dit herinner ook aan Judas 6 (wat tematies en tekstueel aansluit by 2 Petrus) wat soos volg lui: “6Dink ook aan wat gebeur het met die engele wat hulle nie binne hulle eie magsgebied gehou het nie, maar hulle aangewese woonplek verlaat het. God het hulle met onbreekbare kettings gebind en hou hulle in duister dieptes vir die oordeel van die groot dag.” Die woord gevange gehou (fulakê) kan ook dui op die wat onder sekuriteit gehou word. Indien dit so verstaan word as dat Jesus sy oorwinning aangekondig het aan die onrein geeste wat onder sekuriteit gehou word, kry die teksgedeelte nuwe implikasies en betekenis. Myns insiens het Jesus dus ‘n sterk boodskap van oorwinning gaan aankondig sodat elke knie (bo en onder die aarde) sou buig en elke tong moet bely Jesus is Here en dat hy die angel en mag van die dood oorwin het (vgl. Filippense 2:9-11). Dit is die belangrike punt van die teksgedeelte.
Skrywer: Dr Kobus Kok