Hoekom wou die Here vir Moses doodmaak?

Willie vra:

Eksodus 4 :24 ,25,26 – Ek wonder soms hoekom die Here vir Moses wou doodmaak toe hy reeds oppad was . Tydens die opdrag kon God seker vir hom gesê om te onthou dat sy seun nog nie besny was nie en dit eers moes doen voor hy vertrek? Hoe het Sippora geweet wat om te doen en ‘n mens wonder wat het sy gesien wat haar laat optree het ?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Die taal, betekenis en vertaling van die kort verhaal lewer heelwat probleme. Moses se naam kom nie in die drie verse voor nie, maar is in die Afrikaanse vertaling van 1983 ingevoeg. Letterlik staan daar in die brontaal Hebreeus:

4:24 ‘En toe hy (Moses?) op reis in die herberg was, het Jahweh hom (Moses?) ontmoet, en hom (Moses of sy seun?) probeer doodmaak.’

(Jahweh is die Naam van God ‘die altyd teenwoordige,’ die ‘Ek is wat Ek is’ van Eksodus 3:14; wat in die Grieks met kurios=Here vertaal is en ons Bybels ook as ‘Die Here’ vertaal word)

4.25 ‘Toe het Sippora ‘n klipmes geneem en die voorhuid van haar seun afgesny en sy voet (Moses of die seun se voet?) daarmee aangeraak, en gesê: want jy is ‘n bloedbruidegom vir my.’

(‘voet’ is ‘n eufemisme vir sy penis/voorhuid, soos in Jes 6:12; 7:20; Eseg 16:25 1983 ‘skoonheid’ vir voet; Deutr 28:57)

4:26 ‘Toe het hy (wie?) van hom (wie?) onttrek; toe sy gesê het: bloedbruidegom, met die oog op besnydenisse.’

Uit die gang van die argument verwys die ‘hy’ en ‘hom’ waarskynlik na Moses, soos ons vertalings dit verduidelik. Wat nie duidelik is nie, is of Moses as kind besny is nie. Hy was as baba weggesteek, en is daarna as ‘n Egiptiese prins groogemaak. Sippora sou nie die besnydenis nou op hom kon toepas nie, met die oog daarop dat hy ‘n werk moet gaan doen en nie eers kan herstel na die operasie nie, en het moontlik daarom hulle seun besny en die afgesnyde voorhuid van die seun teen Moses se penis gedruk, as teken dat die seun se besnydenis die plek van Moses se besnydenis moes inneem. Sippora was die enigste persoon wat die nag in die omstandighede die besnydenis kon verrig.

Die klipmes word bv. in Josua 5:2-9 gebruik om al die Israeliete wat nog nie besny was nie, te besny voordat hulle in Kanaän kan ingaan ‘om bevry te word van die smaad wat van die Egiptiese tyd af op hulle rus’ (5:9).

Dat die Here Moses probeer doodmaak het, herinner aan Abraham, wat sy geliefde seun Isak moes offer as die Here se toets vir die egtheid van Abraham se vertroue en gehoorsaamheid aan die Here (Gen 22); en aan Jakob wat by die Jabbokrivier die hele nag met die Here gestoei het voordat hy Kanaän kon binnegaan, ná sy verblyf in Haran (Genesis 32:22-30). Jesus se eis vir sy dissipels was: ‘As iemand agter My aan wil kom, moet hy homself verloën, sy kruis dra en My volg…wie sy lewe ter wille van My verloor, sal dit terugkry’ (Mattheus 16:24-25). Romeine 6:4 sê: ‘deur die doop is ons immers saam met Christus in sy dood begrawe…sodat ons so ‘n nuwe lewe (soos Christus) kan lei.’

Bloedbruidegom word in die 1983-vertaling verduidelikkend vertaal as ‘Jy is nou my bruidgom wat deur bloed beskerm word’ (Eksodus 4:25 en 26). Moses se beskerming is eerder Jahweh ‘die Ek is’ wat aktief teenwoordig is by jou om Israel uit Egipte te gaan lei. Moses se skaapwagterskierie word in die Hebreeus van Eks 4:20 ‘die kierie van God in sy hand’ (1983: wat God hom gegee het) waarmee hy die wonders moet gaan doen waartoe die Here hom in staat gestel het (letterlik: wat Ek in jou hand gesit het; 4:21).

‘Bloedbruidegom’ het eerder te doen met die gebruik om die bruidegom voor die huwelik te besny as ‘n verklaring aan die aanstaande skoonouers dat hy volwasse genoeg is vir ‘n huwelik en om hom voorberei om die bruidegom van die bruid te word wat die an se bloedlyn voortsit.

Die besnydenis is deur God vir Abrham en sy nageslag ingestel as die verbondsteken tussen Hom en hulle (Genesis 17:11), maar die verbond self is: ‘Ek sal jou God wees en ook die God van jou nageslag’ (Gen 17:7), met alles wat dit insluit dat Abraham en sy nageslag in God se teenwoordigheid kan bly lewe (vgl. Gen. 17:18).

Die hele verhaal beklemtoon dat die Here aktief teenwoordig is en in beheer is van die hele situasie, ook wat hierna gaan volg. Moses moet aan Farao gaan sê: Israel is my oudste seun. Laat my seun gaan sodat hy my kan aanbid. Maar jy het geweier om hom te laat gaan, en nou gaan Ek jou oudste seun doodmaak (Eks 4:23).

Die hele verhaal bly egter in misterie gehul, en gee aan ons nie genoeg gegewens om presies te sê waarom dit gebeur het, juis toe Moses in gehoorsaamheid aan die Here teruggegaan het na Egipte toe nie (Eks 4:19). Maar dat te doen het met die geestelike voorbereiding van Moses vir die geweldige taak wat op gaan rus, is seker. En dat hy in alles op die Here sal vertrou en nie op homself nie.

Skrywer:  Prof Francois Malan