Jesaja – Die Dag van die Here (2) (2:12-22) – Francois Malan
2:12 Die woorde ’trots, hoog, verhewe’, bekryf eienskappe van God, wat die mens vir homself probeer toëien. Dit is die mens se blywende sonde wat die hele lewe deurtrek, die poging om soos God te wees (Gen 3:5), wat egte menswees verhoed en tot herhaalde stryd met God lei.
Op dié dag, wat die Here die Almagtige bepaal het, sal net die Here hoog wees (2:17). Dit is die kern van Jesaja se roepingsvisioen (6:1). Dit is die tema van sy profesie en die motivering vir die oordeel. Op dié dag sal die Here Hom op ‘n besondere wyse openbaar om die finale oordeel te voltrek en sal Hy die volkome verlossing bewerk. In 28 gedeeltes van die Ou Testament word na ‘die dag’ verwys. Op dié dag sal alles wat trots en hoog is verneder word: in die mense-wêreld (11,12,17), in die natuur (13-14), op die gebied van die kultuur (15-16) en van die godsdiens (18-20). Die Here, die Almagtige, letterlik: die Here van die leërskare – Hy word as militêre leier geskilder. Die profete verwys na die dag van sy optrede om sy regering oor die skepping te bevestig (‘n dag van duisternis, Amos 5:18; met Sag. 1:10 se ruiters,;Sag 1:14 verwys na die Here se toorn teen die nasies).
In verse 12-16 word die voorsetsel ‘teen’ tienmaal gebruik: teen alle arrogansie, trots, selfgenoegsaamheid en outonomie (jy is jou eie wet). Die eerste twee in vers 12 is algemene verwysings na enige selfverheffing.
2:13 Die seders op die Libanonberge en die eike van Basan se hoogte en sterkte is twee metafore vir mense wat hulleself verhef bo ander, selfs bo God, en op hulle eie sterkte vertrou.
2:14 Verwys na natuurverskynsels, majestieuse berge en hoë heuwels as verteenwoordigers van die skepping wat die mens beïndruk sonder dat hulle die Skepper se hand daarin raaksien, óf dat hulle ‘n verkeerde idee oor God daaruit aflei – soos die heidene wat die hoë berge sien as die blyplek van die gode en die heuwels as plekke van seksuele orgies om krag van die afgode te kry (vgl. Deutr 12:2; 1 Kon 14:23; 2 Kon 17:10-11 as rede vir die Assiriese ballingskap; Jer 13:27 oor Juda se ballingskap; Eseg 6:13).
2:15 Torings en versterkte skansmure is simbole van die konings se trotse bouwerke vir hulle prestige, om hulle aansien te vergroot.
2:16 Die skepe van Tarsis en die begeerlike skepe – verwys na die ryk ingevoerde handelsware waarna mense hunker en met die skepe vervoer word.
2:17 Die storm van woorde word hier beëindig met ‘n herhaling van vers 11, soos ‘n digterlike refrein, om te beklemtoon dat net die Here hoog sal wees op die oordeelsdag, waarheen die hele wêreld en elke mens op pad is.
2:18 In vers 8 is die afgode aangeval as embleme van selfgenoegsaamheid. Hier word die tema weer opgeneem. Die afgode het bygedra tot die mens se ingebeelde hoogheid. Die term afgode word gebruik om alle pogings tot selfverhoging af te wys. Die afgode sal heeltemal verdwyn.
2:19-21 Vers 19 herhaal vers 10. Mense in hulle gewaande hoogheid sal wegkruip voor die majesteit van God. Dit word uitgebrei in verse 20-21. Afgodedienaars, rykes en vernames, handelaars en soldate van Jerusalem sal in die grotte en skeure om die Dooie See gaan inkruip tussen onrein rotte en vlermuise (Lev 11:19, 29, 41-44; Deutr 14:18; die Hebreeuse woord vir rotte verwys na skeermuise wat in Egipte aanbid en gebalsem is ná hulle dood). Hulle afgode van goud en silwer word deur die rotte en vlermuise verontreining en ongeskik gemaak vir aanbidding, soos hulle self onrein is voor die Here en sy ligglans wat alles deurskou (Openb 6:15-17 sluit hierby aan).
Die digter skikder met hierdie gedeelte ‘n gesig, ‘n nagmerrie, wat die Jerusalemmers moet wakker skud uit hulle selfvoldane lewe, want die sleutelkarakter in die gedeelte, die Here, word deur hulle uitgesluit in hulle aggressiewe en ryk selfgenoegsaamheid. Maar die Here kan nie uitgesluit word nie, solank hy digters aanstel wat die lewe meer oop hou na God toe, as ‘n lewe vol goud (ekonomiese mag), vol perde (militêre mag), vol afgode (eiemagtigheid).
2:22 Hy doen ‘n laaste oproep in die lig van die oproep in 2:5. Letterlik staan daar: ‘draai weg,’ ‘onttrek julle’ – die digter roep die volk op tot besinning en om hulle selfvernietigende sug na outonomie prys te gee. Los die pogings tot bewapening, rykdom en afgode, die vertroue op mense en mensewerk wat min werd is (vgl. 31:3; Ps 103:15-16; 146:3-4). Hulle lewe en asem kom van die Here af, van wie hulle wegvlug. Vers 5 het hulle juis opgeroep om te lewe in die lig wat van die Here af kom.
Skrywer: Prof Francois Malan