Jesaja – ‘n Keuse tussen twee planne (30:1-33) – Francois Malan
Die hoofstuk het ‘n aantal onderdele, maar twee teenoorgestelde planne word voorgehou: die plan van die Here vir die welwese van Juda teenoor Juda se eie selfstandige plan gemik op sy eie beswil, wat nie kan slaag nie. In die agtergrond is die twee wêreldmagte Egipte en Assirië as voorbeelde en simbole van die Here se heerskappy oor die volke van die wêreld.
30:1-14 Juda se selfstandige plan word verwerp.
30:1-5 In Jesaja se tyd lewe Juda tussen die wêreldmagte Assirië in die noorde en Egipte in die suide. Weens die aggressiewe houding van Assirië soek Juda hulp by Egipte. Die profeet sien dit as Juda se verwerping van hulle vertroue op die Here alleen. Die ‘wee’-roep aan die begin kondig aan dat hulle toenadering tot Egipte tot ‘n ramp gaan lei. Juda word as ‘rebelle’ teen die Here aangespreek, soos in 1:2 oor die hulp wat hulle by Assirië gesoek het teen Israel en Damaskus se agressie. Hiskia se gesante is reeds in Egipte (van Soan in noord-Egipte tot Ganes in die suide).
6-7: Soos Israel deur die gevaarlike Negev-woestyn uit Egipte na Kanaän deur die Here gelei is (vgl. Num 21:6 se slange; en 2 Kon 18:4 vir Hiskia wat, ironies, die koperslang laat stukkend kap het), beur Juda ironies terug, deur die gevaarlike woestyn, met swaar pakke wat beskerming moet gaan koop. Hulle gaan terug na die land van hulle slawerny. So spot die profeet met Juda se dwaasheid om hulp te soek by Egipte, genoem met die spotnaam Rahab (‘laspos’), die mitiese heerser oor die chaos, wat God met die skepping verpletterend verslaan het (Ps 89:11)
8-14: Die dwaasheid van die internasionale politiek en die beslissende rol van die Here in die openbare lewe sal wel later blyk, en daarom moet Juda se dwaasheid opgeteken word, hulle wat vir die profete voorsê om slegs voorspoed aan te kondig, wat vertrou op onderdrukking en bedrog, maar die Heilige, die Toegewyde aan Israel, verwerp. Hulle sal soos ‘n mislukte pot gebreek word deur hulle Pottebakker.
30:15-18 Drie van die hoofelemente van Jesaja se teologie oor die Heilige van Israel word hier uitgespel:
30:15 Israel se redding en krag lê in terugkeer na die Here, in stilte geduldig verduur, in kalm selfbeheersing en vertroue in die Here se teenwoordigheid. Maar julle wou nie (vgl. Luk 13:34)
30:16-17 Julle sê: ‘Nee! ons sal op vinnige perde wegvlug’ – ons weermag en selfverdediging is ons beskerming. Die Here sê: ‘Daarom sal julle agtervolgers vinnig wees’ – hulle kan nie Assirië op militêre gebied ontvlug nie (vgl. Jes 36:8-9).
30:18 Die vers herhaal die Here se positiewe bedoeling. Dit begin en eindig met die woord ‘wag:’ Die Here wag om hulle genadig te wees…gelukkig is elkeen wat op Hom wag. Hy sal Hy opstaan om hulle barmhartig te wees want Hy is ‘n God van geregtigheid – wat aan die onderdruktes reg laat geskied – hier: om sy volk teen Assirië te beskerm.
Die belofte van verlossing in v18 word in 30:19-26 uitgespel, en 30:27-33 is ‘n oordeelsuitspraak teen Egipte as waarskuwing vir Juda om nie sy vertroue op Egipte te stel nie!
30:19-26 ‘n Belofte van redding in die toekoms
30:19-20 As Sion tot die Here sou roep in vertroue dat Hy hulle kan hulle red, sal Hy vir seker uit genade antwoord. ‘Genade’ beteken dat die een wat aangeroep word sy hulp gee sonder dat die bidder enige teenprestasie hoef te lewer. Dit kom uit die helper se gesindheid en goedheid wat vertrou moet word.
30:21 Sion se lyding kom ook van die Here af (letterlik: die Here sal vir julle brood van ellende en water van verdrukking gee – in hulle woestynreis was water en brood Israel se nood; vgl 1 Kon 22:27 se vertaling: ‘n skraal rantsoen kos en water). Die Here wil vir Israel leer/onderrig dat hulle hulp van die Here alleen kom, en nie van hulle eie planne en sogenaamde vriende nie (letterlik: julle Leermeester/Gids sal Hom nie meer verberg nie en julle oë sal julle Leermeester/Gids sien – nie meer soos in 30:10 nie). Die woord torah ‘onderwysing,’ kom van dieselfde stam jarah ‘om te onderrig’. Israel het die Torah gehad, ten minste dele van die eerste vier/vyf boeke van die Bybel, maar in Jesaja gee die Here self die onderrig deur sy genadige teenwoordigheid by dié wat daarna luister. In Jer 31:33 sê die Here: Ek sal my woord op hulle harte skryf en in hulle gedagtes vaslê; Jes 30:21: En jou ore sal ‘n woord agter jou hoor wat sê: dit is die pad, gaan daarop, wanneer jy links of regs moet gaan.
30:22 Wanneer jy bewus word van die teenwoordigheid van die Here as jou Gids sal jy die afgode soos ‘n smerige lap weggooi, die afgodsbeelde wat kastig die Here se teenwoordigheid sou verteenwoordig (vgl. Jes 64:6; Flp 3:8).
30-23-26 Die Here se genade bring ook ‘n vernuwing van die skepping. Hy gee genesing vir Juda (v26) en vir die skepping, vir droogte, vir duisternis – ‘n volledige verandering. Die heling is egter vir wonde wat die Here self geslaan het oor Juda se weerspannigheid. Die son en maan verhelder deur die Here se genadige teenwoordigheid; dit staan teenoor die simboliek van die son en maan wat verdof op die dag van die Here se oordeel (24:23).
30:27-33 Oordeel oor Egipte as waarskuwing aan Juda om nie op Egipte te vertrou nie
Hier verander die visioen oor die toekoms skielik, sonder om die voorwerp van God se brandende toorn aan te dui, totdat Assirië in vers 31 genoem word as verteenwoordiger van alle verwoesters – soos in die vorige verse bedoel is. Dié wat op die Here vertrou sal egter fees vier (30:29) wanneer die Here se stem soos met magtige weerlig ’n vuur aansteek. Sy stem sal soos ‘n siedende stroom water die nasies sif en hulle met ‘n stang in die bek wegvoer slagpale toe. Dit sal gebeur nadat die Assiriese magte, wat die Here se roede teen Juda is, verbreek word. Die nasies sal verteer word in die vuur wat aangesteek word deur Here se asem. Dit tref hulle soos ‘n lawastroom in Tofet, die vuurmaakplek in die dal van Hinnom (géhennah waar ons woord ‘hel’ vandaan kom). Alles beelde om die Here se aktiewe teenwoordigheid, sy heerskappy en oordeel oor alle nasies van die wêreld, aan te dui.
Skrywer: Prof Francois Malan