Jesus se opstanding – Hermie van Zyl

Thea vra:

Het Jesus self opgestaan of is Hy opgewek?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Die kort antwoord is dat in die Bybel beide die uitdrukkings “opgestaan” en “opgewek” van Jesus se opstanding gebruik word. Beide verwys na dieselfde gebeure, daar is dus geen inhoudelike verskil tussen die twee uitdrukkings nie. Tog lê daar vermoedelik ’n bepaalde ontwikkelingsgeskiedenis agter die uitdrukkings wat interessant en die moeite werd is om na te gaan. Ons let kortliks daarop.

In die Nuwe Testament is daar basies twee formules wat die opstanding van Jesus beskryf: 1. “God het Jesus uit die dood opgewek” (Grieks: egeirō) (bv Rom 10:9: 1 Kor 6:14; 15:15). Dit kom ook in die passief voor: “Christus is opgewek” (bv Rom 6:4,9; 8:34; 1 Kor 15:4; 2 Tim 2:8). In al hierdie gevalle is God die subjek van die handeling, die Een wat die opwekking doen en Jesus die Een wat die opwekking ondergaan; en 2. “Jesus het uit die dood opgestaan” (Grieks: anistēmi) (bv 1 Tess 4:14; Mark 8:31; 9:9; 10:34; Luk 24:7; Joh 20:9). Hier is Jesus/Christus/die Seun van die Mens die subjek van die handeling; Hy is self die Een wat opstaan.

Die vermoede is dat die “opgewek”-formule die oudste is, nie net omdat dit die meeste voorkom nie, maar ook omdat dit in die ouer boeke van die Nuwe Testament aangetref word. Ons moet onthou dat Paulus se geskrifte ouer is as die Evangelies, en dis juis by Paulus dat die “opgewek”-formule oorwegend teenwoordig is, terwyl die “opgestaan”-formule merendeels in die Evangelies – die jonger boeke – voorkom. (Die enigste uitsondering is 1 Tess 4:14, waarskynlik die oudste brief van Paulus, waar “opgestaan” gebruik word.) Die rede waarom “opgewek” ouer sou wees, is omdat dit ’n natuurlike gedagte by ’n Joodse skrywer soos Paulus sou wees om aan Jesus se opstanding te dink as iets wat deur God bewerkstellig is. Die gedagte het baie sterk by die Jode geleef dat God oor lewe en dood beskik, en dat Hy die Een is wat deur sy Gees lewend maak. Dink hier aan Eseg 37:1-14 waar vertel word hoe God ’n laagte vol dooie bene bymekaar bring en lewend maak, simbolies van hoe Hy Israel sal laat terugkeer uit die ballingskap. Jes 26:19 praat ook van die doderyk wat sy dooies sal teruggee omdat die Here kragtig is. In die buite-Bybelse Joodse geskrifte van die sogenaamde inter-Testamentêre tydvak was daar ook die algemene verwagting dat God die dooies in die eindtyd sal laat herleef. En dit is presies wat God nou doen met die opstanding van Jesus: Hy wek Jesus op, Hy laat Hom uit die dood opstaan; die eindtyd het aangebreek! Dit is daarom geen wonder nie dat Matteus berig dat een van die begeleidende tekens van Jesus se dood en opstanding juis was dat van die ander grafte ook oopgegaan het en die dooies lewendig geword en aan baie mense in Jerusalem verskyn het (Matt 27:52-53). Alles teken daarvan dat die eindtyd aangebreek het.

Maar al gou het die gedagte ook ontstaan dat Jesus, synde die Seun van God en self God (vgl Joh 1:1), self opgestaan het. Vanuit die al sterker wordende insig onder die eerste geslag-gelowiges dat Jesus as die Seun gelyk aan die God van die Ou Testament is, is dit ook te verstane dat Jesus se opstanding beskryf sou word as dat Hy self opgestaan het. Dit is alles deel van die insig dat in Jesus se opstanding daar maar één Goddelike werksaamheid is wat vanuit twee perspektiewe beskryf kan word – dat God Jesus opgewek het én dat Jesus self opgestaan het.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl