Jesus se verhoor voor Pilatus (18:28-19:16)
Jesus se verhoor voor Pilatus (18:28-19:16) – Francois Malan
Terwyl die ander Evangelies uitbrei oor die verhoor voor die Joodse Raad, stel Johannes nie so baie daarin belang as in die verhoor voor Pilatus nie, waar die Joodse leiers die aanklaers is en die Romeinse regeerder die regter. Vir Johannes is dit die werklike verhoor. Die verhoor vind plaas in sewe episodes met wisseling tussen binne en buite Pilatus se ampswoning waar hy vir die Paasfees tuisgaan (gewoonlik bly hy in Caesarea, maar kom met feesgeleenthede met ‘n versterkte leërmag na Jerusalem om orde te handhaaf).:
A Buite – 18:28-32 A1 Buite – 19:12-16
Jode eis die doodstraf vir Jesus Jode verkry die doodstraf vir Jesus
B Binne – 18:33-38 B1 Binne – 19:9-11
Pilatus ondervra Jesus oor koningskap Pilatus praat met Jesus oor mag/gesag
C Buite – 18:38-40 C1 Buite – 19:4-8
Pilatus vind Jesus onskuldig Pilatus vind Jesus onskuldig
Die keuse vir Barabbas Dit is die Mens
D Binne – 19:1-3
Die soldate mishandel en bespot koning Jesus
Binne, in die kalm redelike atmosfeer van die hofsaal vind Pilatus Jesus twee maal onskuldig. Buite is daar ‘n geskreeu wat die haat vir Jesus uitdruk. Die druk op Pilatus is geweldig. Pilatus se heen-en-weer loop tussen buite en binne gee uitdrukking van sy innerlike worsteling. Hoe sekerder hy word van Jesus se onskuld, hoe groter word die druk deur die Jode om Jesus skuldig te vind.
Die verhoor gaan oor Jesus se KONINGSKAP. In B word die aard van sy koningskap bespreek. In C en A1 verklaar Pilatus dit. D beskryf ‘n spottende kroning van Jesus. In C1 word die ‘koning’ aan sy ‘onderdane’ bekend gestel, en hulle ‘eer’ hulle koning met uitroepe van ‘kruisig Hom!.’ Johannes verbind Jesus se koningskap met sy verwerping en lyding, dat Hy onskuldig ly, en dat Hý die werklike Regter is.
A Buite – Die Jode eis die doodstraf vir Jesus (18:28-32)
18:28 Na die onwettige nagtelike vergadering van die Joodse Raad in Kajafas se huis om die aanklag teen Jesus voor te berei (wat Johannes nie beskryf nie, maar wat uit die vervolg afgelei kan word), bring hulle die geboeide Jesus in die vroeë oggend (prooii vgl. Openb. 2:28 se ‘môrester’ astera prooinon) na die praetorium, die ampswoning van die praeses, die Romeinse goewerneur (in teenstelling met vandag se regters, het die Romeine vroegdag begin werk). Heel ironies wil die Jode nie die heidense ampswoning betree nie. Hulle wil nie onrein word en daardeur die slag van die Paaslam en die Paasmaaltyd misloop nie, maar hulle wil die Lam van God slag voor hulle Paasmaal. Numeri 9:6-11 bepaal dat iemand wat aan ‘n lyk raak eers ‘n maand later die Paasmaal mag eet. Om rein te bly volgens hulle vormgodsdiens bly hulle buite die ampswoning van die heidense goewerneur met harte wat onrein is, en verbeur so die openbaring van die Waarheid van God aan die heidense goewerneur (vgl. Mat.23:13).
18:29 Pilatus gaan uit na die buitenste tribunaal (bema regbank) in die binnehof en vra: wat is die offisiële klag teen die mens (anthroopos)? Pilatus is bewus van wat aangaan, want hy het reeds sy soldate gestuur om Jesus te gaan arresteer saam met die tempelpolisie (18:3). Maar hy gaan nie bloot hulle veroordeling van Jesus bekragtig sonder ‘n verhoor volgens die Romeinse reg nie.
18:30 Hulle antwoord is buitengewoon vaag. Hulle klink nie te seker van hulle saak teen Jesus nie: ‘as Hy nie ‘n kwaaddoener/gewoontemisdadiger (kakon poioon die werkwoord veronderstel dat Hy dit voortdurend doen, vgl 18:23) was nie, sou ons Hom nie aan jou oorgelewer het nie’ (paradidoomi dieselfde woord wat in 13:21 vir ‘verraai’ gebruik is). Dit gaan nie oor spesifieke oortredings nie, maar oor die lewe en karakter van Jesus. Hulle verwerp Jesus se hele optrede en verkondiging as oortreding van die wet van God soos hulle dit verstaan en verkondig.
18:31 Pilatus se antwoord is ironies en vernederend. As hulle vae antwoord dan impliseer dat Jesus ‘n gewoontemisdadiger is volgens hulle wette, moet hulle Hom daarvolgens gaan beoordeel, en nie die Romeinse owerheid met hulle godsdienstige sakies kom lastig val nie. Die Joodse Raad kon volgens die Joodse reg iemand oor godsdienstige sake laat stenig (vgl. bv. Lev 24:14-16). Toe Judea egter in 6 n.C. onder Romeinse bewind beland moes die goewerneur toestemming tot die doodstraf verleen. Hy het die jus gladii (die reg van die swaard). Met hulle opmerking verwag hulle dat Pilatus vir Jesus die doodstraf moet oplê op grond van hulle bewering dat Hy volgens hulle wet ‘n gewoontemisdadiger is [Vitellus, Die verteenwoordiger van die keiser oor die hele Sirië, stel in 36 n.C. vir Marcellus aan as sy verteenwoordiger sonder volmag, nadat hy Pilatus afgesit het. Toe Vitellus die Romeinse gesag in Mesopotamië gaan vestig, het die Joodse Raad vir Stefanus onwettig laat stenig in die afwesigheid van Vitellus, wat eintlik die Jode goedgesind was.]
18:32 Die Evangelie-skrywer merk op dat Jesus se woord in 3:14 en 12:32-33 oor sy dood as ‘verhoging van die aarde af’ daardeur vervul word. Die Jode wou spesifiek hê Jesus moet volgens die Romeinse manier doodgemaak word, nie deur steniging nie, maar deur kruisiging, want dit behels die vloek van die wet – Deutr. 21:23: want wie opgehang word, is deur God vervloek…en verontreinig die land. Die Jode wou nie toelaat dat Jesus deur die volk as ‘n martelaar vir God se saak beskou word nie, maar as ‘n bedrieër wat onder God se vloek gesterf het. Die Evangelis sien sy kruisiging juis as die vervulling van God se liefdesoffer, wat almal wat dit wil aanvaar, na Hom toe sal trek om in Hom die ewige lewe van God te verkry (God het Jesus reeds twee maal ‘n Joodse steniging laat ontsnap, 8:59; 10:31, sodat alle nasies na Hom toe getrek word deur sy verhoging aan die kruis vir baie mense; vgl. Mat. 20:28).
Skrywer: Prof Francois Malan