Kruisiging, dood en begrafnis van Jesus (19:16b-42)
Kruisiging, dood en begrafnis van Jesus (19:16b-42) – Francois Malan
Johannes het baie in gemeen met die ander drie Evangelies, maar laat ook baie gegewens uit, en voeg ander gegewens in. Sy keuse van onderwerpe hang saam met sy boodskap dat Jesus die Koning is, dat sy verhoging aan die kruis sy kroningsplegtigheid is, die kroon op sy liefdesdiens aan die wêreld, God se hoogste liefdesoffer vir die sonde van die mensdom. Drie momente word uitvoerig vertel: die opskrif, die verdeling van sy klere, die vroue by die kruis; drie kruiswoorde vat saam wat Jesus aan die kruis gesê het. Daar is ook vier aanhalings uit die Skrif (19:24, 28-29, 36,37).
19:16b-17 Die vier soldate wat Jesus gaan kruisig neem Hom oor (19:23) en dwing Hom om die dwarsbalk van sy kruis te dra. Johannes beklemtoon dat Jesus self sy kruis gedra het na die Kopbeenplek, genoem Golgota in Hebreeus – Jesus die Koning, as Meester van sy eie bestemming, lei die weg na sy bekroning op die gewone plek vir openbare teregstellings waar alle verbygangers die lot van wetverbrekers kan sien as waarskuwing, volgens Romeinse gebruik(v20). Vir die Evangelis is die openbare teregstelling ‘n getuienis aan die hele wêreld.
[die ander Evangelies laat Simon van Sirene hom help – Basilides, 130 n.C. se idee dat Simon ook in die plek van Jesus gesterf het, is deur Islam in hulle leer opgeneem; die kerkvaders het die verband gesien tussen Isak, wat die hout dra vir die offerande saam met sy pa, Gen.22:6, en Jesus wat die kruis dra vir die offer deur sy Vader; die rabbi’s het die offer van Isak gesien as die voorloper van die offers by die tempel op Moria-berg, en selfs van die Paaslam: ‘As Ek die bloed van die Lam sien sal Ek by die huis verbygaan, want Ek sien die bloed van Isak gebind op die altaar;’ Christene het die verband gesien met Jesus se uitspraak: Iemand wat nie sy eie kruis dra en agter My aan kom nie, kan nie my dissipel wees nie, Lk 14:27.]
19:18 Johannes sê net dat hulle Jesus gekruisig het, en trek ‘n sluier oor die aakligheid daarvan. Hy beklemtoon Jesus se plek in die middel, as die hooffiguur tussen die drie wat gekruisig is – ‘n straf vir opstandelinge, met Jesus as die ware bevryder, wat as Koning verhoog word om almal na Hom toe te trek, 12:32-33. Johannes sien dit moontlik as ‘n vervulling van Jesaja 53:12.
[Markus beskryf die twee medekruiselinge as lestes, vryheidsvegters, soos Barabbas in Jn 18:40, wie se plek Jesus ingeneem het. Die kruiseling is soms met spykers aan die dwarsbalk vasgeslaan en so opgehys teen die regop paal, Jn 20:20. Ook deur die voete is spykers geslaan.]
Die opskrif aan die kruis
19:19 Dit was die gebruik om ‘n kruiseling se oortreding op ‘n bordjie om sy nek te hang, wat hy deur die strate gedra het, en wat bo-aan sy kruis vasgemaak is vir almal om te lees. Pilatus laat Jesus se naam en ‘oortreding’ aanbring: ‘Jesus die Nasarener, die koning van die Jode’ – Pilatus se laaste optrede om hom te wreek op die Jode en hulle kwaad te maak deur hulle te verneder en spottend aan die kruiseling te verbind, en homself te red voor die keiser as die man wat ‘n opstandeling kruisig. Die Evangelis sien daarin die verklaring deur die regter en verteenwoordiger van die ryk wat oor die wêreld regeer, dat Jesus aan die kruis die ware Koning is van sy eie mense (11:51-52), ook oor dié wat Hom verwerp (1:11).
19:20 Baie Jode, wat vir die Paasfees na Jerusalem toe gekom het, lees die opskrif. Daarby is die opskrif geskryf in Hebreeus vir die Jode, in Latyn vir die Romeinse amptenare en soldate, en in Grieks die wêreldtaal van destyds, sodat die hele wêreld kan weet Jesus is die beloofde Koning van die Jode, voor wie almal op aarde moet buig (Ps. 96:9-13) . Vir Johannes is dit die toppunt van ironie: die twee persone wat hoofsaaklik verantwoordelik is vir Jesus se kruisiging word eintlik getuies van Jesus se dood. Kajafas sê dit is die verlossing van Israel en die nasies (11:49-50) en Pilatus sê dit is die kroning van die Koning van Israel en Here van almal.
19:21-22 Die verontwaardiging en woede van die hoëpriesters was onvermydelik. Hulle eis dat Pilatus die opskrif verander deur ‘n klein woordjie in te voeg: eimi ‘ek is’ die koning van die Jode – iets wat Jesus nooit gesê het of wou wees nie (6:15). Johannes stel die hoëpriesters van die Jode teenoor die koning van die Jode. Dit sou wys dat Jesus self sê Hy is die koning van die Jode, maar dat sy aanspraak ‘n leuen is. Maar Pilatus bly hierdie keer onwrikbaar, want hulle kan hom nie by die keiser gaan aankla dat hy nie opgetree het teen die opstandeling nie: ho gegrapsa, gegrapsa wat ek geskryf het, het ek geskryf.Hy weier om die waarheid in ‘n leuen te verander. Die koningskap van Jesus staan vas. Hy sterf as die Messias Koning wat deur sy volk verwerp word.
Skrywer: Prof Francois Malan