Menslike Kloning (1)

Menslike Kloning (1) – Coen Slabber

In die inleidingsartikel oor bio-etiek op die webblad het ek na bio-etiek verwys as ‘n moderne dilemma. Hoekom?  Met die geweldige vooruitgang op mediese gebied, veral op die gebied van genetika, gaan meer en meer probleme na vore kom. Party van hulle is reeds met ons (voorbeeld: genadedood); ander gaan ons iewers in die nabye toekoms tref (voorbeeld: kloning). In die volgende paar artikels gaan ons na kloning kyk. Die woord kloning is afgelei van die Griekse woord klon wat tak of stiggie beteken. Dit verwys na die vermoë om ‘n nuwe plant van ‘n stiggie te produseer.

Geskiedenis van Kloning

As mense die woord kloning hoor, dink hulle eerstens aan gruwelfilms. Hierin sien ons die skepping van menslike monsters of leërs van bomenslike soldate met submenslike breins. Maar kloning kry ook ʼn vastrapplek in ons populêre kultuur. Dink maar aan Alvin Toffler se Future Shock en Woody Allen se film Sleeper.

Kom ons kyk na die geskiedenis van die ontwikkeling van kloning:

• Josua Lederberg het die Nobel-prys vir genetika gewen. In 1966 skryf hy ʼn artikel in die American Naturalist waarin hy kloning en genetiese manipulering voorstaan.
• In 1997 verskyn daar ʼn belangrike artikel in Nature. Wetenskaplikes aan die Roslin Institute in Skotland het die bekende skaap – Dolly – gekloon. Dit open onmiddellik die moontlikheid van menslike kloning. Daar was wêreldwye belangstelling, maar ook kommer, oor die etiese en wetenskaplike implikasies van hierdie tegniek. Op 14 Februarie 2003 het Dolly ʼn dodelike inspuiting gekry – genadedood. Sy was toe ses jaar oud – meeste Finn Dorset skape lewe tussen 10 en 12 jaar. Voor haar dood het sy swaargekry as gevolg van longkanker en erge artritis. ʼn Nadoodse ondersoek het aangetoon dat behalwe vir die kanker en artritis sy oënskynlik normaal was. Sy het ses lammers gehad – almal volgens die tradisionele metode! Nie minder as 237 eiers is gebruik in die kloning van Dolly nie; 29 embrio’s is verkry, maar net een het oorleef – Dolly.
• In November 2001 het wetenskaplikes van Advanced Cell Technologies in Massachusetts aangekondig dat hulle die eerste menslike embrio’s gekloon het. Hulle het eierselle uit die vrou se ovaria gekollekteer. Die genetiese materiaal is uit die kerne van hierdie eierselle verwyder deur ʼn naald met ʼn deursnit van 2/10 000ste van ʼn duim. Die materiaal uit die kern van ʼn sel van die vel is in die eiersel geplaas om as nuwe kern te dien. Daarna is die eier met chemikalieë gestimuleer en dit het begin verdeel. Agt eierselle is gebruik, maar net drie het ontwikkel, maar nie een verder as ses selle nie.
• In Maart 2004 rapporteer ʼn Suid-Koreaanse groep onder Hwang Woo-Suk dat hulle daarin geslaag het om menslike stamselle te genereer uit ʼn gekloonde embrio. Hierdie werk word in die bekende wetenskaplike tydskrif Science gepubliseer. In Junie 2005 rapporteer hierdie groep heel sensasioneel dat hulle elf pasiënt-spesifieke stamsellyne uit gekloonde embrio’s gegenereer het. Hulle suksessyfer het dramaties verbeter – tot beter as 1 in 20. Hwang was ʼn pionier en ʼn held. Orals gaan oproepe op om alle beperkings op die navorsing oor kloning op te hef, want die Amerikaners was bang dat hulle nooit die agterstand sou kon inhaal nie. Teen die einde van 2005 begin die sprokie uitrafel. Kollegas beweer dat Hwang wetenskaplike bedrog gepleeg het. Teen Desember 2005 was dit duidelik dat alles net ʼn groot bedrogspul was.

Voordat ons na kloning kan kyk, moet ons eers iets weet van sekere basiese wetenskaplike beginsels. Dit gaan ons volgende keer doen.

Skrywer: Dr Coen Slabber