Menslike Kloning (4)

Menslike Kloning (4) – Coen Slabber

Ons is klaar met die basiese wetenskaplike beginsels en kan nou kloning van nader bekyk.

Waarvan praat ons? Definisies

ʼn Vorm van voortplanting waar nakomelinge nie die gevolg is van die eenwording van eiersel en sperm nie, maar van doelbewuste replikasie van die genetiese materiaal van ʼn enkele individu – aseksuele voortplanting. Ons het dus hier die aseksuele vervaardiging van ʼn nuwe menslike organisme wat in al sy ontwikkelingstadia identies is met ʼn mens wat tans bestaan of vantevore bestaan het. Dit gebeur wanneer ons die kernmateriaal van ʼn menslike somatiese sel (donor) in ʼn eier wie se eie kern verwyder of onaktief gemaak is, inplant. Die produk het die menslike genetiese samestelling wat identies is aan dié van die donor. [Somaties is afgelei van die Griekse woord soma wat liggaam beteken. Dit beteken dit is nie ‘n saad- of eiersel nie. Gewoonlik word selle van die vel gebruik.]

Dit is jammer dat die woord kloning na drie verskillende prosedures met verskillende doelwitte verwys.

(1)          Embriokloning: een of meer selle word uit die bevrugte embrio geneem en gestimuleer om in een of meer embrio’s te ontwikkel. ʼn Tweeling of drieling met identiese DNA word gevorm. Dit word al jare op diere gedoen. Wat ons hier het, is ʼn duplisering van die proses wat die natuur gebruik om twee- of drielinge te produseer. Min eksperimente is nog op menslike embrio’s gedoen. [Embrio verwys na ‘n menslike of dierlike wese in die eerste ontwikkelingstadium. In die mens verwys dit na die eerste agt weke vanaf bevrugting. Daarna word dit ‘n fetus genoem.]

(2)          Voortplantingskloning: dit word gebruik om ʼn duplikaat van ʼn dier of mens te maak. Die DNA word uit ʼn eiersel verwyder en vervang met die DNA verwyder uit die sel van ʼn volwassene. Hierdie bevrugte eier word in die baarmoeder ingeplant en ontwikkel dan in ʼn nuwe mens/dier. Hierdie is in wese ʼn identiese tweeling van ʼn bestaande persoon.

(3)          Terapeutiese kloning: die aanvanklike stadia van hierdie prosedure stem ooreen met dié van voortplantingskloning. Hier word die embrio nie in die baarmoeder ingeplant nie, maar die stamselle word uit die embrio verwyder. Hierdie stamselle produseer nou weefsel of  ʼn orgaan wat weer oorgeplant word op die persoon wat die DNA geskenk het. In die proses sterf die embrio. Die doel is om ʼn gesonde kopie van ʼn mens se weefsel of orgaan oor te plant om siek of beskadigde weefsel te vervang. Hierdie tegniek het sekere voordele bo orgaanoorplanting deur donors:

• Die voorraad is onbeperk.
• Daar is geen orgaanverwerping nie, want die oorplantingsmateriaal het dieselfde DNA as dié van die siek persoon – dit is sy eie DNA. Dit is onnodig om langtermyn terapie te gebruik om verwerping te voorkom.

In die volgende artikel kyk ons na waar ons vandag staan met kloning.

Skrywer: Dr Coen Slabber