Paasfees in Galilea: Jesus die brood van die lewe (6:1-71)
Paasfees in Galilea: Jesus die brood van die lewe (6:1-71) – Francois Malan
In hierdie hoofstuk word twee natuurwondertekens vermeld, daarna twee gesprekke, dan ‘n lering oor die Brood van die Lewe, en weer twee gesprekke. Dit begin by die see van Galilea en eindig in Kapernaum. Waar die sabbat die aanknopingspunt van die gesprek oor die gesag van die Seun in hoofstuk 5 was, is die Paasfees, wat Israel se bevryding uit Egipte en behoud van hulle eersgeborenes herdenk, die aanleiding tot die gesprek oor die redding uit die mag van die dood, van die Seun wat gekom het om die weg tot die ewige lewe te open in hoofstuk 6. Die vermeerdering van die brood wek die verwagting van ‘n nuwe eksodus met lewende brood uit die hemel, en van die offerdood van die Lam van God, wie se liggaam geëet en sy bloed gedrink moet word (Johannes vertel nie van die instelling van die nagmaal nie).
Die vierde wonderteken: spysiging van die menigte (6:1-15)
6:1 ‘Hierna’ – letterlik: na die dinge. Dit is ‘n verwysing na ‘n onbepaalde tyd. Johannes gee nie die gebeurtenisse kronologies weer nie. Hy knoop sy bekendstelling van wie Jesus is aan sekere gebeurtenisse. In hoofstuk 5 was Jesus nog in Jerusalem. Daarna is Hy blykbaar na Galilea, waar Hy ‘n klomp siekes genees het (v2), en toe na die gebied oos van die see van Galilea gegaan het. Dit is die gebied Dekapolis, die tien Griekse stede (deka 10, polis stad; ‘n gebied in die huidige Jordanië, wat destyds elkeen sy eie stadsbestuur gehad het, onafhanklik van die Herodusse). Slegs in Johannes word die see van Galilea ook die see van Tiberias genoem, na aanleiding van die stad Tiberius, wat deur Herodes Antipas in 26 v.C. ter ere van keiser Tiberius gebou het aan die wes-oewer van dié see (Tiberius was die opvolger van keiser Augustus, tydens Jesus se geboorte, Lk 2:1, en Tiberius was keiser in Rome tydens Jesus se kruisiging, Lk 3:1).
Johannes sê nie waarom Jesus daarheen gegaan het nie. Mark 6:30-32 sê: ‘Kom julle alleen saam na ‘n stil plek toe en rus ‘n bietjie’ – na ‘n baie besige tyd waarin mense aanmekaar na hulle toe gekom en gegaan het. Mat.14:13 sê: ‘Jesus het met ‘n skuit daarvandaan (uit die gebied van Herodes Antipas) weggegaan na ‘n stil plek om alleen te wees’ – nadat Herodes Antipas vir Johannes die Doper laat onthoof het.
6:2 Jesus word deurgaans gevolg deur ‘n skare wat die genesingswonders gesien het, wat Hy deurentyd gedoen het (waarvan Johannes slegs enkele beskryf het, Jn 20:30,31). Hulle volg Hom blykbaar om nog wonders te sien.
6:3 Jesus gaan die berg op – dit is die bergwêreld van Jordanië, met baie berge in die omgewing. Waarskynlik om sy dissipels te leer.
6:4 Die pasga, die fees van die Jode, was naby. Dit vorm die agtergrond vir die gesprekke wat volg.
6:5-7 Jesus aanvaar die versorging vir die groot getal volgelinge. Jesus toets Filippus se vertroue in Hom om ‘n menslik-onmoontlike situasie op te los. Filippus het reeds ‘n aantal wondertekens van Jesus gesien, maar sy berekening van die koste wys sy menslike denke. Twee honderd dinarii (een dinarius was die dagloon vir ‘n arbeider) sal nie genoeg wees om vir elkeen ‘n klein stukkie brood te koop nie.
6:8-9 Andreas, Petrus se broer, kom vertel van wat beskikbaar is: ‘n seuntjie met vyf garsbroodjies (kos van die armes), en twee stukkies toekos, gewoonlik gedroogde vis – slegs genoeg vir twee mense. Sy skeptiese vraag is: wat is dit vir so baie mense? Soos Filippus, sien hy ook geen uitweg nie (vgl. egter 2 Kon 4:42-44).
6:10-11 Vir Jesus is dit nie ‘n verleentheid nie. As gasheer laat Hy die mense in groepies sit, waarskynlik gesinne bymekaar, met omtrent 5,000 hoofde van gesinne. Nadat Hy God gedank het vir die voedsel, deel Hy die brood en die vis uit, sonder beperking van die hoeveelheid wat elkeen kan kry nie.
6:12-13 Die oorvloed mag nie aanleiding wees vir verkwisting nie; maar die 12 vol mandjies oorskiet wat deur die twaalf dissipels bymekaarmaak word vergelyk met die skamele vyf broodjies om die oorvloed te beklemtoon. Soos die oorvloed wyn van 2:6, is die oorvloed kos simbole van die oorvloed van die nuwe lewe saam met Jesus (1:16: Uit sy oorvloed het ons almal genade op genade ontvang).
6:14 Die mense beskou Jesus as die beloofde profeet soos Moses (Deutr. 18:15), maar nie as ‘n lydende Messias nie. Dat Hy na die wêreld toe moes kom, en nie net na die Jode nie, spreek uit die feit dat die spysiging in die heidense gebied van Dekapolis geskied het; dit pas by 3:16 met God se liefde vir die wêreld, en 1:29 se Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem.
6:15 Die mense sien hierdie wonderwerker as die ideale koning om hulle te lei teen die Romeine. Hulle wil Hom met geweld koning maak, maar Jesus weerstaan die versoeking om ‘n aardse koning te word, wat sy goddelike mag misbruik vir geweld en vir sy eie eer. Hy is nie so ‘n aardse Messias koning nie. Hy gaan alleen hoër op teen die berg (Mk 6:46 en Mt 14:23 sê: ‘om te bid’).
Skrywer: Prof Francois Malan