Die eerste hoofdeel van die brief (1:5-2:27) sê ‘God is lig – lééf in die lig!’ Jesus Christus het ons kom verlos van die bose mag van die duisternis om te leef as oorwinnaars oor sonde, die Bose, wêreldsgesindheid, en die antichris. Die tweede hoofdeel handel oor ‘Kinders van God’ en verskuif na die gelowige se kindskap van die lewende God. Die eerste deel daarvan (2:28-4:6) sê ‘God is ons Vader – lééf as kinders van God.’

• Uit God gebore (2:28-29)

Dié twee brug-verse vorm ‘n oorgang, as die slot van die vorige gedeelte en die inleiding tot die volgende deel van die brief.

2:28 Johannes spreek sy gemeentes weer aan met die lieflingsnaam teknia ‘my geliefde kindertjies’ en herhaal wat hy in v27 gesê het: bly in Jesus – deur geloof in Hom wat in julle kom woon het deur sy Gees. Lewe in die lig van Jesus se woorde en voorbeeld! Dit word met ‘n nuwe motivering op hulle harte gedruk. Die gelowige word verplaas van die hede af na die ewige toekoms:

‘sodat ons vrymoedigheid (parresia) kan hê wanneer Hy verskyn/geopenbaar word, en nie met sy wederkoms (parousia aankoms, om teenwoordig te wees, teenwoordigheid) deur/voor Hom in skande gestel word nie.’

Let op die klankwoordspel tussen parresia (vrymoedigheid) en parousia (koms/teenwoordigheid). Dit is die enigste keer dat die woord parousia deur Johannes gebruik word.

Beskaam word voor/deur Hom, verwys na twee sake: (i) dat ons ons sal skaam om in sy teenwoordigheid te verskyn oor ‘n verkeerde lewenswyse; (ii) dat ons in die skande gestel word deur sy veroordeling van ons lewenswyse en ongeloof in Hom. Nie een van die twee sal egter gebeur as ons in Hom bly nie. Maar dié gelowige wat volhard in vertroue op Jesus en volgens sy woord lewe, sal met vreugdevolle vrymoedigheid sy Here ontmoet en in sy teenwoordigheid blom.

Die woord parousia ‘aankoms/koms’ word veral vir Jesus se tweede koms gebruik (Hebr. 9:28; vandaar die vertaling ‘wederkoms’). Die woord parousia word gebruik vir die besoek van ‘n koning aan ‘n gebied, maar die koms van Jesus, soos die koms van God se koninkryk, is dinamies en gebeur ook van dag tot dag. So het ons ook daagliks vrymoedigheid om voor God te verskyn. Maar sy wederkoms in goddelike glorie lei tot ‘n ewige vrymoedige gemeenskap met God deur Christus, met wie ons ewig verbind bly om volgens sy woord en liefde te lewe.

2:29 ‘as julle weet dat Hy regverdig is, weet julle ook dat elkeen wat doen wat reg is, uit Hom gebore is’ – omdat Jesus regverdig is, lewe die kinders van God volgens God se aanwysing in sy woord vir hulle lewe. Weereens beklemoon Johannes die belangrikheid van ‘n regte lewe as die vrug van die regte geloof.

Reeds in Deutr. 32:6 word God die Vader van Israel genoem, die Skepper wat hulle geskep/verlos het, gemaak het, hulle in die lewe gebring/bevestig/gevorm het. Jes 63:16 sê: U is tog ons vader…U, Here, is ons vader, van ouds af is u Naam: Ons Verlosser (vgl. Mal 1:6: ‘n vader wat geëer behoort te word). Ps 103:13: soos ‘n vader hom ontferm oor sy kinders, so ontferm die Here Hom oor dié wat Hom dien (vgl. Spr 3:12: soos ‘n vader wat sy geliefde kind straf). Vir die koning sê die Here: vandag het Ek jou gegenereer (Ps 2:7). Maar eintlik ken die Ou Testament nie die term wedergeboorte vir die geestelike verandering van die gelowige tot kind van God, soos die Nuwe Testament nie (1 Petr.1:3 ons is opnuut verwek/weergebore tot ‘n lewende hoop; 1 Petr 1:23: julle is immers weer gebore…uit onverganklike saad, die lewende en blywende woord van God; Titus 3:5: ons Verlosser het ons gered…deur die afwassing van die wedergeboorte en vernuwing deur die Heilige Gees (vgl. van Bo-gebore in Jn 3:3).

‘uit Hom gebore is’ – die voltooide tyd wys daarop dat God dit reeds gedoen het en dat ons daarom in Hom bly, as sy kinders, verbind aan sy Regverdige Seun, wat ons verhouding met God reggemaak het aan die kruis, sodat ons reg sal lewe voor God, met die krag van die Gees van God in ons; dat ons wêreldsgesindheid aflê (2:12-17) en die geloof behou soos die apostels verkondig het (2:18-29). Egte gelowiges kan in die lig lewe, deur die werk van die Vader en die Seun en die Heilige Gees, en behoort daarom so te lewe. Die woord van God en die Gees van God bly in hulle. Deur in die Vader en die Seun te bly kan die gelowige nou reeds in die lig lewe, met vertroue op die finale openbaring met die koms van Christus, die Regverdige Regter, wat elkeen wat die geregtigheid doen nou reeds in die regte verhouding met God geplaas het, omdat hulle uit God gebore is deur geloof en vertroue op Jesus.

So word die gedeelte, wat in 1:5-7 begin het met God wat lig is en geen duisternis in Hom nie, en dat ons daarom in die lig moet lewe, afgesluit met ons sekerheid van ons kindskap van God, wat die volgende gedeelte inlei. Die gelowige wat deur Christus aan God verbind is, moet sonde los (1:8-2:2), en gehoorsaam aan sy Vader lewe (2:3-11).

Skrywer:  Prof Francois Malan

2:27     Getroue gelowiges het ‘die salwing’ van Jesus ontvang. Die salwing dui op die inwyding in die gesin van God deur die ontvangs van die Heilige Gees wat in die gelowige kom woon het, wat hom/haar deur die woord van God wat Jesus verkondig het, oortuig van God se wonderlike verlossing deur sy Seun, en hom/haar daagliks lei met die woord van God wat in hom/haar bly (2:24).

Die gelowige is deur Christus gesalf met die Heilige Gees en die woord van God wat in die gelowige kom bly het – God self het met sy woord in die gelowige kom bly om ons te lei om volgens God se woord en wil te lewe, ondersteun deur die krag van die Gees (vgl. Jer 31:33: ‘Ek sal my woord op hulle harte skryf en dit in hulle gedagtes vaslê. Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees; Jn 17:14: Ek het u woord aan hulle gegee; Jn 14:17: die Heilige Gees bly by julle en sal in julle wees). Omdat die salwing met die Gees en die woord in ons bly, moet ons in die Gees en die woord bly, daarin volhardend lewe.

Johannes se stelling ‘julle het niemand anders nodig om julle te leer nie’ is waarskynlik gerig teen die ‘verligte’ dwalendes wat dink dat hulle alles weet. Daarteenoor sê Johannes dat die gelowiges wat die salwing het (nl. die woord van God en die Gees van God in hulle), eintlik die persone is wat die basiese geestelike onderrig het wat nodig is vir hulle toewyding aan die waarheid van God. In Jn 6:45 haal Jesus Jes 54:13 aan: al jou kinders/inwoners sal leerlinge van die Here wees; die Griekse vertaling, die Septuaginta: al jou kinders sal deur God geleer wees.

‘en sy salwing leer julle oor alles’ – Jesus het julle gesalf met die woord en die Gees – Jn 14:26: die Heilige Gees sal julle alles leer en julle herinner aan alles wat Ek gesê het; Jn 16:1:3: die Gees van die waarheid sal julle in die hele waarheid lei.

‘en dit is die waarheid en geen leuen nie’ – die gelowige wat deur Heilige Gees ingelei is in die woord van God, kan die geloof behou want hy/sy ken die waarheid (1 Jn 2:21) – teenoor die dwalendes wat valsheid versprei (2:22)..

‘soos Hy julle geleer het, moet julle in Hom bly’ – soos wat Jesus sy volgelinge geleer het, so moet hulle in Hom bly lewe; Jn 15:4-7: ‘julle moet in My bly en Ek in julle….wie in My bly en Ek in hom, dra baie vrugte, want sonder My kan julle niks doen nie…as julle in My bly en my woorde in julle, vra dan net wat julle wil hê, en julle sal dit kry.’ Soos Jesus hulle tydens sy aardse lewe geleer het, en die dissipels sy woorde in die Bybel opgeteken het, so leer die Heilige Gees ons tans deur die woord wat in die Bybel opgeteken is. Daarvolgens moet ons in ‘n persoonlike verhouding met God lewe, bewus dat ons voor sy aangesig lewe en dat Hy in ons kom woon het om ons te help en te lei. Om in Christus te bly beteken dat ons met selfverloëning saam met Hom gesterwe het vir die sonde, en saam met Hom opgestaan het, nee sê vir sonde en lewe vir God en ons medemens (vgl. Rom 6:16-19).

Vier redes word hier aangegee waarom ons deur geloof in Jesus moet bly:

i       ons het ‘n geestelike ‘salwing’ van God ontvang met sy woord, wat Jesus gebring het, en God op ons harte geskryf het deur die Heilige Gees, wat in ons kom woon het.

ii     die ‘salwing’ met die woord en die Gees leer ons alles wat ons nodig het.

iii    die salwing waarborg die waarheid van die lering: woorde wat van God, deur Jesus en die Gees kom.

iv    Jesus het self gesê ons moet in Hom bly – in ‘n persoonlike liefdesverhouding aan Hom toegewy.

Daarom moet gelowiges hulle nie laat verlei om die gemeenskap van gelowiges te verlaat en die bande met Christus te verbreek nie. Die Gees lei nie sonder die woord nie, en die woord is kragteloos sonder die werking van die Gees. Alles dring ons om in gemeenskap met Christus Jesus te bly lewe.

Skrywer: Prof Francois Malan

            Elkeen wat My voor die mense bely – openlik voor die mense uitspreek

            Maar wie My voor die mense verloën – ontken of swyg dat hy/sy My ken

            sal Ek ook voor my Vader in die hemele verloën – ontken dat Ek hulle ken

Dit beteken dat die erkenning van Jesus ‘n verhouding tussen die gelowige en die Vader tot stand bring, deur die verhouding van die gelowige met Jesus. Hy is die openbaarder van die Vader, maar ook die weg na die Vader (Jn 14:6-7,9). Deur Jesus lief te hê en Hom te gehoorsaam kom die Vader ook woning maak by die gelowige (Jn 14:23!).

2:24  ‘Wat julle van die begin af gehoor het, moet in julle bly (‘n bevel in die voortgaande teenwoordige tyd).

            As dit wat julle van die begin af gehoor het in julle bly  (voorwaarde sin)

            sal julle ook in die Seun en in die Vader bly’(voortdurende toekomstige tyd).            

Die gelowige wat in die lig lewe, lewe in die ruimte van die Seun en die Vader, nie outomaties nie, maar deur ‘n voortdurende gelowige toëiening van die seëninge en die verantwoordelikhede van die evangelie van Christus.

            Die boodskap wat hulle van die begin af by die apostels gehoor het, kom van Jesus self af – vgl. 1 Jn 1:1 hulle het Hom self gehoor, gesien en aan Hom gevat.  By daardie woorde, wat van Jesus self gekom het, moet hulle bly, daarin woon – dit moet die geloof en gedrag van die gemeente (4x uitdruklik: ‘julle’) en van die gemeentelede bepaal.

            Dit is ‘n wedersydse blyery: soos wat die woord van God in die gelowiges gesamentlik en in die enkele gelowige bly, so bly die gelowige en die gemeente in die Vader deur die Seun. Die woord wat in ons bly is die bron van alle geestelike kennis en krag.

            Die tweede reël sê: die aanvaarding van die oorspronklike evangelie wat Jesus verkondig het en uitgelewe het, lei daartoe dat ons die ware identiteit van Jesus as die Christus verstaan. Die derde reël sê: as ons die goeie nuus toelaat om die rigting van ons gedagtes oor God en ons morele lewe te bepaal, is die gevolg daarvan ‘n lewe in die ruimte van die Seun en die Vader, in die huisgesin van God as ons Vader, met die Seun as ons Leier-kind in die gesin. Die woord van God lei ons na die Vader en verduidelik sy wil. Die evangelie word dan  elke môre vir ons nuut, sodat ons in Hom in groei, en al meer soos Jesus word.

2:25 Die eerste kenteken van die lewe in die lig van God is dat ons bly/woon in God die Vader, deur Jesus, die Seun (2:24). In 2:25 word die tweede kenmerk van die Christen wat soos Jesus lewe, gestel (vgl. 2:6): dit is die belofte wat Jesus self beloof of gegee het, wat soos ‘n pand of deposito die waarborg is (epangelia slegs hier in die Johannese-geskrifte), naamlik dat hy/sy reeds die ewige lewe het.

In Jn 17:3 het Jesus die kenmerk van die ewige lewe verduidelik: dit is ‘n lewe in gemeenskap met die Seun en die Vader: ‘En dit is die ewige lewe: dat hulle U ken, die enigste ware God, en Jesus Christus, wat deur U gestuur is.’ Die ewige lewe waarin ons tans deel het, deurdat God in ons kom woon het, is ook die belofte/waarborg/deposito dat ons die volle verwerkliking daarvan sal ontvang (vgl. Jn 8:51).

2:26 Die voorafgaande het Johannes geskryf om die gemeente te waarsku teen die mense wat probeer om die getroues te mislei om ook soos hulle te glo en te lewe. Dit is ‘n wesenlike gevaar wat altyd teenwoordig is, soos die vorm van die werkwoord aandui. Hoewel hulle die gemeeente verlaat het, los hulle die gemeentelede nie uit nie, en probeer om die onvaste gelowiges van die ware weg van verlossing weg te lei. Dit verwys waarskynlik na twee soorte misleiding: die ‘verligte’ Hellenistiese groep wat nie die menswording van Jesus aanvaar nie maar op hulle hoë kennis vertrou, en die meer wettiese Joods-georiënteerde groep wat nie kan aanvaar dat Jesus God is nie en nog steeds self hulle verlossing deur wetswerke wil verdien.

2:20 ‘Maar julle het die salwing/aanstelling deur die Heilige en julle almal weet,’ Die lidmate wat weggebreek het, het Jesus se ware wese as God en mens misken. Daarteenoor is een van die kenmerke van dié lidmate wat die geloof in Jesus behou het, dat hulle hulle inwyding in die gesin van God, en hulle toewyding aan Jesus en sy voortgesette taak in die wêreld, van die Heilige ontvang het.

Die naam ‘die Heilige’ vir Jesus word ook genoem in Jn 6:69, Mk 1:24 en Lk 4:34 as ‘die Heilige van God;’ vgl. Lk 1:35 die kind sal heilig genoem word. In die Ou Testament word ‘die Heilige’ of ‘die Heilige van Israel’ dikwels vir die God van die verbond gebruik (bv. Jes 40:25; 1:4).

Die woord chrisma ‘salwing’ met olie, word hier figuurlik gebruik vir die inwyding of aanstelling van iemand vir ‘n taak, met die implikasie van bonatuurlike sanksie, seën en toerusting daarvoor. Daar is ‘n spel tussen die woord chrisma ‘salwing’ en Christus ‘Gesalfde’ en die antichristoi ‘dié wat teen die Gesalfde is.’ Die getroue gelowiges het die goddelike ‘chrisma, salwing’ ontvang en is daarom christene ‘gesalfdes/ingewydes/aangesteldes’ van God.

    In die Ou Testamernt is mense met olie gesalf as teken dat hulle deur God aangewys is en met die Gees van God toegerus is vir hulle taak: (i) as priesters (vgl. Eks 29:7; 40:15) – selfs om die tent van ontmoeting en alles daarin aan die Here te wy (Eks 30:25-29) – (ii) as koning (1 Sam 10:1; 16:13), (iii) as profeet (1 Kon 19:16). So sê Paulus in 2 Kor 1:21-22 dat God ons in Christus ‘n vaste fondament gegee het, en ons gesalf het, wat ons ook verseël het (as sy eiendom), en die Gees as waarborg in ons harte gegee het.

    Christus is die Woord van God (Jn 1:1), en die Heilige Gees word die Gees van die waarheid genoem, wat in ons bly (Jn 14:17), wat oor Jesus getuig (Jn 14:26) en die gelowige in die volle waarheid inlei (Jn 16:13) ; 1 Jn 2:14 sê: die woord van God bly in julle, So bind die Heilige Gees ons aan Christus en sy woord, die woord van God. Daarom is ons as ‘gesalfdes,’ aan God en sy Woord gewy, as getuies van die Woord van God wat mens geword het. Elke gelowige het die chrisma, ‘aanstelling,’ deur die Heilige God, sodat Jesus sy bediening voortsit om God se liefde vir die wêreld te verkondig deur die Heilige Gees van die waarheid in en deur elke gelowige – ‘julle almal weet,’ julle almal ken die ware Jesus en is deur die Heilige Gees in staat om julle ‘opdrag’ van God uit te lewe en van Jesus te getuig. Dit sê Johannes vir elke gelowige, teen die Hellenistiese afgedwaaldes wat beweer dat net húlle groepie die ware kennis oor God het.

    Dat Jesus die ‘Heilige van God’ is (Jn 6:69), sê Johannes teen die Joodse afgedwaaldes wat maar net nie wil glo dat Jesus hulle verwagte Messias is, en self God is nie.

    Die ‘salwing’ met die Gees (2:20) en met die woord van God (2:27) word in 3:24; 4:13; 5:6 breër uitgewerk.

2:21 Dit wat Johannes vir die gemeentes geskryf het oor die voorwaardes vir ‘n lewe in die lig, is nie onbekend by hulle nie. Dit is juis ‘n bevestiging van die waarheid oor die wese van God, wat Hy deur Jesus Christus geopenbaar het. Daar kom geen valsheid uit dié waarheid, wat die Heilige Gees hulle geleer het nie. Die getroue gelowiges kan onderskei tussen waarheid en leuen. Waarheid kom van God en die leuen van die duiwel (Jn 8:44). Gelowiges lewe in die goddelike werklikheid van Christus (v20). Daarom moet hulle in dié waarheid volhard.

2:22 Die eerste kenmerk van ‘n gelowige is dat hy die waarheid ken, deur die Gees van die waarheid in hom. Die Gees bind hom aan Christus en sy woord, en daarom kan hy onderskei tussen die waarheid en die leuen (2:21).
Die tweede kenmerk word in 2:22-23 beskryf: die ware gelowige glo dat Jesus die Messias/Christus/God se Gesalfde is, terwyl diegene wat sy Messiasskap loën, aan die kant van die antichris staan.
‘wie is die leuenaar anders as hy wat ontken dat Jesus die Christus is?’ – dit kan na Helleniste christene wys wat probleme het met die mensheid van Christus as God se Gesalfde, en na Joodse christene wat probleme het met die godheid van die mens Jesus.
‘hý is die antichris, wat die Vader en die Seun ontken.’ – in Jn 14:9-11 sê Jesus: wie My sien, sien die Vader…Ek is in die Vader en die Vader is in My. Vir Johannes is die ontkenning dat Jesus die Seun van God is, ook ‘n ontkenning van die Vader, al sou die dwalendes ten sterkste ontken dat hulle kwansuis nie in God glo nie. Maar dan is dit ‘n ander god as wat Jesus kom openbaar het, naamlik die God wat uit sy liefde vir die wêreld sy Seun gegee het om vir die sonde van die hele wêreld se mense te kom sterf (Jn 3:16). God se liefdevolle Vaderskap word verwerp vir ‘n denkbeeldige onbekende god. So’n mens is nie bloot verdwaal nie, maar die spreekbuis van die antichris, wat die Persoon van Jesus as God en mens verwerp, en daarmee ook Jesus se vergifnis en sy nuwe pad vir die lewe, nl. om soos Hy lief te hê.

Skrywer:  Prof Francois Malan