The God of the philosopher is a concep that derives from abstract ideas; the God of the prophets is derived from acts and evente. The root of Jewish faith is, therefore, not a comprehension of abstract principles but an inner attachment to those events – Abraham  Joshua Heschel

 Hoe moet ek die Bybel benader?

Volgens Scot McKnight (The Blue Parakeet) is daar drie maniere om die Bybel te benader. Baie mense kombineer hierdie benaderings

Benadering #1: Lees om te herwin

Ons keer terug na die Bybelse tye om idees en praktyke te herwin. Hier verskil mense se benadering:

• Probeer om alles moontlik te herwin. As Jesus sê dat ons mekaar se voete moet was, was ons mekaar se voete; as Petrus sê vroue moenie goue juwele dra nie, dra vroue nie goue juwele nie … Ons moet die Bybel uitleef deur na die vroeë kerk terug te keer en al hulle idees, maak nie saak hoe ongemaklik dit is of hoeveel dit kos nie, te herwin. Ons doen alles wat die Bybel vir ons leer. Dit is tog nie moontlik nie, maar dit is ook nie wenslik nie. In 1 Korintiërs 9:19 – 23 sê Paulus dat sy strategie een van aanpassing is: Vir almal het ek alles geword om in elk geval sommige te red. Ons is geroep om 21ste eeu lewens te leef in die lig van die openbaring wat God vir ons in die 1ste eeu gegee het.
• Ons herwin net dit wat ons vir ons tyd en kultuur kan red. Dit is ook problematies, want nou bepaal die kultuur wat van waarde in die Bybel is. Die probleem is dat daar te veel aanpassing mag wees en te min vertroue in die Bybel. Die Bybel het die vermoë en is ontwerp om met ons in elke kultuur, elke tydperk en in elke taal te praat. Wat ons moet toelaat is dat die Heilige Gees met ons in ons kultuur, tyd en taal praat. God praat met elke geslag in daardie geslag se kultuur.

Ons moet die verlede aanneem en by nuwe omstandighede aanpas, maar op so ‘n manier dat dit getrou aan die Bybel is.

Benadering #2: Lees die Bybel deur die tradisie

Hiervolgens moet mense die Bybel deur die tradisie lees of hulle sal die Bybel verkeerd lees. Natuurlik moet elkeen die Bybel vir homself  lees, maar niemand het nog ooit gesê dat hulle die Bybel vir hulleself moet interpreteer en waarmee hulle na vore kom, is so goed soos enigiemand anders se idees nie. Martin Luther se groot ideaal was om die Bybel in sy eie taal aan elke Duitser te gee, maar hy laat nie toe dat skoolkinders die Bybel lees voor hulle eers die Kategismus bemeester het nie. Hy wou sy lesers toerus sodat hulle die Bybel akkuraat kon lees. Ons kan leer hoe om die Bybel vir onsself te lees, maar ons is verantwoordelik om dit wat die kerk nog altyd geleer het in gedagte te hou.

Dit moet van die onbuigsame, moenie-vrae-vra tradisionalisme onderskei word waar vernuwing en aanpassing net nie moontlik is nie.

Benadering #3: Lees die Bybel met die tradisie

God is aan die beweeg; diegene wat na God luister, is ook aan die beweeg. Om die Bybel te lees sodat ons dit vandag kan uitleef, beteken ons moet aan die beweeg bly. Diegene wat gaan stilstaan en ‘n besondere oomblik in ‘n monument wil verander, sal gou wonder waarheen God gegaan  het. Ons mag nie ignoreer wat God deur die jare vir die kerk gesê het nie, maar ons mag nie fossiele daarvan maak nie. Ons moet teruggaan sonder om in die verlede vas te val. Ons beweeg vorentoe deur die Bybel vry te stel deur wie ons is, wat ons dink, hoe ons leef voortdurend te vernuwe. Ons moet respek vir ons verlede hê, maar ons mag nie die finale gesag aan ons tradisie toeken nie. Die finale besluit lê altyd by die Bybel.

Laat die Bybel die Bybel wees. Die Bybel sal sy eie werk doen as ons net uit die pad kom en die Bybel toelaat om sy werk te doen.

There is a loftier ambition than merely to stand high in the world. It is to stoop down and lift mankind a little higher. -Henry van Dyke, digter (1852-1933)

Die Bybel: Ek kies wat ek wil lees en glo?

As iemand dink hy is godsdienstig, maar hy hou nie sy tong in toom nie, bedrieg hy homself. Sy godsdiens is waardeloos. Egte en suiwer godsdiens voor God die Vader is om weeskinders en weduwees in hulle moeilike omstandighede by te staan en om jou skoon te hou van die besmetting van die wêreld (Jakobus 1:26 – 27)

Duidelike taal. Ons weet waarvan Jakobus praat, maar ons het ‘n probleem daarmee. Ons meet tog nie geestelike volwassenheid deur te kyk of jy jou tong in toom kan hou nie.

Hy sê dan niks van die bywoning van eredienste, Bybelstudie, getuienis, ens nie. Dit is tog die dinge wat vandag tel in ons gemeentes.

Nee, vir Jakobus was ‘n ware Christen, die een wat God goedkeur, iemand wat deernis teenoor weduwees en weeskinders bewys en die besmetting van die wêreld (= sonde) vermy. Om die besetting deur sonde te vermy kan ons nog aanvaar, maar om te sê dat die versorging van weeskinders en weduwees ‘n kriterium vir egte en suiwer godsdiens is, sluk ons maar moeilik. Egte en suiwer godsdiens beteken tog dat daar sekere dinge is wat ek moet doen – kerk bywoon, Bybel lees, bid, getuig – en sekere dinge is wat ek nie moet doen nie.

Wat is hier aan die gang? Alle gelowiges aanvaar die Bybel, maar terselfdertyd pas ons die Bybel by ons kultuur aan. Ons kies wat ons wil lees en glo. Jy glo dit nie? Kom ons kyk na net twee voorbeelde:

• Was mekaar se voete. Nadat Jesus sy dissipels se voete gewas het, sê Hy vir hulle:  As Ek, wat julle Here en julle Leermeester is, dan julle voete gewas het, behoort julle ook mekaar se voete te was (Johannes 13:14). In 1 Timoteus 5:10 lees ons dat ‘n weduwee op die lys van dienende weduwees kan kom as sy sekere goeie dade doen, Een van hierdie dade was om die voete van die gelowiges te was. Augustinus, 350 jaar later, skryf dat Christene die voete van diegene wat pas gedoop is, gewas het. Sien ons nog gelowiges wat mekaar se voete was?
• Charismatiese gawes. Christene in Paulus se gemeentes het geprofeteer. Ons hoor vandag baie selde profesieë.  Dan verduidelik ons dit weg: “Onthou dit was toe, maar dit is nou.” Beteken dit nou dat God sekere dinge gesê het wat nou nie meer geld nie?

Onmiddellik kom die vraag na vore: Maar hoe moet ons die Bybel vandag uitleef? Dit is gou duidelik dat nie alle mense die Bybel op dieselfde manier lees nie. Maar mense wil nie hoor dat hulle keuses maak oor hoe om die Bybel te lees nie.

Hoe nou gemaak? Daarna kyk ons volgende keer.

We should begin to pray before we kneel down and we should not cease when we rise up. —C.H. Spurgeon

Is die Bybel voldoende en noodsaaklik? (4)

Die tyd van openbaring is afgesluit – die volle Skrif is die finale en noodsaaklike openbaring van God. Protestante erken wel respek vir tradisionele onderrig.

1. Wat alle bekwame lesers van die Bybel beskou as sy betekenis, moet sy betekenis wees.
2. Die belofte dat die Heilige Gees mense sal lei in kennis van die waarheid – wat hulle onder leiding van die Heilig Gees glo, moet waar wees.

Hierdie siening moet van dié van die Rooms-Katolieke Kerk se siening – die onfeilbare tradisie as byvoeging tot Skrif – onderskei word.

Hierdie siening van die Protestante word deur Wesley se vierkant uitgedaag. Wesley beskryf vier bronne wat nodig is om die Skrif te verstaan: die Skrif self, tradisie, die gelowige se ondervindings en die menslike rede. Wesley (die Metodiste) beklemtoon dat die Skrif die belangrikste is, want dit bevat alles wat nodig is vir die verlossing van die mens.

Sekere charismatiese bewegings maak aanspraak op direkte leiding deur die Heilige Gees en voortdurende  goddelike openbarings deur gawes soos profesie en wysheid. Hulle glo dat dit ‘n dieper waardering van wat reeds geopenbaar is, is.

Wayne Gruden se toepassing van die leer van die Skrif se voldoendenheid en noodsaaklikheid maak dit duideliker:

1. 1.Ons word bemoedig deur die wete dat alles wat God vir ons wil vertel oor spesifieke leerstellings en oor Homself kan ons in die Skrif kry.
2. 2.God verwag nie van ons om enigiets oor Homself of sy verlossingswerk te glo wat nie in die Skrif gevind kan word nie.
3. 3.Niks is sonde wat nie deur die Skrif – eksplisiet of per implikasie – verbied word nie.
4. 4.God verwag niks van ons wat nie deur die Skrif verwag word nie – eksplisiet of per implikasie.

In ons huidige samelewing kry ons veral twee groepe as dit ons kyk na die vraag: Is die Skrif voldoende en noodsaaklik?

• Integrasioniste – hulle integreer Bybelse onderrig oor die mens, kerk, leierskap, prediking ens met die beste insigte van sekulêre sielkunde, sosiologie, demografiese studies, sekulêre leierskapsbeginsels, kommunikasie tegnieke, ens.
• ‘n Tweede groep wat glo dat die Bybel voldoende en noodsaaklik is. Hulle skakel enige integrasie van Bybelse waarhede met kennis verkry deur mense uit.

Daar heers dus groot onsekerheid vandag.

“When God wants people to suffer, he sends them too much understanding.” ~ Joodse spreekwoord 

Is die Bybel voldoende en noodsaaklik? (3)

Ons het gesien dat in die laat Middeleeue daar ‘n neiging was om die voldoendenheid en noodsaaklikheid van die Skrif te bevraagteken. Luther glo dat die Skrif voldoende is en dat al die besluite geneem, byvoorbeeld by Nicea, die Skrif ondersteun, maar nie vervang nie. Hy verwerp egter die siening dat die pous die alleenreg het om die woord te interpreteer en dat sy besluite bindend was. A Simple layman armed with Scripture is to be believed above a pope or a council without it. Die Skrif staan bo die kerk en die wêreld.

Oor die aflaatstelsel sê Luther: Unless I am convicted by Scripture and plain reason – I do not accepte the authority of popes and concils for they have contradicted each other –  my conscience is captive to the Word of God. Luther glo dat God ons ekstern hanteer deur sy woord en deur die sakramente. Intern hanteer Hy ons deur due Heilige Gees, geloof en ons geestelike gawes. Hy glo egter dat ons interne ondervinding volg op ons eksterne ondervinding.

Calvyn verwerp die gebruik van Johannes 16:12 as motivering vir die gebruik van tradisie. Om sy standpunt te steun, verwys hy na Johannes 16:13: Wanneer Hy kom, die Gees van die waarheid, sal Hy julle in die hele waarheid lei. Wat Hy sal sê, sal nie van Homself kom nie: Hy sal net sê wat Hy hoor, en Hy sal die dinge wat gaan kom, aan julle verkondig. Calvyn sê dat wat die kerk glo en beoefen, kan hy net in die Bybel kry. Vir hierdie siening beroep hy hom op Psalm 9:8 – 9: Die woord van die Here is volmaak: dit gee lewe. Die onderwysing van die Here is betroubaar: dit gee wysheid aan dié wat nog onervare is … Die gebod van die Here is helder: dit gee insig.

William Whitaker: If Christ defended himself against Satan with the Scriptures, how much more are the Scriptures needed by us against the same enemy.

 Tydens en na die Hervorming loop die pad van die Hervorming en die Rooms-Katolieke Kerk uitmekaar. Die Hervormers aanvaar dat die Skrif alleen voldoende en noodsaaklik is, terwyl die Rooms-Katolieke Kerk ook die belang van tradisie beklemtoon. Die Hervormers beroep hulle op Deuteronomium 29:29: Wat nie geopenbaar is nie, is bekend aan die Here ons God, maar wat geopenbaar is, is vir altyd bekend aan ons en ons nageslag. Maar waar staan ons vandag? Daarna kyk ons volgende keer/