Lourens vra:

Na aanleiding van Luk 19:17 i) is daar vlakke van beloning in die hemel of pyninging in die hel op grond van ’n mens se gedrag hier op aarde. ii) Is daar groot en klein sondes wat beteken dat mens op ’n slegter vlak in die hemel gaan land as jy groot sondes doen, terwyl ’n klein sondetjie jou ’n beter plek gaan besorg?

ANTWOORD

 Prof Jan van der Watt antwoord:

1. a) Wat die groot en klein sondes betref. Die lewens van die mense van die Ou Testament is vanwee die verbond grootliks bepaal deur wat hulle gedoen het, naamlik, of hulle die Wet nagekom het. Dit was soos ’n ooreenkoms dat hulle bepaalde dinge wat in die Wet voorgeskryf is moes doen en dan sou God tevrede wees. Die Profete waarsku die Jode egter aanhoudend dat hulle gedrag en offerhandes nie genoeg is nie, maar dat God hulle harte soek – Hy wil in ’n verhouding met hulle staan.

Iets belangriks gebeur in die Nuwe Testament – die fokus skuif na geloof toe. Die belangrikste daad wat mens nou kan doen is om in Jesus te glo (bv. Joh 6:23-24). Geloof gaan oor ’n verhouding, soos ’n kind met sy pa of ma. Dit gaan dus nie soseer oor wat die kind gedoen het as hy of sy stout was nie, maar oor die verhouding wat versteur is. Die belangrike is dus dat die kind die verhouding herstel deur om verskoning te vra en te besef dat hy dit nie weer moet doen nie. Dit is wat die Bybel sondebelydenis noem – lees maar 1 Johannes 1:7-10. Daar word nie gepraat van hoe groot of klein die sonde is nie, maar van hoe die gelowige sy verhouding met God hetstel. God help die gelowige in die proses deur die bloed van Jesus (1 Johannes 1:7-8). Vir die bloed van Jesus maak dit nie saak hoe groot of klein die sonde is nie – dit word gereinig. Paulus beskryf homself as die geringste van die apostels wat Jesus se kerk vervolg het (hy het selfs mense laat doodmaak), maar die genade van God het hom ’n kind en apostel van God gemaak. God se genade en vergifnis is onkeerbaar.

In Jakobus 2:10-13 word daar gese dat dit maak nie saak watter sonde ’n mens doen nie, as jy wet oortree het, het jy almal oortree. Die rede is juis omdat ‘stout wees’ (sonde doen) die geloofsverhouding met God skaad (kyk maar wat in Jakobus 2:14 en verder bespreek word).

Die Nuwe Testament dink dus nie in terme van groot en klein sondes (dade) nie, maar in terme van jou verhouding met die Here en hoe jy daardie verhouding koester. Daar word nie onderskeid gemaak tussen klein en groot sondes nie.

1. b) Is daar vlakke van beloning in die hemel? Lukas 19:11-27 is ’n moeilike gedeelte wat inpas in Jesus se lering oor die belang van mense se gedrag en wat mense moet doen in die tyd tussen sy hemelvaart en wederkoms (ons noem dit ook die tussentyd). Daar is twee groepe. i) Die een groep wat niks van Hom gehou het nie (’n simboliese verwysing na die mense wat Hom totaal verwerp het en Hom nie as Messias wou of wil erken nie) se lot is duidelik as Hy weer kom. Hulle sal nie die ewige lewe kry nie, maar die ewige dood. ii) Die tweede groep is Jesus se mense wat vir sy terugkeer wag – hoe moet hulle in die tyd leef? Dan kom die moeilike segging dat almal een geldstuk kry en hoe meer ‘wins’ jy gemaak het, hoe groter is jou beloning, en as jy geen ‘wins’ gemaak het nie, verloor jy ook wat jy gehad het. Beteken dit dat party meer in die hemel kry as ander? ’n Gedeelte wat gewoonlik ook hier genoem word kom uit 1 Korintiers 3:9-15 waar daar gese word dat gelowiges die gebou van God is en dat elkeen op Jesus as fondament bou, maar nie met dieselfde materiaal nie – party bou met goud en silwer, terwyl ander met gars of strooi bou. ’n Vuur van oordeel sal dan die kwaliteit toets. As jou bouwerk bly staan sal jy beloon word, maar as dit nie bly staan nie, sal jy nie beloon word nie, al sal jy gered word.

            Hoe moet die verwysings na die loon in die gelykenis in Lukas 19 verstaan word? Dit lyk of die gedeelte praat van ’n groter beloning vir die een as vir die ander. Dit gaan egter nie om ’n beloning nie, maar om die gee van groter verantwoordelikheid en aanmoediging om die heer (Here) nog beter te dien. Daarom staan daar dat die persoon oor ’n klein bietjie aangestel is, maar hom of haarself as so betroubaar bewys het dat nog groter verantwoordelikhede en take op sy of haar skouers gelaai word. Die persoon wat gewys het dat hy nie verantwoordelikheid wou aanvaar nie, het gewys dat hy nie in die diens van die heer (Here) doen wat van hom verwag word nie – hy het nie eers sy basiese verantwoordelikheid nagekom om bank toe te gaan en rente te probeer verdien nie, wat eintlik baie min van hom sou vra. 

Skrywer: Prof Jan van der Watt

‘n Leser vra:

Kan u asseblief vir my verduidelik wat is die verskil tussen die paradys en die hemel. As ’n gelowige nou sou sterwe, gaan jy eers paradys toe en later, wanneer Jesus weer kom, dan hemel toe?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Die kort antwoord is dat daar in die Bybel nie regtig ’n verskil tussen die terme “paradys” en “hemel” is om die lewe na die dood voor te stel nie. Eintlik stel die Bybel nie veel belang in die toestand waarin die mens verkeer na die dood nie. Die gegewens hieroor is relatief skaars teenoor waarin die Bybel meer geïnteresseerd is, naamlik die opstanding van die dooies aan die einde van die tyd, wanneer die nuwe hemel en nuwe aarde aanbreek en die gelowiges dan vir ewig saam met die Here sal wees. In Openbaring word dit byvoorbeeld voorgestel as dat die hemelse Jerusalem sal neerdaal op die aarde en God dan vir ewig saam met sy mense sal woon (21:1-22:5). Paulus weer praat van die opstanding as dat die aardse, verganklike liggaam met ’n onverganklike liggaam, en die sterflike met ’n onsterflike liggaam beklee sal word (1 Korintiërs 15:53-54).

Die paar keer waar die Bybel wel oor die lewe na die dood praat, word dit op verskillende maniere voorgestel. Daar word gesê dat die gelowige saam met die Here in die paradys sal wees (Lukas 23:43), dat hy/sy “teen die bors van Abraham rus” (dit is: saam met Abraham aan tafel sal wees, Lukas 16:22), dat ons in Christus ontslaap om by Hom te wees (1 Tessalonisense 4:13-14; vgl ook Markus 5:39; Johannes 11:11-13), dat ons dan alles sal sien soos dit werklik is (1 Korintiërs 13:12; vgl Matteus 5:8), dat wanneer ons aardse tentwoning afgebreek word ons dan ’n vaste gebou in die hemel het (2 Korintiërs 5:1), dat ons opgeneem word in die huis van die Vader waar daar baie woonplek is (Johannes 14:2-4), dat ons behoue in die Here se hemelse koninkryk sal wees (2 Timoteus 4:18). Die laaste drie tekste het almal daarmee te doen dat ons opgeneem word in die hemel na ons dood. Daar is ander uitdrukkings wat ook verband hou met die gedagte dat ons “hemel toe gaan” na ons dood, naamlik dat ons loon of skatte in die hemel sal ontvang (Matteus 5:12; 6:20; Lukas 6:23; 1 Petrus 1:4). Al bogenoemde gedagtes kan egter saamgevat word met wat Paulus in Filippense 1:23 sê, naamlik dat ons na ons dood “met Christus” is (vgl ook 2 Korintiërs 5:6). Dit is vir Paulus die toppunt van wat dit beteken om “in die hemel” te wees na sy dood – nie soseer om geluksalig te lewe, vry van pyn en lyding, omring deur jou geliefdes nie, maar om “met Christus” te wees, dit wil sê, die volle lewensgemeenskap met Christus te ervaar. Dít is vir Paulus die hemel. Dit herinner aan wat die kerkhervormer, Martin Luther, gesê het, toe vir hom gevra is wat die hemel vir hom inhou. Hy het gesê: Vir my is die hemel om met Christus te wees; trouens, ek is eerder in die hel met Christus as in die hemel sonder Hom.

Dus, om die vraag van ons vraagsteller te beantwoord: “paradys” en “hemel” is dieselfde, hulle verteenwoordig nie verskillende stadia of fasette van die lewe na die dood nie, maar beide druk dieselfde gedagte uit, naamlik dat ons na ons dood saam met Christus in sy heerlikheid verkeer. En dáár is ons totdat die nuwe hemel en aarde aanbreek, of, anders gestel, totdat die opstanding uit die dood plaasvind en ons verheerlikte liggame ontvang, soos Paulus dit in 1 Korintiërs 15:35-57 beskryf (vgl ook 1 Tessalonisense 4:13-18).

’n Laaste gedagte: Hoewel “hemel” en “paradys” dieselfde beteken as aanduiding van die gelowige se bestemming ná die dood, kom hulle uit verskillende agtergronde in die Bybel. Ons kan lank hieroor uitwei, maar kortliks kom dit op die volgende neer.

Eerstens, “hemel”: Dit kan in die Bybel na drie dinge verwys – a. die lug bo die grond; b. die koepel bo die aarde wat die waters bo die koepel skei van die water op die aarde, en waarin daar “vensters” is waardeur dié water (= reën) op die aarde val; en c. die onsigbare woonplek van God, agter die koepel van b. Dit is veral laasgenoemde gedagte wat in die Bybel, meer spesifiek die Nuwe Testament, ontwikkel het in die konsep van die koninkryk van God/die hemele. Dit is die plek waar God in die besonder woon en vanwaar Hy die wêreld regeer (vgl Matteus 6:9-10). Dit is ook die “plek” waar die gelowige opgeneem word ná sy/haar dood, om daar saam met God/Christus te woon in Goddelike heerlikheid. Dit is egter te verstane dat “hemel”, so verstaan, vir die hedendaagse gelowige allerlei probleme oplewer. Vir die antieke gelowige, met sy verstaan van die kosmos as ’n drieverdieping-struktuur (hemel, plat aarde, en onderaardse diepte) was dit nie ’n probleem nie, maar vir ons vandag, waar is “hemel” – bo, onder die ronde aarde, aan die buitenste rand van die uitspansel? Miskien moet ons vandag eerder dink aan die hemel – as die “plek” vanwaar God alles regeer en waarheen ons gaan ná ons dood – as ’n ander dimensie van bestaan, nie verwyder van die aarde nie, maar hier by ons, net aan die “ander kant” van wat ons met ons sintuie kan waarneem.

Tweedens, “paradys”: Die woord is ontleen aan oud-Persies waar dit ’n ommuurde tuin voorstel. In die Ou Testament verwys dit na die tuin van Eden, en meer spesifiek dit wat die mens verloor het vanweë sy sonde. Gevolglik het daar reeds in die Ou Testament spekulasies ontstaan oor die herwinning van die paradys (vgl Jesaja 51:3; Esegiël 36:35). Veral in die Joodse buite-Bybelse literatuur het hierdie spekulasies wilde verbeeldingsvlugte aangeneem. Dit word dan ook spesifiek in hierdie literatuur as die woonplek van gelowiges na hulle dood aangedui, ’n gedagte wat ook in die Nuwe Testament voorkom (bv Lukas 23:43). Die tipies Joodse spekulasies oor die paradys is egter nie in die Nuwe Testament oorgeneem nie, waarskynlik omdat, soos reeds genoem, die gemeenskap met Christus hier as die belangrikste kenmerk gesien word van die lewe na die dood. Dit is ook die rede waarom die woord “paradys” net drie keer in die Nuwe Testament voorkom (Lukas 23:43; 2 Korintiërs 12:3-4; en Openbaring 2:7). Paradys-motiewe kom egter meer dikwels voor, veral as aanduiding van die paradys wat in die eindtyd herwin sal word. Vrede, oorvloed en volkome harmonie sal dan heers, soos aan die begin. So sê die Openbaringboek dat daar in die nuwe Jerusalem ’n rivier met die water van die lewe sal wees wat uit die troon van God en die Lam stroom (22:1); die boom van die lewe sal ook daar voorkom, wat twaalf keer per jaar sy vrugte oplewer (22:2,14,19); die slang, wat in die paradys die groot verleier was, sal vernietig word (20:2,10); en daar sal geen lyding en dood meer sal wees nie (21:4).

Om saam te vat: Hoewel die terme “hemel” en “paradys” in die Bybel uit verskillende agtergronde ontstaan het, is hulle vir alle praktiese doeleindes sinonieme as aanduiding van die “plek” waarheen gelowiges gaan ná hulle dood.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Susan vra:

Mens hoor dikwels van mense wat sterf en dan terugkom met ‘n getuienis dat hulle in die hemel was. Is dit Bybels? Watter Skrif in die bybel verwys daarna?

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die vraag raak ’n interessante onderwerp aan wat oor die jare al baie bespreek en oor gedebateer is. Daar is basies twee groot sienings, naamlik, mense wat getuig dat hulle in die hemel was, sekere dinge gesien het (bv. helder ligte, figure wat soos engele lyk) en toe weer lewend geword het – dit word dikwels ’n naby-dood-ervaring genoem. Dan is daar die siening dat dit ’n fisiologiese reaksie is van iemand wat besig is om dood te gaan en weens ’n gebrek aan suurstof in die brein so ’n ervaring van lig wat gesien word kry. Die verskynsel is ook skynbaar ook al waargeneem by lootse wat vinninge vliegtuie vlieg en dan in suurstofnood raak. Soos hulle breine gebrek aan suurstof kry begin hulle soortgelyke dinge sien as wat die mense sien wat naby die dood is. Daar word dan gesê dat die gemeenskaplike die gebrek aan suurstof is.

Hierdie is maar net die breë buitelyne van die debat. Aan albei kante is daar mense wat met verfynde argumente kom wat nie hier verder bespreek gaan word nie.

Wat die Bybelse getuienis betref is daar nie gedeeltes wat na so naby-dood-ervaring verwys nie. Daar word wel van visioene of drome gepraat, of mense wat dood was en byvoorbeeld deur Jesus opgewek is uit die dood, maar nie een van die verhale stem ooreen met wat ons met die naby-dood-ervarings sien nie. Dit lyk dus nie of die Bybel spesifiek daaroor praat nie.

Ons kan wel noem dat die Bybel twee tipes lewe na die dood beskryf. Die een is van iemand wat dood was en deur Jesus lewend gemaak word om so Jesus se mag oor lewe en dood te illustreer. Lasarus (Joh 11) is ’n tipiese voorbeeld van iemand wat al 4 dae dood was en toe weer lewend gemaak is. Daar word egter niks oor Lasarus se ervarings in die dood vertel nie. Die tweede tipe lewe is wat die Bybel die ‘ewige lewe’ noem. Jesus was die eerste een wat gesterf het aan die kruis en toe opgestaan het uit die dood – Hy het nie net na die gewone lewe teruggekeer nie, maar het die dood oorwin en het nou die ewige lewe. Die lewe word aan elkeen wat glo beloof. Wie dit kry, sal nooit weer sterf nie – veral die Johannesevangelie beskryf dit mooi – Joh 3:16, 17, 11:24-25, ens. Wat mooi is, is dat die opgestane Here, met ander woorde, Jesus wat die nuwe ewige lewe leef, tog deur sy Gees by ons is en vir ons voortdurend (bv. by die nagmaal) herinner aan die wonder van die hemel. Openbaring vertel ons hoe dit daar lyk!

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Leser vra:

Sien Engele om na babas in die hemel?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Ons weet nie wat die ewige lewe in
die hemel alles behels nie, behalwe dat dit veel veel anders sal wees as wat
ons dit vir ons kan voorstel. Paulus sê in 1 Korinthiërs 15:42-44, met die
opstanding van die dooies sal dit soos volg wees:

            Wat gesaai word in
verganklkheid, word opgewek in onsterflikheid;

            wat gesaai word in
oneer, word opgewek in heerlkiheid;

            wat gesaai word in
swakheid, word opgewek met krag.

            Wat gesaai word, is ’n
natuurlke menslike liggaam;

            wat opgewek word, ’n
geestelike liggaam.

Die verse wat volg (1 Korinithiërs
15:44-54) verduidelik dat ons aardse mense die beeld van Adam dra, wat die Here
uit die stof van die aarde gemaak en sy gees daarin geblaas het sodat ons
stoflike liggame lewe totdat die Here die lewe wat Hy aan elkeen van ons gegee
het uit ons stoflike liggaam wegneem met ons dood. 

Maar Jesus Christus het die
lewendmakende Gees geword met sy opstanding uit die dood. En elkeen wat aan Hom
verbind is kry ’n geestelike liggaam wat soos Jesus se opgestane liggaam gaan
wees, wat nie meer aan tyd en ruimte gebonde is nie.

Met ons dood gaan ons gees na Hom
toe in die hemel, tot sy wederkoms wanneer ons stoflike liggame met ons
geestelike liggaam vir ewig verenig word, onverganklik en onsterflik.

’n Babatjie wat sterf se liggaam
word wel begrawe. Maar die gees wat die Here aan die baba van sy/haar konsepsie
af reeds voor geboorte gegee het om te kan lewe, gaan met die dood by die Here
Jesus wees, sê Paulus in Filippense 1:20-23, toe hy in gevangenisskap was en
wag om voor die keiser van Rome verhoor te word:

            Dit is immers my innige
verwagting en hoop dat ek nie in enige opsig beskaam sal word nie – inteendeel,
dat met alle vrymoedigheid Christus ook nou, soos altyd, deur my liggaam
verheerlik sal word, of dit nou deur my lewe of deur my dood is. Want vir my is
om te leef Christus, en om te sterf wins, maar as ek liggaamlik bly leef,
beteken dit dat ek nog verder vrugbaar sal werk. Ek weet         werklik nie wat om te kies nie. Ek is in
’n tweestryd gewikkel. Aan die een kant verlang ek om heen te gaan en saam met Chrisus te wees. Dit is immers verreweg die
beste. Aan die ander kant is dit ter wille van julle, gemeente in Filippi en in
ander gemeentes, noodsaakliker dat ek liggaamlik hier bly.

Babatjies se gees word in die hemel
ontvang as volle mense. Eintlik het Jesus gesê ons sal soos
die engele wees, wat nie versorging nodig het nie, maar sal
volwaardige dienaars van God wees. Lukas 20:36 
‘Hulle kan nie meer sterf nie, want hulle is soos engele en kinders van
God, omdat hulle aan die opstanding van sy Seun deel het.’

Van die engele sê Ps 103:20 hulle
is sterk helde wat die Here se woord uitvoer en
sy bevel gehoorsaam.

Skrywer: Prof Francois Malan