Kom ons probeer nou ’n oorsig kry van die ryk betekenis van die doop wat ons in die Nuwe Testament gekry het.

God handel in die doop

Dit is die eerste en oorweldigende indruk uit die betekenisse van die doop. Ons kan hulle een vir een nagaan.

♦ Ek kan nie myself in Christus inlyf en myself deel gee aan sy kruis, begrafnis en opstanding nie. Net God kan.

♦ Ek kan nie my eie sonde vergeef nie.

♦ Ek kan nie myself tot eiendom van God maak nie.

♦ Ek kan nie myself inlyf in die verbond nie.

♦ Ek kan nie self God se gesag oor my lewe afkondig nie.

So kan ons aangaan, maar dis reeds duidelik: In die doop is dit God wat handel. Dit is tog ook waarom ons die doop ’n sakrament noem, net soos die nagmaal. In beide handel God. Hy lyf ons in die  gemeente in (die doop), enHy voed ons op ons geestelike pad (die nagmaal).

Die dopeling is passief in die doop

Dit kan misverstaan word. In die doopvoorbeelde van die Nuwe Testament is daar natuurlik aktiwiteit van die dopeling. Hy/Sy moet glo, hy/sy mag vra om gedoop te word. Maar dit is vóór-aktiwiteit. In die doop self handel net God. Dit leer ons uit die betekenisse van die doop. Daarom word daar altyd in passiewe vorms oor die dopeling gepraat. Iemand word gedoop, iemand word met

Christus verenig, iemand word in die gemeente/verbond opgeneem. Dis nooit iets wat iemand self doen nie, maar altyd iets wat hy/sy ondergaan. Dit is ook die rede waarom ek nie myself kan doop nie. Dit word aan my gedoen.

As die doop my antwoord aan God was, kon ek mos myself gedoop het. Dit sou dan mos my antwoord wees. Die eintlike en belangrikste aktiwiteit van die dopeling kom juis ná die doop. Dan begin die nuwe lewe. Lees maar net die lang vermanende dele aan die einde van Briewe soos Efesiërs en Kolossense. Dit gaan alles oor wat ek na die doop moet doen.

Die samehang tussen die betekenisse

Die doop het ’n merkwaardige ryk betekenis, eintlik ’n sestal verskillende betekenisse. Maar hierdie betekenisse hang met mekaar saam. Eintlik vorm hulle een groot geheel: Hoe ons deel kry aan die heil: vereniging met Christus, sondevergifnis en reiniging, inlywing in die liggaam van Christus en die verbond, ontvangs van die Gees.

Die doop is eenmalig

Daarom word ’n persoon ook net een keer gedoop. Dit hang saam met die betekenis van die doop. Al die verskillende betekenisse het met die begin van die Christelike lewe te doen. Die nagmaal is vir die dag tot dag voortlewe in die gemeente. Daarom is voedsel (brood en wyn) ook die elemente in die nagmaal. Daar word ons gevoed om die Here voortdurend te kan dien. Maar by die doop is dit water. Die water het met wassing te doen, en verwys na die bloed van Jesus.

Gou gedoop – Onderrig ná die doop

Die doopvoorbeelde kry ons in Handelinge. Maar daar  is eintlik géén onderrig voor die doop nie. Paulus doop  die Romeinse tronkbewaarder om middernag net na hy tot bekering gekom het. Die onderrig geskied later in die Briewe. En onthou die Briewe is geskryf aan gemeentes. Die lidmate was klaar gedoop. Dit klop met die gedagte hierbo dat die groot aktiwiteit van die dopeling juis ná die doop kom. Dan moet hulle uit hulle doop leef, en daarvoor het hulle nodig om te leer wat dit beteken.

Wat ’n uitdaging om ook maar net iets van hierdie ryk betekenis van die doop in ons eie lewe te integreer!

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

God aanvaar gesag oor ons lewe

Die doopformule self het hierdie wonderlike betekenis. En dis belangrik dat omtrent alle Christelike groepe hierdie formule presies net so gebruik soos Jesus dit gegee het: Doop hulle in die Naam van die Vader en die Seun en die Heilige Gees.

Dit beteken waarskynlik minstens twee dinge:

♦ Dat die een wat die doop bedien, dit in die Naam van God doen, en dus met die gesag van God.

♦ Dat God daarmee sy Naam, dus sy gesag, oor die dopeling laat afkondig.

Die betekenis van hierdie doopformule word nêrens in die Nuwe Testament verduidelik nie. Trouens dit is opvallend dat daar nêrens in die Nuwe Testament ’n doopvoorbeeld is waar hierdie formule presies só by ’n doopgeleentheid gebruik is nie. Ons lees deurgaans dat hulle mense gedoop het in die Naam van Jesus of Jesus Christus (Hand 2:38; 8:16; 10:48; 19:5).

Is dit eenvoudig ’n kort manier om na die doop te verwys, of het hulle regtig nie die volle doopformule gebruik nie? Waarskynlik die laaste, omdat dit so konsekwent gebruik

word.

Dit sou dan nog ’n interessante geval wees waar die apostels dinge wat Jesus skynbaar taamlik uitdruklik gesê het, eenvoudig nie begryp en/of gedoen het nie. Daar is meer voorbeelde. Dink maar net aan die sendingopdrag, en Petrus se worstelstryd om dit uit te voer (Hand 10 en Gal 2:11-13).

Die klassieke Gereformeerde doopformulier het ’n wonderlike uiteensetting van die betekenis van hierdie formule gegee. ’n Mens herken die verskillende betekenisse van die doop een na die ander in hierdie uiteensetting. Dit gaan in die formulier oor die doop as God se werk, God se gawes aan ons, en oor die verpligting wat die doop op ons lê. Saam met die klassieke nagmaalformulier is hier die doopformulier die treffendste uiteensetting van die evangelie buite die Bybel. Dit is jammer dat dit in die Gereformeerde kerke aanhoudend voorgelees is in plaas van dat die inhoud daarvan gepreek is. Dit het hierdie formuliere doodgemaak.

Ondanks die pragtige uiteensetting het hierdie doopformulier tog een basiese tekortkoming. Dit gee aan die doop ’n verwysingsbetekenis in plaas van ’n gebeurtenisbetekenis. Volgens die formulier “betuig en beseël” die doop God se beloftes aan ons, en “verseker” ons van die beloftes. Ons het gesien dat dit nie woorde is wat in die Nuwe Testament vir die doop gebruik word nie. Hierdie

woorde is deel van die eeue-oue afswakking van die doop tot waar ons vandag is: ’n teken en ’n simbool. Maar die inhoud van dit wat God doen, word nietemin wonderlik geformuleer.

Die doopformulier gee apart aandag aan die rol van die Vader, die Seun, en die Gees in die doop.

Die Vader

In die werk van die Vader gaan dit oor die genadeverbond. Dit kom uit sowel die Ou Testament as die Nuwe. In 2.4 het ons gesien dit is een van die belangrikste betekenisse van die doop. Ongelukkig is die formulier ook in hierdie geval nie noukeurig nie. Dit lees dat die Vader deur die doop betuig dat Hy ’n ewige genadeverbond met ons sluit. Miskien moes dit liewer gelui het dat Hy ons deur die

doop in die ewige genadeverbond opneem. God sluit nie by die doop met elke dopeling ’n nuwe verbond nie. Daar is net een genadeverbond, die verbond met Abraham, en deur die doop word die dopeling in hierdie verbond opgeneem, soos Galasiërs 3:27-29 duidelik genoeg sê, en Romeine 4:17 impliseer.

Die Seun

Hier kom drie betekenisse na vore wat inderdaad alles te make het met die werk van Christus: die afwassing van ons sondes, ons regverdiging, en ons vereniging met Hom in sy dood en opstanding.

Die Heilige Gees

Hier gaan dit weer oor die reiniging van sonde, en dan oor die daaglikse vernuwing van ons lewe. Dit herinner baie sterk aan Titus 3:5 se “nuwe lewe”.

Ons het dus hier ’n pragtige indeling van die verskeidenheid betekenisse van die doop tussen die Vader en die Seun en die Gees. Maar beteken dit dat die doopformule geen nuwe betekenis van die doop na vore bring waarna ons nie reeds gekyk het nie? Nee. Inteendeel. Ons het reeds kortliks daar na verwys dat die formule onder andere beteken dat God se gesag deur die doop oor die dopeling uitgeroep word.

Ons ken tog hierdie besondere betekenis van ’n naam in die Bybel. Dit het alles met gesag te doen. Ons lees hoe die hoof van Dawid se leër, Joab, die Ammoniete aanval en op die punt is om hulle stad, Rabba, in te val. Maar dan laat hy dringend vir Dawid weet om te kom en self die leër in hierdie beslissende slag aan te voer, want as hy dit self sou doen, sal die stad sy eiendom word. Maar die

Hebreeus lui eintlik: As Joab self die stad inneem, sal sy naam daaroor uitgeroep word. Sy naam staan dus vir sy gesag. Maar as Dawid nou kom, dan word sy naam oor die stad uitgeroep, dan kom die stad onder sy gesag.

Dit is ’n baie belangrike betekenis van die doop: In die doop kondig die een wat doop die gesag van God oor die dopeling af. Dit is nog ’n keer God wat iets doen, wat gee – ’n saak waarop ons by elke betekenis van die doop afgekom het. En nog ’n keer beteken dit die doop vra ’n antwoord. In die doop gee God, en in die geloof antwoord ons. In hierdie geval laat God sy gesag afkondig, en ons is

geroep om sy gesag oor ons lewe te aanvaar.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Die verband tussen die Gees en die doop word nie beklemtoon in die Nuwe Testament nie. Uit die herhaalde voorbeelde in Handelinge kan ’n mens ook nie ’n vaste verhouding of volgorde aflei nie. Word mense eers gedoop, of ontvang hulle eers die Gees?

Ons kan die voorbeelde in Handelinge in vier groepe indeel.

♦ Die gevalle waar daar geen vermelding van die Gees by die doop is nie (8:38; 16:15, 31-34; 18:8; 22:16).

♦ Die gevalle waar daar eers gedoop is en die Gees daarna gegee is sodat die doop as’t ware die Gees meedeel (2:38; 8:15-17; 19:5, 6).

♦ Die gevalle waar die Gees eers ontvang word en die doop daarop volg (10:44-48; 11:15-17).

♦ Die een geval waar daar eenvoudig geen duidelikheid is oor die verband tussen die ontvangs van die Gees en die doop nie (9:17-19).

In die Briewe is daar min verwysings na die verband tussen die Gees en die doop. Maar kom ons kyk tog na die volgende. 1 Korintiërs 12:13 is vreemd vertaal in die 1983-vertaling. NLV is duideliker: Maar ons is almal deur die een Gees gedoop in Christus se liggaam.” Eintlik moet dit lui: “in

Christus se liggaam in” wat beteken die Gees verenig ons deur die doop met die liggaam van Christus, die gemeente. Hier is die Gees dus die een wat aktief is en deur die doop werk, eerder as dat die doop die Gees meedeel.

Dieselfde geld van 1 Korintiërs 6:11. Hier is dit ook die Gees wat ons deur die doop reinig, heilig en vryspreek. Titus 3:5 word ook dikwels vreemd vertaal. Dit geld sowel van 1983 as NLV. Die Grieks het hier die “bad” (“waterbad”) wat die doop beteken. Die doop word hier “die bad van die  “weergeboorte” genoem wat beteken dat God die weergeboorte deur die doop skenk. En saam

met die weergeboorte ook die nuwe lewe (eintlik “die vernuwing”). God doen dit deur die Gees.

Waar daar ’n direkte verband tussen die Gees en die doop gelê word, is dit dus eerder die Gees wat deur die doop werk, as die doop wat die Gees gee. Die Gees is dus saam met God en Jesus Christus die Doper. Dit klop met die oorspronklike doopbevel: “Doop hulle in die Naam van die Vader en die Seun en die Gees.” En juis dit bring ons by die punt waar ons in meer besonderhede kan kyk na die betekenis van hierdie doopformule.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Ons lees herhaaldelik dat ons deur die doop gereinig word van ons sonde, en Petrus verwys na die vergifnis van sonde deur die doop. Maar juis die presiese woorde wat hier geskryf is (“deur die doop gereinig”), lok baie sterk reaksie by sommige mense uit. Hulle sien hierin ’n bedreiging van die werk van God en van Christus. Dit is nie die doop wat ons reinig nie, word gesê, want net Christus kan ons deur sy bloed reinig (Barth).

Hierdie beswaar sou natuurlik teen elkeen van die betekenisse van die doop geopper kon word, maar dit kom nogal meermale juis in verband met die vergifnis ter sprake. En natuurlik is dit volkome waar dat net Christus ons deur sy bloed (dood) kan reinig, of dat God ons vergewe en reinig op grond van die bloed (kruisdood) van Christus (1 Joh 1:9).

Maar intussen lees ons herhaaldelik van reiniging en ook vergifnis deur die doop.

♦ Petrus sê volgens die Grieks: “Laat elkeen van julle … gedoop word tot vergifnis van julle sonde” (Hand 2:38).

♦ Ananias sê vir Paulus: “Laat jou doop en jou sondes afwas … ” (Hand 22:16).

♦ Paulus skryf self vir die Korintiërs: “Maar julle het julle sonde laat afwas, julle is geheilig … ” (1 Kor 6:11) en dan verwys hy na die doop.

♦ Ons kry dieselfde gedagte ook in Efesiërs 5:25-26 en in Hebreërs 9-10.

Hoe moet ons dit nou verstaan? Reinig God en Christus ons nou deur die bloed van Christus, of reinig die doop

ons?

Maar dis tog ’n vreemde teenstelling: God óf die doop, Christus óf die doop. Net soos die geloof is die doop tog ’n heilsmiddel in God se hand waardeur Hy ons in die heil laat deel. Net soos die geloof ons nie red nie, maar Godons deur die geloof red, reinig die doop ons nie, maar reinig God ons deur die doop, en Hy doen dit op grond van die dood/bloed van Jesus. Trouens die vertalers het dit terég so ingeskryf in Handelinge 2:38. Ons het reeds gesien die Grieks lui: “Laat elkeen van julle … gedoop word tot vergifnis van julle sonde”, terwyl 1983 vertaal met: “Laat elkeen van julle gedoop word … Dan sal God julle sondes vergewe.” Dit is nie ’n sogenaamde letterlike vertaling nie, maar ’n korrekte vertaling omdat dit inderdaad die betekenis korrek weergee.

As Ananias dan vir Paulus sê: “Laat jou doop en jou sondes afwas” is dit tog net ’n kort manier om te sê: “Laat jou doop sodat God deur die doop jou sonde kan afwas op grond van die offer wat Jesus aan die kruis vir jou sonde gebring het.” Hierdie langer omskrywing kom mooi na vore in Efesiërs 5:26: “Nadat Hy die kerk met die water en die woord gereinig het.” “Water” is hier eintlik “waterbad”

wat duidelik na die doop verwys. Dis interessant dat ook die “woord” (die boodskap, die evangelie) hier as ’n heilsmiddel genoem word. (Ons kry dit ook elders, soos in Johannes 15:3.) Hier staan dus dat God ons deur die doopen die woord/evangelie reinig.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König