Ian vra:

Ek is eerlik en reguit: ek het ‘n buite-egtelike verhouding gehad vir 3 maande, maar het nooit intiem verkeer met die vrou nie. My eggenoot het daarvan te hore gekom en wou skei.

Ek het die buite-egtelike verhouding dadelik gestop en vir berading gegaan en my vrou ook gevra om saam te kom, maar sy het net nooit opgedaag vir die afsprake nie. Sy het wel uit die huis getrek, teen my wil, al het ek haar gesmeek om te bly. Maar sy het nogtans. Ons is toe wel geskei, teen my sin, want ek is werklik lief vir my vrou en het alles probeer en was bereid om alles te probeer.

Dis nou bykans 7 jaar terug. Ek het nog nooit weer enige verhouding of iets gehad nie. My vrou het wel voor ons egskeiding afgehandel is by ‘n man ingetrek en bly sedertdien saam die man wat alreeds twee keer geskei is.

My vraag egter is: ek bid en smeek die Here daagliks om dinge tussen my en my vrou te laat uitwerk en ons weer bymekaar uit te bring, want my liefde vir haar is bitter, bitter sterk, en ek kan haar net nie uit my kop en hart kry nie. Eerlik waar, ek huil daagliks soos ‘n kind oor haar; ek huil myself elke aand aan die slaap.

Nou wil ek weet hoe kan ek God smeek om haar weer terug te kry. Intussen sê almal vir my: gaan soek iemand anders. Maar dis mos nie reg om God te smeek om haar terug te stuur, en dan gaan ek met ander vrouens uit en maak asof dit alles voor die wind gaan nie.  Diep binne my weet ek: as my vrou vandag vir my sê sy wil terugkom, sal ek alles net so los en haar terugneem.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Dis inderdaad ‘n baie treurige verhaal hierdie wat mens aan die hart gryp. Dit getuig van die verwoestende uitwerking wat verkeerde besluite op verhoudings het en hoe moeilik dit is om gebroke verhoudings te herstel.

By gebrek aan meer spesifieke inligting en kennis wat net uit persoonlike gesprekke met beide partye kan voortspruit, kan ek hier net algemene observasies en opmerkings maak, in die hoop dat dit die vraagsteller sal baat. Ek wil eers net ‘n greep op die situasie probeer kry en dan oorgaan tot “raad”.

Kom ons neem ‘n paar aspekte van die situasie, soos aan ons meegedeel, onder oë.

Eerstens, daar is geen twyfel nie dat ons vraagsteller oortree het toe hy ‘n buite-egtelike verhouding met ‘n ander vrou aangeknoop het. Dit was ‘n verbreking van sy huweliksbeloftes, selfs al het daar geen seksuele intimiteit tussen hom en die ander vrou plaasgevind nie. Feit is dat die vertrouensverhouding tussen hom en sy vrou geskend is, in so ‘n mate dat dit op ‘n verbrokkeling van die huwelik uitgeloop het. Dit is duidelik dat die man se vrou so seergekry het dat sy nie kans gesien het om die huwelik voort te sit nie. Dit hóéf nie so te gewees het nie; baie vroue/mans vergewe hulle mans/vroue en neem hulle weer terug, en oënskynlik is die huwelik weer gelukkig. Maar in hierdie geval kon of wou die vrou nie vergewe nie. Dit is natuurlik ook moontlik dat daar vóór die tyd reeds ernstige probleme was en dat sy die indiskresie van haar man gebruik het om “geregverdig” uit die huwelik te tree. Niemand kon haar immers kwalik neem dat sy die huwelik beëindig het nie; sy was die benadeelde party en was ten volle geregtig daarop. Ek weet nie of dit die geval is nie; ek spekuleer gewoon.

Tweedens, dit is net so duidelik dat die vraagsteller opreg berou het oor sy aandeel in die verbrokkeling van die huwelik. Opregte berou is altyd ‘n goeie beginpunt maar is geen waarborg dat ‘n verhouding weer sal herstel nie, soos so duidelik uit hierdie geval blyk. ‘n Verhouding het twee kante, en net so opreg soos die berou is, moet die ander party ook bereid wees om van harte te vergewe, anders kan daar geen sprake van herstel wees nie.

Derdens, klaarblyklik het ons vraagsteller se gewese vrou besluit dat sy wil “aanbeweeg”. Dit blyk uit die feit dat sy nooit opgedaag het vir berading nie en dat sy nog voor die egskeiding reeds by ‘n ander man ingetrek het. Sy kon dit natuurlik uit leedvermaak ook gedoen het, maar feit is dat intussen al sewe jaar verloop het sedert die egskeiding, en dat sy nog steeds by die ander man bly, blykbaar sonder dat hulle getroud is. Laasgenoemde gee haar gewese man natuurlik die hoop dat dinge weer kan herstel, maar dit lyk nie of die man se pogings tot herstel enige vrugte afwerp nie. Dit bevestig die vermoede dat die vrou die egskeiding en die nuwe verhouding as finaal beskou. Sy het geen begeerte tot herstel met haar eertydse man nie.

Vierdens, ons vraagsteller is steeds lief vir sy gewese vrou. Hy begeer vuriglik dat die huwelik weer sal hervat. Dit blyk uit die feit dat hy haar nie “uit sy kop en hart” kan kry nie, en dat hy geen verhouding met ‘n ander vrou in die afgelope sewe jaar aangeknoop het nie. In sý gemoed is hy eintlik nog getroud met sy gewese vrou; hy praat ook nog van haar as “my vrou”, ten spyte daarvan dat hulle formeel geskei is. Trouens, dit sou vir hom neerkom op “troubreuk” as hy met ander vroue uitgaan. Want hoe sal hy sy vrou kan oortuig van sy opregte berou en liefde as hy met ander vroue uitgaan? Hy hou dus van sy kant af sy pad skoon sodat sy gewese vrou enige oomblik kan terugkeer.

Vyfdens, die mense wat hom ken en waarskynlik meer objektief na sy situasie kan kyk as hyself, moedig hom aan om sy vrou te “vergeet” en voort te gaan met sy lewe, wat, objektief gesien, nie slegte raad is nie. Die enigste probleem is egter dat ons vraagsteller dit nie kan aanvaar dat alles verby is nie. Hy het sy vrou steeds lief en verknies hom so oor wat verkeerd geloop het en oor ‘n verhouding wat klaarblyklik verby is, dat hy hom elke aand aan die slaap huil. Dis ‘n situasie wat mens tog bietjie bekommerd maak. Een of ander tyd moet mens realiteite vierkant in die oë kyk. Het ons vraagsteller nie dalk ‘n ongesonde obsessie ontwikkel oor sy vorige vrou nie? Hy kan eenvoudig nie aanvaar dat as gevolg van sy verkeerde optrede alles nou verby is en dat sy vorige vrou nie meer in hom belangstel nie. In sy gemoed móét alles regkom, selfs al dui alles op die teendeel.

Sesdens, hy glo dat God steeds die situasie kan omkeer. Hy wil daarom weet hoe hy God kan smeek om sy vrou weer na hom terug te stuur. Hy wag op ‘n soort Goddelike ingrype wat alles weer sal laat terugkeer na hoe dit eens was. Dit mag wees dat in ons vraagsteller se agterkop die onuitgesproke opvatting skuil: ek het my kant gebring, nou moet God ook sy kant bring; ek het mos oorgenoeg bewys gelewer dat ek opreg jammer is. Nou móét God die bewys lewer dat Hy my vergewe het en my vrou aan my teruggee.

Bogenoemde is min of meer soos ek uit die feite tot my beskikking die situasie opsom. Die vraag is net: hoe gee mens aan ons vriend goeie raad – raad wat in pas is met ons geloof in God en ook weer ‘n nuwe lewe aan ons vriend gee? Die volgende kan dalk help:

• Aanvaar God se vergiffenis onvoorwaardelik en vergewe jouself. Natuurlik het ons vraagsteller dom en onverantwoordelike dinge gedoen. Maar ons is almal gebroke, onvolmaakte mense wat een of ander tyd dom dinge aanvang. Daarom moet ons God se genade en vergifnis onvoorwaardelik aanvaar, en ook onsself kan vergewe. Dít was dalk die verskil tussen Judas Iskariot en Petrus. Judas kon nie glo dat hy so dom was om te dink dat hy iets sou bereik deur Jesus te verraai nie. Agterna was hy bitterlik spyt daaroor. Hy het homself verag en was so teleurgesteld in homself dat hy net nie so ver kon kom om God se vergiffenis te aanvaar nie. En so gaan hang hy homself op. Petrus sondig ook, en het ook bitter berou daaroor, maar aanvaar God se vergiffenis en vergewe homself, en word een van die leiers in die vroeg-Christelike gemeente. Daar is ‘n droefheid tot die dood en ‘n droefheid tot die lewe (2 Kor 7:10). Dit is goed om bedroef te wees oor die verkeerde dinge wat jy gedoen het. Maar dis nie waar dit moet eindig nie, anders kan dinge tragies eindig. ‘n Mens moet ook God se vergiffenis kan aanvaar, van jou troontjie afklim en jouself vergewe, en voortgaan met die res van jou lewe.

• Mens moet ook kan klaarmaak met die verlede. Natuurlik kan mens nooit werklik alles vergeet nie, maar die wonde kan so genees dat daar weer vreugde in jou lewe kom en nie net trane gestort word oor dit wat was en nooit weer kan wees nie. Ook Paulus moes in ‘n stadium vir homself sê: ek vergeet die dinge wat agter is en strek my uit na wat voor is (Fil 3:13). Hy het ook baie gewroeg oor die feit dat hy eens op ‘n tyd die gemeente van Christus vervolg en probeer uitroei het. Maar hy kon nie net daaroor bly jammer wees nie. Daar moet nuwe herinneringe gekweek en lewensbakens opgerig word. Anders gaan die lewe by jou verby, veral die voller lewe wat God vir jou vorentoe wil oopmaak. God hang ons immers nie aan ons verlede op nie, maar sê: Ek veroordeel jou ook nie; gaan heen en sondig nie meer nie (Joh 8:11) – dit wil sê: moet jou nie verder verknies oor die verlede nie; Ek het jou vergewe; leer uit jou foute en gaan lewe ‘n vol lewe vorentoe. Jou lewe is nog nie verby nie; daar is weer mooi dinge wat kan volg.

• Verhoudings kom van twee kante af. As dit na ‘n paar jaar duidelik is dat jou vorige vrou nie daarin belangstel om die verhouding te hervat nie, dan moet mens waarskynlik die onvermydelike aanvaar en “aanbeweeg”, al is dit hoe pynlik. ‘n Verhouding kan nie net deur een van die twee partye lewend gehou word as die ander klaarblyklik geen belangstelling toon nie. Ja, aanvanklik kan mens nog bly hoop en allerlei pogings tot herstel aanwend, maar mens moet ook sensitief wees vir wanneer genoeg genoeg is. Anders word dit obsessiewe gedrag, wat destruktief en nie opbouend is vir jouself of enigeen naby jou nie.

• Ons vraagsteller wil graag die verhouding met sy vorige vrou herstel soos dit was. Maar is hy nie dalk besig om sy eertydse vrou en hulle verhouding buite alle proporsies te idealiseer nie? Onthou, sy het intussen los van hom ‘n ander lewe gelei. Baie dinge het intussen verander. (Hy sê nie of hy die afgelope sewe jaar met haar kontak behou het nie.) Wie sê sy is nog dieselfde vrou as wat hy geken het? Wie sê hy gaan hou van die vrou wat sy nou geword het? Hiermee beweer ek nie sy het nou allerlei slegte eienskappe ontwikkel wat sy voorheen nie gehad het nie. Al wat ek probeer sê, is dat mense oor tyd heen – veral na sewe jaar – verander en dat mens hiermee moet rekening hou. ‘n Verhouding groei immers as verhouding tussen twee mense, nie net in die een se kop terwyl die ander een afwesig is nie. ‘n Huwelik is juis ‘n huwelik as beide partye voortdurend by mekaar betrokke is. Sonder hierdie betrokkenheid groei mense uitmekaar en is hulle later vreemdelinge vir mekaar.

• Ons vraagsteller wil weet hoe hy God kan smeek om sy vrou te verander sodat sy weer na hom sal terugkeer. God gryp egter nie altyd op ‘n bonatuurlike manier in ons lewe in nie. Daar is nie een of ander toweragtige formule wat ons kan bid of aanwend waarvolgens Hy dan mense se gesindheid of gevoel teenoor ons verander nie. Hy behandel ons nie soos stokke en blokke nie; Hy dwing ons nie teen ons wil en sin in ‘n rigting nie. Dis nie hoe die verhouding met God werk nie. Natuurlik kan mens God smeek om jou situasie te verander (selfs Jesus het dit met sy Vader gedoen, Matt 26:39), maar na ‘n rukkie, as dinge nie verander nie, moet mens jouself afvra of dit nie jysélf is wat moet verander nie, of jy nie anders na jou eie situasie moet begin kyk nie. Slegs die vraagsteller kan hierdie vraag beantwoord. Maar ek dink na sewe jaar is dit dalk ‘n vraag wat hy homself dringend moet afvra: Wat moet ek as die onvermydelike aanvaar, en waarheen lei God my as dit duidelik is dat my vrou geen belangstelling toon om na my terug te keer nie.

Ek vertrou dat bostaande gedagtes en saamdink met ons vraagsteller hom enigsins mag help om tot helderheid oor die pad vorentoe te kom.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

‘n Leser vra:

Volgens die Bybel pleeg ‘n vrou wat trou met ‘n geskeide man (man nie geskei a g v derde party nie), egbreuk in die oë van die Here.

1.1    Beteken dit dat elke intieme daad in so ‘n huwelik, owerspel en fornikasie is?

1.2    Al is die huweliksbelofte in die kerk afgelê, was die man volgens God se wette steeds verbind aan sy eerste vrou. Sou so ‘n huwelik in die skeihof eindig, die vrou vra en kry vergifnis en sy ontmoet ‘n man wat in die Here is; sou sy vry wees om te trou?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Volgens die Bybel pleeg ‘n vrou wat trou met ‘n geskeide man (man nie geskei a g v derde party nie), egbreuk in die oë van die Here.

1.1        Beteken dit dat elke intieme daad in so ‘n huwelik, owerspel en fornikasie is?

In die vraag hierbo word ‘n paar aannames gemaak wat met die eerste oogopslag te wetties en letterlik geïnterpreteer word vanuit die Bybelteks. Hertrou na egskeiding is ‘n ingewikkelde saak wat nie sonder meer reglynig vanuit ‘n enkele Bybelteks afgelees kan word sonder dat die bedoeling van die teks eers na behore onder die loep geneem is en die spesifieke omstandighede van die eietydse situasie in ag geneem is nie. Eers dan kan mens probeer om ‘n koers en rigting aan te dui wat kan aanspraak maak op Bybelse begronding. Wat hieronder aangebied word, kan dus niks meer wees nie as net die trek van breë riglyne oor die teks waarna verwys word.

Ek vermoed die teks wat ter sprake is in die stelling hierbo – “volgens die Bybel” – is Matt 5:31-32, waar daar staan dat as iemand sy vrou skei om enige ander rede as owerspel, hy veroorsaak dat die vrou egbreuk pleeg, en wie met die geskeide vrou trou, pleeg ook egbreuk. In Matt 19:9 word bygevoeg dat die man wat sy vrou skei, behalwe oor owerspel, sélf ook egbreuk pleeg. In Mark 10:11-12 word ook na die vróú verwys – as sy van haar man skei, bedoelende: as sy die oorsaak en inisieerder van die egskeiding is en weer trou, dan is sy ewe skuldig aan egbreuk. Man en vrou word dus hier op gelyke basis verantwoordelik gehou vir die huwelik.

Ons het hier ‘n paar beginsels omtrent die huwelik wat neergelê word deur Jesus: 1. Die huwelik is in sy wese ‘n permanente verbintenis; 2. Die man wat sonder grondige rede (owerspel) van sy vrou skei, pleeg egbreuk; 3. Die man wat só van sy vrou skei, veroorsaak dat sy vrou ook egbreuk pleeg en dat enigiemand wat weer met haar trou, ook egbreuk pleeg (omdat in die oë van God die eerste huwelik na regte nog bestaan); 4. Vir die vrou geld dieselfde as sy die inisieerder van die egskeiding is.

Met hierdie uitsprake wou Christus nie mense se lewens onmoontlik maak wat deur egskeiding geraak is nie, maar wou Hy orde skep in die destydse klimaat waar mans – en soms ook vroue – sommer ligtelik van hulle vrouens geskei het. Hy belig weer die oorspronklike bedoeling van die huwelik – ‘n permanente lewenseenheid wat ernstig geneem moet word – en verder neem Hy in die besonder die vrou in beskerming. Sy is dikwels in ‘n onmoontlike situasie ingedwing deurdat die man haar sonder enige geldige rede geskei het. Om te kon oorleef, moes sy weer so gou as moontlik trou. En dan, sê Jesus, word sy eintlik in ‘n staat van egbreuk ingedwing wat sy nie gewil het nie. Die onus vir ‘n gelukkige huwelik is dus net soveel die man se verantwoordelikheid as die vrou s’n.

Die punt van Jesus se uitsprake is dus om die heiligheid van die huwelik as Goddelike instelling te beskerm sodat daar nie op ‘n ligtelike en ligsinnige manier mee omgegaan word nie. En natuurlik om die sondige en liefdelose praktyke van mense – selfs godsdienstige mense! – aan die lig te bring. Ons leef egter in ‘n gebroke werklikheid. Waar ‘n egskeiding wel plaasgevind het – om watter rede ook al – en daar ‘n tweede huwelik tot stand kom, word egpare vanuit bg uitsprake van Jesus opgeroep om hulle lewenspad in oënskou te neem, dit te belig in God se liefdeswil, daaroor in berou belydenis te doen soos nodig, en vervolgens die nuwe huwelik te koester en tot eer van die Here daarmee om te gaan. Die egpaar hoef nie te voel dat hulle nuwe huwelik vanweë die foute van die verlede gedoem is tot mislukking of in sonde voortbestaan en dat mens glad nie God se seën op die huwelik kan vra of verwag nie. As daar opregte belydenis van skuld by ons is en die hartlike begeerte om na sy wil te lewe, dan vergewe God ons sonde en stel Hy ons vry in ‘n nuwe lewe wat ons tot eer van Hom moet lewe. Dis alleen die verharding van harte en volharding in die sonde (in hierdie konteks: onverantwoordelike skei en trou, skei en trou, skei en trou) wat veroordeel staan deur God. Maar wanneer die hartseer van egskeiding ook in die lig van God se wil en genade hanteer word, en die nuwe huwelik aanvaar word uit sy hand, kan die egpaar ook hierdie nuwe lewenspad loop met die volle vertroue dat hulle die seën van die Here kan verwag.

1.2        Al is die huweliksbelofte in die kerk afgelê, was die man volgens God se wette steeds verbind aan sy eerste vrou. Sou so ‘n huwelik in die skeihof eindig, die vrou vra en kry vergifnis en sy ontmoet ‘n man wat in die Here is; sou sy vry wees om te trou?

Die vraag is in beginsel reeds geantwoord by 2.1 hierbo. As die beginsels en riglyne wat hierbo gestel is, gevolg word, is daar geen rede waarom so iemand nie vry is om weer te trou nie. Maar dit gaan nie daaroor om maar net die “wetsbepalings” streng te volg en dan is alles weer reg nie. Daar moet veral aan die gees van die wet voldoen word. Die wetsbepalings is eintlik net daar vir dié wie se harte hard is (Matt 19:8).

As die gees van die wet rakende huwelike uitgeleef word, dan word die intieme liefdesband tussen man en vrou in die huwelik eerbiedig, en dan word die huwelik as ‘n permanente lewensverbintenis waar man en vrou mekaar in liefde ondersteun, uitgeleef. Egskeiding is dan hoogs uitsonderlik, en wanneer ernstige probleme ontstaan waar egskeiding ‘n moontlikheid is (bv weens owerspel), moet hard probeer word om eers versoening te bewerkstellig. (Let wel: owerspel verplig nie tot egskeiding nie, maar is hoogstens ‘n toegewing as dit nie anders kan nie. Vir Christene is die eerste opsie egter altyd om te kyk of versoening, restitusie en herstel nie moontlik is nie.) Verder volgens die gees van die wet: wanneer ‘n huwelik onherstelbaar verbrokkel het en daar wel egskeiding plaasvind, word nie gevra of daar formeel aan bepaalde reëls voldoen is voor ‘n tweede huwelik kan plaasvind nie, maar word ‘n tweede kans met dankbaarheid uit die hand van die Here ontvang en word daar met hernude toewyding aan die tweede huwelik gewerk. En dié pad word ook met die hulp van kundiges in huweliksberading aangepak sodat die nuwe paartjie as mense wat waarlik vrygemaak is van die verlede die tweede huwelik kan aanpak.

Ten slotte, indien bg vraag (vry om weer te trou?) voortspruit uit ‘n werklike situasie, stel ek voor dat die betrokkenes die hele saak van A tot Z deurpraat met ‘n kundige en vertroude huweliksberader sodat daar afsluiting van die verlede en toewyding aan die nuwe huwelik kan plaasvind.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Mag ek weer trou na ‘n egskeiding? – Jan van der Watt

Egskeiding is inderdaad in ons tyd ’n groot probleem. Daarmee saam gaan die probleem van hertrou. Mag jy met iemand anders hertrou nadat jy geskei het? Maklike antwoorde is daar nie altyd nie. Daar is twee dinge wat ons eers net moet noem.

1. Wette in die Bybel moet ons nooit lees asof hulle alleen staan nie. Die lewe is baie meer ingewikkeld en Jesus het dit geweet. Daarom gebruik Hy die voorbeeld van die seun of ‘n os wat in die put val op die Sabbat (Luk 14:5). Hier het ‘n mens met die kompleksiteit van die lewe te doen. Almal weet jy mag nie werk op ‘n Sabbat nie. Net so weet almal dat ons lewe moet red en spaar, want God is ‘n God van lewe. Die twee wette bots hier – wat nou gemaak? Jesus het egter gewys dat die wet om lewe te red belangriker is as om die Sabbat te hou, soos ons uit Luk 14:1-6 sien. Hy het ‘n keuse vir die belangrikste saak geneem. Daarmee impliseer Jesus nie dat Hy die Sabbatswet gebreek het nie, maar juis gedoen het wat toelaatbaar is. Hoewel ons soms in die Bybel direkte opdragte kry, raak die lewe soms so gekompliseerd dat ‘n klomp opdragte gelyk ter sprake is. Nog ‘n voorbeeld: as Piet vir Sannie wil vermoor en sy hardloop deur die kamer waar jy staan en kruip onder die bed weg. Sy vra jou om niks te sê nie. Piet kom in en vra waar is Sannie, want hy wil haar doodmaak. Wat gaan jy doen? Gaan jy ‘jok’ en sê jy weet nie of gaan jy deel van die moord word?
2. Die Bybel bestaan uit 66 boeke wat oor honderde jare geskryf is. Geleidelik, soos God Homself aan mense openbaar het, het dinge al hoe duideliker geword. Ons moet dus nie net een boek in die Bybel lees nie, want almal praat saam om vir ons die openbaring van God te gee. Ons noem dit die inner-kanoniese gesprek. Dit beteken dat daar selfs ontwikkeling in gedagtes kan wees, soos aanvanklik moes die Jode nie varkvleis eet nie of moes allerhande reinheidsgebooie nakom. Jesus hetkom verander. Juis die tema van egskeiding is hier ‘n goeie voorbeeld. In die tyd voor Jesus was dit maklik vir Jode om te skei. Die man kon vir sy vrou eenvoudig ‘n brief gee wat sê hy skei van haar, dan was dit verby. (Daar was egter ander sosiale reëls wat dit darem nie heeltemal so maklik gemaak het nie, maar hierdie is nie die plek om dit te bespreek nie). In sommige beperkte gevalle kon ‘n vrou ook van haar man geskei het. Jesus het egter die saak in ‘n ander lig kom stel: Hy het kom sê dat mens nie mag skei nie! (Mk 10:5-10). In Matteus 5:32, wat biejtie later geskryf is, kry ons iets anders: daar word gesê dat mens nie mag skei nie, behalwe in die geval van owerspel. In 1 Kor 7:15 gaan Paulus nog verder en sê dat mens nie mag skei nie, maar as jou ongelowige man wil skei, moet hy dit maar doen. Dan noem Paulus die rede – om in vrede te leef is belangriker as om getroud te bly en mekaar te verskeur. (Ons sien hier weer twee wette wat bots). Die verskillende dele van die Bybel wys vir ons dat hoewel Jesus dit duidelik gestel het dat mens in beginsel nie moet skei nie, daar tog soms situasies kom waar ander redes so gewigtig raak dat dit wel toelaatbaar word om te skei. Jesus se verbod was nie so absoluut dat dit nooit mag gebeur nie. Daar moet egter baaaaie goeie redes wees daarvoor.

Dit bring ons nou by die vraag of iemand wat geskei is weer mag trou? Kom ons kyk na die tekste.

In die huis het die dissipels Hom weer hieroor uitgevra. ¹¹Hy sê toe vir hulle: “Elkeen wat van sy vrou skei en met ’n ander een trou, pleeg egbreuk teen sy vrou. ¹²En as ’n vrou van haar man skei en met ’n ander een trou, pleeg sy egbreuk.”

Mat 5:32: “Maar Ek sê vir julle: Elkeen wat van sy vrou skei behalwe oor owerspel, maak dat sy egbreuk pleeg, en iemand wat met die geskeide vrou trou, pleeg ook egbreuk.”

Mat 19:9: ⁹Ek sê vir julle: Elkeen wat van sy vrou skei, behalwe oor owerspel, en met ’n ander een trou, pleeg egbreuk.”

Rom 7:2-3: Die getroude vrou, byvoorbeeld, is deur die wet aan haar man gebind so lank as hy lewe. As haar man te sterwe kom, is sy onthef van die wet wat haar aan haar man gebind het. ³Maar as sy ’n ander man se vrou word so lank as haar man lewe, sal sy as ’n egbreekster beskou word. As haar man gesterf het, is sy egter vry van die wet en is sy nie ’n egbreekster as sy ’n ander man se vrou word nie.

Die boodskap in die Bybel is redelik eenduidig dat ’n vrou of man wat skei nie ’n tweede maal met iemand anders mag trou nie. Daar is tog uitsonderings, soos as een van die huweliksmaats doodgaan of as ’n ongelowige skei, of so lyk dit in elk geval.

Dit lyk dus of hertrou nie ‘n opsie is nie – mens moet tot die uiterste toe gaan om te versoen. Maar in uiterste gevalle, waar die lewe deur onvrede opgevreet word, mag dit as moontlikheid gesien word.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

Egskeiding en weer trou – Kobus Kok

Louise vra:

Ek sit met ‘n vraag wat ek soveel verskillende opinies oor kry dat ek nie meer weet watter kant toe nie en wat die regte opinie is nie. Volgens die 10 gebooie in die Bybel mag jy nie “adultery” pleeg nie en indien jy na ‘n egskeiding weer sou trou (as jou man nog lewe) pleeg jy “adultery”, want God sê wat Hy saamgevoeg het mag geen mens skei nie. Dus as jou man nog lewe en jy skei is julle eintlik nog steeds een vlees. Nou word daar gesê in 1 Kor 6:9-10 dat mense wat “adultery” pleeg nie hemel toe sal kan gaan nie. Ek hoor soveel opinies hieroor want sommige mense sê dat God vir ons sondes aan die kruis gesterf het en dat Sy liefde en genade vir ons so groot is dat as jy om vergifnis vra (repentance) jy wel hemel toe sal gaan. Is dit so of nie? My probleem is ook dat indien jy reeds weer getrou het, moet jy dan skei van jou tweede man omrede jy “repent” het anders gaan jy nie die Koninkryk van God sien nie (hel toe gaan). U leiding en hulp in die verband sal baie waardeer word.

Antwoord

Prof Kobus Kok antwoord:

Mag ‘n Christen wat geskei het weer met iemand anders trou?

Voordat ons hierdie vraag begin beantwoord, moet ons vir mekaar dit duidelik stel dat die Bybel van die begin af al dit duidelik maak dat getrouheid ʼn wesenlike element van ʼn mens se verhoudingslewe moet wees. In die Ou Testament word die verhouding tussen ʼn man en ʼn vrou dikwels as analogie (voorbeeld) gebruik om te verduidelik hoe God getrou is aan sy beloftes aan sy volk wat telkens ontrou is. Trouheid is met ander woorde ʼn baie belangrike motief regdeur die Bybel.

Indien ons nou die vraag wil beantwoord of ʼn Christen wat geskei het weer kan trou, moet ons die vraag eers so paar stappe terugvat in die proses, deur daaroor te besin deur die bril van lewenslange getrouheid. Indien getrouheid en lewenslange trou ʼn wesenlike element van ʼn mens se verhoudingslewe moet wees, gaan mens heeltemal anders met jou verhoudingslewe om as wat iemand daarmee sal omgaan vir wie hierdie waarde nie belangrik is nie. Die beginsel van lewenslange getrouheid sal maak dat jy keer op keer sal óór begin, dat jy as huweliksmaat aan jouself en jou karakter sal werk sodat jou huwelik kan groei en nie skipbreuk sal lei nie. Die beginsel van lewenslange getrouheid sal maak dat jy ander keuses maak as dit kom by die hou van gesonde grense met iemand by die werk of by sosiale geleenthede. Indien mens van die begin van jou huwelik al die saak uitmaak dat jy NIE gaan skei nie, en dat daar nie vir jou ʼn ander opsie IS nie, dan gaan jy anders omgaan met die uitdagings, pyn en teleurstelling wat mens in ʼn huwelik beleef. Omdat God die sentrum van jou lewe is en jy Sy wysheid soek, sal Hy jou in elke seisoen van jou verhoudingslewe op ʼn opwindende karakterreis van groei en verdieping neem.

Soms gebeur dit egter dat ʼn verhouding eindig, en dat ʼn egskeiding onafwendbaar is. Vat maar net die man wat sy kinders molesteer en jare lank drink en sy vrou emosionele en fisiese geweld aandoen. In sommige gevalle is ʼn egskeiding die weg tot genesing.

Hou die Bybelse konteks in gedagte 

Ons moet versigtig wees om die Bybelse teksgedeeltes wat oor egskeiding handel te maklik op ons eie situasie en konteks toe te pas. Die Bybelse tekste verteenwoordig ʼn lang groeiproses en daar was ook bepaalde dinge wat in daardie konteks rondom die dimensie van egskeiding plaasgevind het. Ons lees byvoorbeeld in Matteus 19:9 dat Jesus egskeiding verbied. Hierdie gedeelte in Matteus moet egter in die regte konteks verstaan word en die agtergrond daarvan moet eers belig word. Hier in Matteus 19 vra die Fariseërs vir Jesus ʼn strikvraag om hom uit te daag. Hulle wil weet of dit ʼn man geoorloof is om vanweë allerlei redes van sy vrou te skei?  Die teks waarna die Fariseërs verwys, verwys na ʼn konteks in die geskiedenis van Israel wat lank van te vore ter sprake was. Uit ons navorsing wil dit voorkom dat in die tyd van Jesus, die antieke Mediterreense kultuur grootliks ʼn paternalistiese sisteem was. Dit beteken dat die pa die onbetwisbare hoof van die huis was. Mans in die Grieks-Romeinse wêreld kon selfs so ver gaan as om te besluit of hulle hulle kind se lewe sal spaar of nie. Ons weet van gevalle waar mans aan hulle swanger vrouens skryf dat indien hulle geboorte gee aan ʼn dogter dan moet hulle ontslae raak van die kind, maar as dit ʼn seuntjie is kan hulle die kind maar hou. Dit het dikwels gebeur dat babas op die ashope gegooi is. Die pa het dus die mag oor lewe en dood gehad in die antieke tyd. Verder was die pa die hoof van die huis en die res van die gesin moes maar volgens sy pype dans. Dit wil verder uit ons navorsing voorkom dat baie mans vrouens beskou het as synde nie veel meer as ʼn stuk vleis nie. Hulle kon ook baie maklik van ʼn vrou skei deur eenvoudig vir die vrou ʼn skeibrief te gee as sy die kos een keer te veel gebrand het. Vrouens het baie min regte in ʼn paternalistiese sisteem gehad en so is vrouens eintlik in ʼn baie brose posisie gelaat. Dit is teen hierdie agtergrond wat Jesus se uitspraak dan verstaan moet word. Jesus se uitspraak is dus ook ʼn sterk reaksie teen die uitbuiting van die vrou en die absolute, soms onregverdige optrede aan die kant van mans. Jesus se reaksie op die vraag van die Fariseërs slaan die hamer reguit op die spyker en dring deur tot op die kern van die saak: Dit wat God saamgevoeg het mag geen mens skei nie. Hier maak Jesus dus ʼn baie sterk stelling wat reguit ingaan teen die algemene kultuur van sy dag.

Die Fariseërs het vinnig hierop gereageer en voor al die getuies beroep hulle hulle op die gebruik wat volgens hulle teruggaan na die groot leier  van Israel, naamlik Moses. Moses het volgens hulle die ruimte geskep om gewoon ʼn skeibrief te gee aan jou vrou en van haar te skei (vgl. Matt 19:7). As Moses dit gesê het, en geoorloof het, wie is Jesus dan om te stry, was hulle grootste verweer. Jesus het onmiddellik daarop gereageer en die bal weer terug in die hande van die Fariseërs gegooi en hulle skynheilige karakters blootgestel deur te argumenteer dat Moses wel die ruimte gelaat het vir skeibriewe, maar dit gedoen het as gevolg van die hardheid en koudheid van hulle harte. Dit was egter nie van die begin af deel van God se hart of plan vir die mens nie. Jesus kom gee hulle dan ʼn nuwe siening, wat nie teruggaan na Moses nie, maar teruggaan na God se oorspronklike plan, en in sy betoog haal Jesus ʼn teks uit Genesis aan en argumenteer dat ʼn man sy vader en moeder sal verlaat en saam met sy vrou as een vlees/wese/mens leef.  Jesus sê verder dat die implikasie daarvan is dat die wat skei, teen die wil van God optree en niks minder as die sewende gebod oortree nie, naamlik dat mens nie mag egbreuk pleeg nie (Kyk ook Luk 16:18, Mark 10:12 en Matt 5:31, 32). Jesus het dus die ganse paternalistiese sisteem op sy kop geswaai en gewys dat verhoudings, integriteit, karakter en innerlike oriëntasie, radikale selfopofferende liefde, barmhartigheid en diens die belangrikste is.

Terug na ons tyd vandag. Kan ʼn Christen wat geskei het weer trou? Miskien is die vraag nie óf en hoe vinnig ʼn Christen wat geskei is weer kan trou nie, maar in hoe verre ʼn Christen kan wys dat opregte verhoudings en trou wat in God gewortel is kan hou! Miskien trou en skei ons heeltemal te vinnig vandag. ʼn Vriend van my wat ʼn prokureur is en egskeidings hanteer, is vandag skatryk omdat soveel mense skei, sommiges selfs na ʼn paar maande se getroude lewe. Ek wonder of mens regtig al die huwelik of mekaar ʼn kans gegee het na so ʼn kort tyd. Tog is daar regtig ook situasies waar ʼn egskeiding onafwendbaar is en dikwels die weg tot genesing is.

In Jesus se hantering van die Samaritaanse vrou wat al meer as 5 mans gehad het in Johannes 4 en die vrou wat op ontug betrap is in Johannes 8 sien ons Jesus se radikale hart. Jesus skep tweede kanse en gee lewe. Terwyl ek glo dat lewenslange trou en liefde die reël is, glo ek ook dat God vir ons tweede kanse kan skep en ons mislukkings in verhale van hoop en genesing kan verander. Indien ons opreg in ons verhouding met Hom leef en ons weer trou na ons geskei het, sal Hy ook vir ons die geskenk van vergifnis en nuwe lewe gee. Ek ken mense wat ʼn tweede keer getroud is en wat God in hulle verhouding ten volle eer en wat Hom al meer in die nuwe verhouding ontdek.

Opgesom: God se wil is dat man en vrou in ʼn liefdevolle verhouding van trou leef wat Hom in die sentrum stel. God se hart klop nie vir egskeiding nie, maar vir liefdevolle trou. Soms is egskeiding onafwendbaar. In sulke gevalle kan God weer tweede kanse skep, maar dit moet eerder die laaste uitweg wees.

Lees gerus die volgende boek wat vir my persoonlik baie beteken het:

Thomas, G., 2000, Sacred Marriage. What if God designed Marriage to make us Holy, more than to make us Happy? Zondervan uitgewers.

Skrywer: Prof Kobus Kok