Jan vra:

Op watter gronde kan mens sê dat die voorspellings in Matt 24 nie al almal plaasgevind het, behalwe die wederkoms van Christus nie.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Dit gaan hier om die vervulling van profesieë – daar is artikels (bv. van Adrio König) oor die vervulling van profeseë op die web van Bybelkennis.co.za. Die inligting hoef nie weer herhaal te word nie, maar kan daar nageslaan word. Kortliks kan net gesê word dat profesieë, (veral in die OU Testament) baie soos preke was wat sake aangespreek het in die tyd toe die profesie gemaak of geskryf is. (daar is natuurlik ook profesieë wat wel na die toekoms verwys, soos die profesieë in Openbaring oor die eindtyd). Dit het dan God se wil vir daardie situasie beskryf. Omdat God onveranderlik en altyd dieselfde is, sal Hy in die toekoms in dieselfde situasie dieselfde optree. Daarom het die Jode bv. Hiskia se profesieë, wat vir die ballingskaptyd bedoel is, later op die Romeine (honderde jare later) toegepas. As die volk in nood is, sal God hulle help, of dit nou in Hiskia se tyd is of in die Romeine se tyd.

Toe Jesus gekom het, het die gelowiges besef God en sy koninkryk is hier. Wat God dus lank gelede vir sy mense belowe (profesie) het en wat in hulle tyd ook gebeur het, word nou ook op ‘n baie beter en meer spesiale manier van Jesus ook waar. Hy is die Messias wat die bose gaan oorwin en die heerskappy van God gaan bevestig. As bewys dat God by Jesus betrokke is en dat sy woord in Jesus waar word, het die eerste gelowiges daarop gewys dat God lank gelede al gesê het dat dit die manier is waarop Hy gaan optree. Dit was vir die gelowiges belangrik om te wys dat wat God in die Ou Testament gesê het, ook van Jesus waar is – die God van die Ou Testament is die God wat Jesus kom openbaar. Nie alle profesieë is in Jesus vervul nie, en daarom is daar in die Nuwe Testament nog profesieë oor die toekoms, byvoorbeeld in Openbaring as dit gaan oor die nuwe Jerusalem.

Kom ons by die Matt 24 word daar voorspel dat daar verwoesting, oorloë, aardbewings en hongersnode sal kom. Daar word selfs na Daniël se woorde verwys as dit oor die swaarkry en verwoesting gaan. Daniël het daarop gewys dat dit in sy tyd so sal gaan – Matteus beklemtoon dat dieselfde sal gebeur in die tyd rondom en net na Jesus, net baie erger.Soos die einde van die tyd nader kom, gaan die duiwel harder en harder probeer om God te dwarsboom. Openbaring sê vir ons dat verwoesting, oorloë, aardbewings en hongersnode ook net voor die wederkoms van Jesus die lewe sal kenmerk. Daar is dus drie tydperke (Daniël se tyd, Jesus se tyd en net voor die wederkoms van Jesus) waar dieselfde gebeure plaasvind. Hoe werk dit?

As mens na die aard van profesie kyk, kan ’n profesie homself herhaal, soos ons bo gesê het, omdat ’n profesie van die onveranderlike God en wat Hy beplan vertel. Wat al drie die gedeeltes wil sê is dat die bose ’n pogings gaan aanwend om God se planne in die wiele te ry, en dat dit net erger en erger gaan word. Oorloë of aardbewings kom tog al oor die hele geskiedenis voor, en ons weet dit is verwoestend. Dit word nie vir net ’n spesiale tyd gebêre nie. Die bose se pogings het in die verlede voorgekom en sal in die toekoms steeds daar wees om God te probeer dwarsboom. Dit is dus al vervul en sal nog weer in vervulling gaan as tekens van die bose in hierdie wêreld wat teen God wil veg.

Dus, dit lyk dus problematies om die opmerkings in Matt 24 net as eenmalig te sien, naamlik of daar net een maal sulke dinge sal gebeur en nie weer nie.

Met die wederkoms van Jesus en die nuwe Jerusalem is dit egter anders – daar sê die Bybel vir ons dat dit ’n eenmalige gebeure gaan wees wat alles gaan verander.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Jan vra:

Kan ons die verskillende boeke van die Bybel (bv. Daniël, Openbaring, Matteus) in een verhaal harmoniseer as dit oor die eindtyd gaan?

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Daar is verskillende standpunte oor die saak, waarvan ek twee belangrike benaderings gaan noem:

Dikwels word daar fyn berekeninge oor die skepping, die toekoms of die wederkoms op grond van verskillende tekste in die Bybel gemaak (gewoonlik deur die inligting uit verskillende boeke uit die Ou en Nuwe Testament met mekaar te vermeng). (i) ’n Veronderstelling is dat as mens die tydsbeskrywings in al die Bybelboeke met mekaar in verband bring ’n mens ’n mooi tydlyn gaan kry van hoe die geskiedenis van die wêreld ontvou en gewoonlik word die inligting gebruik om ons situasie vandag te verklaar. (ii) Profesieë word gesien as iets wat eenmalig iewers in die toekoms in vervulling gaan en soms is dit klaar vervul.

Hierdie benadering het resent veral van die negentiende eeu af ’n groot rol gespeel in herhaalde voorspellings dat die wederkoms op ’n spesifieke datum gaan plaasvind, dat vandag se konflikte in die Midde-Ooste die profesieë van die Bybel is wat waar word. Daar is groepe in die Christendom wat hierdie benadering en lees van die Bybel voorstaan, maar dit word nie in akademiese kringe (dws. mense wat aan universiteite of seminaries opgelei is en doseer) enigsins bestudeer of ernstig opgeneem nie.

Daar is baie redes waarom hulle dit doen. Hulle wys daarop dat die verskillende boeke van die Bybel oor ’n baie lang tyd geskryf is en dat Openbaring byvoorbeeld honderde jare na Daniël die lig gesien het. Daniël se profesieë was ook gemik op sy tyd en die regerings waarna hy verwys is regerings wat hy in sy tyd geken het. Hy het met ander woorde nie sy boek geskryf met Openbaring in gedagte nie. Omdat die God van Daniël en Openbaring dieselfde God is, is daar ooreenstemmings in die twee boeke en hoewel Openbaring na sekere van die inligting in Daniël verwys, het hy nie sy tydlyn presies oorgeneem nie. Buitendien is die meeste van die tydsverwysings in Openbaring simbolies en nie bedoel om presies net so verstaan te word nie. Om dus uit Openbaring ’n presiese ‘tydlyn’ op te stel is nie moontlik nie, en die wat dit probeer het moes elke keer erken dat die wederkoms nie plaasgevind het soos hulle voorspel het nie. ’n Ander probleem is dat die mense twee duisend jaar gelede nie so presies met tyd gewerk het as wat ons gewoond is nie. Ons weet nie eers presies wanneer Jesus, Paulus of Johannes gebore is of gesterf het nie, Johannes sê Jesus het drie en ’n half jaar lank gepreek, terwyl dit in die ander Evangelies lyk of dit een jaar was, die geslagsregister in Matteus deel Jesus se register in 3×14 op, wat meer simbolies is as wat dit presies akkuraat tot op die laaste naam is. Om nou so presies met Bybelse data op die dag en uur te wil voorspel wat gaan gebeur sou selfs vir die mense in die Bybelse tyd vreemd gewees het.  

Die vraagsteller wys terreg daarop dat dit nie so maklik is om al die gegewens uit die verskillende boeke van die Bybel te ‘sinkroniseer’ in een tydlyn nie, doodgewoon omdat die boeke nie geskryf is om elkeen ’n stukkie van die tydlyn te verskaf of presies met mekaar ooreen te stem nie. Daarom verskil die baie pogings om die berekeninge te maak so van mekaar. Immers, elkeen van die pogings probeer die getalle en jare op sy eie manier bymekaar sit. Van die mense wat nie die berekeninge aanvaar nie, wys daarop dat ‘selfs die Seun van die Mens ken die uur (die verloop van die kalender van God) nie – net God’. Hoe kan ons nou presies wil bereken wat wanneer op God se tydtafel moet gebeur.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Rudolph vra:

 Lukas 21:23: Maar wee die vroue wat swanger is en die wat nog soog in daardie dae; want daar sal ‘n groot nood in die land wees en toorn oor hierdie volk.

Hierdie vers kom voor waar daar gepraat word oor die verwoesting van Jerusalem (reeds gebeur in 70AD)

Markus 13:17: Maar wee die vroue wat swanger is en die wat nog soog, in daardie dae!

Markus 13:18: En bid dat julle vlug nie in die winter mag plaasvind nie.

Matteus 24:19: Maar wee die vroue wat swanger is en die wat nog soog, in daardie dae.

Matteus 24:20: En bid dat julle vlug nie in die winter of op die sabbat mag plaasvind nie

Hierdie verse kom voor waar daar gepraat word oor die eindtyd.

Moet dit gesien word as twee verskillende gebeurtenisse?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Ons vraagsteller maak ’n baie skerp waarneming deur raak te sien dat daar ’n verskil tussen Lukas, enersyds, en andersyds Matteus en Markus se weergawes van Jesus se profetiese rede is. Dit gaan naamlik daaroor of die gebeure wat in Lukas 21:23 beskryf word ’n ander gebeure veronderstel as wat in Markus 13:17-18 en Matteus 24:19-20 beskryf word, hoewel die bewoording van al drie Evangelies min of meer ooreenstem. Die kort antwoord is “nee”, al drie Evangelies handel oor dieselfde gebeure, die eindtyd. Maar hierdie kort antwoord benodig ’n langer verduideliking om beter verstaanbaar te wees.

Matteus, Markus en Lukas staan bekend as die sinoptiese Evangelies, omdat hulle die verhaal van Jesus breedweg “saam sien” (betekenis van “sinopties”). Dit beteken dat daar, ten spyte van verskille, groot ooreenkomste tussen hierdie drie Evangelies is, tot in die detail-bewoording toe. Die teorie wat vandag deur die meeste kenners van die Nuwe Testament aanvaar word, is dat hierdie ooreenkomste en verskille die beste verklaar word deur te aanvaar dat dié drie van mekaar gebruik gemaak het. Dit staan bekend as die onderlinge afhanklikheidsteorie. Dit behels dat Markus die eerste geskryf is en as bron vir Matteus en Lukas gedien het, maar dat laasgenoemde twee nie van mekaar geweet of gebruik gemaak het nie. Verder, daar is dele waar Matteus en Lukas woordeliks met mekaar ooreenstem maar wat glad nie in Markus voorkom nie. Hier is die teorie dat Matteus en Lukas vir hierdie materiaal van ’n tweede bron, genaamd Q, gebruik gemaak het, weer eens onafhanklik van mekaar. Dan is daar ook nog materiaal wat net by Matteus voorkom en net by Lukas voorkom; dit staan bekend as die “eie materiaal” van hierdie twee Evangelies. Saamgevat: die teorie vir die ontstaan van die sinoptiese Evangelies lui dat Markus en Q as die twee bronne gedien vir Matteus en Lukas, en dat laasgenoemde twee ook hulle eie materiaal bygevoeg het.

As ons nou hierdie teorie toepas op die tekste waaroor ons vraagsteller dit het, dan sien ons dat dit een van daardie dele is wat by al drie Evangelies voorkom. Volgens ons teorie is Markus dan die oorspronklike bron, met hier en daar ook eie materiaal van Matteus en Lukas. Die inhoud van hierdie gedeelte is die sogenaamde profetiese rede van Jesus oor die eindtyd. Markus het dit eerste opgeteken, en Matteus en Lukas het dit oorgeneem in hulle onderskeie Evangelies, maar dit terselfdertyd “geredigeer”, dit wil sê aangepas sodat dit die doel kon dien wat elke evangelis daarmee gehad het. Ons moet dus die drie weergawes van Jesus se een profetiese rede  – te wete Markus 13:1-37, Matteus 24:1-51, en Lukas 21:1-38 – eintlik langs mekaar plaas en woordeliks met mekaar vergelyk om die verskillende “redaksionele aksente” van elke Evangelie te identifiseer. Die belangrike punt is: elke Evangelie berig oor dieselfde uitsprake van Jesus oor die eindtyd, maar elkeen plaas sy eie aksente daarop wat dit uniek maak in elke Evangelie. Dit gaan dus nie oor verskillende eindgebeure nie, maar elke Evangelie handel oor dieselfde eindgebeure en dieselfde oorgelewerde tradisie, elkeen net vanuit verskillende vertellersoogpunte of -hoeke.

Om die prentjie te voltooi, kan ons veral let op hoe Lukas die gedeelte hanteer wat deur ons vraagsteller aan die orde gestel is, want dis by Lukas waar in hierdie geval die grootste “afwykings” teenoor Markus voorkom. Tereg noem ons vraagsteller dat by Lukas dit veral oor die verwoesting van Jerusalem gaan. Let byvoorbeeld op die volgende beskrywings, wat nie by Markus en Matteus voorkom nie: Luk 21:20 praat van die leërs wat Jerusalem omring; 21:21 sê dat die mense wat in Judea en in die stad (Jerusalem) woon, daaruit moet padgee; en 21:24 berig oor oorlogvoering (die swaard), krygsgevangenes wat weggevoer sal word en Jerusalem wat deur die heidene vertrap sal word. Wat egter belangrik is om te onthou, soos reeds bo genoem, is dat Lukas nie van ’n ander eindtyd as Markus en Matteus vertel nie, maar dat hy die verwoesting van Jerusalem as deel van die eindgebeure teken. Ons vermoed dit hang saam met die besondere klem wat Lukas deurgaans in sy Evangelie en in sy ander boek, Handelinge, plaas op Jerusalem. Vir Lukas is Jerusalem die sentrum van die heilsgebeure: hier begin en eindig alles (Luk 2:25-52; 24:50-52); hier word die Heilige Gees uitgestort (Hand 1:4; 2:1-13); hier versamel die eerste kerk; en hiervandaan vind die verspreiding van die evangelie plaas na die hele destydse bekende wêreld (Hand 1:8). Geen wonder nie dat Lukas die verwoesting van Jerusalem laat saamval met die einde van die wêreld, en daarom die lotgevalle van Jerusalem inwerk as deel van die eindtyd. Vir hom is Jerusalem se einde so katastrofies dat dit as aanloop tot en simbool van die eindgebeure dien en daarom saam met die ander eindgebeure beskryf en beklemtoon moet word. Die klem op Jerusalem se lot het ook veral daarmee te make dat Lukas dit sien as die straf van God omdat hulle nie die heilsaanbod van God in Christus aanvaar het nie, vandaar die toespeling op Ou-Testamentiese tekste soos Hosea 9:7 in Lukas 21:22 wat verwys na die straf van God wat volg op volhardende ongehoorsaamheid. Wat met Jerusalem gebeur, dien as voorteken van die wêreldeinde, wat Lukas dan in navolging van Markus 13:24-27 in Luk 21:25-28 beskryf waar dit handel oor die koms van die Seun van die Mens. Wat met Jerusalem gebeur, sal met almal gebeur wat nie God se heil in Jesus Christus aanvaar nie. Dit is dus duidelik dat Lukas – soos Matteus – Markus se beskrywing van die eindtyd oorneem maar dit aanpas by sy eie oogmerke met sy Evangelie.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Anna vra:

Kan u asb vir my die volgorde van gebeure gee vanaf Jesus se kruisiging tot aan die einde van die tyd? En dan ’n kort beskrywing van elke gebeurtenis.

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Vanuit die Nuwe Testament kan ons die volgende “kronologie” opstel van die groot heilsgebeure, vanaf Jesus se kruisiging tot aan die einde van die tyd:

• Kruisiging van Jesus (op die Vrydag tydens die Paasfees in Jerusalem, ongeveer 33 nC). Hierdie gebeure is Jesus se offerande in ons plek, waar Hy ons sonde op Hom geneem, daarvoor gely en ons met God versoen het (Rom 3:25-26; 2 Kor 5:15-21; Heb 9:23-28).
• Opstanding van Jesus uit die dood (op die derde dag na sy kruisiging, die eerste dag van die week, Sondag). Die opstanding is die oorwinning oor die dood, die sonde en die bose. Christus staan op om nooit weer te sterf nie. So verteenwoordig Hy die nuwe, verheerlikte mensheid. Christus is dus ín die tyd reeds die sigbare vergestalting van elkeen wat in Hom glo, se toekoms. Ons kan reeds hier op aarde vanuit die krag van die opstanding leef (Rom 6:1-14; 1 Kor 15:12-28).
• Hemelvaart van Jesus (volgens Hand 1:3-11 ongeveer 40 dae na die opstanding). Die hemelvaart beteken nie dat Jesus weg is nie, maar dat Hy op ’n ander manier teenwoordig is, naamlik deur sy Gees (kyk volgende punt). Die hemelvaart kan ook gesien word as Jesus se troonsbestyging en magsaanvaarding aan die regterhand van die Vader (Hand 7:55-56; Heb 8:1; 1 Pet 3:22; vgl Ef 4:10). Vandaar regeer Hy die wêreld deur sy Woord en Gees.
• Uitstorting van die Heilige Gees tydens die Pinksterfees (ongeveer 10 dae na die hemelvaart; Hand 2:1-13). Ons weet dat hierdie gebeure omtrent 10 dae na die hemelvaart was, want die Jode het die Pinksterfees altyd 50 dae na die Paasfees gevier. Jesus is gedurende die Paasfees in Jerusalem gekruisig, het drie dae later opgestaan, het daarna gedurende ’n 40 dae-periode aan sy dissipels verskyn, en die Heilige Gees word op die Pinksterdag uitgestort (Hand 2:1). Laasgenoemde gebeure moes dus ongeveer 10 dae na die hemelvaart plaasgevind het. Die uitstorting van die Gees gebeur volgens die belofte van Jesus (Luk 24:49; Joh 14:15-20; Hand 1:4) en bemagtig die gelowiges om Jesus se dissipels op aarde te wees en sy boodskap uit te dra (Hand 1:8).
• Die tyd van die kerk, tussen Jesus se eerste koms en sy wederkoms. Dis die tyd waarin die gelowiges – die kerk – al vir die afgelope 2000 jaar leef. En dit sal voortduur tot en met die wederkoms van Christus. In hierdie tyd sal die evangelie verkondig word aan alle nasies (Matt 24:14; 28:19). Die evangelie sal baie oorwinnings beleef en orals sal die kerk van Christus sy lig laat skyn, soos bv in die boek Handelinge beskryf word en in die geskiedenis van die kerk die afgelope 20 eeue sigbaar geword het. Maar die kerk sal ook baie aanslae van die bose moet verduur, wat in intensiteit mag toeneem (Matt 24:3-26).
• Die wederkoms van Christus. Dis wanneer Christus vir ’n tweede keer sigbaar aarde toe kom, hierdie keer nie in nederigheid nie, maar in heerlikheid (Hand 1:11). Niemand weet wanneer dit sal gebeur nie; net die Vader weet. Daarom moet ons waaksaam leef, asof dit enige dag kan gebeur (Matt 24:36-44; 1 Tess 4:2-6). Ons moet gereed wees wanneer die Bruidegom kom (Matt 25:10). Die wederkoms lui die laaste gebeure in van die wêreld soos ons dit ken. ’n Mens sou hierdie laaste gebeure soos volg kon inklee:
  • Die verskyning van die Seun van die mens, Jesus Christus (Matt 24:27-31)
  • Die opstanding van dié wat reeds gesterf het (1 Tess 4:13-18; 1 Kor 15:51-54)
  • Die verheerliking van dié wat nog lewe (1 Kor 15:51-54)
  • Die eindoordeel (Matt 25:31-46; 2 Kor 5:10; Op 20:11-13)
  • Die vernietiging van lyding, die dood en die bose (Op 20:10,14-15; 21:4)
  • Die koms van die nuwe hemel en die nuwe aarde (Op 21:1; Heb 12:27; 2 Pet 3:13)
  • God sal dan alles in en vir almal wees (1 Kor 15:28)

Let wel, bogenoemde is slegs ’n relatiewe kronologie wat ons in ’n mate kan sistematiseer uit verskillende Bybelgedeeltes. Geen Bybelboek gee ’n volledige volgorde aan nie, maar beklemtoon slegs daardie aspekte wat vir die betrokke skrywer belangrik was. Dit is ons as Bybeluitleggers wat probeer om uit die ongesistematiseerde gegewens ’n soort volgorde daar te stel. Dis veral die gegewens betreffende die wederkoms waar mens uiters versigtig moet wees met ’n volgorde. Wat ek gegee het, is eerder ’n soort logiese orde, nie ’n absolute kronologiese volgorde nie. Die Bybelskrywers praat immers elkeen verskillend daaroor; elkeen gebruik sy eie metafore, en dis nie hulle oogmerk om ’n presiese volgorde vir die leser te gee nie.

Nietemin, bogenoemde volgorde van gebeure is soos wat die meeste Bybelkenners dit saamstel uit wat ons in die Nuwe Testament oor hierdie sake lees. Daar is egter ook die chiliastiese (of millennialistiese) standpunt wat die verloop van gebeure ietwat anders voorstel. Hoewel ek om goeie redes nie hierdie standpunt ondersteun nie, gee ek dit tog hier onder ter wille van volledigheid. Die vraagsteller kan meer oor die chiliastiese standpunt lees in artikels wat op die webblad van Bybelkennis.co.za verskyn. Die mees uitvoerige artikel is dié van prof Adrio König, met die titel: http://www.bybelkennis.co.za/die-groot-geloofswoordeboek-die-eindtyd/. Dan is daar ook een deur myself geskryf, wat by http://www.bybelkennnis.co.za/eindtyd/ te vinde is. Daar is heelwat ander ook, sleutel net die soekwoord “eindtyd” in en ontdek hulle almal.

Ondersteuners van die chiliasme huldig nie almal dieselfde siening oor presies hoe die eindgebeure kronologies verloop nie. Dit raak spesifiek die inkleding van die tydperke wat ek hierbo as “die tyd van die kerk” en “die wederkoms van Christus” beskryf het. Wat ek hier onder voorhou, is volgens die premillennialistiese standpunt, wat die gewildste chiliastiese voorstelling van die eindtydelike gebeure is. Dit behels die volgende:

Op 20:1-10, waar gehandel word oor die duisendjarige vrederyk, word gepaar met die sogenaamde wegraping wat na bewering in 1 Tess 4:13-18 voorkom. Hierdie twee stelle gegewens word dan so met mekaar verbind dat die “wegraping” van gelowiges eers plaasvind. Hierdie “weggeraapte” gelowiges ontmoet Christus in die lug (dit is die eerste wederkoms van Christus), word geoordeel, en vier saam met Hom die bruilof van die Lam (Op 19). Hierna breek die groot verdrukking aan, wat groot ellende vir die bewoners van die aarde meebring. Vervolgens word die Satan gebind, en dan breek die duisendjarige vrederyk op aarde aan waar Christus die wêreld regeer (Op 20:1-6). Ná hierdie tydperk word die duiwel weer vir ‘n kort rukkie losgelaat om sy verwoestingswerk voort te sit (Op 20:7-9), waarop die finale (tweede) wederkoms van Christus plaasvind, die Satan en die bose magte vernietig word, die opstanding en oordeel van die ongelowiges volg, en die nuwe hemel en aarde aanbreek (Op 20:9-21:8).

Die chiliasme word dikwels ook verbind met die sogenaamde dispensasionalisme. Dit hou in dat die wêreldgeskiedenis in verskillende dispensasies of tydperke ingedeel word, waarvan die laaste tydperk die duisendjarige vrederyk is. Maar waar pas die groot verdrukking in? Dié kom net voor die duisendjarige vrederyk. Die groot verdrukking word afgelei uit Daniël se profesie van die sewentig “jaarweke” of tydperke in Dan 9:20-27, wat opgebreek word in 7 + 62 + 1 tydperke (Dan 9:25-26). Elke tydperk beloop sewe jaar. Volgens die berekening wat begin met die bevel van koning Kores, die Pers, in 538 vC om Jerusalem te herbou, bring die eerste 69 tydperke (7 + 62) ons min of meer uit by die tyd van Christus, wat dan nog een onvervulde tydperk van sewe jaar laat. En dié word gesien as die tyd van die groot verdrukking wat nog êrens in die toekoms moet plaasvind. Laasgenoemde word weer in verband gebring met die profesieë van Jesus in Matt 24 wat praat van die groot verdrukking, ‘n tyd waarin daar natuurrampe sal wees, die Antichris sal optree, mense nie sal kan koop en verkoop as hulle nie die merk van die dier het nie (Op 13:17), en daar in die algemeen groot ellende vir almal sal wees (Matt 24:3-28). Sommige chiliaste sê ook dat dié tyd opgebreek word in twee tydperke van twee en veertig maande (= drie en ‘n half jaar) elk, volgens die woorde van Op 13:5. Vergelyk ook Dan 7:25 se “vasgestelde tyd”, wat letterlik ” ‘n tyd, tye en die helfte van ‘n tyd” is, wat weer gelyk is aan drie en ‘n half jaar.

Ter opsomming kan mens dus sê dat die chiliastiese standpunt oor die eindtyd die volgende volgorde van gebeure voorstel: Wegraping van gelowiges (eerste wederkoms), groot verdrukking (sewe jaar), binding van die Satan, duisendjarige vrederyk, ontbinding van die Satan ná die millennium, tweede (finale) wederkoms, vernietiging van die bose en sy engele, opstanding van en oordeel oor die ongelowiges, en die koms van die nuwe hemel en aarde.

Die mees verantwoorde standpunt oor die volgorde van gebeure is egter soos aan die begin verduidelik, voor die gedeelte oor die chiliasme.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl