Halloween of “All Hallow’s Evening/All Saints” word regoor die wêreld rondom 31 Oktober gevier. Die Engelse term “Halloween” is maar net ‘n paar honderd jaar oud (circa 1745). Die oorspronklike (All) Hallow(s) Eve(n) het met tyd ontwikkel in die term “Halloween”. Dit hang oorspronklik saam met die Westerse Christendom se liturgiese jaar waarin die gestorwenes, heiliges en martelare wat ons voorafgegaan het, onthou word. “All Saints Day” word al vanaf die 7de eeu (609) in die Christendom gevier op 13 Mei. In 835 het dit onder die leiding van Pous Gregory die Vierde na 1 November geskuif en sommiges meen dit het saamgehang het met die Keltiese (heidense) fees “Samhein” (meer daaroor hieronder). Rondom die Middeleeue was dit al ‘n bekende Christelike fees in Brittanje en die laaglande waarin mense in die strate geloop het en klokke gelui het om vir mede-Christene te herinner om te dink aan die dooies wat in “purgatory” is. Tydens die fees het mense ook broodjies gebak (soal cakes) wat deur arm mense gekollekteer is by huise in ruil vir ‘n gebed vir die afgestorwenes. Laasgenoemde hang onder andere saam met die oorsprong van die hedendaagse “trick-or-treat”.

Die fees het volgens sommiges moontlik ‘n heidense oorsprong/verband, en spesifiek met die Keltiese oesfees “Samhain” waarin die einde van die somer gevier is. Hierdie fees het verband gehou met offers, die eet van neute en appels en reuse “bonfires”, kommunikasie met “geeste” en partyjies. Dit is dus ook maar soos Kersfees wat moontlik ook heidense oorsprong het maar wat ver-Christelik is en met tyd ‘n metamorfose ondergaan het. In die Westerse wêreld het die Halloween fees, soos Kersfees, ‘n eie gekommersialiseerde karakter begin aanneem en kenmerkend van die fees is “trick-or-treat”, en allerlei kostuums, pampoene met ligte in, en die besoek van “haunted houses” en die kyk van riller films. Hierdie spesifieke karakter van die fees is egter ‘n redelike nuwe tipe ontwikkeling in die geskiedenis en het so bietjie verwyderd geraak van die oorspronklike betekenis daarvan. Dit het teen die einde van die 1800’s regtig eers populêr geword en eers so onlangs as in die 1930’s is daar vir die eerste keer massa geproduseerde Halloween kostuums vervaardig.

Christene (Katolieke) wat die fees hou met in agneming van die oorspronklike konteks en bedoeling daarvan, sal kerse aansteek en op die grafte van gestorwe persone plaas en hulle so probeer onthou. Sommige kerklike denominasies sal tydens hierdie tyd kerk toe gaan om te bid en sal ook in hierdie tyd vas en nie vleis eet nie. Dit laat Christene dink aan die lewe en bydrae van die gestorwe persone, en help mens ook om te reflekteer oor die lewe en die dood.

Omdat die Protestante nie glo dat die geeste van mense op aarde kan rondbeweeg na hulle dood nie, en omdat dooies nie vereer word nie, is die fees nie onder die Protestante gevier nie. Dit is ook die rede waarom dit in Suid Afrika nie groot effek het nie. Ons is sterk deur die Protestantse Calvinisme beïnvloed.

Tot vandag toe nog sal Jode nie aan die fees deelneem nie omdat Levitikus 18:3 die deelname aan heidense feeste verbied. (Protestantse) Christene in Suid Afrika moet dus mooi dink op watter wyse hulle die dag wil spandeer.

Geraadpleegde bron:

http://en.wikipedia.org/wiki/Halloween, besoek op 05 November 2014

Skrywer:  Prof Kobus Kok

Romeine 14:5 – Francois Malan

Hannelie vra
Romeine 14:5 na watter dae verwys Paulus hier?

Antwoord
Prof. Francois Malan antwoord:

Die kort antwoord is dat dit gaan om die Joodse feesdae wat in die Ou Testament voorgeskryf is as verpligting vir die volk van God:

Veral die Sabbat wat deur die vierde gebod ingestel is (Eks 20:8-11 met verwysing na die skepping en God se rus op die sewende dag)

Die ou feeste van Israel:
(i) Paasfees wat die sewe dae van die fees met die ongesuurde brode (massot) inlei, wat Israel se verlossing uit Egipte in herinnering roep om die Here daarvoor te dank (Eksodus 12:1-20);
(ii) Die Fees van die Weke, sewe weke na die oestyd begin het = 50 dae (Pinkster, die Griekse woord vir 50, pentekonta) en die koringoes klaar ingesamel is, om die Here te dank vir die oes, ook genoem die fees van die insameling (Eks 23:16b);
‘ (iii) Huttefees (sikkot) wat hulle tog deur die woestyn herdenk het (Deutr.16:13,16).

Die latere feeste van die Jode:
(i) Die Versoendag (Yom Kippur) (Lev 16).
(ii) Die Fees van die Tempelwyding (Ganukka) nadat Simon Makkabeus Jerusalem herower het van die Griekse koning Antiogus Epifanes wat die tempel ontwy het met sy afgodsbeeld en altaar, het Simon die tempel laat reining (Daniël 9:27; 11:31).
(iii) Purimfees (Ester 9:20-32).

Die agtergrond van Romeine 14:5 se verwysing na die dae:

Die huisgemeentes in Rome het bestaan uit ‘n meerderheid gelowiges uit die heidendom en ‘n aantal Jode wat Jesus aangeneem het as hulle verlosser. Veral vir die Jode, wat in hulle kultuur en godsdiens grootgeword het, was hulle Joodse lewenswyse nog belangrik.

Die ‘swakkes’ in die huisgemeentes in Rome waarvan Rm 14:1 praat. is gelowiges wat nog nie tot volle rypheid in die geloof gekom het nie en daarom nie die volle konsekwensies van hulle geloof in Christus raaksien en aanvaar nie. Hulle meen dat dit vir hulle nodig is om bepaalde dinge te onderhou wat eintlik vir ‘n Christen nie meer nodig is om te onderhou nie. Met name gaan dit oor die nie-eet van vleis nie (Rm 14:2-3; vgl. Markus 7:14-19 dat Jesus alle kos rein verklaar het), onderhouding van die Joodse feesdae, veral van die Sabbat (Rm 14:5-6; vgl. Markus 2:27-28 dat die mens nie vir die sabbatdag gemaak is nie, maar die sabbatdag vir die mens, en dat Jesus die Here oor die sabbat is), geheelonthouding van wyn (Rm 14:21).
Paulus noem sulke Christene ‘swakkes’ omdat hulle wel nie meen dat dié dinge noodsaaklik is om jou verlossing by God te verdien nie, anders sou Paulus hulle beskou het as mense wat van die geloof afgedwaal het en nie meer op Christus vertrou vir hulle verlossing nie (vgl. Galasiërs 4:10-11; en Kolossense 2:16-17). Die swak Christene het nog ‘n verkeerde krampagtigheid, wat nie die christelike vryheid wil aanvaar nie. Hulle voel dinge as sonde aan, wat op sigself nie onrein is nie (Rom 14:14). Maar Paulus wil nie dat die gemeente die swakkes uitstoot nie, en gee opdrag dat gemeentelede nie oor mekaar se gevoelens moet oordeel nie. Die pad wat Jesus vir ons kom aanwys het, is juis ‘n lewe in liefde, om mekaar lief te hê soos Hy ons liefhet en sy lewe vir ons gegee het (Johannes 13:34-35). Dit beteken dat ons mekaar se swakhede sal verdra en mekaar in liefde moet dien. Sterkes in die geloof moet nie op die swakkes neersien nie, en die swakkes in die geloof moet nie die sterkes se vryheid veroordeel nie (Rm 14:10).

Skrywer:  Prof Francois Malan

Terug na die Ou Testament: Die Feeste (5) – Adrio König

3.3 Moet Christene nog dié feeste vier?

Dit is ‘n tweede vraag oor die feeste. Sommige eis dat alle Christene en Messiaanse Jode nog die feeste moet vier.

Maar het die feeste nie maar net dieselfde pad geloop as die Sabbat nie? Het hulle nie eenvoudig ná Jesus se opstanding geleidelik verdwyn uit die lewe van die Christene nie, net soos die Sabbat?

Ná Jesus se opstanding word daar nie weer na enige van die feeste verwys nie, behalwe drie keer na die pinksterfees en een keer na die fees van die ongesuurde brode (Hand 20:6).

• Die Heilige Gees is op die Ou Testament se pinksterfees uitgestort (Hand 2).
• Die pinksterfees as ‘n blote tydsaanduiding (1 Kor 16:8).
• Paulus se begeerte om vir die pinksterfees in Jerusalem te wees (Hand 20:16).
• Die fees van die ongesuurde brode as ‘n blote tydsaanduiding (Hand 20:6).

Dit is nie vreemd dat Paulus wel nog ‘n keer by die pinksterfees wil wees nie. Ons vergeet maklik dat die vroeë Christene Jode was wat eintlik net van die ander Jode verskil het in hulle oortuiging dat die Messias al gekom het. Hulle het aanvanklik nog tempel toe gegaan (Hand 3), sommige het selfs nog taamlik lank hulle seuntjies besny en die gewone “Joodse gebruike” onderhou ( Hand 21:21).

En is Paulus nie baie duidelik daaroor nie?

Kolossense is ‘n sagter uitspraak as Galasiërs. In Kolossense vermaan hy die gemeente om hulle nie te laat voorskryf om sekere gebruike na te kom nie, terwyl hy in Galasiërs die vrees uitspreek dat hy dalk tevergeefs die evangelie aan die gemeente verkondig het as hulle met die feeste voortgaan.

Waarom is hy sagter in Kolossense? Is dit omdat die situasies in die twee Briewe verskil?

In Galasiërs was dit ‘n radikale saak: Geloof in Jesus sonder die wet of saam met die wet. En sy antwoord was radikaal: Christus óf die wet. Waarom so radikaal? Omdat dit gegaan het oor die vraag hoe mense gered word. Indien die wet by Christus moet bykom om ons redding te verseker, beteken dit dat Hy nie volle voorsiening gemaak het vir ons redding nie. Dit onteer Hom. Daarom is dit uit.

Dit beteken om nog te besny of die feeste te vier, is uit.

Maar in Kolossense is die posisie nie so radikaal nie. Die groot saak in hierdie Brief is nie die wet nie. Daarom kom die sabbat en die feeste meer terloops ter sprake. Dit kom nie voor in die verband van hoe mens gered word nie, maar hoe ‘n gelowige leef. En dan is Paulus se posisie eerder iets soos: Dis nie meer nodig nie. Sou dit beteken indien gelowiges tog gekies het om daarmee voort te gaan, hy inskiklik sou wees?

Maar nou kyk ons na Paulus en Hebreërs se gebruik van die begrip “skaduwee”. In beide Kolossense en Hebreërs word dit in ‘n negatiewe sin gebruik om te sê hulle het hulle waarde verloor, hulle word vervang met Jesus self. En nêrens word gesê dat hulle inderdaad dié besondere betekenis gehad het om een-een na die groot heilsdade te verwys nie.