Jan vra:

Matteus 10: 40, 41

Jesus stuur die 12 dissipels uit en gee aan hulle mag om onrein geeste uit te dryf en om elke siekte en kwaal te genees. Dan gee Hy allerhande instruksies oor hoe hulle te werk moet gaan en sluit af met: “Wie ‘n profeet ontvang omdat hy ‘n profeet is, sal die loon van ‘n profeet ontvang, en wie ‘n regverdige ontvang omdat hy ‘n regverdige is, sal die loon van ‘n regverdige ontvang.”

Wat bedoel Jesus met die “loon” van ‘n profeet en regverdige?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Onderliggend aan Matteus 10:40-42 lê die konsep van die profeteloon, wat teruggaan tot in Ou-Testamentiese (OT) tye. Dit is dus nodig om die OT agtergrond eers na te gaan voordat spesifiek oor Matteus 10 gehandel word.

Volgens 1 Samuel 9:9 was profete vroeër sieners genoem, waarskynlik omdat hulle ‘n bonatuurlike vermoë gehad het om dinge waar te neem, ‘n insig wat hulle van God ontvang het. Daarom dat ‘n profeet ook as ‘n man van God bekend gestaan het; hulle was in diens van God om sy wil aan die volk bekend te maak. Iets hiervan kry ons 1 Samuel 9-10 waar Samuel as God se boodskapper optree om Saul as koning oor Israel te salf. Saul was eintlik op soek na sy pa se donkies, maar gaan raadpleeg toe die siener, Samuel, oor waar die donkies moontlik kon wees. En dit was die gebruik om in so ‘n geval ‘n geskenk aan die siener of profeet te gee (1 Sam 9:7; vgl ook 1 Kon 13:7; 2 Kon 5:5,15), ‘n gebruik wat uitgegroei het tot ‘n vaste inkomste vir profete wat in die koninklike hof diens gedoen het, maar ongelukkig ook tot wanpraktyke gelei het (Miga 3:5,11). Ware profete se grootste geskenk of loon was egter die respek wat hulle in die samelewing geniet het omdat hulle as vertolkers van die wil van God opgetree het. Dit spreek dan ook vanself dat mense wat aan profete gasvryheid betoon het, gedeel het in die profeet se eer en aansien, en in daardie sin van die woord ook die profeteloon ontvang het. ‘n Goeie voorbeeld hiervan is die profeet Elia wat by die weduwee van Sarfat tydens die groot droogte in Israel huisvesting ontvang het. Dit het die goeie gevolg vir haar gehad dat haar meel en kookolie nie opgeraak het nie (1 Kon 17:8-24). Sy deel dus in die “profeteloon” van Elia, wat in haar geval beteken het dat God nie net vir sy profeet sorg nie, maar ook vir haar en haar kind.

Profete was egter nie altyd gewild nie, veral nie by die konings wanneer hulle aan dié God se wil moes verkondig nie, wat nie noodwendig in ooreenstemming met die heersende politiek van die dag was nie. Dan moes die profete vlug vir hulle lewe. Elia is weer eens ‘n goeie voorbeeld. Hy moes homself uit die voete maak toe koning Agab en dié se vrou, Isebel, sy bloed gesoek het (1 Kon 18: 1,10). Hulle het Elia verantwoordelik gehou het vir die ellende in Israel weens die droogte wat hy in opdrag van Here aangekondig het (1 Kon 18:17). Met dié dat profete dikwels deur die konings vervolg en doodgemaak is (vgl 2 Kron 36:16; Jer 26:20-23), het die konsep van profeteloon ook ‘n negatiewe betekenis gekry, naamlik dat profete die gevaar loop om doodgemaak te word, soos wat Isebel met ‘n groot aantal profete gemaak het (1 Kon 18:4). Nie net die profete self nie, maar enigeen wat hulle sou huisves of aan hulle gasvryheid betoon, sou dieselfde lot as die profeet ondergaan, naamlik uitwissing. Hierdie gedagte het in die tyd van die Nuwe Testament nog sterk geleef. Jesus verwys daarna in Matteus 5:12 as Hy sê dat die Jode se voorouers die profete doodgemaak het, en dat die dissipels dieselfde lot sal ondergaan. As die Meester gehaat en vervolg word, sal die dissipels dit ook ervaar (Matt 10:22-25). Hebreërs 11:35-38 bevat dieselfde gedagte – dat daar OT gelowiges was wat ter wille van hulle geloof in God gemartel en gedood is. Dis alles deel van die loon omdat jy ‘n profeet is, of iemand wat aan ‘n profeet gasvryheid bewys het. Laasgenoemde is per assosiasie dan net so “skuldig” soos die profeet self.

Die konsep profeteloon het dus ‘n dubbele betekenis: enersyds om lewensonderhoud en eer te ontvang omdat iemand as God se betroubare boodskapper bekend gestaan het, en andersyds om verguis, vervolg en gedood te word omdat mense – veral diegene in magsposisies – nie van jou (God se) boodskap hou nie. En dieselfde met mense wat indirek deel in die profeteloon vanweë hulle betrokkenheid by die profeet: dit kan vir hulle óf positief óf negatief uitwerk.

Dit is hierdie gedagtekompleks wat ons as agtergrond moet aanvaar om Matteus 10:40-41 te verstaan. Hier word die gedagte van profeteloon toegepas op Jesus en sy volgelinge. Hierdie verse is op ‘n interessante manier gestruktureer. In dalende orde word hier van vyf kategorieë gepraat: God, Jesus, profeet, goeie mens (letterlik: regverdige) en geringste. Die laaste drie is almal verwysings na die dissipels van Jesus. (Vir “profeet”, kyk Matt 5:12; vir “goeie mens”, kyk Matt 5:20 waar gesê word dat die dissipels “geregtigheid” / “regverdigheid” moet beoefen; vir “geringste”, kyk Matt 18:6-14 waar die dissipels “kleintjies” genoem word, en in Matt 25:40,45 “geringstes” [“geringste” is slegs die oortreffende trap van “kleintjie”].) Die “rangorde” werk so: God is die Een wat Jesus stuur (10:40), en Jesus is die Een wat sy dissipels (profete, goeie mense, geringstes) stuur. En elkeen wat die dissipels ontvang, dit wil sê aan hulle gasvryheid bewys, ontvang dan die loon wat gekoppel is aan die dissipels as God se profete. En so-iemand ontvang eintlik vir Jesus Self, want agter die dissipels staan die Een wat hulle gestuur het. Dus, net soos wat die profete in die OT God se verteenwoordigers was, en mense wat hulle ontvang het (d w s met hulle geassosieer het), ingetrek is in God se teenwoordigheid, net so gebeur dit in die NT met die dissipels as Jesus se verteenwoordigers, gesante of ambassadeurs. As jy hulle boodskap aanvaar en daarmee identifiseer, dan word jy deel van God se familie op aarde, en ontvang jy die loon wat daarmee gepaard gaan, naamlik om te deel in al God se gawes wat Hy as die Koning van sy koninkryk aan sy onderdane meedeel: aanvaarding, liefde, genade, vergifnis van sonde, gemeenskap van die gelowiges. Natuurlik, daar is ook nog die toekomstige loon, waarvan ons nou reeds ‘n voorsmakie kry, naamlik die ewige lewe. Dít is die finale profeteloon wat ons van God ontvang – om vir ewig in sy teenwoordigheid te mag verkeer (vgl Matt 19:28-29).

Maar, soos reeds genoem, die profeteloon het ook ‘n negatiewe komponent. Net soos in die OT mense wat met profete geassosieer het die gevaar geloop het om saam met die profeet vervolg te word, so ook in die NT. Jesus praat hiervan in Matteus 10:16-25 as Hy noem dat die dissipels ook gehaat, vervolg en uitgeskel sal word. Dit is deel van die “pakket”. Die profeteloon hou beide goeie en minder goeie dinge in. Maar ook die slegte dinge bevestig op ‘n vreemde manier dat ons geloof in Christus eg is. Wanneer mens vervolging in die gesig staar, in watter vorm ook al, dan wys dit dat jy in die lang ry staan van God se profete wat dit in hierdie wêreld nie altyd maklik gehad het nie, om dit sag te stel.

‘n Laaste opmerking. Omdat die dissipels in Matteus 10:40-42 met drie verskillende benamings benoem word, is daar nie regtig ‘n verskil tussen die “goeie mens se beloning” en die “profeet se beloning” nie; dis presies dieselfde. Wat wel interessant is, is dat Matteus die geringstes insluit by die beloning. Met geringste, as term vir die dissipels, wil hy sê dat die profete en goeie mense ook geringstes is. Daar is nie ‘n hiërargiese verskil tussen die dissipels nie. Tog kan mens sê dat Matteus met “geringstes” / “kleintjies” diegene aandui wat nie so gereken of besonders was in die gemeente nie. (Kyk Matt 18:6-14 waar “kleintjies” gebruik word om diesulkes mee te beskryf.) Dit beteken dat al bedien jy selfs een van hierdie geringstes van Jesus se dissipels, deur byvoorbeeld bloot ‘n beker koue water aan te bied, deel jy nog steeds in die profeteloon. Want in die kerk van Jesus is daar nie vernames en minder vernames nie, almal is broers (Matt 23:8). Ons kry dus in Matteus met ‘n besondere toepassing of herinterpretasie van die profeteloon-gedagte te doen. Alle volgelinge is verteenwoordigers van Christus, nie net besondere figure nie, en is daarom draers van die profeteloon. Jou optrede teenoor selfs die sogenaamde geringstes kan dus jou lot by God bepaal, soos Matteus 25:40,45 duidelik aantoon, waar staan dat in soverre versorging aan die geringstes gebied is, is dit ook aan Christus gedoen.

Kortliks dus: Die profeteloon van Matteus 10:40-42 het as inhoud die gemeenskap met Christus, en deur Hom met God, en daarmee saam die ewige lewe (Matt 5:12).

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

‘n Leser vra

Ek is op soek na ‘n dominees wat bose geeste kan uitdryf. Dringend.

Antwoord vanaf Prof Francois

Ek glo dat geen dominee bose geeste kan uitdryf nie, en dat slegs die Here Jesus Christus dit kan doen waar en wanneer en deur wie Hy wil. So het Hy ’n paar keer tydens sy aardse bediening bose geeste uitgedryf (vgl. Luk. 7:21; 8:2). Toe Hy sy twaalf dissipels uitgestuur het, het Hy aan hulle die gesag oor onrein geeste gee (Mark. 6:7; Mat. 10:8). Hy het ons ook geleer om daagliks te bid: verlos ons van die Bose (Mat. 6:13; Luk. 11:4).

Daarby is dit ’n gevaarlike spel. In Matteus 12:43-45 (Luk.11:24-26) waarsku Jesus dat wanneer ’n onrein gees ’n mens verlaat swerf hy op soek na rus sonder om dit te vind, keer terug na die huis wat skoongemaak is en neem sewe ander geeste, slegter as hyself, trek in en woon daar. Die uiteinde van daardie mens is erger as sy begin.

Markus 9:14-29 vertel van Jesus se genesing van ’n seun wat baie keer deur ’n onreine gees verniel is. Jesus het gesê: Alle dinge is moontlik vir iemand wat glo (9:23) – dit beteken om op Jesus te vertrou. Hy het ook gesê ‘hierdie soort (die onrein geeste) kan met niks anders as met gebed uitgedryf word nie (9:29). Gebed beteken dat ons die Here sal vra dat Hy  die onrein gees uitdryf.

Skrywer: Prof Francois Malan

Jackie vra:

Ek wonder al so lank oor die vraag. Kan geeste of bose geeste in jou huis wees? Kan hulle met jou praat of jou aanraak? My mense glo daaraan maar ek self het dit nog nooit beleef/ervaar nie.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Paulus waarsku in Efesiërs 6:10-12 teen die listige aanslae van die duiwel. ‘Ons worstelstryd is nie teen vlees en bloed nie maar teen die bose magte van hierdie sondige wêreld, teen die bose geeste in die lug.’

In Efesiërs 2:2 verwys hy na die gemeentelede se heidense verlede: ‘Julle het gelewe soos hierdie sondige wêreld en julle laat lei deur die vors van die onsigbare magte, die gees wat daar nou aan die werk is in die mense wat aan God ongehoorsaam is.’

Jesus waarsku in Lukas 11:24-26; vgl. Matteus 12:43-45): Wanneer ’n bose gees uit ’n mens uitgaan, swerf hy deur dor streke op soek na ’n rusplek. As hy dit nie kry nie, sê hy: ‘Ek gaan terug na my huis toe waar ek uitgegaan het.’ Hy kom dan terug en kry dit skoon en aan die kant. Dan gaan haal hy sewe ander geeste, nog slegter as hy self, en hulle trek in en gaan woon daar. Aan die einde is so ’n man slegter daaraan toe as aan die begin.

Die Bybel weet van die werking van bose geeste wat ons probeer wegkry van die Here af en weg van die Here se riglyne vir ons lewe. Sekere mense raak bewus van die werking van die bose geeste, wat gewoonlik nie hoorbaar met jou praat nie, maar jou probeer bang maak. Hulle raak bewus van sy teenwoordigheid, dikwels deur iets wat hulle aanvoel. Maar almal van ons ken versoekings wat ons wil lok en aandryf om verkeerde dinge te doen.

Jesus sê byvoorbeeld: die duiwel is ’n leuenaar en die vader van die leuen (Joh 8:44). As ons verkeerd gedoen het probeer ons dikwels eerste om die verkeerde te bedek met ’n leuen om ons los te lieg. Dan roep ons eintlik die duiwel om ons vry te maak. Terwyl Jesus sê die waarheid sal ons vrymaak (Joh 8:31). As ons die waarheid praat staan Hy ons by, want Hy is die weg die waarheid en die lewe (Joh 14:6).

In Efesiërs 6:10-18 wys Paulus die pad aan vir die gelowiges hoe om die duiwel se teenwoordigheid en sy werking teen te staan:

Soek julle krag in die Here en in sy groot mag (want Hy het die duiwel oorwin. Ons kan by die Almagtige God skuil). Die Here se pad wat Paulus aanwys word verduidelik met die beeld van die soldaat in uniform, wat vir Paulus oppas (Hand 28:16). Ons moet die volle wapenrusting van God aantrek en so lewe, gereed vir die stryd teen die bose geeste. Die wapenrusting bestaan uit:

1 die waarheid soos die gordel wat die soldaat se los klere om sy heupe vasmaak sodat hy vryelik kan werk en veg. So ken ons Jesus as die waarheid wat ons vryelik laat lewe deur die waarheid met mense te praat en daarin te bly. Dan kan die duiwel, vader van die leuen, ons nie vir sy doel gebruik nie.

2 geregtigheid soos die borsharnas van die soldaat, wat sy hart beskerm teen die pyle en spiese van die vyand. Geregtigheid is om in die regte verhouding met God te lewe as sy kinders vir wie Hy sorg. Die regte verhouding kry ons van God af omdat Jesus reeds vir al ons sondes met sy lewe betaal het en ons vrygespreek het. Daarom kan die duiwel ons nie aankla nie, en sy bose geeste kan ons nie uit ons Vader se hand ruk nie (vgl. Joh 10:28-29).

3 bereidheid vir die evangelie van vrede soos die sandale aan die soldaat se voete wat hom oor klippe en dorings vryelik laat beweeg. So kan ons praat en getuig oor die wonderlike evangelie, die goeie boodskap, dat ons deur en saam met die Seun van God beskou word as God se kinders. Dan kan die duiwel ons nie gebruik vir geweld en valse stories oor ander mense nie.

4 geloof in die Here Jesus, is soos die groot skild wat die soldaat se voorkant heeltemal bedek om die brandende pyle, met tou om wat met pik gesmeer is, af te weer. So kan geloof in die Here Jesus die vurige pyle van die Bose se aanvalle en versoekings afweer. As daar bose geeste in jou huis sou inkom kan jy hulle in die Naam van die Here Jesus bestraf en vra dat Hy hulle uitjaag.

5 verlossing soos die helm om die soldaat se kop te beskerm. So verlos Jesus ons van die sondeskuld van ons verlede, en verlos ons uit versoekings van die Bose deur by ons te staan in alle omstandighede. As ons in ons koppe seker is van ons verlossing deur Jesus, kan ons die duiwel en sy versoekings oorwin, en sal die bose geeste ons ook nie probeer aanval nie.

6 die woord van God is die swaard van die Gees. Die soldaat val aan en beskerm homself met sy swaard. So is die woord van God wat ons in die Bybel lees en ons lewens daarvolgens inrig, ons aanvalswapen en ons beskerming teen die Bose. Met die woord van God het Jesus die versoekings van die duiwel suksesvol teengestaan (lees Matteus 4:4,7,10).

7 daarby kom gebed waarmee ons met ons Vader praat nadat Hy met ons deur sy woord gepraat het. Met gebed dank ons Hom vir alles wat Hy elke dag vir ons doen, en bid ons elke dag dat Hy ons sal lei om sy wil vir ons lewe te doen.

Skrywer:  Prof Francois Malan

‘n Leser vra:
Verduidelik vir my asb die sewe geeste.

Antwoord
Prof Francois Malan antwoord
In Openbaring 1:4; 3:1; 4:5; 5:6 word verwys na die sewe Geeste as die benaming van die Heilige Gees in sy veelvuldige en omvattende werking.

In 1:4 is hulle voor die troon van die Here, sy werktuie om sy opdragte uit te voer; in 3:1 is dit Jesus wat die sewe Geeste van God het om sy werke uit te voer; in 4:5 is hulle 7 vuurfakkels wat brand; in 5:6 is hulle die Lam se sewe horings (wat sy mag aandui) en sewe oë (sy alwetenheid) wat oor die hele aarde heen gestuur is.

Die dinamiese beelde van die sewe Geeste beklemtoon die aktiewe teenwoordigheid en krag van die Heilige Gees in die wêreld. In Jesaja 11:2 word van die Gees van die Here gesê dat Hy die Gees is wat wysheid en insig gee, wat raad en sterkte gee, wat kennis verleen en eerbied vir die Here.

Die getal sewe is in Openbaring ’n aanduiding van volledigheid of volkomenheid wat toegepas word op die 7 gemeentes, lampe, sterre, Geeste, seëls, trompete, bakke, plae, horings, engele, donderslae, koppe van die dier, krone, oë, berge en konings.

In Sagaria 4:2 is reeds gepraat van die kandelaar bo-op ’n oliebak met sewe tuite en sewe lamppitte in elkeen, wat in Sagaria 4:10 uitgebrei word met die sewe oë op die klip voor Jesua as die sewe oë van die Here wat oor die hele wêreld kyk. Dit word verduidelik met die woord van die Here aan Serubbabel wat die tempel moet herbou na die ballingskap: Nie met mag en krag sal jy slaag nie, maar deur my Gees, sê die Here die Almagtige (Sag 4:6).

In Johannes 14:16-17 sê Jesus: ‘Ek sal die Vader vra en Hy sal vir julle ’n ander helper/trooster/voorspraak gee sodat Hy ewig by julle kan wees, Hy is die Gees van die waarheid….Julle ken Hom omdat hy by julle bly en in julle sal wees.’ In Joh 15:26 ‘wanneer die Gees van waarheid van die Vader af kom, sal Hy oor My getuig.’ Joh 16:8: Hy sal die wêreld oortuig van sonde (omdat hulle nie in My glo nie), en van geregtigheid (dat Jesus deur sy offer aan die kruis dié wat in Hom glo se verhouding met God reggemaak het), en van oordeel (oor dié wat nie in Jesus glo nie).

Skrywer:  Prof Francois Malan