Geloofsvrae: Hoop – Adrio König

Hoop 

Oor die toekomsgerigtheid van God het ons alreeds ‘n paar opmerkings gemaak. Die hoop is ‘n tweede komplementerende eienskap van die mens wat ons behandel. Ons mag hoop omdat God die God van die toekoms is, die Beloftegod.

Juis omdat ons as God se bondgenote geskep is en dus sinvol by Hom moet pas, is die hoop diep in ons menswees ingegraveer. Sonder hoop kan ‘n mens nie regtig leef nie. Iemand wat alle hoop opgegee het, oorweeg selfmoord. En een van die belangrikste redes waarom daar nie selfs nog meer selfmoorde is nie, is waarskynlik dat min mense ooit heeltemal moed opgee. Dit is eie aan die mens om, selfs onder die haglikste omstandighede, nog te hoop. Ons lees aangrypende verhale van hoe mense in Auschwitz nog tot op die laaste bly hoop het.

Hoop gee sin aan ons lewe. Mense wat hoop, kan die haglikste omstandighede trotseer. Indertyd het twee Oos-Duitsers deur ‘n rioolpyp na Wes-Berlyn ontsnap!

Ons hoop word gevaarlik as ons vergeet dit is ‘n komplementerende eienskap wat moet reageer op die beloftes van God. Dan begin ons dink ons moet self ons toekoms skep. Die ouer mense sal nog dr Verwoerd se slagspreuk onthou: `Skep jou eie toekoms,’ en kyk waarop het dit uitgeloop! Ek skep dan my eie ideale en verwagtings waarin dit gewoonlik ekself of my groep is wat in die sentrum staan. En ons lewe word een groot gejaag om hierdie ideale te verwesenlik: besittings, eer, populariteit, mag, alles dinge wat op die lang duur nie regtig kan bevredig nie. Juis omdat dit nie werklik lewensvervulling bring nie, jaag ons al erger na al meer daarvan – en ons lewe word ‘n dolle gejaag na wind.

Sommige mense raak langs die pad ontnugter. Hulle besef dit werk nie. Hulle lewe het nie werklik sin nie. Hierop volg óf totale sinloosheid wat dikwels uitloop op selfmoord, óf beperkte sinloosheid wat uitloop op berusting of angs.

Ongelukkig is daar baie mense wat oortuig is dat berusting ‘n Christelike deug is en wat dan eenvoudig so aanleef. Hulle ontwikkel ‘n houding van blinde, uitsiglose aanvaarding van die situasie `omdat ‘n mens tog niks daaraan kan verander nie.’ Ander ontwikkel angs en vrees. Hulle word met vrees vervul oor die toekoms omdat alles oop en onseker is, omdat enige ding enige dag kan gebeur, omdat teenspoed en rampe uit die blou lug neerreën. Veral as hulle nie op God vertrou nie, en daarom ongeborge leef en alleen die toekoms tegemoet moet gaan, kan hulle deur angs oorweldig word. Maar ook die verlede skep angs by hulle. Juis die mislukkings van die verlede versterk die vrees vir die toekoms. Angs kan ‘n mens óf lamlê, óf onbesonne dinge laat doen.

Al hierdie mense se diepste probleem is dat hulle alleen is, dat hulle nie die verbondenheid en geborgenheid ken wat God vir hulle bestem het nie: om aan Hom en daarom aan sy kinders verbonde te wees en daar geborgenheid en vrede te vind. Hulle het dus ‘n oop toekoms in plaas van ‘n gevulde toekoms. Hulle sit ingehok in hul eie geskiedenis in plaas van dat hulle van hulle eie mislukte geskiedenis bevry is en deel in die nuwe geskiedenis wat God in Jesus vir die mensdom gemaak het. Die moeilikheid met ‘n eie, oop geskiedenis, is dat enige ding kan gebeur. `Jy hoop vir die beste, maar die slegste kom vanself.’

Die gevulde toekoms van Jesus Christus is die geskiedenis waarin God ons ou sondige en sinlose lewe saam met Christus aan die kruis veroordeel en vernietig het, en ons met Hom laat opstaan het in ‘n nuwe, vervulde oorwinningslewe waarin Hy alreeds die doel van God met die mensdom bereik het.

Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Fokus op 300 Geloofsvrae deur prof Adrio König is ʼn baie nuttige naslaanwerk wat ʼn verduideliking van 300 geloofsvrae bied.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en Lux Verbi.BM vir hierdie vergunning.

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Hoop

Hoop

• Algemene hoop Christelike hoop

Daar is ‘n groot verskil tussen algemene hoop en Christelike hoop.

• Algemene hoop

Algemene hoop is maar ‘n brose ding. “Hoop vir die beste, die slegste kom vanself.” “Hoop in jou een hand en nies in jou ander hand, en kyk in watter hand het jy die meeste.” Ons sê selfs: “Dit help niks om te hoop jy is gered nie, weet jy dit?” Nogtans is hoop in ons gewone lewe baie belangrik. “Waar daar nog lewe is, is daar nog hoop.” “Hoop vergaan, alles vergaan.”

Die moeilikheid met algemene hoop is dat dit volkome van die omstandighede afhang of dit vervul word. Dit maak nie regtig saak hoe hard of hoe vurig jy hoop nie. Wat saak maak, is of daar omstandighede is wat die hoop gaan vervul. Dit maak nie saak hoe hard jy hoop dat dit sal reën nie, al wat saak maak, is hoe die lugstrome en lugdruk is.

Natuurlik is daar mense wat van nature meer optimisties is, en ander wat meer pessimisties is. Die een groep hoop baie vuriger en is baie meer opgewonde oor wat kan gebeur, die ander groep sit maar in ‘n gat en wag. Maar dit het alles weinig te doen met die vraag of die hoop vervul gaan word. Die grond van die algemene hoop is die omstandighede.

• Christelike hoop

Christelike hoop lyk egter heeltemal anders omdat dit ‘n ander grond en fondament het. Paulus skryf iewers “Die hoop be­skaam nie” (Rom 5:5). Nogal ‘n stelling! Maar anders as wat ek nou gedoen het, het hy nie agter sy sinnetjie ‘n punt gesit nie, maar ‘n komma. En dit verander alles radikaal. “Die hoop be­skaam nie, want God … ” Dit gee aan die hoop ‘n totaal ander grond en fon­dament. En dit maak al die verskil.

Die probleem met die hoop lê nie regtig in die hoop nie. Hoop op sigself is ‘n wonderlike ding. Staan ‘n bietjie een og­gend heelte­mal sonder hoop op. Jy sal glad nie opstaan nie! Hoop is ‘n vreeslike goeie ding. Dit gee lewenslus aan jou.

Die probleem is die vervulling van die hoop.

Maar die Christelike hoop het sekerheid. Dit het ook ‘n grond: God. En God is in staat om sy beloftes te vervul. (*God) Daarom sê He­breërs 11:1 ons kan seker wees van die dinge wat ons hoop. (*Mag)

Abraham

Die merkwaardigste voorbeeld van hoop in die hele Bybel is Abra­ham. Die 1953-vertaling het gelui: “Hy het teen hoop op hoop geglo dat hy die vader sou word van baie volke” soos God aan hom be­loof het (Rom 4:18). As sy hoop afhanklik was van die om­standig­he­de, was daar geen hoop nie.

Hy was lankal nie meer in staat om ‘n kind te verwek nie, en Sara ook nie. ‘n Mens sou kon dink hy het nog aanhou hoop net omdat hy dit nie mooi besef nie, maar ons lees: “Hy het goed besef dat sy liggaam al gedaan was” (Rom 4:19).

Maar hy het nog iets goed besef: “dat God mag het om te doen wat Hy beloof het” (Rom 4:21). Dit was die een en enigste grond vir sy hoop, maar dit was genoeg.

Abraham lyk na ‘n ongelooflike “hoopheld” net soos ons ook “geloofshelde” kry. Maar is dit so?

Die geskiedenis in Genesis lyk heeltemal anders. Abraham kry die belofte van ‘n groot nageslag wanneer die Here hom roep (Gen 12:1-3). Omtrent vyf jaar later herhaal God net die belofte ter­wyl Abraham se jare onrusbarend aanstap na seker omtrent 80 toe. Abraham het in die vyf jaar wat intussen verby is, duidelik sterk voorbehoude oor dié belofte ontwikkel, en daarom gee hy vir God ‘n “bietjie goeie raad”: hy sal maar sy slaaf Eliëser as sy erfgenaam beskou. En die Here se reaksie? Nie veel nie, net ‘n herhaling van die belofte: Nie jou slaaf nie, jou kind (Gen 15:1-6).

Nog omtrent vyf jaar en Abraham en Sara “weet nou vir seker” dit kan nie meer werk nie. Van “hoop teen hoop” is daar nie eens ‘n teken nie (Gen 16:1 ev). Hulle besluit om vir God by wyse van spreke ‘n “handjie by te sit”: Abraham sal by Sara se slavin vir hulle ‘n kind verwek. Terloops, in daardie tyd was dit nie so ongewoon nie. Die slavin was hulle wettige eiendom.

Die einde van die smart van hierdie “handjie bysit” is vandag nog nie in sig nie. Die nasate van klein Ismael, Abraham se kind by die slavin, is die Arabiere, en hulle en die Jode is tot vandag toe in ‘n stryd gewikkel. Miskien is dit verstandiger om die vervulling van God se beloftes in sy eie hande te laat.

Interessant dat God Abraham hierdie episode nie verkwalik nie. Sou Hy besef hoe moeilik dit is om net op Hom te vertrou as die omstandighede al erger teen jou draai? Al wat Hy doen, is om nog ‘n keer te kom en die belofte te herhaal, hierdie keer met die “amptelike instelling” van die verbond (Gen 17:1 ev). Hierdie keer gaan dit nog erger met Abraham as ooit tevore. Ons onthou altyd so goed die skande dat Sara gelag het toe die Here die soveelste keer sy belofte herhaal (Gen 18:12). Maar net na die instelling van die verbond herhaal God weer sy belofte, en dan lag Abraham ook (17:17).

Verskriklik! Lag as God sy belofte herhaal!

Of is dit so verskriklik? Sou enigeen van ons anders ge­doen het? Abraham is omtrent 100, Sara 90. Hulle het die belof­te al ‘n kwarteeu gelede gekry. Intussen is al wat gebeur het, dat die belofte elke vyf jaar herhaal is, en verder dat die laaste sprankie hoop dat daar dalk nog iets kon gebeur, saam met die jare begrawe is. Sou jou hoop nog gehou het?

Maar dan verstaan ons tog glad nie Paulus se oorweldigen­de loflied op Abraham se “hoop teen hoop” nie. Het hy nie die ge­skiedenis geken nie? Het hy nie geweet van Genesis 15 én 16 én 17 én 18 nie?

Hy het. Hierdie Jode het hulle Bybels (Ou Testament) so goed geken dat hulle dit kon lees sonder die klinkers. Probeer gerus ‘n keer al die klinkers uit ‘n redelik onbekende psalm uithaal en die psalm dan lees!

Maar daar is nog ‘n paar dinge wat Paulus goed geken het: die genade van God en die kruis op Golgota. Hy het geweet God kan vergewe. As Abraham maar net “so hier en daar”, so effens geglo en gehoop het (Gen 15:6; 18:22-33), het God die skokkende twyfel en ongeloof vergewe en vergeet. En sedert Genesis se tyd het Jesus nog die groot offer ook gebring.

Dit is God se goedheid en vergifnis wat van Abraham die “hoop­held” van Romeine 4 maak. En van jou ook.

Skrywer: Prof Adrio König

God regeer – Deel 2

Daniël ontvang die uitleg in Daniël 2, in ‘n nagtelike visioen.  Hy prys die God van die hemel hiervoor: lees gerus Daniël 2:20-23.  In sy loflied vertel hy waarom die droom gaan.

Dis ons God wat tye en geleenthede verander, en wat dit bepaal.  Hy dank konings af en stel konings aan…Hy openbaar wat diep verborge in die donker skoot van die toekoms rus.

Dan gaan vertel hy ook vir die koning die droom, sowel as die uitleg: “U Majesteit, toe u gaan slaap het, het u gedink oor wat in toekoms gaan gebeur.” Ons droom ook mos dikwels oor die dinge wat ons pla, waaroor ons bekommerd is, waaroor ons wakker lê terwyl ons wag vir die salige slaap om ons weg te neem uit die harde werklikheid van ons daaglikse lewe.

Hier staan ‘n nuwe Josef en verduidelik aan die Babiloniese koning dat hy in sy droom ‘n beeld  gesien het, van vier soorte metale: die kop van die beeld is van goud, die skouers en arms van silwer, die maag en heupe van brons, die bene van yster, en die voete van yster en klei. Dan gebeur iets vreemds – die koning sien in sy droom ‘n rots wat losbreek sonder dat die hand van ‘n mens daaraan raak, en dit vermorsel die beeld sodat niks daarvan oorbly nie.

Dit, sê Daniël, is wat die toekoms inhou: daar sal vier koninkryke wees wat mekaar opvolg, om aan die einde van tyd deur God tot verantwoording geroep te word, en vernietig te word.

Daniël wil sê: die heidense ryke is magtig, en sal kom en gaan – dit is deel van die verloop van die wêreld.  Gelowiges sal dikwels ly onder dié magte, soos tans gebeur.  Maar God se koninkryk sal na alles bly staan, en uiteindelik die toneel oorheers.

As aardse konings en koninkryke aan hul einde kom, sal die God van die hemel ‘n regering oprig wat nooit weer vernietig sal kan word nie.  Dit sal ook nooit weer deur ‘n ander vervang word, soos altyd met aardse koninkryke gebeur nie.  Dit sal alle ander, aardse koninkryke plat trap en vernietig, maar niks sal dit kan vernietig nie, want dit is God se koninkryk – Daniël 2:44.

En die verhaal word so vertel dat dit alle heidense wysheid belaglik maak, en die heidendom as bankrot voorstel.

Ons leef in die dag dat eksistensialisme vir ons beduie dat ons bestaan slegs in die huidige en hede lê.  Ons het ewig besig begin raak met die tydlose hede.

Die visioen van hoofstuk 2 wil ons oë vir die toekoms open.  Dit wil duidelik en hard sê dat heil nie aan die wêreld verbind word nie.  Die mens se hoop sterk verder en verby wat hy kan sien.

Dit lyk vir my of die droom en sy uitleg drie dinge wil sê – vir mense in ‘n oorlewingskrisis is dit waarskynlik die beste nuus wat hulle ooit kan hoor!  Dit wil vir mense wat perspektief verloor het, nuwe perspektiewe oopbreek.  Dit wil sê: jy mag maar hoop – daar is ‘n toekoms!  ‘n Wonderlike toekoms!   En om dit reg te kry, om dit kan sê, word die gordyn effe gelig sodat ‘n mens die eintlike bestuur van die heelal kan sien, en kan antwoord op die vrae: wie trek regtig die toutjies, wie besluit eintlik wat gebeur?

Daniël 2 sê drie dinge.  In die eerste plek: ons God stel konings aan, en dank hulle af – die tye en omstandighede van ons wêreld word deur Hom bepaal. Baie Westerse mense deel ‘n deïstiese lewensbeskouing, wat sê dat God wel bestaan en Skepper van alles is, maar dat sake op aarde volgens hul eie inherente kragte en wette verloop. Ons wêreld is soos ‘n horlosie wat opgewen is, en toe laat staan is.  Dit gaan op eie stoom voort.  En God het geen belang by die voortgang daarvan nie. Die boodskap wat Daniël bring, is: ons God is ‘n persoonlike God, wat in mense en hul omstandighede belang stel.  Hy is die Horlosie wat die wêreld op sy gang deur die eeue bestuur.

Ons dag word nie gekenmerk deur ‘n regering wat ons verbied om ons godsdiens te beoefen nie.  Tog is daar magte wat ons wil verlei om ons geloof te versaak.  Dit kan huislike, sosiale, besigheids-, finansiële en selfs kerklike belange wees wat ons van die Here wegneem. Ons mag egter steeds weet: die Here bly in beheer.  Die gebeure in ons wêreld, ook ons eie, persoonlike wêreld, betrap Hom nooit onkant nie.  Die derde millenium behoort aan onse God!

Dit is so maklik om ons blind te staar teen die geweld en korrupsie, die finansiële probleme en misdaad wat ons bestaan kenmerk.  Is dit nie die sake waaroor ons aanhoudend praat, en waaraan ons dink nie?  En as teenvoeter vir die negatiewe, koop ons versekeringspolisse en beleggings, effektetrusts en verbandlenings.  Dit kan daartoe aanleiding gee dat God soek raak, dat ons Hom nie in ons daaglikse lewe kan verdiskonteer nie.  Daniël 2 wou die Jood help om ‘n teologiese perspektief op sy dag te ontwikkel – God is hier, en Hy is in beheer.  Net so wil dit óns leer om Hom ook in óns lewe raak te sien.

In die tweede plek wil die tweede hoofstuk sê: die Here weet wat in die duister is. Hy hou die toekoms in sy hand.  Niks is vir Hom verborge nie.  Aardse magte is relatief in terme van die ewige wat verseker op pad is.  Al probeer ons wêreld God dood ignoreer, bly Hy die Koning wat die toekoms in sy hand hou.

En in die derde plek wil Daniël 2 sê: Hy rig ‘n koninkryk op wat vir ewig sal bestaan. Dit wil ons leer om op twee vlakke waar te neem en te bestaan: op ‘n analities-wetenskaplike waar ons ons aandag op ons wêreld en die verbetering daarvan rig, maar ook op ‘n geloofsvlak waar ons die verleiding van sekularisme vermy deur God in ons daaglikse lewe in te dra.  Ons word vry om vir die hede te leef wanneer ons onthou dat ons ín die wêreld, maar nie ván die wêreld is nie.

Perspektiefblindheid wil dat ons die almag en alheerskappy van God in ons daaglikse wêreld miskyk, terwyl die wêreld se oënskynlike mag ons oë verblind.  As gelowiges het ons die voorreg om te leef asof die almagtige God saam met ons is, omdat Hy in Christus Immanuel geword het.

Skrywer: Dr Marius Nel

God regeer?  Deel 1

Die wêreld staan aan die begin van ‘n nuwe millenium.  En die Kerk van die Here Jesus deel met die wêreld ‘n infeksie wat tot hoë koors lei – milleniumkoors.  ‘n Koors waar die postmoderne mens yl dat die derde millenium na Christus die oplossing van al sy ekologiese en finansiële probleme gaan sien.  Die Kerk soek ook na ‘n oplossing – hy plaas sy hoop weer op die wederkoms.

Wat is die uitdagings wat ‘n nuwe millenium aan die Kerk stel?  En hoe kan die Kerk dit effektief beantwoord?

Ek meen die grootste nood van die mens aan die begin van die nuwe millenium is aan hoop.

Dit is ‘n wesenlike gevaar dat ‘n mens in krisistye perspektief verloor, dat jy aan perspektiefblindheid begin ly.  As ‘n mens met mense wat op die oomblik beplan om te emigreer gesels, is dit dikwels jou waarneming dat hulle alle perspektief verloor het.  Hulle skryf Suid-Afrika af.  Daar is niks goeds in dié land oor nie.  Hulle meen dat groener weivelde in ‘n ander land lê.

En as ‘n mens van die daaglikse nuus kennis neem, van misdaad en geweld, van ekonomiese probleme en inflasie, van korrupsie en bedrog, dan wil dit ‘n mens self ook maklik negatief maak, sodat jy dié mooi land ook wil afskryf.  Wat sal in die een en twintigste eeu met Suid-Afrika gebeur?

Wie was nie die afgelope jaar of twee slagoffer van misdaad in een of ander vorm nie?  Het die ekonomiese opdraende van die land nie ook ons verarm, in die vorm van inflasie en hoë rentekoerse nie?   Is ons nie almal bekommerd oor standaarde wat by hospitale en skole daal nie?  Het korrupsie in matriekeindvraestelle nie ons land geskud en elke leerling se hart met die vrees gevul dat sy of haar matriekuitslae nie veel werd gaan wees op die pad vorentoe nie?  En het die korrupsie nie ook oorgespoel na staatsdepartemente, waar talle spookamptenare vir jare ‘n salaris getrek het, en na die polisiediens en plaaslike owerhede nie?  En so kan ‘n mens aanhou.  As jy negatief wil raak, is daar genoeg in Suid-Afrika om oor te dink en te gesels.  En min om op te hoop.

Die krisistye waarin Suid-Afrikaners hul bevind, raak natuurlik ook gelowiges.  In dié omstandighede is dit baie maklik om perspektief te verloor.  En wat altyd daarmee saamhang: ons hoop vir die toekoms.  Dit is na my opinie te verstane dat talle mense negatief oor ons land en pessimisties oor ons toekoms geraak het.  Hulle begin defaïtisties dink en optree.

Israel was dikwels blootgestel aan krisisomstandighede, sodat hulle ook aan perspektiefblindheid begin ly het.  So gebeur dit dat die volk geleentheid kry om na hul eie land terug te keer ná die Babiloniese ballingskap, danksy die vergunning van die nuwe regeerder op die wêreldtoneel, koning Kores (of Cyrus) van Persië.  Hulle herbou selfs hul tempel, ten spyte van teenstand van die omringende volke, en veral hul halwe broers, die Samaritane.   Maar die heil realiseer nie, soos na-eksiliese profete belowe het nie.  Die volk wat terug in die land is, bly arm en gehaat, hulle word verdruk deur hul vyande en geteister deur natuurrampe.

Dit is moontlik gedurende dié tyd dat die verhaal vertel word van ‘n droom wat koning Nebukadnesar sou gehad het. Dit is dieselfde koning wie se magte Juda eers in 597 en daarna in 586 in ballingskap wegvoer, om in die vreemde te gaan bly.  ‘n Mens vind ‘n beskrywing van dié droom in Daniël 2. Volgens die beskrywing ontstel die droom die koning so dat hy nie kan slaap nie.  Hy laat roep die towenaars, voorspellers, goëlaars en sterrekykers. Iemand moet tog die droom kan verklaar!  Want as die koning droom, so het die mens in antieke tye geglo, is dit ‘n boodskap van die gode.  En die wyses aan die koning se hof word betaal om die boodskappe van die gode te ontsyfer.  Vir die een wat dit kan doen, word geskenke en eer belowe.

Die heidense koning word egter met ‘n ernstige probleem gekonfronteer: niemand kan die droom uitlê nie. Want die koning vertel nie vir hulle sy droom nie.  Is dit dalk omdat hy dit nie kan onthou nie, of omdat dit slegs as ‘n vae beeld in die koning se geheue agter gebly het?  Die koning is so kwaad hieroor dat hy die bevel gee dat alle wyse manne wat aan sy hof verbonde is, uitgemoor moet word.

Skrywer: Dr Marius Nel