Boodskapteks: Jy
skryf: “Die Bybel is egter duidelik daaroor dat alle mense van een
voorvader af stam (Hand 17:26).” Verwar jy nie dalk “nasie” en “ras”
met mekaar nie? Handelinge praat duidelik van nasies, nie alle rasse nie.

Antwoord

Prof Hermie van
Zyl antwoord:

Die aanhaling in ons
vraagsteller se vraag kom uit ‘n bydrae wat ek gelewer het oor ‘n vraag of die
Bybel hom uitspreek teen rasgemengde huwelike (kyk webblad: bybelkennis.co.za,
“Gemengde huwelike”). Daarin het ek die punt gemaak dat daar geen
Bybelse verbod op rasgemengde
huwelike is nie, maar wel ernstige voorbehoude is oor geloofsgemengde huwelike, ongeag die ras van die egliede. Ter
stawing van my standpunt dat die Bybel nie teen rasgemengde huwelike is nie, of,
beter gestel, eintlik niks daaroor sê nie, het ek Handelinge 17:26 aangehaal
waar Paulus in sy toespraak voor die Griekse filosowe in Atene sê dat God alle
mense uit een mens – Adam – gemaak het (Genesis 1-2). So wou hy bevestig dat
alle mense van een mens/ouerpaar af stam, en dat ons dus almal verwant is aan
mekaar; die een kan nie sê dat hy beter of slegter as die ander is nie. Die
Grieke kon dus nie neerkyk op ander mense en hulleself meerderwaardig teenoor hulle
gedra nie (die Grieke het alle nie-Grieke as “barbare” beskou). Want,
sê Paulus, ons is almal gelyk voor God; ons het almal dieselfde voorouer
(Adam). Volgens my argument is dit dus geregverdig om te sê dat daar geen
teologiese beletsel op mense van verskillende rasse is om met mekaar te trou
nie. Ons behoort immers almal tot dieselfde “ras” – die menslike ras.
(Daar mag praktiese oorwegings wees wat in bepaalde kontekste dit nie gewens maak
dat mense van verskillende rasse trou nie, maar ek gaan nie nou daarop in nie.
Die punt is: Die Bybel belet nie rasgemengde huwelike nie. Dit is nie sonde of
teen een of ander skeppingsordening van God nie. Lees verder hieroor in my
genoemde artikel.)

Ons vraagsteller
maak egter ‘n onderskeid tussen ras en nasie, en sê dat Handelinge 17:26 nie
oor ras praat nie, maar oor nasies. Daarmee wil hy vermoedelik sê dat hierdie
vers nie ras insluit nie (met ander woorde, God het nie alle rasse uit een mens gemaak nie) en dat
mens dus nie uit Handelinge 17:26 die afleiding kan maak dat mense van
verskillende rasse mag trou nie. Kom ons neem hierdie vers in oënskou en kyk of
so ‘n argument steek hou.

In die
1983-Afrikaanse Vertaling staan daar inderdaad dat God uit een mens “al
die nasies gemaak” het. Daar
word niks van ras gesê nie. Daar is egter twee baie interessante uitlegkundige kwessies
in hierdie vers wat maak dat die saak nie so eenvoudig staan met die
vertaalkeuse van “nasies” in die Afrikaanse vertaling nie.

Die eerste kwessie
is dat die Griekse woord wat hier met “nasies” vertaal word (ethnos) net so wel met “volke”
vertaal kan word. Trouens, in ander kontekste van die Nuwe Testament word dit
inderdaad so gedoen, byvoorbeeld Lukas 7:5 en Johannes 18:35. ‘n Mens sou dus
in Handelinge 17:26 net so goed kon vertaal met: “het Hy al die volke gemaak”. (Die Bybel vir Almal volg inderdaad hierdie
weg.) Dit hang alles van die konteks af wat bedoel word en hoe mens moet
vertaal. En indien mens hier wel met “volke” vertaal, is ons al baie
nader aan ras, want soos ons weet is ras en volk verwante terme; beide het ‘n
biologiese basis, hoewel “volk” meer ‘n kulturele konnotasie het.

Die tweede kwessie
is dat die frase “het Hy al die nasies gemaak” ook vertaal kan word
met: “het Hy die hele menslike nasie gemaak”, of “het Hy die
hele mensdom gemaak”. Verskeie vertalings kies hierdie opsie, byvoorbeeld
die Nederlandse Groot Nieuws Bijbel:
“het hele mensdom”, die Duitse Gute
Nachricht: “die ganze Menschheit”, en die Luther Bibel (1984): “das ganze Menschengeschlecht”. So vertaal,
word die eenheid van die mensdom baie sterker na vore gebring. Nie net kom
almal van een en dieselfde voorouer af nie, maar alle mense is as gevolg
daarvan ‘n hegte eenheid – een menslike nasie of volk. Hierdie eenheid word ook
deur Paulus benut in Romeine 5:12 as hy sê dat sonde as gevolg van een mens
(Adam) na almal versprei het. Vanweë ons onderlinge verbondenheid via Adam is
almal lotsgebonde met Adam se sonde, en is daar niemand wat kan sê dat hy/sy
sonder sonde is nie. Hierdie teks is daarom een van die sleuteltekste vir die leerstuk
van die sogenaamde erfsonde – die gedagte dat ons almal ons sondige natuur of
geneigdheid van Adam “erf”, weens ons verbondenheid met hom.

Die gevolgtrekking
wat ons uit hierdie oorsig oor Handelinge 17:26 moet maak, is dat hoe ons ook
al vertaal – met “nasie”, “volk” of “menslike
nasie” – feit van die saak is dat ons almal tot een gemeenskaplike
groepering behoort, naamlik die mensdom, en dat die hele mensdom na een mens
teruggevoer kan word.

Op hierdie punt is
dit nodig om ‘n paar opmerkings te maak oor ras, volk en nasie in die antieke. Die
wetenskaplike onderskeiding wat ons vandag tussen ras, volk en nasie maak, het
destyds nie bestaan nie, in elk geval nie in die mate soos ons dit vandag
verstaan nie. Byvoorbeeld, as ons vandag van “ras” praat, bedoel ons
daarmee normaalweg mense van min of meer dieselfde biologiese herkoms. “Volk” is vir ons meer ‘n kulturele begrip (mense wat dieselfde taal
en kultuur deel), en met “nasie” dink ons aan ‘n staatkundige of politieke
groepering. Kom ons pas dit toe op Suid-Afrika. Ons kan praat van die
Suid-Afrikaanse nasie (staatkundig) wat saamgestel is uit verskillende volke
(kulturele groeperings, soos Zoeloes en Afrikaners), en verder dat hierdie
volke by verskillende rasse ingedeel kan word, soos mense van Kaukasiese
(Westerse) herkoms en mense van Negroïede herkoms. Hierdie onderskeidings het
egter nie in die antieke voorgekom nie, ten minste nie so ver ons kan agterkom
uit die terme wat in die Bybel aangetref word nie. Daarom dat ons vandag moeite
daarmee het om die verskillende terme in die Bybel wat na groter groeperings
mense verwys, so te vertaal dat dit pas op ons moderne verstaan van menslike
groeperings. Dit behels terme soos ethnos
(vertaalterme: nasie, volk, nie-Jood, heiden), laos (vertaalterm: volk), genos
(vertaalterme: familie, nageslag) en fulē
(vertaalterm: stam). Hierdie terme word baie vloeibaar en losweg aangewend deur
die antieke skrywers wanneer na groter groeperings verwys word, soos volk,
nasie, stam, familie, ensovoorts. Dit is dikwels so dat verskillende terme
gebruik word om na dieselfde groep mense te verwys, en andersom: dieselfde term
kan na verskillende groepe mense verwys. Feit van die saak is dat daar onder
die antieke volke rondom die Middellandse See-gebied nie groot rasseverskille was
nie, ten minste nie soos ons vandag daaroor dink nie. Almal het min of meer
dieselfde velkleur gehad. Uiteraard was daar wel verskille in taal, kultuur, gebruike
en godsdiens, maar dit het nie gekeer dat daar byvoorbeeld dikwels ondertrouery
tussen die volke in Palestina en elders was nie. Ook die Israeliete het hieraan
meegedoen, dikwels tot groot ontsteltenis van die geestelike leiers – nie
vanweë rassevooroordele nie, maar weens godsdienstige redes (Neh 13:23-27).

In die lig van
hierdie scenario is dit veelseggend dat die woord “ras” nêrens in die
Afrikaanse vertalings van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika gebruik word nie,
gewoon omdat dit nie as ‘n toepaslike vertaalterm in Afrikaans beskou word om
die destydse situasie weer te gee nie. Maar dit beteken nie dat wat ons vandag
onder “ras” verstaan nie in Bybelse tye voorgekom het nie. Nee, met
die begrippe wat wel in die Bybel gebruik word – in die oorspronklike tale én
in Afrikaans – om na groter menslike groeperings te verwys, word “ras”,
soos ons dit vandag definieer, wel geïmpliseer of ingesluit. Die verwysing na
ras is net meer indirek teenwoordig in die gebruikte terme in die Bybel. Daarom
dat dit ‘n geregverdigde afleiding is om te maak dat “ras” wel
ingesluit kan word by die ethnos van
Handelinge 17:26.

Die slotsom van bogenoemde uiteensetting is: Ons kan ‘n goeie saak uitmaak daarvoor dat wat ons vandag onder ras verstaan (biologiese herkoms), ingesluit is by die term ethnos wat in Handelinge 17:26 gebruik word. Dit bly dus ‘n geldige afleiding om te maak dat rasgemengde huwelike, soos ons dit vandag en veral in ons Suid-Afrikaanse konteks verstaan, nie verbied word vanuit hierdie teks nie, en ook nie vanuit die breër konteks van Skrifuitsprake nie.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Leser vra:

My broer en ons niggie het op 50 en 52
sielsgenote geword. My niggie se man is oorlede 2007 en my broer lankal geskei.
Dis nie dat hulle kinders gaan he nie, beide het al klaar kinders gehad. Van
die familie wil graag n wig steek in die mooi verhouding. Wat se antwoorde kan
ek gee vir hulle?

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Volgens ons landswet is daar niks
teen ’n huwelik tussen neef en niggie nie. Die lys van verbode huwelike volg
eintlik Levitikus 18:7-20 wat nie ’n huwelik tussen neef en niggie verbied nie.
Geneties kan daar probleme met die kinders uit so’n huwelik kom, maar jou broer
en niggie is al oor die ouderdom van kinders kry.

Wat ’n tweede huwelik betref het
Paulus ’n aanwysing aan ’n weduwee in 1 Korinthiërs 7:39: ‘’n Vrou bly aan haar
man verbind solank as wat hy leef, maar as haar man ontslaap het, staan dit
haar vry om te trou met wie sy wil, maar slegs as dit in
verbondenheid aan die Here is.’

Dit beteken dat die twee wat trou moet in die Here Jesus glo as God, wat vir ons sonde gesterf het en uit die dood opgestaan het, sodat ons saam met Hom vir God kan lewe. Want die Here wil hê dat die verhouding tussen man en vrou in die huwelik ’n liefdesverhouding moet wees wat ’n getuienis sal wees van Jesus se liefde vir ons. In Efesiërs 5:30-33 sê Paulus: ‘Ons is immers lede van Christus se liggaam, die kerk. Om hierdie rede sal ’n man sy pa en ma verlaat en hom aan sy vrou verbind – en hulle twee sal een liggaam wees. Hierdie geheimenis (die eenheid tussen man en vrou) is groot; en ek sê dit met verwysing na (die liefdesband tussen) Christus en sy kerk. Maar dit geld ook vir een en almal van julle: Elkeen moet sy eie vrou liefhê soos hy homself liefhet; en die vrou moet haar man eer.’

Skrywer Prof Francois Malan

Celesté vra:

My vraag is, waar staan dit in die Bybel dat wit mense met swart mense mag trou of nie? Ek hou nogal van Pastoor Robert Morris se preke, en ek het toevallig gesien sy dogter is met ‘n swart man getroud. Dit maak nou nie dat ek minder van Pastoor Robert hou nie, dit verwar my net. Vir jare wil ek graag weet wat God daaroor sê omdat ek grootgeword het dat ras by ras bly en ons nie meng nie. Verskeie mense glo ook so en so ook pastore met wie ek al gepraat het. Maar nogtans sien ek meer en meer wit en swart mense met mekaar trou. Ek myself is nie ‘n rassis nie. Ek glo dat ons almal God se eiendom is en wat God vir een ou wil hê, wil Hy vir ‘n ander een ook hê. Ek weet dat kleur ons nie bind nie, want ons almal is deur God geskape. Wat is God se siening oor die gemengde trouery en is dit ‘n sonde?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Vir Suid-Afrikaners wat in die “ou” Suid-Afrika grootgeword het waar huwelike tussen verskillende rasse deur die wet verbied is (die Wet op die Verbod van Gemengde Huwelike, 55 van 1949; en die sg Ontugwet, 21 van 1950), is dit uiteraard vreemd om vandag huwelike tussen mense van verskillende rasse te sien, of dat mense vrylik oor die rassegrense heen met mekaar verhoudings aanknoop. Hierdie wette was weliswaar tiperend van Apartheid Suid-Afrika van die 1950’s tot 1980’s, maar het ook vir periodes in ander lande soos die VSA (tot 1967) en Duitsland (tot 1945) voorgekom. (Die Wet op die Verbod van Gemengde Huwelike in SA, is reeds in 1985 geskrap, voordat die “nuwe” Suid-Afrika amptelik in 1994 tot stand gekom het.)

Die “ordening” van die samelewing deur ongeskrewe taboes en gebruike is so oud soos die mensdom self. Orals in die wêreld kom dit voor dat rasse of kulturele groepe wat dieselfde leefruimte deel, “apart” van mekaar lewe. Gewoonlik gebeur dit op ‘n spontane en natuurlike manier. Maar in SA is dit deur wetgewing afgedwing. Basies spruit sulke wette voort uit ‘n gevoel van rassemeerderwaardigheid van een groep teenoor ‘n ander. Die wette het dan ten doel om ‘n bepaalde ras (bv blankes) sogenaamd suiwer te hou, of om te keer dat in ‘n sekere konteks ‘n minderheidsgroep (bv blankes) deur ‘n meerderheidsgroep (bv swartes) ingesluk of gedestabiliseer word. Die apartheids-huwelikswet was net nóg ‘n poging om swart en wit uit mekaar te hou en rasvermenging te keer. Vóór hierdie wet het rasgemengde huwelike wel voorgekom, hoewel nie baie nie.

Die Bybel is egter duidelik daaroor dat alle mense van een voorvader af stam (Hand 17:26) en dat ons in daardie sin van die woord almal tot dieselfde “ras” – die menslike ras – behoort. Die feit dat ons nie almal dieselfde lyk of optree nie (en mekaar daarom wantrou), het niks te make met ewige Goddelike skeppingsordeninge wat ons van mekaar skei nie, maar het oor tyd heen ontstaan as gevolg van allerlei omgewingsfaktore en genetiese aanpassings en veranderings. Alles natuurlik, so glo ons, onder die voorsienige hand van God. Die punt is egter dat daar geen beletsel vanuit die Bybel bestaan dat mense van verskillende rasse met mekaar mag trou nie. So lees ons bv van Moses wat met ‘n Kussitiese vrou getroud was (Num 12:1). Sy was waarskynlik afkomstig uit Etiopië in Afrika en donkerder van kleur as die Semiete (Israeliete). Die punt is dat sy ‘n nie-Israeliet was en dat dít waarskynlik die aanleiding was vir Aäron en Miriam (veral lg) se afgunstigheid op haar – dat sy as nie-Israeliet meer invloed by Moses sou hê as hulle. Onmiddellik moet mens egter byvoeg dat daar onder die antieke volke rondom die Middellandse See-gebied nie groot rasseverskille was nie. Almal het min of meer dieselfde velkleur gehad. Uiteraard was daar wel kulturele en godsdienstige verskille, maar dit het nie gekeer dat daar dikwels ondertrouery tussen die volke in Palestina was nie. Ook die Israeliete het hieraan meegedoen, dikwels tot groot ontsteltenis van die geestelike leiers – nie vanweë rassevooroordele nie, maar weens godsdienstige redes (Neh 13:23-27). Wat my by die volgende gedagte bring.

Die enigste verbod wat die Bybel wel het as dit by trou kom, is dat gelowiges nie met ongelowiges behoort te trou nie, vanweë die potensiële verleiding tot afgodediens (Gen 28:1; 1 Kon 11:1-13; Esra 9-10; Neh 13:23-27), en omdat die intieme lewensverbintenis in die huwelik dit moeilik maak vir man en vrou om in een juk saam te trek as daar groot geloofsverskille is (1 Kor 7:39; 2 Kor 6:14-7:1). Hierin was daar egter ook soepelheid, veral as een party ná die huweliksluiting gelowig geword het maar die ander party nie (vgl 1 Kor 7:12-16). In elk geval was daar niks wat verhoed het dat iemand uit ‘n ander volk met ‘n Israeliet trou nie, mits daardie persoon die Israelitiese/Joodse geloof aanvaar. In die Ou Testament is die klassieke voorbeeld dié van Rut, die Moabitiese skoondogter van Naomi, wat met Boas, die Israeliet, getroud is en so die voorouer van koning Dawid geword het. Ten grondslag van die Bybelse verbod op gemengde huwelike weens geloofsoortuigings lê die gedagte dat die huwelik nie net ‘n liggaamlike en sosiale eenheid is nie, maar eintlik die kerk in die kleine is. Dis hier waar die geloofsgemeenskap primêr begin en gebou word. En as daar nie oor geloof eenstemmigheid tussen man en vrou is nie, word die volk van God benadeel. Dit is dikwels so dat as man en vrou aan verskillende gelowe behoort, daar geen duidelike geestelike leiding aan die kinders gegee word nie “ter wille van die vrede”. En so eindig die volgende geslag sonder God.

Die feit dat daar geen beletsel in die Bybel is op huwelike tussen verskillende rasse nie, beteken nie dat dit altyd aan te beveel is nie, gewoon omdat die huwelik ‘n intieme lewensgemeenskap tussen twee persone is. Dit is al klaar “moeilik” om met iemand vanuit jou eie ras- en kultuurgroep, waar daar met die wegspring baie gemeenskaplikhede is, oor die weg te kom. Hoeveel te meer nog as dit met iemand uit ‘n ander kultuur- of rasgroep is. Tog is daar talle voorbeelde van sulke gemengde huwelike wat baie geslaagd is. Dit kan werk. Punt is: Rasgemengde huwelike is ‘n persoonlike keuse tussen twee individue. Daar is niks in die Bybel wat dit verbied nie. Hulle moet net die konsekwensies vooraf baie goed bereken en vir die regte redes trou, nie om een of ander punt te bewys nie. Maar waar daar opregte aangetrokkenheid en liefde is, is daar geen rede waarom so ‘n huwelik nie kan slaag nie.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

‘n Leser vra:

Volgens die Bybel pleeg ‘n vrou wat trou met ‘n geskeide man (man nie geskei a g v derde party nie), egbreuk in die oë van die Here.

1.1    Beteken dit dat elke intieme daad in so ‘n huwelik, owerspel en fornikasie is?

1.2    Al is die huweliksbelofte in die kerk afgelê, was die man volgens God se wette steeds verbind aan sy eerste vrou. Sou so ‘n huwelik in die skeihof eindig, die vrou vra en kry vergifnis en sy ontmoet ‘n man wat in die Here is; sou sy vry wees om te trou?

Antwoord

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Volgens die Bybel pleeg ‘n vrou wat trou met ‘n geskeide man (man nie geskei a g v derde party nie), egbreuk in die oë van die Here.

1.1        Beteken dit dat elke intieme daad in so ‘n huwelik, owerspel en fornikasie is?

In die vraag hierbo word ‘n paar aannames gemaak wat met die eerste oogopslag te wetties en letterlik geïnterpreteer word vanuit die Bybelteks. Hertrou na egskeiding is ‘n ingewikkelde saak wat nie sonder meer reglynig vanuit ‘n enkele Bybelteks afgelees kan word sonder dat die bedoeling van die teks eers na behore onder die loep geneem is en die spesifieke omstandighede van die eietydse situasie in ag geneem is nie. Eers dan kan mens probeer om ‘n koers en rigting aan te dui wat kan aanspraak maak op Bybelse begronding. Wat hieronder aangebied word, kan dus niks meer wees nie as net die trek van breë riglyne oor die teks waarna verwys word.

Ek vermoed die teks wat ter sprake is in die stelling hierbo – “volgens die Bybel” – is Matt 5:31-32, waar daar staan dat as iemand sy vrou skei om enige ander rede as owerspel, hy veroorsaak dat die vrou egbreuk pleeg, en wie met die geskeide vrou trou, pleeg ook egbreuk. In Matt 19:9 word bygevoeg dat die man wat sy vrou skei, behalwe oor owerspel, sélf ook egbreuk pleeg. In Mark 10:11-12 word ook na die vróú verwys – as sy van haar man skei, bedoelende: as sy die oorsaak en inisieerder van die egskeiding is en weer trou, dan is sy ewe skuldig aan egbreuk. Man en vrou word dus hier op gelyke basis verantwoordelik gehou vir die huwelik.

Ons het hier ‘n paar beginsels omtrent die huwelik wat neergelê word deur Jesus: 1. Die huwelik is in sy wese ‘n permanente verbintenis; 2. Die man wat sonder grondige rede (owerspel) van sy vrou skei, pleeg egbreuk; 3. Die man wat só van sy vrou skei, veroorsaak dat sy vrou ook egbreuk pleeg en dat enigiemand wat weer met haar trou, ook egbreuk pleeg (omdat in die oë van God die eerste huwelik na regte nog bestaan); 4. Vir die vrou geld dieselfde as sy die inisieerder van die egskeiding is.

Met hierdie uitsprake wou Christus nie mense se lewens onmoontlik maak wat deur egskeiding geraak is nie, maar wou Hy orde skep in die destydse klimaat waar mans – en soms ook vroue – sommer ligtelik van hulle vrouens geskei het. Hy belig weer die oorspronklike bedoeling van die huwelik – ‘n permanente lewenseenheid wat ernstig geneem moet word – en verder neem Hy in die besonder die vrou in beskerming. Sy is dikwels in ‘n onmoontlike situasie ingedwing deurdat die man haar sonder enige geldige rede geskei het. Om te kon oorleef, moes sy weer so gou as moontlik trou. En dan, sê Jesus, word sy eintlik in ‘n staat van egbreuk ingedwing wat sy nie gewil het nie. Die onus vir ‘n gelukkige huwelik is dus net soveel die man se verantwoordelikheid as die vrou s’n.

Die punt van Jesus se uitsprake is dus om die heiligheid van die huwelik as Goddelike instelling te beskerm sodat daar nie op ‘n ligtelike en ligsinnige manier mee omgegaan word nie. En natuurlik om die sondige en liefdelose praktyke van mense – selfs godsdienstige mense! – aan die lig te bring. Ons leef egter in ‘n gebroke werklikheid. Waar ‘n egskeiding wel plaasgevind het – om watter rede ook al – en daar ‘n tweede huwelik tot stand kom, word egpare vanuit bg uitsprake van Jesus opgeroep om hulle lewenspad in oënskou te neem, dit te belig in God se liefdeswil, daaroor in berou belydenis te doen soos nodig, en vervolgens die nuwe huwelik te koester en tot eer van die Here daarmee om te gaan. Die egpaar hoef nie te voel dat hulle nuwe huwelik vanweë die foute van die verlede gedoem is tot mislukking of in sonde voortbestaan en dat mens glad nie God se seën op die huwelik kan vra of verwag nie. As daar opregte belydenis van skuld by ons is en die hartlike begeerte om na sy wil te lewe, dan vergewe God ons sonde en stel Hy ons vry in ‘n nuwe lewe wat ons tot eer van Hom moet lewe. Dis alleen die verharding van harte en volharding in die sonde (in hierdie konteks: onverantwoordelike skei en trou, skei en trou, skei en trou) wat veroordeel staan deur God. Maar wanneer die hartseer van egskeiding ook in die lig van God se wil en genade hanteer word, en die nuwe huwelik aanvaar word uit sy hand, kan die egpaar ook hierdie nuwe lewenspad loop met die volle vertroue dat hulle die seën van die Here kan verwag.

1.2        Al is die huweliksbelofte in die kerk afgelê, was die man volgens God se wette steeds verbind aan sy eerste vrou. Sou so ‘n huwelik in die skeihof eindig, die vrou vra en kry vergifnis en sy ontmoet ‘n man wat in die Here is; sou sy vry wees om te trou?

Die vraag is in beginsel reeds geantwoord by 2.1 hierbo. As die beginsels en riglyne wat hierbo gestel is, gevolg word, is daar geen rede waarom so iemand nie vry is om weer te trou nie. Maar dit gaan nie daaroor om maar net die “wetsbepalings” streng te volg en dan is alles weer reg nie. Daar moet veral aan die gees van die wet voldoen word. Die wetsbepalings is eintlik net daar vir dié wie se harte hard is (Matt 19:8).

As die gees van die wet rakende huwelike uitgeleef word, dan word die intieme liefdesband tussen man en vrou in die huwelik eerbiedig, en dan word die huwelik as ‘n permanente lewensverbintenis waar man en vrou mekaar in liefde ondersteun, uitgeleef. Egskeiding is dan hoogs uitsonderlik, en wanneer ernstige probleme ontstaan waar egskeiding ‘n moontlikheid is (bv weens owerspel), moet hard probeer word om eers versoening te bewerkstellig. (Let wel: owerspel verplig nie tot egskeiding nie, maar is hoogstens ‘n toegewing as dit nie anders kan nie. Vir Christene is die eerste opsie egter altyd om te kyk of versoening, restitusie en herstel nie moontlik is nie.) Verder volgens die gees van die wet: wanneer ‘n huwelik onherstelbaar verbrokkel het en daar wel egskeiding plaasvind, word nie gevra of daar formeel aan bepaalde reëls voldoen is voor ‘n tweede huwelik kan plaasvind nie, maar word ‘n tweede kans met dankbaarheid uit die hand van die Here ontvang en word daar met hernude toewyding aan die tweede huwelik gewerk. En dié pad word ook met die hulp van kundiges in huweliksberading aangepak sodat die nuwe paartjie as mense wat waarlik vrygemaak is van die verlede die tweede huwelik kan aanpak.

Ten slotte, indien bg vraag (vry om weer te trou?) voortspruit uit ‘n werklike situasie, stel ek voor dat die betrokkenes die hele saak van A tot Z deurpraat met ‘n kundige en vertroude huweliksberader sodat daar afsluiting van die verlede en toewyding aan die nuwe huwelik kan plaasvind.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl