7:14-16 Jesaja gaan voort met die konfontasie wat nou die hele volk insluit. Die Here sal self vir Israel/Juda ‘n teken gee, wat Agas nie gevra het en nie wou hê nie. Die sigbare teken maak die uitnodiging tot geloof in die Here konkreet en onontwykbaar. ‘Kyk! (let mooi op hier kom ‘n belangrike aankondiging van die Here) ‘n Jong vrou (Hebreeuse ‘almah – enige hubare vrou word so genoem tot by die geboorte van haar eersteling) word swanger en gee geboorte aan ‘n seun’. In Jesaja is die aandag nie op die vrou nie, maar op die naam en ouderdom van die seun as die teken van die Here. Die Griekse woord parthenos waarmee Matteus 1:23 die teks aanhaal en waaroor Lukas 1:27 skryf, verwys na ‘n ongetroude persoon, wat ook nie noodwendig ‘n maagd is nie. Die Latynse vertaling het dit met virgo vertaal, wat veral ‘n maagd aandui, maar ook ‘n jongvrou, en so is parthenos/virgo ‘maagd’ in die geloofsbelydenis opgeneem in 217 n.C. Soos die name van Jesaja se seuns ‘n duidelike boodskap vir Juda/Israel van die Here dra, sal hierdie vrou se seun ‘n belangrike bevestiging deur die Here wees, aan Agas, aan Juda/Israel en tot in die Nuwe Testament. Immanuel = ‘God met ons’ bevestig die hele teologie en geloof van Israel oor koning Dawid se koningskap wat altyd sal voortbestaan (2 Sam 7:12-16) en die Here se selfbenaming aan Moses as ‘die Ek is’ persoonlik teenwoodig, in Eks 3:14-15, en sy verbond met Abraham in Gen 12:3: Ek sal seën wie jou seën en hom vervloek wat jou vervloek. In jou sal al die volke van die aarde geseën wees. Ps 46:1-2,6,8 wat al voor Jesaja se tyd gesing is, verkondig dieselfde boodskap.: Die HERE, die Almagtige, is by ons. Die kind monitor ook die duur van die huidige bedreiging deur die twee noordelike bure van Juda, bereken van die dag van dié teken af (7:16). Voordat die kindjie twee jaar oud is, die tyd waarop gereken is dat ‘n kind kan onderskei tussen goed en kwaad, reg en verkeerd, sal die twee lande versaak wees (deur die Here) – dit wil sê oorgegee in die hande van die wrede Assiriërs (vgl. 2 Kon 15:30 vir Peka se dood en 2 Kon 16:9 vir Resin se dood). Agas vrees dié twee mindere magte, en sy vrees laat hom verkeerde besluite neem. As hy sou glo dat ‘God met ons’ is, kon sy vrees bedaar en kon hy rustig volgens die vier opdragte in 7:4 goeie besluite neem. Maar deur sy verwerping van die Here, word ‘God met ons’ vir hom ‘n bedreiging, en gee God hom oor aan sy gevaarlike ‘vriend’ Assirië.’ Die plasing van vers 15 tussen vers 14 se Immanuelteken en vers 16 se twee jaar van die seun is eienaardig. In 7:3 verwys Sear-Jashub (‘n oorblyfsel kom terug’) na die terugkeer ná die ballingskap. In 7:21-22 voorsien die oorvloed van melk uit een koei en twee ooie vir ‘n arme wat agterbly tydens die ballingskap. Hier in 7:15 word voorsien dat die seun tot sy tweede jaar ryklik met melk en heuning gevoed sal word tydens die bedreiging deur Resin en Peka.

7:17 Agas se besluit om die Here se Immanuelteken, dat God teenwoordig is, te ignoreer en voort te gaan met sy planne om Assirië se hulp in te roep teen sy twee buurvolke, bring moeilikheid. Die Here bring oor Agas en sy volk Juda, en die huis van sy vader (Dawid, van wie hy die koningskap oorgeërf het volgens die Here se belofte aan Dawid in 2 Sam 7) dae (moeilikheid) wat nog nie beleef is sedert die skeuring van die ryk in 922 v.C., na die dood van Salomo nie. Toe is die ryk verdeel tussen Juda (2 stamme) en Efraim (10 stamme van Israel) 200 jaar voor Agas. Dieselfde Assiriese koning in wie Agas sy vertroue gestel het (2 Kon 16:5-9), sal die oordeel van die Here oor Agas en sy volk voltrek. Die eintlike gevaar wat Agas nog nie raaksien nie, laat die digter sy sin in Hebreeus onderbreek met ‘n uitroep: die koning van Assirië! Met die aanwysing van Assirië, die groot brutale supermag, werp die boek Jesaja die hopelose koning Agas en sy hopelose volk Juda saam met hom in die kookpot van Assirië se roofsug en brutaliteit. Die verwerping van ‘God met ons’ veroorsaak ‘God teen ons’ in die vorm van die verwoesting deur Assirië. Vertroue versus Vrees is ’n politieke saak. Geloof in ‘God met ons’ maak die verskil tussen lewe en dood, vrede en oorlog, voorspoed en vernietiging, in die konkrete besluite van die daaglikse lewe, ook in politiese, sosioekonomiese, militêre besluite. 7:9 het gesê: geen geloof – geen toekoms.

7:18-25 Die konfrontasie tussen die profeet en die koning word hier opgevolg met ‘n byvoegsel met vier verwagtings oor die toekoms van Juda, wat alvier ingelei word met ‘op die dag’ (1983-vertaling: in dié tyd) in 7:18-19, 20, 21-22, 23-25 – die term word gebruik vir die dag van oordeel. Die koning se besluite het drastiese gevolge vir die koning se stad en sy volk. 7:17 se oordeel word uitgespel.

7:18-19 Die eerste uitspraak is ‘n lewendige beeld van die inval van Egipte uit die suide en Assirië uit die noorde op die land van Juda. Die swerms vlieë en bye is beelde van die leërs van dié twee lande (vgl. Deutr. 1:44; Ps 118:12).

7:20 Die tweede uitspraak se skeermes vertel ook van die vernietiging deur Assirië, met sy hoofstad Nineve oorkant die Eufraatrivier (letterlik net: rivier). Veroweraars het hulle gevangenes se koppe kaalgeskeer om hulle te verneder en sigbaar tot slawe te maak (vgl. 3:17). Die hare op julle liggame (letterlik ‘op julle voete’ as eufemisme vir die hare om die geslagsorgane) is ‘n aanduiding dat hulle kaal na hulle ballingskap sal stap. En dit nadat Agas die tempel en die paleis gestroop het van al die goud en silwer as omkoopgeskenk aan die koning van Assirië met die woorde: Ek is u dienskneg/slaaf en seun (wat aan u behoort; 2 Kon 16:7-8).

7:21-22 Die derde uitspraak verwys blykbaar na ‘n oorvloed van melk van een koei en twee ooie vir die verarmde res wat agterbly. Die slegte nuus is dat dit net ‘n oorblyfsel sal wees wat met min sal agterbly. Die glansende kommersiële stadslewe sal verruil word vir die karige voedsel van ‘n herderskultuur. Die goeie nuus is dat daar wel ‘n oorblyfsel sal wees met die ryke seën van die Here op elkeen wat agterbly se min wat hy het (vgl. 4:2-3; 6:13).

7:23-25 Na die vorige drie wat oor die mense van die land gepraat het, voltooi die vierde uitspraak die prentjie van verwoesting wat Agas oor die land gebring het. Driemaal word verwys na dorings en distels (vgl. Gen. 3:18). Welvarende, voorspoedige en vrugbare landbougrond word vervang met dorings en distels sonder oeste op ‘n land. Daar sal gejag word, maar geen bewerking van die ryk wingerde nie; die lande teen die heuwels word weiveld vir die diere. Die beloofde land word aan die elemente en wilde en mak diere oorgegee.

Die hoofstuk se boodskap was vir die 8e eeuse Juda geskryf, wat deur hulle vrees en hulle koning Agas se vrees vir die leeu gevlug het tot in die bek van die beer van Amos 5:19, die pad wat hulle ongeloof gevolg het tot in hulle vernietiging, deurdat die Here hulle prysgegee het om ballinge van hulle ‘redders’ te word. Maar die Nuwe Testament verbind die Immanuelteken met die koms van die nederige God van Betlehem en die kruis (Mt 1:23) vir elke eeu se keuse tussen geloof en vertroue op ‘God met ons’ en ‘n nederige lewe saam met .Hom op sy kruisweg, teenoor die wêreld se glans wat gebou word met mag en geweld uit ongeloof en vrees.

Skrywer:  Prof Francois Malan

7:7-9 Die profeet sê: ‘So het die Here HERE gesê: Dit sal nie gebeur nie en dit sal nie wees nie.’

Die wêreld lyk baie anders as jy nie deur vrees verteer word nie (7:2). Maar daar is ‘n voorwaarde wat in die vorm van woordspel gegee word: as julle nie glo nie – nie op die Here vertrou nie – sal julle nie standhou nie. In die oorspronklike gedig word twee vorms van dieselfde Hebreeuse werkwoord ‘aman hier langs mekaar gebruik, albei met ’n negatief: as julle nie glo/vertrou nie; sal julle nie standvastig wees/betroubaar wees nie (ons woord ‘amen,’ ‘laat dit so wees,’ kom van aman af): die kousatiewe vorm van aman word hier gebruik vir vertroue – as julle nie op die Here vertrou nie; die refleksiewe vorm van aman beteken: standhou – sal julle nie op julle eie kan standhou nie. Dieselfde woord word gebruik in die Dawidsbelofte in 2 Sam 7:16 Jou koningshuis en jou koningskap sal vir altyd vasstaan. In Ps 89:25 word dieselfde woord gebruik: My trou en my liefde sal met hom (die koning) wees; deur My sal hy oorwin. Ps 89:34: Maar my liefde sal Ek van hom nie terughou nie en my trou nie verbreek nie. Op die kripiese woord van die Here volg ‘n ontleding van die politieke situasie: Die konings met hulle hoofstede en ryke, sal niks beteken nie. Agas word herinner aan die belofte wat die Here 300 jaar gelede al aan Dawid en sy nageslag en sy ryk gemaak het (2 Sam 7:16-19). Die koning moet nou sy vrees en planne laat vaar om Assirië se twyfelagtige hulp teen Resin en Peka in te roep. Hy moet op die enigste bron van sekerheid en beskerming vertrou, naamlik op die HERE. Hierdie teks word beskou as die belangrikste uitspraak oor die rol van geloof in Jesaja en in die hele Ou Testamernt. Om vas te staan in geloof beteken prakties om op die Here te vertrou onder enige dreiging; om jou veiligheid en jou toekoms aan die Here toe te vertrou, aan Hom wat altyd aktief en opmerksaam teenwoordig is (vgl. Jes 28:16; 30:15; Ps 62:2-3, 16; Flp 4:6-7). En dit word juis gesê te midde van die dreigende woede van die aanval van Agas se bure op Jerusalem. Die krisis draai om die Here, op wie die hele koninkryk van Juda en Jerusalem gebou is, om te alle tye op Hom te vertrou, veral as die storms losbars. So het Dawid, voor Goliat se swaard, op die Here vertrou, ook voor Saul se vervolging, en voor sy seun Absalom se aanslag op hom. Agas word geroep om goed te dink en soos sy voorvader Dawid op te tree met ‘n ander denkwyse en lewe wat deur hierdie betroubare God regeer word. Die hele koninkryk van Juda word opgeroep om terug te keer na die Here, na die oorspong van hulle bestaan.

7:10-11 Die konfrontasie tussen die profeet en die koning gaan voort, die stryd tussen vertroue en vrees, en die twee wêrelde wat uit vertroue of vrees voortvloei. Uit die volgende verse blyk dit dat Agas die radikale oproep tot geloof verwerp het. Maar die Here bied self aan Agas ‘n onbeperkte keuse (in die diepte of hoog op boontoe) vir ‘n (wonder) teken, om hom tot geloof en vertroue op die Here alleen te oortuig (vgl. Gideon wat drie maal ‘n teken van die Here gevra het, Rigt 6:17,36-37,39).

7:12 Op die oog af lyk dit of Agas se vrome weiering om ‘n teken van die Here te vra ooreenstem met die Here se opdrag in Deutr. 6:17 ‘julle mag nie die geduld van die Here HERE op die proef stel nie. Maar in werklikheid is dit die vrug van ongeloof, soos uit die res van die hoofstuk blyk. Agas het klaar besluit om Assirië se hulp in te roep teen Resin en Peka (2 Kon 16:7-9) en nie op die Here en sy woord te vertrou nie.

7:13 Die profeet berispe die koning omdat hy die aanbod van die Here verwerp: Luister huis/geslag van Dawid! Daarmee doen Jesaja ‘n beroep op Agas se posisie en verantwoordelikheid in ooreenstemmming met die Here se belofte aan Dawid wat die koningskap aan die nageslag van Dawid verbind het (2 Sam 7). Agas sê hy wil nie die Here toets nie. Jesaja sê hulle maak sy God moeg met hulle vroom praatjies. Dit kom op dieselfde neer as ‘n toets vir of teen die Here. Volgens 2 Kon 1:10-15 het Agas afgode gedien en ‘n deurtjie oopgelaat na die Here toe (vgl. 2 Kron 28:22-25). Hy het ook mense moeg gemaak – waarskynlik het die volk gedink hy behoort saam met Resin en Peka in opstand teen Assirië te kom.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Hoofstuk 7 begin met die koningskap van Agas van Juda (7:1). Die laaste paragraaf van hoofstuk 14 is ‘n uitspraak in die jaar van koning Agas se dood (14:28). Daarom word die agt hoofstukke van 7 tot 14 soms genoem die era van Agas. Daar is telkmale krisisse tydens sy regeringstyd. Terwyl die tien stamme van Israel in hierdie tyd in ballingskap weggevoer is, was dit deurentyd die vraag of Juda en Jerusalem dit sal oorleef. Hoofstukke 7-12 word ook ‘die boek van Immanuel’ genoem vanweë die belofte van ‘n seun met die aangrypende naam Immanuel, ‘God by ons,’ wat in mindere of meerdere mate die inhoud van dié hoofstukke bepaal. Jesaja se profetese uitsprake in hierdie hoofstukke sluit aan by die internasionale magstryd waarby die bondsvolk in hierdie tyd betrek is, maar het ook verdere perspektiewe op die koms en heerskappy van die Messias (9:1-6; 11:1-10; 12).

7:1-2 Agas regeer van 735-715 v.C. oor Juda. In 734 v.C. ruk die Assiriërs (van Nineve in die huidige Irak) op teen die state in die suide. Resin van Damaskus, in die huidige Sirië, probeer ‘n anti-Assiriese koalisie van Aramese state opgoep om die vloedgolf van die Assiriërs te keer. Peka koning van Israel in Samaria sluit daarby aan, en Resin en Peka val eers vir Agas van Juda aan, omdat hy nie saam met hulle teen Assirië wil veg nie. Agas stuur aan Assirië ‘n groot omkoopgeskenk om hom teen Resin en Peka te help (2 Kon 16:7-8) en verskuif selfs die bronsaltaar in die tempel om ‘n altaar vir die Assiriese god in sy plek te laat oprig (2 Kon 16:110-4). Assirië het Damaskus eers in 732 v.C. ingeneem. Maar toe die Assiriërs ook vir Israel begin verwoes, het Agas en die Judeërs uit vrees begin bewe soos bome in die wind (amper soos belowe in Lev 26:27,36). Dat ‘die huis van Dawid’ van angs bewe, getuig daarvan dat hulle nie op die Here vertrou soos Dawid nie, en dat die koningskap van die huis van Dawid uit vrees dwase besluite neem. Agas kies menslike mag teenoor vertroue op die Almagtige.

7:3 In die situasie van bedreiging, paniek en dwaasheid stuur die Here vir Jesaja na Agas. Agas is die verteenwoordiger van onbestendigheid en ongeloof (Agas het selfs sy seun verbrand vir Molog, die god van die heidense Kanaäniete, en diereoffers gebring op die rante en onder groen bome, 2 Kon 16:3-4). Jesaja moet sy seun saam neem. Die seun se naam Sear-Jasub voorspel: ‘n Oorblyfsel kom terug.’ Dit is tegelyk ‘n bedreiging dat daar net ‘n oorblyfsel sal wees, en ‘n sprankie hoop op die terugkoms uit ballingkap. Vir Agas moes die seun se naam dien om die erns van die situasie en van die Here se boodskap te beklemtoon. In die boonste dam is water uit ‘n fontein, êrens noord of noord-wes van Jerusalem opgegaar. Omdat die aanval uit die noorde verwag word, gee Agas eerste hieraan aandag (dit is nie die Siloagdam van Jes 8:6 nie, en word in 22:9 die onderste kanaal se opdamming genoem; vgl. 2 Sam 5:8. Hiskia verbeter later hierdie onderste kanaal, 2 Kon 20:20).

7:4-6 Jesaja se boodskap laat geen ruimte vir misverstand nie. Hy is bewus van Resin en Peka se planne en onderskat nie die gevaar daarvan nie. Die Here gee aan die profeet ‘n opdrag om sy verlossing aan te bied wat sekerheid aanbied met vier uitnodigende bevelswoorde om die koning uit sy paniek te bevry: Bedaar! Bly kalm! Moenie bang wees nie! Moet jou nie ontstel nie! Die twee dreigende magte waarvoor Agas in angs bewe, wat sy en Juda se ondergang beplan, Resin en Peka is nie ‘n ernstige bedreiging nie. Hulle is rokende brandhoutstompe – meer rook as vuur (vgl. Jes 19:17-18). Die Here lag vir die bedreigings, en Agas sal dwaas wees om sy beleid deur hulle planne te laat bepaal. Op hierdie stadium was Sirië, Israel en Juda aldrie ondergeskik aan Assirië, en moes hulle belasting betaal vir sy ‘beskerming.’ In 742 en 738 v.C. is hulle reeds deur Assirië ingeneem (2 Kon 15:29). Resin en Peka beplan ‘n opstand teen Assirië en Agas wil nie saamspeel nie. Peka word nie op sy naam genoem nie, maar met sy pa se naam, omdat hy ‘n onwettige koning is wat die koningskap verkry het deur ‘n sameswering en deur koning Pekahia in die paleis te vermoor (2 Kon 15:25). Die seun van Tabeal, wat hulle in Agas se plek koning van Juda wil maak, ondersteun seker Peka en Resin se anti-Assiriese beleid, maar verder is niks oor hom bekend nie.

Skrywer:  Prof Francois Malan

6: 9-13 is ‘n fokuspunt en kort samevatting van die boodskap van die boek Jesaja. En wat ‘n boodskap is dit nie!

6:9-10 Hierdie sondige (6:5) en opstandige volk (1:3-4), Juda en Jerusalem, sal hoor en niks verstaan nie (van die waarkuwing teen hulle rykdom en mag en afgodsdiens nie), kyk en niks (verkeerds in hulle optrede) sien nie. Op bevel van die Here sal al die sintuie van die volk afstomp: verharde harte (soos Farao, Eks 10:1), dowe (swaar) ore en blinde (geslote) oë, ‘n ongeneeslike volk, en dit as die wil van God! Jesaja se prediking sal hulle in hulle onbekeerlikheid bevestig (vgl. Mt. 13:11-15). Hulle sal reageer soos hulle deurgaans was: mense sonder begrip of verstand (1:3; volgens Rom 1:18,23,24,28 is dit die toorn van die Here wanneer Hy ’n mens oorgee aan sy eie begeertes en dwaashede om te doen wat hy of sy self wil). Vgl. Paulus se uitspraak in 2 Kor 3:14-16. So is Jesaja se prediking ook ‘n doodsreuk vir die onbekeerlikes, maar ‘n lewensgeur vir gelowiges wat die boodskap aanvaar, hulle bekeer en genees word.

6:11 Die skok van die boodskap laat Jesaja reageer met ‘n protesvraag: ‘Tot wanneer, Here?’ (vgl. Ps 13:2 se vraag). Eintlik is dit meer as net ‘n vraag na die tyd van die Here se verwerping, met ‘n suggestie dat die Here onbillik is, en dat Jesaja ‘n beter boodskap van die Here verwag het om af te lewer. Die Here antwoord dadelik met ‘totdat’ wat wel ‘n sprankie hoop inhou dat dit wel sal ophou. Maar dit bied nie baie troos nie, want dit is die uiterste grens: Totdat stede verwoes (sonder inwoners), huise verlate (sonder ‘n mens ), die land in ‘n puinhoop omskep is (letterlik: die grond verwoes is tot ‘n wildernis)

6:12 En die Here die mense ver weg verwyder het en die ontvolking van die land (en die Here se verlating in die land) groot geword het.

6:13 En as daarin nog ‘n tiende oorgebly het sal dit verwoes (of: verbrand) word. Soos van die sterk terpentynbome en sterk denne (2:13), as hulle hulle blare afgooi, ‘n boomstomp oorbly, so sal vir die ‘heilige saad haar stomp/stam’ (oorbly). Die Here gaan hulle nie meer beskerm nie, maar aktief werk om hulle te laat verdwyn. Aan die einde van die hele gedeelte staan daar, soos die beskeie hoop van 4:3, drie raaiselagtige woorde: ‘n heilige-saad-haar stam,’

Dit is soos die onmoontlikheid van ‘n moontlike nuwe lewe vanuit ‘n totale mislukking. Soos daar later ‘n takkie sal uitspruit uit die stomp van Isai (11:1), so sal die Here uit die stomp van afgekapte Israel ‘n takkie laat uitspruit in die gestalte van ‘n geslag (saad) wat aan Hom gewy (heilig) is. So gaan die Here die trotse selfvertroue van sy volk verbreek om van hulle sy nederige dienaar te maak wat net op Hom vertrou (44:1-2)

So eindig Jesaja telkens die verskriklike boodskap van vernietiging wat hy moet aankondig. Die eerste deel van die boek gaan oor die verwoesting van die heiligste plek in Israel, Jerusalem en sy tempel, waar Jesaja die visioen van God se teenwoordigheid ontvang het. Die harde boodskap van Jesaja weerklink in die Ou en Nuwe Testament. In al vier die Evangelies word Jes. 6:9-10 aangehaal met verwysing na Jesus. Die konings en die volk van ou Israel het nie ag geslaan op die woorde van die profete nie, en dit het gelei tot die verwerping van Israel as die volk van die Here. So is die persoon en boodskap van Jesus wyd verwerp, en die vroeë kerk het lank oor die verwerping getob. In Mt 13:14-15; Mk 4:12; Lk 8:10 word die verse aangehaal as ‘n oordeel oor die mens wat Jesus nie verstaan en aanvaar het nie. In Jn 12:37-43 word dit gebruik vir die negatiewe reaksie op die geestelik blindes wat Jesus nie na reg kon waardeer nie, oor wie Jesus is en wat Hy vereis nie. In Hand 28:26-27 open die Jode se weerstand teen Jesus die pad vir Paulus se sending na die heidene. Die vroeë kerk het die verwerping van Jesus gesien as parallel met die verwerping van die Ou Testament se profetiese woorde. In beide gevalle is daar ‘n bewussyn dat die teenkanting op ‘n vreemde manier van God af kom, wat mense aan hulle eie begeertes oorgee. God voer sy plan deur te midde van die mens se koppigheid. Daar is nie ‘n maklike evangelie of goedkoop genade nie. Daar is ‘n skrefie lig met die ‘heilige saad uit die stomp’. Maar eers die stomp van mislukking en vernietiging as gevolg van die volk se gevoelloosheid teenoor die verdruktes en hulle harde harte van hebsug, geweld en afgodery. Die boek Jesaja weet van die stomp toe alles verlore was vir Jerusalem in 587 v.C.. Die Evangelies ken die Vrydag-stomp van die kruis. Daar kan nie gejaag word na Jesaja se skrefie lig wat 200 jaar later eers ‘n werklikheid geword het nie, en die evangelie laat ons nie by Goeie Vrydag verby jaag na die oorwinning van die opstandings-Sondag nie (Mt 16:24; Rom 6:1-11). Eers die beproewings van die hede voor die heerlikheid van die ewigheid.

Skrywer: Prof Francois Malan