Jesaja (Jahweh het gered, of: Jahweh is my bevryding) het in die 8e eeu v.C. (740 v.C.) begin opgetree as profeet in Jerusalem. Ons weet min oor sy familie: dat hy die seun is van Amos (nie die profeet Amos nie, wie se naam in Hebreeus anders gespel word as Jesaja se pa); volgens 8:3 was hy getroud, en het ten minste twee seuns gehad (8:18): Maheer-sjalel-gasj-baz (8:3 Plunder-en-roof-is-naby) en Sje’ar-jasjub (7:3 die oorblysel-keer-terug). Jesaja het as profeet vir ongveer 40 jaar lank God se wil aan Juda en Jerusalem bekend gemaak. Dit het saamgeval met die Assiriese oorheersing van 740 v.C tot by die redding van Jerusalem uit Assirië se mag in 701 v.C.

Die visioen van Jesaja in die 8e eeu, verteenwoordig ‘n dramatiese beskrywing van Gód se siening oor die geskiedenis. Deur die jare het Jesaja se opvolgers daaraan gewerk om dieselfde siening van God toe te pas in opeenvolgende tye – van die spanning tussen God se strategie en Israel/Jerusalem se planne vir hulleself, van God se klag dat sy volk en sy stad blind, doof, onontvanklik, onwillig en ongehoorsaam is aan Hom. Die Here het nie sy volk of sy stad verwerp deur die ballingskap nie. Amos (762 v.C.) en Hosea (sedert 755) het 20 jaar tevore reeds dieselfde boodskap verkondig, dat die Here Israel met die ballingskap gaan leer om Hom weer lief te hê as sy bruid, wat Hy met sy liefde aan Hom sal bind (Amos 9:11; Hos 2:12-19). Die Here het ‘n nuwe era in die geskiedenis gebring waar die klein stadstaatjies vervang is deur groot wêreldmagte, wat die Here aanstel om Israel te straf omdat hulle die Here verlaat. In God se nuwe bedeling vir die wêreld het Israel en Jerusalem ‘n nuwe rol te speel. As kinders van God is hulle sy dienaars en dienaresse in sy nuwe wêreldbestel. Dit is anders as in Dawid se tyd, toe Israel oor ‘n groot gebied gestrek het en God se gesalfde oor ‘n onafhanklike staat regeer het.

Jeaja 40-55 handel oor die tyd van Juda se ballingskap in Babilon, ongeveer ‘n eeu en ‘n half na Jesaja se tyd, net voordat Kores (Sirus) die Pers (539 v.C.) die Babiloniërs verslaan het, en ‘n nuwe beleid gehad het, om die ballinge te laat teruggaan na hulle eie lande om hulle eie gode te aanbid (in 538 v.C.; 2 Kron 36:22; Esra 1:1). Die hoofstukke beklemtoon dat God die Skepper, Regeerder en Verlosser is. In hoofstukke 40-48 word verkondig dat Israel die dienaar van die Here is en dat die Here Kores gaan gebruik as sy dienaar om Israel te bevry. Hoofstukke 49-55 handel oor die herstel van die volk en die stad Jerusalem, met klem op die roeping en optrede van die Here se dienaar – enersyds Israel en tog ook iemand anders. Tydens Darius I die Mediër (530-486 v.C.) se bewind is die tempel in Jerusalem herbou. Dit is die tyd van die profete Haggai en Sagaria.

Jesaja 56-66 is ‘n sterk oproep tot bekering met die aankondiging van God se oordeel oor sonde, afval en uiterlike godsdiens, en van God se verlossende genade wat vir alle nasies bedoel is. Die Here sal ‘n nuwe bedeling met ‘n nuwe hemel en ‘n nuwe aarde tot stand bring. Die Pers Ahasveros (Xerxes) van Esra 4:6 en van Ester regeer van 486-464 v.C. Onder Artasasta (Artaxerxes; 464-432v.C. ) neem Esra ‘n tweede groep Jode terug na Jerusalem (458 v.C.), en Nehemia besoek Jerusalem twee maal (445-433 v.C. en 430-428 v.C.). In 430 v.C. tree Maleagi op as profeet.

In sy huidige samestelling is die boek waarskynlik gefinsaliseer nadat Esra die tweede groep Jode teruggebrng het uit Babel (458 v.C.) en Nehemia die mure van Jerusalem weer opgebou het (444-432 v.C.). Die boek is in die eerste plek geskryf vir die mense van die finale skrywer se tyd, aan die herenigde Israel en Jerusalem na die ballingskap. Maar die profeet Jesaja het gelewe in die tyd toe Israel, die tienstammeryk, in ballingskap na Assirië gedryf is (722 v.C.).Toe het Jesaja vir Juda gewaarsku dat dieselfde lot vir hulle wag omdat hulle die Here verlaat.

Die finale skrywer van die boek Jesaja volg die reaksie van drie eeue se konings op die boodskap van die profeet Jesaja se visioen in die 8e eeu v.C. tot in sy eie tyd, die 5e eeu v.C.. Die konings van die herenigde Israel word geroep tot aanvaarding van hulle oorheersing deur die wêreldryke vanaf die Assiriese en Babiloniese tot die Persiese ryke. Aktiewe pogings om die ou onafhanklike koningryk van Dawid te herstel sal op gesag van die Here onderdruk word. Israel en Juda, wat weer een volk geword het tydens en na die Babiloniese ballingskap, se positiewe rol was om in te pas by Jesaja se visioen (2:1-4), van Jerusalem as ‘n sentrum vir alle nasies om as pelgrims die Here te kom dien. Die herenigde Israel in die verstrooiing en in Jerusalem is geroep om in diensknegsgestalte mense wat die Here soek, te leer hoe om dienaars van die Here te wees. Maar deur die eeue het die konings die Here se doel met hulle verwerp en die skrywer verwag nie iets beters in sy tyd nie (hoofstuk 65).

Die sentrale figuur in die boek Jesaja is die Here wat oor alle nasies en volke regeer, en die goeie tyding in Israel en Jerusalem laat uitroep: Julle God is hier! Soos ‘n herder sorg Hy vir sy kudde (40:9-11; 41:27; 51:3; 52:7; 61:1-2). Dit is die goeie nuus (evangelie) wat in geloof aanvaar moet word in elke tyd, met alle die probleme van elke tydperk, ook vir vandag.

Skrywer:  Prof Francois Malan

Jesaja en die Nuwe Testament – Francois Malan

Magda vra:

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Na hulle wegvoering het die twee stamme van Juda en Benjamin in die suide van die beloofde land voortgegaan om van die Here afvallig te word en die gode van die Kanaäniete begin dien en is die woorde van Jesaja 1-39 ook op hulle van toepassing gemaak om hulle te waarsku dat hulle ook in ballingskap weggevoer sal word, wat van 597 v.C. tot in 587 v.C. met die val van Jerusalem gebeur het, toe Nebukadnesar van Babel hulle na Babilonië toe weggevoer het. Babel het ook Assirië by hulle ingelyf.

Baie van die verlossing en oordele van die Here het deur die vyf honderd jaar na die terugkeer van Israel uit ballingskap gebeur, tot die koms van Jesus wat die profesieë kom vervul het, maar wat eers met sy wederkoms ten volle uitgewerk sal wees. Daarom bly Jesaja se oproep tot bekering tot God en ‘n lewe in ooreenstemming met sy wil sedert 740 v.C. tot vandag aktueel. Daar is nog steeds afvalligheid ten spyte van Jesus se liefdesoffer aan die kruis vir die sonde van die wêreld.

Skrywer: Prof Francois Malan

Jesaja 53 en Jesus – Francois Malan

Johan vra:

Antwoord

Prof. Francois Malan antwoord:

Die skrywer van Jesaja 53 het nie die toekomstige verlossing gesien soos ‘n klippie op die water nie, maar God het ‘n skrefie oopgemaak van sy verlossingsplan vir die wêreld. Wat vir die ballinge na 70 jaar se straf op hulle afgodsdiens onmoontlik gelyk het, het God deurgevoer deur ‘n koning met ‘n ander beleid as die Babiloniërs. God het Kores se siening gevorm om sy volk terug te stuur na die beloofde land soos deur sy profete voorspel is. En 500 jaar later is sy Seun in die beloofde land geslaan en doodgemaak as die offer van die sonde van al die gelowiges in die tyd van die Ou Testament en van almal wat in Jesus glo sedert sy menswording. Hy is die Lam van God wat die sonde van die wêreld wegneem (Joh 1:29) en van elkeen wat in Jesus glo, kinders van God maak (Joh 1:12). Daarmee word die woorde van Abraham aan Isak, wat die hout vir die offervuur gedra het, soos Jesus sy kruis, op ‘n besondere manier vervul: ‘My seun, God sal sy eie offerlam voorsien’ (Gen.21:6,8).

Skrywer: Prof Francois Malan

Is die heidene aandadig aan die kruisiging van Jesus? – Francois Malan

Vraag:

baie  gedra en vir die oortreders gebid het. (OAV)

Die feit dat baie gebruik word en nie almal nie gee aanleiding tot die volgende vraag:

Is die heidene aandadig aan die kruisiging van Jesus?

Uit Abraham ontstaan die Jode as die uitverkore volk. Na verloop van 430 jaar kom Moses op die toneel en hy ontvang die Tien Gebooie wat spesifiek bedoel was om die Jode te rig. Toe Christus kom maak die Jode  Hom dood. Van die Jode wat hierna tot bekering gekom het, sê Paulus in Gal 2: 15 dat hulle, wat van nature Jode was en nie sondaars uit die heidene nie, in Christus Jesus moes glo sodat hulle geregverdig kon word uit die geloof in Jesus Christus. Dus nie uit die werke van die wet nie; omdat uit die werke van die wet geen vlees geregverdig kan word nie.

Antwoord:

In Johannes 1:29 sê Johannes die Doper: Daar is die Lam van God wat die sonde van die wêreld sal wegneem. Johannes 1:1-18 sê dat Jesus Christus self God is, die naaste aan die Vader, dat Hy mens geword het. (Dit alles sodat God self vir die sonde van die wêreld sterf aan die kruis). Aan almal wat Hom aangeneem het, dié wat in Hom glo, het Hy die reg gegee om kinders van God te word.

Vir die heidene wat Christus aangeneem het skryf Paulus in Galasiërs 3:28: Dit maak nie saak of iemand Jood of Griek, slaaf of vry, man of vrou is nie: in Christus Jesus is julle almal één.

Jou vraag: Is die heidene aandadig aan die kruisiging van Jesus?

Die hofdienaar van Etiopië is ook nie die eerste heiden wat tot bekering gekom het nie. Kyk maar gedurende Jesus se bediening na die Samaritane Jn 4, die offisier in Kapernaum Mat 8:10-12, die Griekse vrou van Mark 7:24-30, die offisier wat vir Jesus gekruisig het Mark 15:39. Vgl. ook die stad van die Samaritane wat Filippus se getuienis aangeneem het voordat hy die hofdienaar ontmoet het Hand.8:4-8.

Jesaja 53:12 sê ‘baie’. In Hebreeus is dit die meervoud van ‘baie’ (rabim) wat ‘n menigte aandui. Daarom gaan dit nie om uitsluiting van party nie.

Skrywer: Prof Francois Malan