Geloofsvrae: Jesus Christus: Aardse Optrede (4) – Adrio König

Die duiwel en die bose magte

Die apokaliptiese (`bonatuurlike’) agtergrond van Jesus se prediking en optrede maak ook vir ons duidelik waarom die duiwel in die NT in ‘n nuwe gestalte optree. Ons vergeet soms dat daar tussen die OT en die NT ‘n baie duidelike ontwikkeling was in die siening van die duiwel.

In ons poging om die vreeslike ellende op aarde te probeer hanteer, maak baie van ons graag gebruik van die begrip `toelating’. Die Here laat die duiwel toe om sekere vreeslike dinge op aarde te doen. Die vreeslike dinge is dan die duiwel se skuld, maar die Here `bly in beheer.’ Die Bybelse voorbeeld wat dan skynbaar soos ‘n handskoen pas, is Job. Die Here laat die Satan toe om Job te teister, maar net tot op ‘n sekere punt (Job 1:12; 2:6).

Maar ons besef nie dat dié voorbeeld glad nie meer in die tyd van Jesus toepaslik is nie. Die apokaliptiek sien die Satan en sy bose magte in heeltemal ‘n ander lig. In die OT is die Satan ‘n redelik onskuldige figuur wat maar ‘n paar keer voorkom (Job 1-2; 1 Kron 21:1; Sag 3:1ev). Hy sou met reg die openbare aanklaer genoem kon word. Hy hou die mense op aarde dop, en as hy iets verkeerds vermoed, gaan vertel hy dit vir die Here. Hulle bespreek dan die saak, neem ‘n besluit, en Satan kom voer dit uit (Job 1 en 2). Satan is dan ook ‘n gerespekteerde figuur as een van `die seuns van God’ of hemelwesens.

Daar is ‘n hemelsbreë verskil tussen hierdie figuur en die duiwel en die bose magte wat die lewens van mense vernietig in die tyd van Jesus. Stel jou ‘n oomblik voor dat Jesus eers met die bose magte beraadslaag oor die lewe van die besetene van Gerasa!? Inteendeel! Hier het ons ‘n absolute botsing van twee magte wat radikaal teenoor mekaar staan, ‘n nuwe situasie wat ná die ballingskap ontwikkel het. Daarom kan daar ná Jesus nie meer sprake wees van Job se situasie van onderhandeling tussen God en die duiwel of van God wat die duiwel toelaat nie. Dit sou net so goed wees as om op grond van Eks 4:24-26 vandag nog van Christene te eis om hulle te laat besny.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Jesus Christus: Sy maagdelike geboorte – Adrio König

Sy maagdelike geboorte

Die maagdelike geboorte van Christus het gedurende die laaste eeu of meer onder sterk kritiek gekom. Daar is gewys op die feit dat net twee evangelies daarna verwys, en dat dit van Jesus ‘n soort halfmens/wondermens maak terwyl dit juis sy volle menslikheid is wat vir ons heil belangrik is.

Die verdediging van die maagdelike geboorte van Jesus was nie altyd so oortuigend nie. Van die vroeë kerkvaders het gemeen dat dit die grond was vir die sondeloosheid van Jesus. Volgens hulle gaan die seksdaad met sy `wellus’ onvermydelik met sonde gepaard. Dit is dan ook gesien as die wyse waarop ons aan die erfsonde deel kry: ons word almal as gevolg van ‘n seksdaad gebore. Christus moes dus noodwendig gebore word sonder dat daar ‘n seksdaad tussen man en vrou was. Dan alleen kon Hy sonder erfsonde wees. Gelukkig het hierdie oortuigings lankal in onguns verval.

‘n Ander argument ten gunste van die maagdelike geboorte was dat die menslike bydrae uitgeskakel is. Net die vrou, wat die ontvangende persoon sou wees, was betrokke. God gee haar die kind, sy (die mens) ontvang net. Dit is die wyse waarop God ons in die heil laat deel, en daarom sou die maagdelike geboorte ‘n duidelike illustrasie wees van die wyse waarop die heil werk. Ons kan niks bydra nie, ons word gered.

Dit is ‘n pragtige gedagte, maar die model van die verhouding tussen man en vrou is die ou gedagte van die aktiewe man en die passiewe vrou, van die leidende man en die onderdanige vrou – ‘n kwalike model!

Die maagdelike geboorte kan twee teenoorstaande reaksies by ‘n mens uitlok. ‘n Mens kan negatief daarop reageer as iets wat die volle menslikheid van Christus problematiseer, iets wat nie mag gebeur nie omdat ons heil inderdaad daarvan afhang dat Hy ‘n mens was. Dat Hy waarlik ‘n mens was, is een van die heel oudste belydenisse van die kerk.

Maar die teenoorgestelde reaksie is ook moontlik, en dit is dat die maagdelike geboorte ‘n juweel is in die evangelie omdat dit daarvan getuig dat Jesus nie op die normale manier gebore is nie, maar ‘n nuwe mens is, ‘n nuwe (skeppings)daad van God, nadat sy ou skepping misluk het. So wonderlik as wat die oorspronklike skeppingsdaad was, is hierdie een: God begin oor. Dit is onnodig dat die maagdelike geboorte ‘n skadu oor sy volle mensheid werp omdat sy volle mensheid duidelik in die res van die NT geleer word.

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Jesus Christus: Sy goddelikheid – Adrio König

Die goddelikheid van Christus (Christologie van bo)

In die oudste belydenisse van die kerk en in die tradisionele benadering is veral van bo na Christus gekyk: in terme van sy goddelike oorsprong. Die blote feit dat daar altyd van sy menswording gepraat is, beteken die uitgangspunt was sy goddelike oorsprong: die Seun van God het ‘n mens geword, en nie: die mens Jesus van Nasaret het die Seun van God geword nie. Daarom is sy goddelikheid altyd sterker as sy menslikheid beklemtoon. Uitsprake wat op bepaalde beperkinge in Jesus dui, soos dat Hy nie die dag van sy wederkoms ken nie (Mark 13:32), is as uitsonderlik beskou en op spesiale maniere verklaar. Sy goddelikheid moes ook altyd `beskerm’ word as sy dood ter sprake was. Met groot sorg is daarteen gewaak om die indruk te skep dat sy `goddelike natuur’ gesterf het.

Twee van die beroemdste leerstukke van die vroeë kerk wat vandag nog deur omtrent alle Christene aanvaar word, kom voort uit die oortuiging dat Jesus goddelik was: die drie-eenheidsleer en die leer van die twee nature van Christus. Sy opstanding het die Christene van sy goddelikheid oortuig, en daarom het hulle van Hom as `God’ (o.a. Joh 1:1ev; Rom 9:5; 1 Joh 5:20) en veral as `Here’ begin praat (Here is die Septuaginta se vertaling van Jahwe, die Naam van God in die Ou Testament – 9).

Om te probeer verduidelik hoe dit moontlik is dat die Vader én Jesus albei `God’ en `Here’ genoem word terwyl daar net een ware God is, het hulle toe gesê Christus is God net soos die Vader, Hy is van dieselfde wese as die Vader of `eenswesens’ met die Vader, en omdat hulle oortuig was dat die Heilige Gees ook goddelik was, het hulle Hom bygevoeg en gesê: God bestaan uit drie goddelike persone (die Vader, die Seun, en die Gees) wat saam een goddelike wese vorm (10.4).

Dit het egter nog nie verklaar hoe Jesus as een en dieselfde persoon tegelyk God én mens kan wees nie. Dit het hulle met die volgende formule probeer uitdruk: Jesus Christus het ‘n goddelike natuur én ‘n menslike natuur. Maar om te verhoed dat dit die indruk skep dat Hy twee is, het hulle gesê die twee nature word deur ‘n goddelike persoon verenig. Dit het Christene die ruimte gegee om o.a. oor sy dood te verklaar dat net sy menslike natuur gesterf het (omdat God onsterflik is) en dikwels selfs dat net sy menslike natuur gely het (omdat God volgens hulle nie sou kon ly nie).

Baie Christene het op dié manier ook die lewe en optrede van Jesus as ‘t ware in twee dele verdeel: sekere dinge het Hy in sy goddelike hoedanigheid gesê of gedoen, en ander net as mens. Dit is byvoorbeeld in sy goddelike natuur dat Hy die wonderwerke gedoen en veral die duiwels uitgedryf het, terwyl dit as mens is dat Hy in Getsemane `met harde geroep en met trane’ gepleit het dat God Hom van die kruisdood moes red (Heb 5:7), en ook dat Hy nie geweet het wanneer sy wederkoms sou wees nie (Mark 13:32).

Ons besef vandag dat hierdie formuleringe ons in allerlei probleme beland. As net sy menslike natuur gesterf het, dan het nóg sy goddelike natuur, nóg sy goddelike persoon gesterf. Kan ons dan nog regtig sê dat Jesus Christus vir ons gesterf het? Of was dit dalk net een van sy (minder belangrike?) `dele’? En waar kry ons in die Nuwe Testament die indruk dat Hy sekere dinge net na sy goddelikheid en ander net na sy menslikheid gedoen het? Dit is nie moeilik om te besef dat hierdie formuleringe wel bepaalde waarde het, maar nie regtig die gees van die Nuwe Testament adem nie. Hulle is te formeel en onpersoonlik.

Die Christologie van bo het egter ook in baie ander opsigte groot betekenis. Die ewige Seun van God se menswording of inkarnasie het ‘n besondere waarde. In Jesus het God ‘n mens geword. Omdat Jesus God gebly het en tegelyk ‘n mens geword het, het die mens (en dus ook die mensdom) in Jesus ‘n aandeel aan sy goddelike lewe gekry, en volgens sommige is die mensdom alreeds op dié wyse gered, nog voor en afgesien van die kruis. Dit is ‘n siening wat veral in sommige hoogkerklike kringe (Katoliek en Anglikaan) voorkom.

In ander kringe is dit juis die feit dat Hy die Seun van God is wat aan sy kruisdood so ‘n besondere waarde gee: Hy het met sy kosbare bloed ten volle vir al ons sondes betaal. Vir baie Christene is dit sonder meer die hart van die evangelie, maar dit is natuurlik moeilik te rym met die oortuiging dat Hy nie na sy goddelike natuur gesterf het nie. Hoe gee sy goddelikheid dan so ‘n besondere waarde aan sy kruisdood as Hy nie na sy goddelikheid gesterf het nie?

Skrywer: Prof Adrio König

Geloofsvrae: Jesus Christus: Sy persoon en werk – Adrio König

JESUS CHRISTUS

Ons gaan nou ‘n hele aantal artikels wy aan Jesus Christus.

Sy persoon en werk – verskillende benaderings

Jesus Christus is tegelyk die maklikste en die moeilikste onderwerp in ons geloof om oor te skryf. Daar is so oneindig baie om oor Hom te sê dat ons ‘n rykdom op tafel kan sit. Maar presies waar begin ‘n mens en presies hoe sê jy dit alles, en hoe besluit ‘n mens wat om uit te laat omdat die hele boek nie net oor Hom gaan nie?

Daar is soveel perspektiewe op Jesus Christus. Die opskrif is ‘n baie ou manier om na Hom te kyk: eers sy persoon, dit beteken wie was Hy (God, mens, die Woord, die Middelaar), en dan sy werk, d.i. wat het Hy gedoen (sy wonderwerke, lering, sterwe en opstanding). Ons gaan hierdie hoofstuk egter nie só indeel nie omdat dit baie oorvleueling meebring. Ons gaan sy persoon en sy werk saam behandel.

Tradisioneel is van bo af na Hom gekyk: Hy is die ewige Seun van God, die tweede Persoon in die drie-enige God, die Een wat van alle ewigheid af deur die Vader `gegenereer’ is (en dus as die ewige Seun van God nie gemaak of gebore is nie), en wat in die tyd `vlees’ (liewer:` ‘n mens’) geword het deur sy geboorte uit Maria. Só het God dan die unieke persoon voorsien wat tegelyk God én mens moes wees om vir ons sonde te kon betaal (HK Sondag 4).

Maar ‘n mens kan ook uit ander rigtings na Hom kyk. Die mense rondom Jesus het van onder na Hom gekyk: ‘n merkwaardige Joodse Rabbi wat sterk trekke van ‘n profeet vertoon (Mark 8:28), maar ook van ‘n wysheidsleraar, ‘n wonderwerker, iemand wat omgee vir armes en siekes; maar terselfder tyd ook ‘n vreemde persoon: iemand wat die wet en die tradisies verbreek, ‘n vriend van onbetaamlike mense, iemand wat nie regtig mooi inpas in sy omgewing nie.

Daar is sterk getuienis in die evangelies dat veral die vroeë Christene Jesus ook nog weer uit ‘n ander hoek probeer verstaan het, en wel van agter, vanuit die OT. Hy is die vervuller van die beloftes aan Israel, Hy is die dienaar van die Here (Jes 53), die verwagte Messias as die Seun van Dawid (Ps 2, 110), die Profeet (Deut 18:15-22), die Seun van die mens (Dan 7:13ev). Hy neem dus die rol van die ontroue Israel oor en word die één troue bondgenoot van God.

Hulle het egter ook van voor af na Jesus gekyk. Hy is die doel van God met die wêreld; die Een onder wie se heerskappy God alle dinge wil verenig omdat alles geskep is om op Hom gerig te wees; Hy is die alfa en die omega, die begin en die einde, die eerste en die laaste; Hy bewerk, en verteenwoordig in sy persoon, die eskatologiese vrede waarin God met sy skepping wil leef; Hy is die nuwe volmaakte mens. Teenoor die eerste Adam wat misluk het, is Hy die tweede Adam wat oorwin het.

In die volgende bladsye gaan ons in die lig van hierdie vier perspektiewe na Hom kyk. Sy persoon en werk sal gelyktydig ter sprake kom.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en Lux Verbi.BM vir hierdie vergunning.

Skrywer: Prof Adrio König