Ter helle neergedaal – Jan van der Watt

Isabell vra:

Sedert my Sondagskooldae hoor ek dat Jesus, nadat Hy dood is, “ter helle neergedaal” het, met ander woorde, as ek dit reg verstaan, 3 dae in die hel deurgebring het sodat ek dit nie hoef deur te maak nie. Maar, Sy laaste woorde aan die kruis was: Vader in U hande gee Ek My Gees oor”. Wat ek nou verstaan is dat Satan nooit beheer oor Sy Gees gehad het nie. Wat moet ek van alles verstaan?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Die uitdrukking ‘ter helle neergedaal’ kom natuurlik nie in die Bybel voor nie. Dit is woorde wat eers in die middeleeue in die Apostoliese geloofsbelydenis ingevoeg is. Sedertdien het dit woorde baie probleme veroorsaak, want dit lyk of Jesus in die hel was. Die hel word natuurlik geassosieer met die sonde en in die algemene spreektaal sê ons dat ons hel toe gaan as ons sondig is. Nou maar wat het Jesus daar gaan doen, as ons natuurlik reg is oor die ‘hel’.

Verskillende kerke het al probeer om die saak anders te stel, bv. die NG kerk het al die woorde op ʼn stadium verander na ‘neergedaal na die hel’ terwyl die Gereformeerde kerk nou sê dat Jesus die helse pyn gely het. Dit wys dat die kerke ook ongemaklik voel oor die woorde, aangesien dit iets kommunikeer wat nie regtig so is nie.

ʼn Paar dinge is hier op die spel:

• Die gedeelte in die Nuwe Testament waarop die uitspraak dat Jesus ter helle neergedaal het, teruggaan, is 1 Petrus 3:18-19 – ‘¹⁸Ook Christus het een maal vir die sondes gely, die onskuldige vir die skuldiges, om julle na God te bring, Christus wat as mens doodgemaak is, maar deur die Gees lewend gemaak is. ¹⁹En so het Hy na die geeste in die gevangenis gegaan en daar sy oorwinning aangekondig.^‘ Die gedeelte sê dat Jesus as mens (liggaamlik) wel dood was, maar dat Hy wel geestelik lewend was en na die geeste in die gevangenis (ʼn tipiese beeld vir die doderyk waarheen mense gaan as hulle dood is) is. (Johannes 10:16-17 en indirek Johannes 11:25-26 sê ook dat Jesus wel liggaamlik dood was, maar dat Hy tog nog lewend was in die tyd tussen die kruis en die opstanding). Dit blyk dus hier dat Jesus tussen sy kruis en opstanding na die doderyk is om sy oorwinning aan te kondig. Die idee dat Hy in daardie tyd in die mag van die Satan sou wees, is dus nie reg nie. Hy was nooit in die mag van die Satan nie. Hy het juis sy oorwinning oor die Satan gaan aankondig.
• Uit hierdie gedeelte is dit dus duidelik dat Jesus nie tussen sy dood en opstanding geteken word as gepynigde, lydende nie, maar reeds as oorwinnaar. Dit is juis die ongemaklikheid met die ‘ter helle neergedaal’ as ʼn mens dit sien as plek waar Hy lydend in die mag van die Satan sou wees. Dit staan nêrens in die Bybel nie.
• Ons kan dus hieruit aflei dat die meeste wat ʼn mens in die ‘ter helle’ vanuit ʼn Bybelse hoek moet inlees, is dat Jesus ook na die doderyk gegaan het toe sy liggaam aan die kruis gesterf het. Daar was Hy tot Hy weer opgestaan het. God is natuurlik alomteenwoordig en dus selfs in die doderyk was God by Jesus.
• Hel’ in die Nuwe Testament beteken meestal doodgewoon ‘doderyk’ (daar waar die dooies na hulle dood is) en nie die plek van straf nie (dit ook in sommige kontekste). Die Bybel gebruik ook verskillende woorde vir die doderyk, soos gehenna, sheo’l, hades, ens. wat elkeen sy eie betekenis het. ‘Hel’ in die Nuwe Testament beteken dus nie outomaties die plek waar jy braai vir jou sonde nie, om dit so uit te druk. Dit beteken in baie gevalle bloot die plek waar die dooies is.
• Nou kom ons weer na die belydenis terug. Die term ‘ter helle neergedaal’ is, soos ons gesien het, baie dubbelsinnig en die kerke worstel maar oor die presiese betekenis. Aangesien dit ʼn belydenis van die kerk is (waarmee hulle iets wil sê oor wat hulle glo) moet die kerk dus self inhoud gee aan wat hulle bedoel. Ons het gesien dat die NG Kerk die woorde verander het om klem te lê op die feit dat Jesus in die drie dae ‘hel’ toe is. ‘Die Gereformeerde Kerk interpreteer dit as die lyding van Jesus. Dit gaan dus nie daaroor dat Jesus in die hel was nie, maar dat hy pyn gely het wat ʼn mens aan helse pyn laat dink. So word die woorde maar deur verskillende kerke (en verskillende mense) anders ingevul. Persoonlik verkies ek om ‘ter helle neergedaal’ vanuit ʼn Bybelse hoek te lees as ‘in die doderyk neergedaal’ te lees. Dit mag ook baie dinge beteken, maar ten minste skep dit nie die indruk asof Jesus in die hel geland het waar Hy in die mag van die duiwel as sondaar hanteer is nie.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Is God ‘n oneerlike bestuurder? (Lukas 16:1-13) – Fanie Rudolph

1. Inleiding:

Met die eerste lees van hierdie gelykenis lyk dit asof Jesus ten gunste is van die oneerlike optrede van hierdie bestuurder.  As ‘n mens vinnig deurlees, wil dit selfs voorkom asof Jesus mense aanmoedig om so met geld om te gaan.  Kan dit regtig die geval wees, veral in ‘n boek waar rykdom en uitbuitery sterk veroordeel word?

2. Jesus se gebruik van gelykenisse:

Jesus het baie in gelykenisse gepraat.  So het Hy die mense belangrike lesse oor die lewe, en veral oor die koninkryk van God (vgl. Matteus 13), vertel.  Deur hierdie lesse aan die alledaagse lewe te koppel, wys Hy sy dissipels dat hierdie lesse in die lewe sin maak.

3. ‘n Oneerlike bestuurder:

Waar meeste van die gelykenisse reguit is (met óf ‘n sterk “nee”, óf ‘n sterk “ja” as antwoord), kom Jesus hier met ‘n “ja” na vore wat eintlik ‘n “nee” moet wees.  Die oneerlike bestuurder sorg vir homself deur ander mense om te koop (met sy baas se geld), sodat hulle vir hom kan sorg as hy dalk afgedank word (Lukas 16:4).  Die skandes in die gelykenis kring verder uit wanneer die baas dit agterkom en uiteindelik die oneerlike bestuurder prys vir sy oneerlikheid (Lukas 16:8).  Die toneel klink amper heel hedendaags.  Ons hoor en sien dit daagliks in die lewe.  Dit is hierdie gebeure wat amper die idee skep dat Jesus die oneerlikhede goedkeur.

Jesus se verklaring in vers 9 bring die gelykenis in ‘n heel ander lig.  Dit is amper asof Jesus met sarkasme reageer op die optrede van die bestuurder en sy baas.  En Hy trek hierdie sarkasme deur na die alledaagse lewe.  As jy net daarop ingestel is om na jouself te kyk, sê Jesus by implikasie, dan is hierdie die manier waarop jy mag optree.  Dan maak etiek en God se wil mos nie vir jou saak nie.  En ja, die mense van hierdie wêreld wat dieselfde dinge doen, gaan waarskynlik vir jou sorg as jy in die moeilikheid land.  Jy het immers vir hulle gesorg om jou eie bas te red.  Hulle sal jou wel in hulle “ewige wonings” ontvang.  Hulle ewige wonings verskil egter sterk van God se ewige woning.  Dit is ‘n ewige woning van verderf, nie van God se heerlikheid en lewe nie.  Lukas se sterk ingesteldheid teen die rykes kom ook hier na vore in die sin dat Jesus die “oneerlike mammon” (geld) as die wortel van die kwaad alhier uitlig.  Tog moet ons erken dat Jesus (en Lukas) ‘n punt beet het.  Geld word al te maklik misbruik om mense om te koop of te beïnvloed.  Mense se gierigheid en selfgerigtheid kom duidelik na vore in die wyse waarop hulle met geld omgaan.

4. ‘n Betroubare God:

In vers 10-12 stel Jesus die gelykenis in die regte perspektief.  Dit gaan oor betroubaarheid.  God (en ander mense) vertrou ons met sekere dinge.  As ons nie eers betroubaar kan wees in die klein dingetjies wat nie ewigheidswaarde het nie (lees geld), hoe kan ons vertrou word met die groot dinge, die geestelike en ewige dinge?  Hoe kan ons as God se bestuurders optree (vgl. Genesis 1:26-27), as ons nie eers ons eie self betroubaar en eerlik kan bestuur nie?  As ons onsself, geld en ons besittings aanbid, kan ons nie genoeg aandag gee aan God, wie ons eintlik moet aanbid, nie.

In ‘n samelewing waar korrupsie en bedrog en omkopery hoogty vier, is hierdie uiteindelik ‘n belangrike gelykenis om in die oog te hou.  As gelowiges kan ons nie onsself uitverkoop aan die gierigheid en verkeerde praktyke van hierdie wêreld nie.  Ons het ‘n taak en roeping om deurentyd te soek na God se wil vir ons lewens.  En die etiese waardes van sy koninkryk gaan nie oor my belange en begeertes nie, maar oor God se etiek en wil.

Outeur: Dr Fanie Rudolph

Jesus se modelgebed – Fanie Rudolph

1. Inleiding:

Toe Jesus se dissipels Hom vra om hulle te leer bid, gee Hy vir hulle die Ons Vader as model.  Wat maak hierdie gebed so besonders dat Jesus juis dit as model voorhou?

2. Here, leer ons bid:

Binne die konteks van die dissipels se versoek gee die Ons Vader ‘n struktuur waarbinne ons met God in gesprek kan tree.  Dit bevat al die elemente wat nodig is vir sinvolle kommunikasie met God.  Helmut Thielicke het dit genoem die gebed wat die wêreld omspan.

2.1. Ons Vader wat in die hemel is

Die God tot wie ons bid, is meer as net ‘n veraf, onbereikbare, magtige god.  Hy is die enigste lewende God, die Almagtige.  Meer nog: Hy is ons Vader.  Ons mag Hom selfs Vader noem, omdat ons deur Christus kinders van God is.  Hierdie Vader is in die hemel.  Dit bevestig dat Hy die ewige Koning is wat op sy troon in die hemel regeer.  Deur dit te bid, erken ons sy Koningskap oor alles en almal.

2.2. Laat U Naam geheilig word

Ons kan God nie heilig maak nie.  Hy is heilig.  Totaal anders as enigiemand of enigiets in die skepping.  Ons lewe maak eintlik nie ‘n duit verskil in wie God is nie.  Ons bid dus nie hierdie woorde om God te laat beter voel of lyk nie.  Wat ons uiteindelik vra, is dat God ons sal help om die heiligheid van sy Naam te erken in ons aanbidding, en om dit so te leef dat die wêreld bewus sal wees van die heiligheid van God. Mag ons lewe erkenning gee aan die Heilige se onpeilbare heiligheid.

2.3. Laat U koninkryk kom

Jesus se eerste woorde was: “Bekeer julle, want die koninkryk van die hemel het naby gekom.” (Matteus 4:17).  In Jesus het God se koninkryk sigbaar tussen mense beweeg.  Hy het God se koninkryk tasbaar naby aan mense gebring.  Tog is die volheid van die heerlikheid van God se koninkryk nog nie heeltemal sigbaar nie.  Ons moet bid dat God se koninkryk in sy volheid sal kom, dit is, ons bid vir die wederkoms van Jesus wanneer alles volmaak en wonderlik sal word.  Ons bid ook dat God ons intussen sal help om sy koninkryk sigbaar te maak tot dan.

2.4. Laat U wil geskied…

Waaroor gaan dit in gebed?  Ons gebede is baie keer net daarop ingestel om iets by God te kry.  Ons bid om te vra.  Dit is al kommunikasie met God wat ons ken.  Jesus het egter die voorbeeld vir ons gestel toe Hy gebid het in Getsemane: “Laat nogtans nie my wil geskied nie, maar U wil.” (vgl. Matteus 26:39, 42).  Dit is ook die essensie van hierdie sinnetjie.  Ons moet onsself onderwerp aan die wil van God vir ons lewens.  Ons moet hoor wat God wil hê, en minder bekommerd wees oor wat ons wil hê.  Dan sal ons dalk oper wees om ook God se wil raak te sien wat in en deur ons wil werk.

2.5. Gee ons vandag ons daaglikse brood

Die wonderlike is dat God ook in ons daaglikse, menslike behoeftes wil voorsien.  Jesus bevestig dit as Hy hierdie woorde insluit in sy gebeds-les aan sy dissipels.  Meer nog: met hierdie woorde erken ons dat ons selfs vir hierdie basiese behoeftes van God afhanklik is.  Jy mag miskien self hard gewerk het vir jou besittings.  Maar uiteindelik is God die Een wat aan jou die krag gegee het om te kan werk en te kan koop en te kan eet.

2.6. Vergeef ons ons oortredings…

Ons moet ons onvolmaaktheid voor God erken.  Meer: ons moet voor God bely dat ons onsself nie kan red uit ons onvolmaaktheid nie.  Ons enigste hoop is God.  Gelukkig het Hy dit vir ons gedoen deur Jesus se sterwe aan die kruis.  Nou kan ons met vrymoedigheid voor God se genadetroon kom staan (Hebreërs 4:16).  Ons mag bid om vergifnis omdat Jesus reeds die prys betaal het.  Belangrik is dat ons ook self sal vergewe.  Ons moet die vergifnis wat ons ontvang het, laat deursuur na die samelewing.  Ons kan eintlik nie anders nie as om te vergewe, omdat ons reeds so baie vergewe is.

2.7. Laat ons nie in versoeking kom nie…

Ons moet hier onthou dat ons nie bid dat God ons nie sal versoek nie.  Jakobus sê self dat God nie ‘n versoeker is nie (Jakobus 1:13).  Maarten Luther het gesê ons bid veral vir drie dinge met hierdie woorde:

• Bewaring teen die gevaar van binne: ons soek baie keer die probleem vir sonde by ander mense, terwyl versoekings van binne onsself kom. Paulus het dit ook erken (Romeine 7:19-20).
• Bewaring teen die gevaar van buite: Dit kan enigiets wees wat met my gebeur en my aandag van God wegvat.
• Bewaring teen die gevaar van onder: ons moet bid dat God ons van die mag van die Bose sal bewaar. Dit is immers net deur sy krag dat ons die Bose kan oorwin.

Leesstof oor die Ons Vader:

• Die gebed wat die wêreld omspan – Helmut Thielicke
• Soos Jesus ons leer bid het – Coenie Burger (Lux Verbi)
• Ons Vader weet – Johan Cilliers (Lux Verbi)

Outeur: Dr Fanie Rudolph

Die wederkoms van Jesus Christus – Francois Malan

Erika Taylor vra:

Inligting oor die wederkoms van Jesus

Antwoord:

Dr. Francois Malan antwoord:

1.     Jesus kom weer

Jesus het vir sy dissipels gesê Hy gaan om vir hulle plek gereed te maak in die huis van sy Vader, en as Hy gegaan het en vir hulle plek gereedgemaak het, kom Hy terug ‘en sal julle na My toe neem, sodat julle ook kan wees waar Ek is‘ (Johannes 14:2,3).

Paulus skryf: ‘Wanneer die bevel gegee word en die stem van die aartsengel en die trompet van God weerklink, sal die Here self uit die hemel neerdaal. Allereers sal dié wat in Christus gesterf het, uit die dood opstaan; daarna sal ons wat nog lewe, saam met hulle op die wolke weggevoer word, die lug in, die Here tegemoet. En so sal ons altyd by die Here wees’ (1 Tessalonisense 4:16-17).

2.     Jesus kom as Regter oordeel

In Matteus 25:31-46 sê Jesus: ‘Wanneer die Seun van die mens in majesteit kom en al die engele saam met Hom, sal Hy op sy koninklike troon gaan sit. Al die volke sal voor Hom bymekaar gebring word en Hy sal die mense van mekaar skei soos ʼn wagter die skape van die bokke skei.’ Vir die skape sal Hy sê ‘Kom, julle wat deur my Vader geseën is! Die koninkryk is van die skepping van die wêreld af vir julle voorberei. Neem dit as erfenis in besit…’ Vir die bokke sal Hy sê ‘Gaan weg van My af, julle vervloektes! Gaan na die ewige vuur wat vir die duiwel en sy engele voorberei is…’

3.     Die oordeel is klaar gevel

Johannes 3:18 sê: Wie in die Seun van God glo, word nie veroordeel nie; wie nie glo nie is reeds veroordeel omdat hy nie in die enigste Seun van God glo nie. Vers 36 sê: ‘Wie in die Seun glo, het die ewige lewe; wie egter aan die Seun ongehoorsaam is, sal die lewe nie sien nie, maar die straf van God bly op hom.’

4.     Ons sal verander word

Paulus sê: ‘Ons sal nie almal sterwe nie, maar ons sal almal verander word. By die laaste trompet sal dit in ʼn oomblik, in ʼn oogknip gebeur, want die trompet sal weerklink, en die dooies sal as onverganklikes opgewek word, en ons sal verander word. Hierdie verganklike liggaam moet met die onverganklike beklee word, en hierdie sterflike liggaam met die onsterflike‘ (1 Korintiërs 15:51-53).

5 Wanneer?

Jesus het gesê: ‘…niemand weet wanneer daardie dag en uur kom nie, selfs nie die engele in die hemel nie en ook nie die Seun nie’ maar ons moet altyd gereed wees (Matteus 13:32-37)

Oor die mense wat spot met die belofte van die wederkoms, sê Petrus vir die gelowiges hulle moet onthou ‘vir die Here is een dag soos duisend jaar en duisend jaar soos een dag. Die Here stel nie die vervulling van sy belofte uit nie, al dink party mense so. Nee, Hy is geduldig met julle, omdat Hy nie wil hê dat iemand verlore gaan nie: Hy wil hê dat almal hulle moet bekeer.’ Die dag van die Here sal so onverwags soos ʼn dief kom. Ons moet egter lewe in die verwagting dat die dag van God kom, met ʼn nuwe hemel en ʼn nuwe aarde waar die wil van God sal heers (2 Petrus 3:8-13).

Outeur: Dr Francois Malan