Historiese bewyse vir Jesus se bestaan – Hermie van Zyl

Die vraag is of daar buiten die Nuwe Testament ander bewyse is vir Jesus se bestaan. Daar is inderdaad Romeinse en Joodse geskiedskrywers wat na Jesus verwys. 

Die vraag is of daar, buiten die Nuwe Testament, historiese bewyse is vir Jesus se bestaan. Die volgende kan aanduidings wees:

1.         Literêre getuienis

Tacitus

Die Romeinse geskiedskrywer, Tacitus, verwys in sy Annale (XV.44) (omtrent 115nC) na die brand in Rome tydens keiser Nero se bewind (54-68nC), en dat die Christene beskuldig is vir die stig van hierdie brand. Dan voeg hy by: “Christus, van wie hulle naam kom, was ter dood veroordeel deur die prokurator Pontius Pilatus tydens die regering van Keiser Tiberius.”

So word bevestig:

a. dat daar iemand soos Jesus geleef het;

b. dat Hy op bevel van Pontius Pilatus tussen 26-36nC (Pilatus se regeertyd in Palestina) gesterf het, en

c. dat Jesus “Christus” genoem is deur sy volgelinge in Rome.

Suetonius

Ongeveer dieselfde tyd as Tacitus skryf Suetonius, ook ‘n Romeinse geskiedskrywer, in sy Lewe van Klaudius (laasgenoemde was keiser van 41-54nC): “Klaudius het die Jode verban uit Rome. Hulle het ‘n oproer veroorsaak onder die aanhitsing van Chrestus.”

Dit is nie seker of Suetonius na Jesus Christus verwys nie (vanweë die verkeerde spelling van sy naam). Maar volgens die Griekse uitspraak van woorde destyds was daar nie ‘n groot verskil tussen die uitspraak “Christus” en “Chrestus” nie (die “i” en “e” is soms dieselfde uitgespreek). Dit is dus hoogs waarskynlik dat Suetonius verwys na ‘n stryd in Rome tussen die Jode wat in Christus geglo het en dié wat nie in Hom geglo het nie, en dat Suetonius hom misgis het deur te dink die opstand is veroorsaak deur ‘n Romeinse Jood met die naam Chrestus.

Plinius die Jongere

Plinius die Jongere, Romeinse goewerneur in Bitinië, Klein-Asië, skryf ‘n brief aan keiser Trajanus in 111nC dat mense in sy regeergebied ” ‘n lied gesing het vir Christus asof vir ‘n god”. Hoewel nie ‘n direkte bewys vir Christus nie, is dit ten minste ‘n aanduiding dat daar in sy regeergebied mense was wat iemand met die naam Christus aanbid het.

Josefus

Josefus, ‘n Joodse geskiedskrywer, gee heelwat gegewens oor Jesus. Hy skryf ongeveer 95nC, en maak melding van “Jakobus, die broer van Jesus wat Christus genoem is” (Antiquitates XX.9.1). Hy het ander verwysings ook na Jesus, maar die vermoede is dat hulle oorgewerk is deur latere Christenskrywers. Dit is dus moeilik om te weet wat alles van Josefus se hand self kom.

Rabbynse bronne uit die eerste en tweede eeu nC bevat ook heelwat verwysings na Jesus. Hulle is egter, soos te wagte, taamlik vyandige bronne. So weet hulle van die verhale oor Jesus se maagdelike geboorte (maar lei daaruit af dat Hy ‘n buite-egtelike kind was), hulle sê dat Jesus toordery bedryf het (is dus bewus van sy wonderwerke), dat Hy gespot het met die wyses se woorde (dit bevestig Jesus se kritiese houding teenoor die Joodse geestelike leiers), dat hy die volk verlei het (wys dat Jesus ‘n groot aanhang gehad het), en dat Hy tydens die Paasfees tereggestel is. Hoewel polemies, klop hierdie verwysings met die basiese gegewens omtrent Jesus in die Evangelies.

2.         Argeologiese gegewens (dit wil sê artefakte: voorwerpe wat opgegrawe is)

Ongelukkig is daar geen argeologiese bewyse vir Jesus se bestaan nie. Daar was nogal vir ‘n kort rukkie so-iets, maar dié is intussen as bedrog uitgewys.

In 2002 het ‘n beendere-kissie (Engels: ossuary) aan die lig gekom met die inskripsie op die deksel: “Jakobus, seun van Josef, broer van Jesus”. Aanvanklik was daar groot opgewondenheid oor hierdie vonds, en ‘n paar geleerdes het verklaar dat dit eg is. Maar in Junie 2003 is dit onteenseglik bewys dat die inskripsie ‘n stukkie moderne bedrog is, dit wil sê, dat die inskripsie eers onlangs aangebring is en laat lyk is asof dit antiek is. Oded Golan, die eienaar van die beendere-kissie, en sy trawante, is van bedrog aangekla in ‘n hof in Israel. Die apparaat en gereedskap waarmee hulle die inskripsie aangebring het, het ook aan die lig gekom. Die gebeure het nogal ‘n hele paar geleerdes met rooi gesigte gelaat.

Uiteindelik is dit net die Nuwe Testament wat ons redelik uitvoerig vertel van Jesus se lewe. Maar van twee dinge kan ons seker wees:

a. Buite-Bybelse gegewens klop met die basiese data in die Nuwe Testament omtrent Jesus; en

b. Daar is geen rede om die basiese historiese gegewens van die Nuwe Testament omtrent Jesus te betwyfel nie. Hoewel die oogmerk van die Nuwe Testament nie is om blote historiese gegewens oor Jesus te gee nie, rus die gegewens in die Evangelies en in die res van die Nuwe Testament op geverifieerde ooggetuie getuienis. 

Outeur: Prof Hermie van Zyl

Jesus en gebed – Fanie Rudolph

Inleiding:

Wat het Jesus te sê gehad oor gebed?  Watter praktiese riglyne kan ons vanuit die lewe van Jesus uit die Bybel kry oor gebed?  Hoe kan ons gebed sinvol, en Bybels, inrig?

Jesus oor gebed:

Jesus het vir sy dissipels ‘n modelgebed gegee (Matteus. 6:9-13).  Volgens Lukas het sy dissipels hiervoor gevra nadat hulle Jesus self gesien bid het (Lukas 11:1).  In hierdie pragtige gebed kry ons die geleentheid om God aan te roep en te loof (Matteus 6:9), onsself onder sy beheer te stel terwyl ons erken dat Hy oor alles gesag het (Matteus 6:10), ons kan ons daaglikse behoeftes voor sy voete kom neerlê (Matteus 6:11), ons kan ons berou en belydenis oor sonde aan Hom doen (Matteus 6:12) en bid dat Hy ons bewaar daarteen om weer terug te val, dit is, sy beskerming oor ons lewe (Matteus 6:13).  Verder het Jesus sy dissipels daarop gewys dat gebed nie ‘n spogsessie is nie (Matteus 6:5-8).  God word nie beïndruk deur ons taalgebruik nie, maar deur ons opregtheid.  Hy word ook nie beïndruk deur ons goeie gebedstaal of -houding of ons vrymoedigheid om voor ander mense te bid nie (Lukas 18:9-13).  Gebed is binnekamertyd (Matteus 6:6).  Dit is tyd tussen my en God, die detail waarvan niemand hoef te weet nie.  God weet, en Hy ken my gesindheid (Matteus 6:6b).  Dit is wat die verskil maak. 

Jesus het ook by ‘n hele paar geleenthede dit duidelik gemaak dat ons mag (en moet) bid sonder ophou (Matteus 7:7-12; Lukas 11:5-13; 18:8).  Ander gebedsriglyne wat Jesus gee, is:

•          Ons moet bid vir ons vyande, in plaas van om hulle dood te wens (Matteus 5:44; Markus 11:25).  Soos Jesus vir sy vyande aan die kruis gebid het, moet ons bid vir ons vyande (Lukas 23:34).  So vertoon ons onsself anders as die wêreld. 
•          Wanneer ons gelowig bid, sal die Vader ook ons gebed verhoor (Matteus 21:22; Markus 11:22-24).  Dit lyk dalk of minder gelowige (ongelowige) gebede nie verhoor sal word nie.  Tog weet ons die man aan die kruis se (twyfelende) gebed is met groot sekerheid deur Jesus beantwoord (Lukas 23:42-43).
•          Ons gebede moet nie selfsugtig wees nie, maar gerig wees op die verheerliking van die Naam van God (Johannes 14:13-14).  Ons kan nie net ons gerief-lysie voor die voete van God lê en dan antwoorde verwag nie.  Gelowig bid gaan oor sake van die geloof en verlossing. 
•          Dit is ook belangrik dat gelowiges die eindtyd biddend ingaan.  Dit is slegs deur die krag van God (waarvoor gebid moet word) dat gelowiges die swaar tye sal kan hanteer (Lukas 21:36).

Jesus en gebed:

Die evangelies beskryf talle geleenthede waar Jesus self besig is om te bid.  Ons lees meestal dat Jesus Homself afgesonder het in gebed (Matteus 14:23; Markus 1:35; 6:46; Lukas 5:16).  Hierdie geleenthede bevestig dat stil tye in die binnekamer vir Jesus baie belangrik was.  Dit is ook insiggewend dat hierdie stil tye telkens kom na ‘n baie besige dag, asof Jesus weet sy energie is getap en Hy het die Vader se krag nodig.  Jesus bevestig ook hiermee hoe belangrik dit vir Hom is om sy taak op aarde in noue kontak met sy Vader aan te pak.  Met die verheerliking op die berg het Jesus vir Petrus en Johannes en Jakobus saamgeneem die berg op om alleen te gaan bid (Lukas 9:28vv). 

Jesus het egter ook in die openbaar gebid.  Trouens, in Matteus 11:25-26 praat Hy in gebed met sy Vader terwyl Hy eintlik besig is om sy dissipels te leer.  Hierdie openbare gebede van Jesus was vol lof vir God, vir Wie Hy is en vir wat Hy gedoen het.  Die bekendste “openbare gebed” van Jesus is wanneer Hy hardop vir sy dissipels bid in Johannes 17.  Met hierdie pragtige gebed (bekend as die hoëpriesterlike gebed) dra Jesus sy dissipels en hulle toekoms in die Hand van God oor.  Hy bid vir hulle werk, hulle behoeftes, die bekeerlinge wat sou volg, en dat elkeen in sy heerlikheid mag deel.  Hierdie gebed begin ook met ‘n lofprysing wat God se grootheid en almagtige beskikking besing (Johannes 17:1-5).

Aangrypend is Jesus se gebede aan die kruis.  Hy het self die voorbeeld gestel deur self sy vyande te vergeef (Lukas 23:34).  En dan was daar die pynlike gebed van Godverlatenheid wat Hy uitgeroep het (Matteus 27:46).  Daarmee het Hy die Godverlatenheid van menige gelowige deur die eeue verwoord.

Samevatting:

Ons sien dat gebed ‘n integrale deel van Jesus se lewe was.  Hy het hierdie kontak met sy Vader gekoester en gereeld opgesoek.  Hy het ook moeite gedoen om sy dissipels te leer waaroor gebed gaan.  Deur sy voorbeeld moet hulle (en ons) dieselfde passie vir gebed ontwikkel 

Outeur: Dr Fanie Rudolph

Het Jesus werklik vir die mense in die doderyk gepreek?

Sommiges wonder hier rondom die tyd van Paasfees oor die vraag of Jesus werklik vir die mense in die doderyk gepreek het.

In die Bybelse tyd is geglo dat alle mense na hulle dood na die doderyk onder die aarde gaan wat in Grieks Hades genoem is. Ek onthou self uit my kategese dae in die vroeë tagtiger jare hoe die dominee die storie vertel het van hoe Jesus met sy kruisdood na die hel neergedaal het en daar gepreek het vir almal van Adam en Abraham dwarsdeur tot anderkant Noag en die vloed. Die wat sy prediking geglo het en tot bekering gekom het, het dan saam met hom na die hemel toe gegaan (vgl. die Apokriewe Evangelie van Nikodemus [450-550 n.C. geskryf] hoofstuk 17-27 en veral 25). Was dit regtig so, en waar lees ons dit? Kom ons kyk of ons op die spoor van hierdie vraag kan kom.

Ons reis begin in 1 Petrus 3:18-19 en ons maak met die eerste oogopslag by die Afrikaanse Ou Vertaling oop wat lui: “¹⁸Want Christus het ook eenmaal vir die sondes gely, Hy die Regverdige vir die onregverdiges, om ons tot God te bring-Hy wat wel gedood is na die vlees, maar lewend gemaak deur die Gees;¹⁹in wie Hy ook heengegaan en gepreek het vir die geeste in die gevangenis.” En daar het jy dit, dit staan tog daar in Ou Vertaling! Het ons dus alles daaroor gesê? Inderdaad nie! Indien ons dit met die Nuwe Vertaling vergelyk, sien ons ‘n interessante ander perspektief. Die Nuwe Vertaling lui: “¹⁹En so het Hy na die geeste in die gevangenis gegaan en daar sy oorwinning aangekondig.”

Skrywer: Dr Kobus Kok

Vreemde Vrouens in Jesus se gelagsregister volgens Matteus

Indien mens in ons tyd wil wys hoe belangrik iemand is, of as jy aansoek doen vir werk, sal jy jou CV voorlê. In jou CV vertel jy van al jou ervaringe, jou kwalifikasies, jou prestasies, ens. In die Bybelse tyd het mense hulle belangrikheid aangetoon deur middel van hulle geslagsregister.

Afkoms is nou verbind aan identiteit. Indien mens gebore is uit ‘n familie wat ‘n voorvader sonder aansien gehad het, word mens sommer onder dieselfde kam geskeer en anders om. In die eerste paar verse van die evangelie volgens Matteus, lees ons van Jesus se geslagsregister. As mens dit vergelyk met byvoorbeeld Lukas (hoofstuk. 3:23-38) se evangelie, sien mens dat dit baie anders lyk. Matteus doen baie moeite om aan te toon dat Jesus van koninklike afkoms is en daarom word hy ook Seun van Dawid, die groot Koning van Israel genoem.

Die interessante was dat Joodse mans, en veral belangrike mans in die antieke tyd, amper nooit hulself en hul afkoms of identiteit beskryf of kwalifiseer in terme van ‘n vrou nie. Inteendeel, vrouens is beskou as die eiendom van die man. Daarom is daar altyd gesê die vrou is die dogter van hierdie man, of die vrou van daardie man, maar nooit andersom nie. Die opvallende is dan dat Matteus Jesus en sy identiteit beskryf en vrouens daarin vermeld. Dit is verder interessant om te verneem dat baie van die vroue wat in Jesus se gelagsregister genoem word, vrouens was wat foute gemaak het in hulle lewe, of vrouens was wat volgens die algemeen aanvaarbare reëls van die Joodse denke in ‘n sekere sin uit plek uit was. Die eerste vrou waarvan ons lees is Tamar. Lees gerus die storie van Tamar en hoe sy haarself as tempelprostituut vermom het en met Juda gemeenskap gehad het (Genesis 38). Rut self was nie ‘n Joodse meisie nie, maar ‘n Moabiet. In Deuteronomium 23:3 word dit baie duidelik gestel dat ‘n Jood hoegenaamd nie met ‘n Moabiet mag meng nie en dat laasgenoemde nie deel van die Joodse gemeenskap mag vorm nie: “Geen Ammoniet of Moabiet mag lid van die gemeente word nie. Niemand uit hulle nageslag mag ooit lid van die gemeente word nie, selfs nie eers een van die tiende geslag nie.“(NAV). Verder weet ons dat Tamar ‘n Arameër was en Ragab die prostituut (Hebreërs 11:31) van Kanaänitiese afkoms was, wat dus beteken dat die meeste van die vrouens van uitlander afkoms en volgens die Joodse sosiaal-religieuse kartografie uit plek uit was. Hiermee dui Matteus juis aan dat Jesus se afkoms universeel geïnterpreteer kan word en dat hy dus vir alle mense gekom het. In Matteus 1:7 word die vrou van Urija genoem, wat natuurlik niemand anders as Batseba was nie (2 Samuel 11). Dit was hierdie Batseba met wie Dawid oor die tou sou trap en wie se man Urija deur Dawid om die lewe gebring is.

In Jesus se geslagsregister sien ons dus vreemde vrouens met vreemde reputasies, maar nogtans het God hulle gebruik. Die les wat ons daaruit kan leer, is dat God onmoontlike dinge moontlik kan maak en dat sy plan altyd groter is as wat ons nou kan sien. Dikwels omskep God die grootste verleentheid in die grootste geleentheid. God kan selfs ons foute gebruik tot Sy eer.