Theuns Vra:

In die wereld waarin ons leef speel tegnologie so n groot rol. Ek kyk gereeld na die erediens op TV, ons plaaslike predikant stuur twee maal per week “huisbesoek “stukkies op WhatsApp .Ek is deel van ‘n aanlyn gemeente se gebedspan, ek is n Tutor by ‘n Teologiese Kollege. Feit is aanlyn boodskappe is meestal van hoogstaande gehalte, dit is nie sommer net ‘n oppervlakkige sede prekery nie – ek gaan nie meer gereeld kerk toe nie en soms voel ek baie skuldig hieroor.

Is dit verkeerd om myself te beskou as ‘n aanlyn gemeente lid of moet ek in ‘n fisiese kerk wees? My verhouding met die Here is vir my die heel belangrikste saak in my lewe.

Antwoord van Prof Jan van der Watt

Jy roer ‘n baie belangrike saak aan, naamlik die nuttigheid van tegnologie vir Christene, veral na Covid 19 waar dit duidelik geword het dat aanlyn boodskappe en preke ‘n baie belangrike rol in Christene se geestelike lewe kan speel. Eerstens  moet ons se dat ‘n mens op baie maniere die boodskap van die Here kan hoor, nie net in die kerk nie. ‘n Mens vind soms baie meer aanklank by ‘n boodskap wat ‘n mens elektronies kan kyk. Hier moet mens vra hoe jy op die beste manier moontlik geestelik verryk word en kan groei.

Tweedens is dit tog belangrik om met mede-Christene kontak te hê, al is dit net met ‘n paar. Ook dit gebeur nie net in ‘n kerk nie. Christenskap is baie meer as net die kerk – dit sluit die alledaagse lewe in waar ‘n mens met ander gelowiges en ongelowiges in aanraking kom. Gesprekke met ander Christene help ‘n mens ook om geestelik te groei – dit help soms om raad te vra, om te hoor dat ander ook met probleme sukkel en nie net jy nie, ens.

Derdens help dit nie om net kerk toe te gaan uit gewoonte nie. Daar moet werklik geestelike groei plaasvind met kerkbesoeke, jy moet voel jy beleef die gemeenskap van die gelowiges. Dit help nie om krities, gefrustreerd of teleurgesteld uit die kerk te stap nie. Dit breek meer af as wat dit opbou. Onthou, ons dien die Here en nie die kerk nie. ‘n Mens moet dus eerlik met jouself wees.

Vierdens moet ‘n mens onthou dat Jesus baie klem daarop gele het dat ons as sy dissipels vir mekaar moet omgee. Jy het dus ook ‘n taak teenoor ander Christene vir wie jy moet help. Christenskap funksioneer altyd in ‘n groep van liefde waar die een daar is vir die ander. Dit gaan dus nie net oor jouself nie.

In kort, as jou geestelike lewe deur die aanlyn betrokkenheid groei en gevoed word – baie goed vir jou. Vir geestelike groei is betrokkenheid by ander gelowiges in die lewe nodig, nie noodwendig in die gemeente nie, hoewel die gemeente ook ‘n goeie plek is om tussen mede-Christene te wees. 

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Leser vra (teks effens verkort):

Daar is ‘n bediening in die kerk wat klere verskaf hulpbehoewende mense. Klere word deur die gemeentelede en gemeenskap geskenk. Die afgelope jaar is die fokuspunt verskuif. Die klere word nou verkoop en aanvraag van arm mense het met 98% afgeneem. Mense het nou nie meer die vrymoedigheid om te kom vra vir klere nie. Die klere nou aan eksklusiewe kopers van goeie tweedehandse klere teen weggeepryse verkoop. Die geld word gebruik om kosvoorrade aan te koop vir armoedige gesinne.

Kwelvrae:
Hoe Bybels is die handeldryf in die kerk? Verder word daar gewonder oor die verkoop van die klere aan ryker kopers en of die verkopery nie die projek in ‘n winkel verander nie.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hoewel die reaksies in Bybelkennis oor die Bybel en Bybelse inligting gaan en ons normaalweg nie op sulke praktiese vrae fokus nie, verdien die vraag tog ’n opmerking of twee. Die vraag of die kerk mag handel dryf moet binne konteks gesien word. In Johannes 2:13-17 lees ons van Jesus wat die handelaars uit die tempel gejaag het met die waarskuwing dat hulle nie die huis van sy Vader ’n besigheidsplek moet maak nie. Dit gaan hier egter oor die totale verandering van die kerk se funksie en waarvoor dit gebruik word. God word nie meer daar gedien nie, maar geld. As dit in enige gemeente die geval is, moet rooi ligte aangaan. God hou nie daarvan nie.

Aan die ander kant, as kerke geld insamel (deur basaars, of met projekte soos hierdie een blyk te wees) om hulle roeping om ander te help te vervul (vgl. 1 Joh 3:16-17) en so die Evangelie te verkondig, is dit ’n ander saak. Die geld moet nooit die fokus word nie, maar die liefde en diens aan ander en God moet die dryfveer wees.

Wat die manier van geld insameling betref: Die vraer noem twee moontlikhede: om klere weg te gee of om dit te verkoop en die geld dan te gebruik om ander te help. Beide is ewe geldig. Maar wat is nou die verskil? Die situasie maak die verskil. As mense nie klere het nie, gee vir hulle klere. As hulle egter kos meer as klere nodig het, gee vir hulle kos. As jy dan die klere het asook ’n mark daarvoor en jy die geld vir kos kan gebruik as kos nodig is, lyk dit na ’n werkbare opsie. Dit is gewoon praktiese wysheid. Die Bybel gee geen riglyne oor wat mens moet kies nie, maar sê wel dat ’n mens in gebed en afhanklikheid van God hierdie praktiese wysheid soek (byna soos Salomo). En ’n mens moet altyd onthou dat die Here graag wil hê dat ons in liefde en vrede moet saamwerk. Uitvoering van hierdie opdrag begin gewoonlik by onsself.

Skrywer: Prof Jan van der Watt

‘n Leser vra:
Tydens ‘n onlangse gemeentevergadering, is daar gestem oor of ons ons kerk gebou aan Moslems moet verkoop, vir R10 000 000.00 of nie. Dit sal ons finansies versterk, maar ons gemeente in twee skeur. Ons verstaan die konsep van geboue en dat die Kerk binne ons as persoon leef, sentiment en geskiedenis, hoe God die grond in die gemeente se besit gebring het, en hoe Hy voorsien het, maak alles net vir ons ‘n bitter pil om te sluk.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie is inderdaad ‘n emosionele kwessie, nie alleen omdat mens geheg raak aan wat joune is nie, maar ook omdat daar soveel simboliek en geestelike herinneringe aan ‘n kerkgebou gekoppel kan word. Dink maar aan die pragtige maar baie ou Hagia Sophia in Istanbul wat byna 1500 jaar gelede deur die Bisantynse Christene as kerk gebou is. Toe Konstantinopel in Moslem hande geval het, is die gebou in die jare daarna as moskee gebruik. In die 20e eeu was dit ‘n museum (om konflik tussen Christene en Moslems te verhoed), maar is onlangs weer as Moskee ingewy. Stryd oor ‘n gebou kan dus eeue duur. Die vraag is of dit nodig is.

In die Protestantse tradisie is ‘n kerkgebou maar net ‘n gebou, niks meer nie. (Dit is ietwat anders in die Katolieke en Ortodokse tradisies). Die Protestante bely dat mense die tempels van God is in wie die Heilige Gees woon. Waar twee of drie bymekaar is (waar ook al), daar is die kerk. Die vraesteller sien dit ook so.

Wat nou bykom is tradisies, emosionele binding, herinneringe en so meer. Dit kan nie geïgnoreer word as onbelangrik nie, maar bied nie werklik ‘n godsdienstige rede waarom die kerk nie verkoop mag word nie. Dit lê meer op die vlak van praktiese en pragmatiese oorwegings en nie op die vlak van godsdienstige beginsels nie.

Oor die pragmatiese en praktiese oorwegings (bv. die geskiedenis, emosies, tradisie ens.) kan ons nie sinvol kommentaar lewer nie. Dit moet met liefde, onderlinge respek en ‘n oop gemoed onder die betrokkenes uitgepraat word.

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Magda vra

Verduidelik asb die skeiding tussen die funksies van kerk en staat

Antwoord:

Pof Francois Malan antwoord:

Elke land en tyd het verskillende opvattings en wette oor die verhouding tussen staat en kerk. In Suid-Afrika het die wette daaroor byvoorbeeld na 1994 verander. Kyk bv. na afdelings15 en 234 van die konstitusie van Suid-Afrika wat in 1996 wet geword het.

Google bv. Pieter Coertzen se artikel ‘Constitution, Church and religions in South Africa’

Die Nuwe Testament gee sekere riglyne wat verskil van party van die Ou Testament se verskillende verhoudings onder verskillende konings van Israel en Juda en van die rol van die verskillende profete van God.

Volgens Mattheus 22:21 het Jesus oor die keiser se belasting en die mense se alledaagse  gebruik van die keiser se geldstelsel gesê: ‘Gee aan die keiser wat hom toekom en aan God wat Hom toekom.’ (ook in Markus 12:17; Lukas 20:20-26).

So skryf 1 Petrus 2:13-17 : ‘Wees ter wille van die Here onderdanig aan elke menslike instelling, sowel aan die keiser, die hoogste gesagsdraer, as aan die amptenare – die mense deur die keiser gestuur om die misdadigers te straf, én die wat goed doen, aan te prys. God wil immers hê dat julle deur goed te doen die onkunde van die dwase stopsit. Leef as vry mense – nie soos hulle wat die vryheid as ’n dekmantel vir die kwaad beskou nie, maar as mense wat God dien. Julle moet alle mense respekteer, die medegelowiges met liefde bejeën, ontsag vir God hê, die keiser respekteer.’

Paulus het dit verder omskryf in Romeine 13:1-7 ‘Elke mens moet onderdanig wees aan die gesaghebbers wat oor hom gestel is, want daar is geen gesag wat nie van God afkomstig is nie; en dié wat daar wel is, is deur God ingestel (vgl. Jesus se woorde aan Pilatus in Joh 19:11: U sou geen volmag oor My gehad het as dit nie van Bo aan u gegee is nie). Wie die gesag teenstaan, verset hulle dus teen die instellng van God, en diegene wat hulle verset, sal ’n oordeel oor hulleself bring. Die owerhede boesem immers nie vrees in as dit kom by goeie optrede nie, maar wel by verkeerde optrede. Wil jy sonder vrees vir die owerhede leef? Doen dan wat goed is, en jy sal lof van die owerheid ontvang. Want die owerheid is ’n dienskneg van God tot jou beswil. Maar as jy doen wat sleg is, moet jy bang wees. Die owerheid dra nie verniet die swaard nie. Hy is immers ’n dienskeg van God, aangestel om kwaaddoeners te straf. Dit is dus noodsaaklik om onderdanig te wees, nie net uit vrees vir straf nie, maar ook ter wille van jou gewete.

            Daarom betaal julle ook belastings, want hulle is diensknegte van God wat hulle juis hiermee bemoei. Betaal aan almal wat hulle toekom: belasting wie belasting, tolgeld aan wie tolgeld, ontsag aan wie ontsag, eer aan wie eer toekom.’

Jesus en Petrus en Paulus het gelewe in ’n staat waar die keiser en die senaat die seggenskap oor die hele Romeinse ryk gehad het. Ons leef in ’n demokratiese staat, waar die mense (Grieks dêmos ‘volk’) die seggenskap het (Grieks krateō regeer) met hulle stemreg en die reg van spraak en kritiek op die regering. Maar die beginsels wat in die Bybel gestel word as die wil van God vir ons lewe, is waarvolgens gelowiges in ’n sekulêre staat lewe.

Die funksie van die staat is om te sorg vir reg, geregtigheid en die versorging van die mense. Die funksie van die kerk is om te dien, om God te dien deur ons medemens in liefde en barmhartigheid te dien. Terwyl mense en die staat strewe na grootheid  en uitnemendheid, strewe Jesus se volgelinge na nederige diens. Volgens Markus 10:42-45 het Jesus vir sy volgelinge gesê: ‘Julle weet dat hulle wat as heersers oor die nasies beskou word, oor hulle baasspeel en dat hulle maghebbers oor hulle gesag uitoefen. By julle is dit egter nie so nie, maar wie belangrik onder julle wil wees, moet julle dienaar wees, en wie eerste onder julle wil wees, moet almal se slaaf wees. Want ook die Seun van die mens (soos Jesus Homself noem) het nie gekom om gedien te word nie, maar om te dien en sy lewe te gee as ’n losprys vir baie.’

Skrywer: Prof Francois Malan