Franciske vra:

Onderwerp: Leer kinders die Bybel

Boodskap Teks: Ons doen tuisonderrig met ons kinders (10 en 13 jaar oud) en vra graag raad oor hoe om die Bybel goed vir hulle te leer.

Ons het altyd gedink dat die Bybel te moeilik is vir kinders om te verstaan. Daar is immers baie groot woorde daarin. Ons doen nog altyd saans die kinderbybel met die 10 jarige en die 13jarige lees self Bybel. Ek vind dat ten spyte van ons lees van die kinderbybel elke aand, ons dogter, 10 jaar, nog steeds nie die meeste van die inhoud ken nie. Haar boetie se kennis is egter beter as gemiddeld.

Vriende van ons het die Bybel vir hulle kinders gelees van baba dae af en hulle kinders ken die Bybel baie baie goed. Kan selfs teksverse aanhaal.

Dit is dus ‘n reuse fout (verkeerde aanname) wat ons gemaak het. Maar hoe kan ons dit nou regstel? Waar begin ek sodat hulle teen 18 die Woord regtig baie goed sal ken?

Antwoord:

Prof Hermie van Zyl antwoord:

Ek dink die eerste ding wat mens moet sê, is dat julle oor niks hoef skuldig te voel nie. Ek self het met die kinderbybel grootgeword en het niks negatief – sover ek weet – daarvan oorgehou nie. Inteendeel, dit het juis by my ‘n nuuskierigheid gewek om met die “groot” Bybel (soos ek dit daardie tyd genoem het) besig te raak. (Ek het laasgenoemde reeds in Standerd 1 [Graad 3] as geskenk van my ouers ontvang, en dit was vir my ‘n groot ervaring om met my eie “groot” Bybel in die hand kerk toe te gaan.) Ek onthou hoe ek dikwels dieselfde gebeure wat ek in die kinderbybel gelees het, ook in die Bybel gaan lees het om met mekaar te vergelyk. Maar vir lank het die kinderbybel en “groot” Bybel ‘n parallelle bestaan in my kinderlewe gehad. Geleidelik het die behoefte aan die kinderbybel weliswaar verdwyn. Moedig jou dogter dus aan om ook hierdie vergelyking tussen kinderbybel en Bybel te doen, en kyk wat gebeur.

Verder, daar is normaalweg genoeg ander kontekste waar jou kind aan die Bybel self blootgestel word, om maar net julle kerk se eredienste en kategese te noem (so neem ek aan). Ek dink hierdie kontekste is noodsaaklik om vir haar die brug te vorm na die Bybel sodat sy self, soos sy groter word, sal besef dat die kinderbybel net ‘n voorbereidingsfase is om belangstelling te wek vir die Bybel self.

‘n Ander ding wat in my eie kinderjare baie gehelp het om bloot op Bybelkennisvlak te vorder, was die Bybelkenniseksamens wat destyds in die Kaapse omgewing aangebied is. My ouers het my gereeld elke jaar daarvoor ingeskryf, en op dié manier het ek op ‘n sistematiese manier die Bybel deurgewerk met die gevolg dat my algemene Bybelkennis in laat-laerskool en vroeg-hoërskool stadium van ‘n baie goeie standaard was. Ek weet dat baie kerke nog steeds hierdie praktyk het. Hulle hou selfs “kompetisies” in en tussen gemeentes. Vind uit of daar in julle kerkopset so-iets is en, indien wel, moedig beide van julle kinders aan om hieraan deel te neem. Ek weet kinders is oor die algemeen nie “mal” hieroor nie, want dis nog ‘n ding waarvoor hulle moet leer, maar uiteindelik is dit tog die moeite werd as dit oor basiese Bybelkennis gaan.

Dan is daar baie hulpmiddels (elektronies en in druk) vandag beskikbaar om veral kinders te help om die Bybel sistematies deur te lees. ‘n Mens sou byvoorbeeld by die boekwinkels van Christelike Uitgewersmaatskappy (CUM) kon gaan inloer wat hulle alles beskikbaar het. Hierdie hulpmiddels lê op verskillende vlakke – van gewone leeshulpmiddels om die betrokke Bybelgedeelte met begrip te lees tot meer interpreterende hulpmiddels (kommentare) wat bepaalde Bybelboeke se betekenis vir die leser uitlê. ‘n Goeie voorbeeld van laasgenoemde is CUM se Bybellennium wat ‘n kommentaar is op die hele Bybel. Iets wat kinders dalk makliker sal vind, is Dave Stehler se “Ontdekkingsreis deur die Bybel vir kinders”. Om die Bybel so sistematies te lees aan die hand van ‘n hulpmiddel is iets wat julle as gesin kan saamdoen. Dit sou vir my die eerste prys wees – om nie net jou kind self die Bybel te laat lees nie, maar dit as gesin saam met hulle te lees en te probeer verstaan. Maar onthou, dit moet vir hulle lekker wees om dit saam met julle te doen. Moet dit nie ‘n stresvolle geleentheid maak waar die kinders voel dat hulle “gekatkiseer” gaan word oor die Bybel of moeilike vrae moet beantwoord waar die een “afsteek” of afgespeel word teen die ander nie. Elkeen moet op sy/haar eie manier saam met pa en ma God se hartstaal aan hulle leer ken. Maar hierdie saamlees-ervaring kan ‘n wonderlike groeigeleentheid wees vir kinders (én ouers).

Daar is natuurlik ook die kwessie van watter vertaling van die Bybel mens aan jou kind wil deurgee. (Ek laat vir doeleindes van hierdie gesprek die Engelse vertalings daar.) Die aangewese een is seker die 1983-Afrikaanse Vertaling van die Bybelgenootskap van Suid-Afrika. Dit bly nog maar die standaard, en word ook deur die meeste Afrikaanse kerke as hulle amptelike vertaling gebruik. Uiteraard is daar nog die sogenaamde “ou” vertaling ook (die 1933/1953 een), hoewel sy woordgebruik en sinskonstruksies al ietwat verouderd is en bietjie vreemd op die oor val. Veral kinders vind dit moeilik om te verstaan. Aan die ander kant van die spektrum is ‘n vertaling wat baie lekker lees vanweë sy vryer vertaalmetode, die Lewende Nuwe Vertaling van CUM. ‘n Mens kan hom met vrymoedigheid gebruik. En dan is daar ook die Direkte vertaling van die Bybelgenootskap wat tans in wording is. ‘n Proefuitgawe wat die Nuwe Testament en Psalms bevat, het reeds verskyn en is by die Bybelgenootskap beskikbaar (R40). Hierdie vertaling probeer die oorspronklike idioom van die Bybel goed vasvang en verwoord, maar dan in vandag se Afrikaans. Ek voorspel dat hy baie gewild gaan word in die toekoms. Maar ek sou met die 1983-vertaling begin.

Ten slotte, daar is nie ‘n vreeslike reg en verkeerd in hoe mens jou kind aan die Bybel (en daarmee aan die Woord van God) bekendstel nie. Wat my betref het julle tot sover fantasties gedoen met julle kinders se Bybelopvoeding. Sit dit as gesin voort, met in agneming miskien van die gedagtes wat ek hierbo deurgegee het. En onthou, uiteindelik gaan dit nie oor blote Bybelkennis nie (uiteraard is dit nie onbelangrik nie), maar oor hoe die Bybel se inhoud jou lewe verander. Dít is wat mens uiteindelik in jou kind se lewe wil bewerk. En daarvoor is ‘n lewe as Christengelowige saam met jou kind onontbeerlik. Dis die beste geskenk wat julle hulle kan gee.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Japie vra:

Wil Johannes iets besonders vir ons gee deur vir kinders ,vaders en jongmense te skryf.
Ek sal baie wardeer as u ‘n verduideliking kan gee oor die gedeelte.
Antwoord

Prof Francois Malan antwoord:

Eintlik verwys die drie terme wat in hierdie digterlike gedeelte gebruik word na dieselfde persone, die lede van die gemeente aan wie Johannes skryf., waar daar wel kinders, jongmense en ouer mense is; maar die toeseggings aan die drie groepe is vir almal bedoel, en daarom is dit ‘n digterlike manier wat elke lidmaat aanspreek.

2:12 Die Griekse verkleinwoord teknia word gebruik as ‘n troetelnaam vir ‘n persoon van enige ouderdom met wie daar ‘n besondere verhouding is, en kan bv. vertaal word as ‘my liewe kindertjies’ of ‘my dierbare vriende,’ en word in 1 Johannes gebruik in 2:2,12,28; 3:7,18; 4:4; 5:21 vir die gemeentelede aan wie Johannes skryf (vgl. bv ‘geliefdes’ in 2:7; 3:2,21; 4:1,7,11 en in 3 Johannes 1,2,5,11.

‘omdat julle sondes vergewe is op grond van (dia) sy Naam.’ Die gelowiges se sondes is deur God vergewe en dit bly so (is vergewe – passiewe voltooide tyd). ‘sy Naam’ verwys na alles wat God in die persoon en bediening van Jesus Christus gedoen het. Dit is die rede waarom God hulle sondes vergewe het en gelowiges as God se gereinigde ‘kindertjies’ kan lewe (Hand 4:12). Jesus Christus is die fondament van ons ganse lewe en die stand van die Christen, mense wat aan Hom verbind is en sy Naam dra.

2:13 Die ‘vaders’ van die gemeente kan verwys na die ouer persone (moeders ingesluit) of die meer ervare gelowiges, maar ‘die kennis van Hom wat van die begin af is’ is eintlik die voorreg van elke gelowige. Joh 1:1 sê reeds dat die Woord van God wat mens geword het van die begin af was, dat Hy by God was en self God was – die gelowige is seker dat Jesus God is, teenoor die dwalende Joodse gelowiges, wat Jesus se Godheid betwyfel en teenoor die ‘verligte’ Hellenistiese gelowiges, wat op hulle kennis van God vertrou en nie op Jesus wat God kom openbaar het nie.

Die ‘jongmense’ kan na die jeug in die gemeente verwys, of na nuwe gelowiges. Maar die oorwinning oor die Bose verwys na alle gelowiges (‘jonges’ neanískoi, julle het oorwin nenikékate het in Grieks ‘n fonetiese verband in die digterlike gedeelte). ‘Julle het oorwin’ is ook in die voltooide tyd, wat verwys na ‘n oorwinning in die verlede wat daaglks voortgaan, nadat Jesus aan die kruis die Bose oorwin het (Jn 12:31; Kol 2:15) en ons daaglikse toepassing daarvan deur nie toe te gee aan die Bose en ons sondige selfsugtige begeertes nie. Van die 28 keer wat die werkwoord ‘oorwin’ (nikaoo) in die Nuwe Testament voorkom, kom 24 daarvan in die Johannese geskrifte voor en ‘oorwinning’ (nike) slegs in 1Jn 5:4.

Wat die gelowiges en die kerk in verse 12-13 onderskei van valse aanspraakmakers op geloof, word opgesom as vergifnis van sonde deur Christus, kennis van God deur Jesus, en die oorwinning oor die duiwel deur hulle verbondenheid aan Jesus se lewe en sterwe.

12:14 In hierdie vers word die stellngs in verse 12-13 opgesom en ‘n bietjie uitgebrei as inleiding tot die vermanings wat daaruit voortvloei in verse 15-17. ‘Ek het aan julle geskryf’ – met verwysing na wat in die voorgaande twee verse geskryf is.

‘Kinders’ of: ‘my liewe kindertjies’ (paidia in 2:14,18 is ook ‘n troetelnaam soos vers 12 se ‘my liewe Kindertjies teknia) as aanduiding van al die gelowiges, van oud tot jong, vaders en jonges ingesluit. ‘omdat julle die Vader ken’ (in vers 12 was dit omdat hulle sondes vergewe is);

‘Vaders, omdat julle Hom ken wat van die begin af is (dieselfde as in vers13)

‘Jongmense, omdat julle sterk is, en die woord van God in julle bly (uitbreiding), en julle die Bose oorwin het’ (herhaling van v13).

Deur Jesus te ken, ken ons die Vader (Jn 14:7; vgl. 14:10: die Vader is in Jesus en Jesus in die Vader). Die gelowiges is geestelik sterk deurdat die woord van God in hulle bly, deur die inwoning van die Heilige Gees, die Gees van die waarheid, wat ons alles leer en herinner aan alles wat Jesus vir die dissipels gesê het (Jn 14:17,26). Daarom is die egte gelowige in staat om die Bose te oorwin (soos Jesus Hom oorwin het deur gebruik van die woord van God, Mat.4:4,7,10).

In verse 12-14 was die werkwoorde in die voltooide tyd – wat God reeds aan die gelowiges gedoen het, en waarvolgens hulle nou lewe. In verse 15-17 is die werkwoorde waarskuwings wat in die teenwoordige tyd gegee word, waarvolgens hulle nie behoort te lewe nie. Waar 12-14 telkens die nuwe orde in drie parallelle frases bespreek, wat met Jesus se koms aangebreek het, verwys verse 15-17 in drie parallele frases na die ou orde wat nog voortbestaan tot die wederkoms van Jesus, en die verhouding van die gelowige teenoor die voortgaande ou bedeling:

Skrywer: Prof Francois Malan

A religion of head-knowledge and theories will prove of no avail either in this life or that which is to come. —C.H. Spurgeon

God gebruik twee tuine om ons kinders te laat groei

Kyk seuns is ‘n erfdeel van die Here (Psalm 127:3 – OAV)

Die psalmis sê nie dat kinders ons erfdeel sal ontvang nie – hulle is ons erfdeel. Wat beteken dit? Dit beteken dat die belangrikste taak wat die kerk het, is om hulle – die volgende geslag – die evangelie te leer. ‘n Erfdeel is wat jy vir toekomstige geslagte nalaat. As die kerk dink wat hy vir sy samelewing nalaat, moet hy nie dink aan geboue of bedieningsplanne nie, maar aan kinders. Volgens J. D Greear is kinders die eerstes wat God vir ons gegee het om vir die evangelie te wen. Dit is die erfdeel wat ons vir ons stad nalaat.

0ns primêre verantwoordelikheid is vir ons kinders – om die evanglie vir hulle te leer en hulle toe te rus om dit ook aan ander te leer. Dit is die belangrikste taak vir enige ouer … en vir die kerk. God het twee tuine waarbinne ons kinders kan groei – die ouerhuis en die kerk.

• Die huis is die primêre tuin waarin ons kinders die evangelie leer

Ouers het ongeveer 8736 ure per jaar met hulle kinders. Die kerk, daarenteen, het ongeveer 100 uur met die kinders van ouers wat aktief in die kerk is. Wat die kerk dus oor naweke met die kinders doen, is gering in vergelyking met wat die ouers met hulle kinders doen.

Die huis is die plek waar ons kinders die evangelie uitgeleef sien; dit is waar hulle die onvoorwaardelike liefde en vergifnis sien van harte aangeraak deur genade. Ouers het die geleentheid om die evangelie op pyn, konflik en gebrokenheid toe te pas. Dit gebeur natuurlik slegs as ouers teenwoordig is by hulle kinders. Jou verhoudings by die huis moet jou prioriteit wees.

• Die kerk is God se ander tuin vir ons kinders.

Kinders het soos Reggie Joiner (Parenting Beyond Capacity) dit stel, ‘n “tweede familie” nodig. Hulle het mentors, anders as hulle ouers, nodig om mee te praat en hulle vertroue in te stel. Die kerk kan nooit opmaak vir wat nie by die huis gebeur nie, maar kan dit wel aanvul. Dit is belangrik vir kinders om ook betekenisvolle verhoudings in die kerk te hê. Wie met wyse omgaan, kry self wysheid; wie hom met dwase ophou, word self sleg (Spreuke 13:20).

Jou kinders gaan besoekers en deel van ‘n gemeenskap iewers wees. Ongelukkig is kinders dikwels besoekers by die kerk en deel van ‘n gemeenskap elders – soos hulle sportspan. Ouers moet hulle kinders help om te besef dat die geloofsgemeenskap hulle prioriteit moet wees. Kies hulle gemeenskap wyslik.

The whole idea of Reformation theology was to justify restructuring the organized church without shaking its foundations – John Howard Yoder

Laat die kindertjies na My toe kom

In 1915 hoe die bekende B. B. Warfield ‘n reeks “konferensies” by die Princeton Seminary. Dit is verbasend hoeveel ons ‘n honderd jaar later nog uit hierdie stukkies kan leer.

Die mense stroom na Jesus toe. Baie van hulle is siek en kom om genees te word. Jesus se dissipels aanvaar dit as ‘n goeie rede om na Jesus te kom. Maar moeders wat hulle kindertjies bring , is nie reg nie – hulle is nie siek nie; hulle verstaan nie wat Jesus sê nie. Dit is nie ‘n prioriteit nie. [Die NIV praat van babies; die KJV praat van infants; Die Interliniêre Bybel vertaal hierdie gedeelte in Lukas met klein kindertjies. Ons kan dus aflei dat ons hier van klein kindertjies praat.] Geen wonder die dissipels raas met die mense nie.

Wat was Jesus se reaksie? Hy was verontwaardig en berispe sy dissipels om die kindertjies nie te verhinder om na Hom te kom nie, want die koninkryk van God is juis vir mense soos hulle. Hy sit sy arms om hulle, lê hulle die hande op en seën hulle. Dit beteken nie dat die koninkryk van God net uit kinders bestaan nie, maar dat dit bestaan uit mense wat die koninkryk soos ‘n kindjie ontvang. Hierdie is ‘n voorwaarde vir toegang tot God se koninkryk.

Wat is dit van die kindertjies wat hulle so spesiaal maak?

• Is dit hulle onskuld? Onwaarskynlik, want nêrens anders stel Jesus onskuld as ‘n vereiste vir toegang tot God se koninkryk nie. In werklikheid net die teenoorgestelde – Hy soek die sondaars en tollenaars uit; Hy sê self dat Hy gekom het om dié wat verlore is te red.
• Is dit dalk hulle nederigheid?Jesus sê self: Geseënd is dié wat weet hoe afhanklik hulle van God is (Matteus 5:3). Dink ook maar aan die gebed van die tollenaar.
• Is dit dalk hulle eenvoud? Kinders se lewens is nie gekompliseerd nie; hulle het geen dubbele agendas nie; by hulle is daar geen valsheid nie.

Hierdie faktore mag almal ‘n rol speel. Die belangrikste faktor is egter: kinders vertrou. Hulle is totaal afhanklik van hulle ouers vir alles. Hulle lê in hulle moeders se arms en vertrou haar 100%. Is dit nie wat Jesus hier bedoel nie – eenvoudige, absolute vertroue is die pad na die koninkryk van God. Die koninkryk van God is vir diegene wat totaal en hulpeloos afhanklik van die Koning is.

Let wel: Ons moet die koninkryk soos ‘n kindjie ontvang – naak, gestroop van alles. Ons lewer geen bydrae nie; ons verwerf nie die koninkryk nie … ons moet ontvang. Ons bring niks om ons aan te beveel nie … net hulpeloosheid. Ontvang dit as ‘n gawe.