Kruisiging – die oorsaak van dood (4)

Die aard van die wond in Jesus se sy

Maar een van die soldate het met ʼn spies in sy sy gesteek, en daar het dadelik bloed en water uitgekom (Johannes 19:34).

Wat was hierdie water? Was dit urine of vog wat in die buikholte opgehoop het? Dit sou dan ʼn wond in die middellyn van die buik aandui. Die woord wat Johannes egter gebruik, dui daarop dat die wond aan die kant was. [Pleura – kant van die liggaam, rib.] Dikwels dui dit op ribbes. Ons kan dus aanvaar dat die wond waarskynlik in die borskas was.

Johannes maak geen melding oor die kant van die wond nie. In meeste afbeeldings word dit as regs aangedui. Dit mag so wees, want dit sou makliker vir ʼn spies wees om die dun regter hartkamer te deurboor as die dik spier van die linker hartkamer. Ons sal nooit heeltemal seker wees of dit links of regs was nie.

Die tweede aspek: Hoe verduidelik ons dat daar bloed en water by die wond uitgekom het? Een van die probleme is dat sommige mense aanvaar dat die bloed eerste gekom het en daarna die water. Dit is nie noodwendig korrek nie. In antieke Grieks dui bloed en water nie noodwendig op volgorde nie, maar op belangrikheid – die bloed was vir die skrywer belangriker as die water.

Maar waar kom die water vandaan? Of uit die longholte (pleura) of uit die sak (perikardium) om die hart. As dit die geval was, sou die water eerste uitgekom het en dit sou maar ʼn klein volume gewees het – minder as die bloed. As gevolg van die bloedverlies kon Jesus in hartversaking gegaan het. In gevalle van akute hartversaking kry ons vog in die longholte en hartsak. Die bloed se oorsprong was waarskynlik die regter hartkamers.

Die presiese oorsaak van Jesus se dood is interessant, maar die belangrikste vraag is nie hoe Jesus gesterf het nie, maar of Hy wel gesterf het. Mediese en geskiedkundige getuienis dui aan dat Jesus reeds dood was toe die soldaat die spies in Jesus se sy gedruk het. Ons moet onthou dat hierdie deel van die soldate se werk was – hulle het goed geweet wanneer iemand dood is. Die spies in Jesus se sy het waarskynlik sy regterlong, hartsak en hart geperforeer. Dit sou beslis sy dood veroorsaak het. Om te beweer dat Jesus nie aan die kruis gesterf het nie, is teenstrydig met ons moderne mediese kennis.

 Bibliografie:

Matthew W Maslen Piers D Mitchell: Medical theories on the cause of death in crucifixion. Journal Royal Society of Medicine. 2006;99:185-188

Skrywer: Dr Coen Slabber

Kruisiging – die oorsaak van dood (1)

Daar is heelwat artikels op hierdie webblad wat verskillende aspekte van die kruis en kruisiging hanteer. In hierdie reeks artikels gaan ons spesifiek na die mediese aspekte van kruisiging kyk. Waar dit van belang is, sal ons sekere punte wat reeds elders hanteer is, weer bespreek. Reeds in 1847 het Stroud ʼn boek oor die oorsaak van dood in gevalle van kruisiging geskryf. Sy gevolgtrekking was dat Jesus se hart geskeur het. Daarna is meer as 40 boeke oor hierdie onderwerp geskryf. Daarin word verskeie teorieë voorgestel. Die baie teorieë is gewoonlik ʼn aanduiding dat die oorsaak onduidelik is.

Geskiedenis

Lucius Anneus Seneca (4 vC – 65 nC) skryf:

‘I see crosses there, not just of one kind but made in many different ways: some have their victims with their head down to the ground, some impale their private parts, others stretch out their arms’.

Kruisiging was ʼn algemene vorm van straf in die Romeinse Ryk. Dit is veral gebruik vir verraaiers, slawe en rebelle. Geseling was die algemene beginpunt vir so ʼn Romeinse kruisiging. Gewoonlik is die slagoffer oor die rug, boude en bene geslaan met ʼn flagrum – ʼn kort sweep met loodballetjies en skerp voorwerpe (soos stukkies been) in die rieme ingeweef. Daarna moes die slagoffer sy kruis (of deel daarvan) self dra na die plek van teregstelling. By die plek van teregstelling is die hande en voete van die slagoffer of met spykers of toue/rieme vasgemaak. [As die slagoffer net die dwarspaal gedra het, is sy hande eers vasgemaak. Daarna is die kruis regop geplaas en die voete vasgespyker.] Soms was daar ʼn klein sitplekkie om die slagoffer se gewig te help dra. Dit het die sterwensproses verder uitgerek.

Dit is bekend dat mense etlike dae kon oorleef. Daarom het die Romeine dikwels die slagoffer se bene net onder die knie met ʼn stomp voorwerp gebreek. Die breek van die bene kon die dood op drie moontlike maniere verhaas het:

1.         Bloedverlies vanaf die plek waar die been gebreek is.

2.         Vetembolisme – daar in heelwat vet in die beenmurg. As die been gebreek word, kan van hierdie vet in die bloedstroom en uiteindelik in die bloedvate van die longe kom.

3.         Respiratoriese versaking – die longe kan nie meer voldoende funksioneer nie, want die bene kon nie meer die gewig van die liggaam ondersteun nie.

Watter van hierdie teorieë korrek is, weet ons nie.

Ons weet egter dat Jesus geslaan is, maar dat sy bene nie gebreek is nie.

Argeologie

Skrywer: Dr Coen Slabber