Geloofsvrae: Liefde – Adrio König

Liefde

Ons lei ons mensbeskouing af uit ons siening van God. Toe ons oor God nagedink het, het ons by sy liefde begin. Omdat ons as sy beeld geskape is, is dit dus voor die hand liggend dat ons by liefde sal begin as ons vra hoe God wil hê dat ons moet wees.

Ons moet liefhê soos Hy liefhet. Dit beteken nie dat ons liefde presies soos syne sal lyk nie. Ons liefde kan op sy beste analoog aan sy liefde wees. En wel om ‘n paar redes. Allereers is ‘n beeld (ons) nie identies aan dit wat afgebeeld word nie (God). ‘n Beeld het net ‘n mate van ooreenkoms met die afgebeelde. Maar tweedens is God so oneindig meer en ryker en anders as ons dat sy liefde ons s’n sekerlik ver sal oortref. Dink maar net aan die prys wat sy liefde Hom gekos het. Ons kan tog nooit so ‘n prys betaal nie.

‘n Terloopse opmerking is hier belangrik. Onderstreep die woordjie `moet’ in die eerste sin van die vorige paragrafie. Daar staan nie: Ons is liefde nie, maar: ons moet liefhê. Vergelyk dit nou met die bespreking van God se liefde. Daar word nie een keer gesê dat Hy moet liefhê nie, maar eenvoudig dat Hy liefhet of dat Hy liefde is. Waarom dié verskil? Omdat God is wat Hy bedoel is om te wees, omdat Hy getrou is aan sy wese, terwyl ons nie is wat ons behoort te wees nie. Ons is ontrou aan ons wese, aan dit wat God ons bedoel het om te wees. Dit is ons sonde. Daarom weet ons ook nie goed wat ons eintlik bestem is om te wees as ons dit nie by God leer nie. As ons net na mense kyk en die manier waarop hulle mekaar behandel, weet ons eerder hoe ons nie moet wees nie. Daarom vra ons vir God wie en hoe Hy is, én wie en hoe ons as sy beeld behoort te wees.

Omdat ons sy beeld is, moet ons iets van sy lewenswyse reflekteer. Omdat Hy liefde is, moet ons in liefde leef.

Al sal daar ook groot verskil wees tussen sy liefde en ons s’n, is die eerste saak wat nou ons aandag vra, die ooreenkoms. Ons moet liefhê omdat God liefde is.

Dink vir ‘n oomblik aan die opvallende ooreenkoms: God is liefde, en ons moet Hom liefhê én ons naaste liefhê (Jesus se opsomming van die wet). Omdat ons mensbeskouing in ons siening van God gefundeer is, is ons liefde in sy liefde gefundeer. Of soos Johannes sê: `Ons het lief omdat God ons eerste liefgehad het,’ en `die liefde kom van God’ (1 Joh 4:19,7).

God is wesenlik liefde. Dit is nie so dat Hy onafhanklik van sy liefde bestaan én dan sy liefde agterna kan byvoeg nie. Die twee uitsprake: God is, en God is liefde, sê presies dieselfde.

As ons sy beeld is, geld dit ook van ons. Dan is liefde wesenlik om regtig mens te wees soos God ons bedoel het. Dan is liefde nie iets lofwaardigs wat ons tot ons lewe kan toevoeg om dit nog ryker en mooier te maak nie. Dan het ons lief, of ons leef nie menswaardig nie. Die alternatief op: `Lewe in liefde’ is: anders lewe julle nie regtig nie (Ef 5:2).

Wat is ons liefde? Allereers is ons liefde ‘n beweging weg van ons na ander terwille van hulle. Dit lees ons af uit God se liefde vir ons. Sy liefde het Hom op ander gerig, op ons, om na ons behoeftes om te sien, om ons te behou. Omdat ons sy beeld is, moet ons liefde ook op ander gerig wees, nie op onsself nie. As God se liefde op Homself gerig was, was ons nie verlos nie.

Verder is God se liefde ‘n beweging na onder, na die wat minder is as Hy, na ons wat dit nie verdien nie, wat dit selfs verwerp. Omdat ons sy beeld is, moet ons liefde ook na onder gaan, na die wat minder is en het as ons, na die wat in nood is. Dis lekker om vir die dominee ‘n mandjie lekkernye te vat (die dominee geniet dit ook!), maar wat van die arm mense, die kinderhuis of ouetehuis?

Waarom moet ons ander liefhê? Wel, waarom het God ons lief? God het ons nie lief oor wat ons is nie, maar oor wie Hy is. Ons is nie so aangenaam of waardig dat ons Hom beweeg om ons lief te hê nie. Hy het ons trouens eerder lief ondanks onsself. Hy het ons lief net omdat Hy ons wil liefhê. Hy motiveer self sy liefde vir ons. Daarom kan Hy onwaardiges liefhê, selfs mense wat sy liefde verwerp. Sy liefde hang nie van ons af nie, maar net van Homself. Dit mag dus nie ‘n vraag by ons wees of ander ons liefde werd is nie. Ons mag hulle nie terwille van hulle waarde liefhê nie. Terwille waarvan dan?

Die dwaling lê voor die hand om te sê: Soos God self sy liefde vir ons motiveer, moet ons ook self ons liefde vir ander motiveer. Soos Hy ons net terwille van Homself liefhet, moet ons ander net terwille van onsself liefhê. Immers dit gaan om analogiese liefde, ons moet liefhê soos Hy. Maar enige analogie is nie goed genoeg nie. As ons self ons liefde moet motiveer, sal ons nie liefhê nie – behalwe vir onsself, en selfliefde sal ons onder die sonde behandel! (39.5)

Genadiglik neem Hy altyd die inisiatief. Dit is een van die wesenlike kenmerke van die verbond (10.1 en 27). Daarom moet ons ander liefhê omdat Hy hulle liefhet. Soos Hy self sy liefde vir ons motiveer, motiveer Hy self ook ons liefde vir ander. Dit beteken dat ons ander moet liefhê al verwerp hulle ons liefde.

En dan is daar nog ons liefde vir Hom. En hier is die een uitsondering op die reël, wat egter tegelyk ook die reël bewys. Tot dusver het die voorwerp van die liefde nie die liefde gemotiveer nie. Die persone wat ons moet liefhê, hoef nie ons liefde te verdien nie, net soos die persone wat God liefhet, ook nie sy liefde verdien nie. Maar as ons God liefhet, verdien die Voorwerp van ons liefde duisend maal dat ons Hom sal liefhê! Ons het Hom lief oor wat Hyself is. Ons motiveer nie ons liefde vir Hom nie, Hy motiveer ons liefde vir Hom. Hy is meer as wat ons ooit kan besef. Maar wat ons van Hom besef, gee ons alreeds meer as genoeg rede om Hom lief te hê met alles wat ons is en het.

Terloops, die feit dat ons so traag is met ons liefde vir Hom, is deel van die onbegryplikheid van die sonde (40).

Dit beteken dat die reël bevestig is: God motiveer self alle vorme van liefde: sy liefde vir ons, ons liefde vir ander, en ons liefde vir Hom. Dit bevestig wat Johannes geskryf het: `Die liefde kom van God,’ en: `Ons het lief omdat God ons eerste liefgehad het’ (1 Joh 4:7,19).

 

 

Skrywer: Prof Adrio König

1 Petrus 4:17 – Francois Malan

Jan Smith vra: 

Ek wil graag vra hoe 1 Petrus 4 vers 17 vertolk moet word,asb? “Want die tyd is daar dat die oordeel moet begin by die huis van God”. Petrus praat vooraf van lyding, gebed, liefde vir mekaar,bediening volgens elkeen se genadegawes, prediking, vervolging, belediging maar hoofsaaklik lyding. Dan die bogenoemde skrif en wat volg tot vers 19 mbt redding. Die inhoud strook vir my nie met die ander onderwerpe nie.

Antwoord

Prof Francois Malan antwoord: 

1 Petrus word geskryf aan die klein groepies Christene te midde van ‘n heidense omgewing, wat verstrooid in die noorde van Klein-Asië (vandag se Turkye) woon in die streke Pontus, Galasië, Kappadosië, Asië en Bitinië (1:1). Hulle word deur hulle eie mense uitgestoot, uitgeskel en vervolg omdat hulle nie meer meedoen aan die heidense tempelbyeenkomste en feeste nie (2:11,12; 3:13-17; 4:4; 5:9,10). Dit word gesien as ‘n stryd van die duiwel teen God en sy gemeente (5:8). In die hele brief word hulle lyding gesien as deelhê aan die verwerping en lyding van Christus. In die wêreld is versoekings en beproewings deel van die lewe van die gemeente van Christus. In 1:6 word dit as ‘veelkleurige’, soos ‘n lappieskombers, (NAV allerlei) beproewings beskryf. Op allerlei maniere word die gemeente onder druk geplaas. Daar is belastering, verdagmakery, boikot, hulle word by die owerheid aangekla. Die gemeentes word aangespoor om dit alles te verdra as ‘n vuurproef vir hulle geloof om, soos goud gesmelt te word om onsuiwerhede uit te kook, hulle sal groei in die geloof (1:7). Maar te midde van dit alles word die gelowiges deur die krag van God veilig bewaar (1:5).

Petrus beskou die tyd waarin ons lewe as die eindtyd (1:20). Daarom sien Petrus vooruit na die einde van alle dinge (4:7). Die tydjie tussen Christus se eerste en wederkoms is kort, die einde staan voor die deur. Daarom moet ons verstandig wakker (letterlik: omgord die lende van julle verstand – gereed om dinkwerk te doen) en nugter lewe, met die oog op Christus se wederkoms en sy genade oor ons (1:13).

Die tyd vir die oordeel het aangebreek met die koms van Christus. Hy het die oordeel van God oor ons sonde kom dra in sy liggaamlike lyding (3:18; 4:1). Ons liggaamlike lyding is om deel te hê aan sy lyding (4:1-2, 13). Daarom is die oordeel van God reeds besig om voltrek te word aan die huis van God, die mense wat aan Christus en sy sterwe verbind is deur die geloof (4:17). Daarom moet die gelowiges nie verbaas wees oor die vuurproef waaraan hulle onderwerp word nie (4:12, vgl. 1:6). Dit kom juis omdat ons aan Christus behoort. Hoe meer ons ly, hoe meer moet ons daaroor bly wees, want dan sal ons ook oorloop van vreugde by sy wederkoms (4:13, vgl. 1:7,11). Ons lyding bewys dat ons deel is van Christus, dat die Heilige Gees in ons woon om ons in die lyding te versterk (4:14). Maar dan nie lyding omdat ons kwaad doen nie. Maar omdat ons aan Christus behoort (4:15-16; vgl. 3:17 dat lyding nie ‘n noodlot is nie, dit kan die wil van God wees dat ons ly). Gelowiges sal ook op die oordeelsdag voor God verantwoording moet doen (1:17). Maar die gelowige kan nou reeds iets bespeur van die oordeel van die Regter, in die lyding wat hom/haar opgelê word, as beproewing en toetsing van sy/haar geloof. Lyding kom nie toevallig oor ‘n mens nie. Dit is deel van God se plan. God se oordeel oor die sonde is deur Christus aan die kruis gedra (2:24). Deur die gelowiges se verbondenheid aan Hom, kry hulle ‘n eerste vuurproef van die oordeel. Die gelowiges in bewus van die vuurgloed van God se toorn wat hulle soos goud smelt om hulle suiwerheid te toets in hulle lyding (4:12; vgl. 1:7). Die gelowiges is geroep om die lyding te verdra, omdat Christus vir ons gely het, en so vir ons ‘n voorbeeld gestel het, sodat ons in sy voetspore kan volg (2:21; vgl. Rom.8:17; Hebr.5:8). Wanneer gelowiges insien dat hulle lyding tot hulle heil is, sal hulle hulle daarop toelê om die oordeel oor hulle as deel van God se beskikking te beskou. Daarmee wil die Here ons vorm om al meer soos Christus te word (vgl. 2 Kor.3:18; dat Christus in ons gestalte kan kry, Gal.4:19). Alle mense staan onder die oordeel van God om na die liggaam te sterwe (vgl. Gen.2:16). Dood is deel van God se oordeel oor die sonde. Maar wanneer gelowiges sterwe, lewe hulle na die gees, soos God lewe, op grond van die evangelie. Die evangelie is die goeie nuus oor Christus, wat hulle in geloof omhels het (4:6; vgl. 1 Kor.15:51-57).

Die ‘huis van God’ is God se huisgesin, almal wat aan God se Seun behoort, deur sy bloed losgekoop is (1:19), 2:9 noem hulle o.a. ‘die eiendom van God’, 1:1 ‘die uitverkorenes van God’, 1:17 sê: ‘julle wat Hom as Vader aanroep’, en mede-gelowiges word broers genoem (1:22). God hou sy kinders vas te midde van die druk van vervolging en lyding, ook liggaamlike lyding, in die vuurproef van die oordeel (1:5).

Die volle gloed van God se oordeel oor die sonde van die mens gaan egter die ongelowiges tref (4:18). Dit is ‘n aanhaling van Spreuke 11:31 volgens die Griekse vertaling van die Ou Testament ‘as die regverdige kwalik gered sal word, waar sal die goddelose en sondaar verskyn?’ (vgl. 2:7-8; 3:12 wat Ps.34:17 aanhaal; 4:5).

Dié wat ly omdat God dit wil (2:15; 3:17), moet hulle lewe toewy en toevertrou aan die getroue Skepper, en aanhou goed doen (4:19). In die lyding staan die gelowige nie alleen nie. God is die troue Skepper wat ons nie sal loslaat nie. Selfs in lyding mag die gelowige nie kwaad met kwaad vergeld, of in opstand teen God kom nie (vgl. Jesus se voorbeeld in 2:22-24). Goed doen word uitgespel in 2:11-4:11.

 

Skrywer: Prof Francois Malan

Die Groot Geloofswoordeboek: Selfliefde

Selfliefde

Selfliefde is ‘n omstrede begrip. Daar is gelowiges wat dit hoog aanprys en ander wat meen dit is sonde. Sulke uiterste verskille berus dikwels op misverstande. Dit kan in hierdie geval ook so wees. (*Liefde)

Selfliefde: ‘n bevel van Jesus

Daar word ‘n sterk saak uitgemaak vir selfliefde as ‘n goeie saak, selfs ‘n moet. Jesus som die wet in twee gebooie op. Die twee­de een lui: Jy moet jou naaste liefhê soos jouself. Die argument is nou dat dit beteken jy moet jouself liefhê, en dan moet jy jou naaste ook net soveel liefhê. Dit sou beteken dat selfliefde nie net “mag” is nie, maar selfs ‘n “moet”. Dis ‘n bevel van Jesus. Jy moet jouself liefhê, en jou naaste dan net soveel. Jou liefde vir jouself is die maatstaf van jou liefde vir jou naaste. Dit is die basis van ‘n uitbalanseringsetiek: Ek en my naaste moet ewe veel kry, maar ek is die maatstaf.

Dit word dan verbind aan die goue reël: “Alles wat julle wil hê dat die mense aan julle moet doen, moet julle ook aan hulle doen” (Matt 7:12). As ons onsself liefhet, sal ons goed weet wat ons graag wil hê, en dit help ons om te weet wat ons aan ons naaste moet doen.

En daarby kom nog die vermaning van Paulus: “Julle moet nie net elkeen aan sy eie belange dink nie, maar ook aan dié van ander” (Fil 2:4).

Dit lyk so met die eerste oogopslag na ‘n sterk argument ten gunste van selfliefde. Sommige formuleer dit só: Gun ander wat jy self het. En ook: “Charity begins at home.”

 

Selfliefde: sonde

Maar daar is ook negatiewe oortuigings hieroor. Kom ‘n mens ooit by die naaste uit as jy by jouself begin? Kry jy ooit die an­der een in sig as jyself die wêreld volstaan? Augustinus het gesê: Sonde is incurvatus in se, opgekrul in jouself, soos ‘n luislang. En dié moet homself eers uitrol, reguit draai en na buite kyk om te kan beweeg. Is Jesus se opdrag regtig dat ons by onsself moet begin? Is dit wat Hy gedoen het?

Kom ons begin by Jesus se opsomming van die wet. Die self­liefde-argument eindig met drie gebooie: liefde vir God, liefde vir jouself en liefde vir jou naaste. Maar Jesus sê uitdruklik Hy som die wet in twee gebooie op. Skynbaar het Hy nie bedoel “soos jouself” is ‘n gebod nie. Wat dan?

Die goue reël lui natuurlik nie dat ons aan ander moet doen wat ons aan onsself doen nie, maar dat ons aan ander moet doen wat ons wil hê dat hulle aan ons moet doen. Dit beteken dat ek my moet indink wat vir my lekker sal wees en dit dan aan ander doen. Dit is heeltemal anders as om eers alles aan jouself te doen en dan aan ander. In die goue reël word jy net ‘n teoretie­se maatstaf vir wat jy aan ander moet doen, nie een wat dit eers daadwerklik aan jouself doen nie.

En dan die vermaning van Paulus. Soos dit daar staan, skep dit al die ruimte om by jouself te begin en daarna na die ander oor te beweeg: “Julle moenie net elkeen aan sy eie belange dink nie, maar ook aan dié van ander.” Dit vra selfs baie minder as die “driegebooie-etiek” waar ‘n mens darem net soveel aan ander moet doen as aan jouself. Hier moet jy nou net darem ook ietsie vir ander doen.

Snaaks dat Paulus dit elders “effens” anders skryf, of liewer ra­di­kaal anders, met weglating van die “net” en “ook”. Ons lees: “‘n Mens moet nie jou eie voordeel soek nie, maar dié van an­der. Maak soos ek: Ek soek nie my eie belang nie, maar dié van baie ander, sodat hulle gered kan word. Volg my voorbeeld, soos ek die voor­beeld van Christus volg” (1 Kor 10:24, 33; 11:1).

As die “net” en die “ook” uit Filippense 2:4 weggelaat word, is dit ‘n totaal an­der etiek. Dan word dit Jesus se voorbeeld wat Pau­lus dan ook in die Korintiërbrief voorhou. Jesus het mos nie eers aan Homself genoeg gedoen en daarna darem ook ‘n ietsie vir ons nie. Hy het Homself mos radikaal verneder en tekort gedoen om ons te red. “Hoewel Hy ryk was, het Hy ter wille van julle arm geword” (2 Kor 8:9). Dis ‘n gee-etiek, nie ‘n uitbalanseringsetiek nie.

Maar is dit nie dieselfde voorbeeld waarna Paulus in Filippen­se 2 verwys nie? Gaan hy nie ná die vermaning direk oor om ons op Jesus te wys wat aan God gelyk was, maar dit prysgegee het en aan ‘n slaaf gelyk geword het, en selfs nie die vernederende kruisdood ontsien het om ons te red nie? (Fil 2:5 ev) Hoe pas die “net” en die “ook” van 2:4 in dié verband?

Dis interessant dat die Grieks van Filippense 2:4 dieselfde vorm het as 1 Korin­tiërs 10, maar dat die vertalers verkies het om hier ‘n “net” en ‘n “ook” in te voeg wat hulle nie in 1 Korintiërs ge­doen het nie. As hulle wou vertaal soos in 1 Korintiërs 10 en soos die voorbeeld van Jesus in Filippense direk na hierdie vers ons leer, sou hulle vertaal het: “Julle moenie elkeen aan sy eie be­lange dink nie, maar juis aan dié van ander.” Dit sou dan ook presies gepas het by die voorafgaande sin wat nie lees: “Julle moet julleself gelyk ag aan die ander een” nie, maar: “Julle moet die ander een hoër ag as julleself.” Daar was nie taalkundig of teologies rede om die “net” en “ook” in Filippense 2:4 te voeg nie. Dit spreek teen die hele ver-band en dit vloek teen Jesus se voor­beeld wat pertinent net daarna in beson­derhede behandel word.

Wanneer ons weer kyk na Jesus se opsomming van die wet, is dit duidelik dat dit teen sy hele lewe en voorbeeld spreek om “soos jouself” as ‘n aparte gebod te sien waaraan ons net so gehoor­saam moet wees as aan “jou naaste liefhê”. En dit is totaal onnodig om mense te beveel om hulself lief te hê. Die groot probleem is dat ons nie daarvan kan afsien nie. Dis ons heerlikste tydverdryf. Dis ‘n kwade dag as dit geïnterpreteer word as ‘n bevel van God. As dit iets is, is dit ‘n verbod van God. God sukkel ons lewe lank om ons te laat afsien van ons liefde vir onsself. Calvyn het gesê ons het nie ‘n gebod nodig om onsself lief te hê nie, dis ons sondige natuur wat ons aanvuur om dit vanself te doen.

 

“Soos jouself”

Wat beteken “soos jouself” dan? Dis inderdaad die norm vir ons naasteliefde. Soos ons onsself altyd in ons sondige selfsug liefhet en dit die uitgangspunt van ons lewe maak, net so moet ons nou ons naaste liefhê en hom of haar die uitgangspunt van ons doen en late maak. Dis presies wat die goue reël ook sê: Dink mooi wat vir jou lekker sou wees, en doen dit dan aan die ander, nie aan jou­self nie.

Maar waar kom die ernstige verdediging van ‘n positiewe self­liefde dan vandaan? Dalk uit ‘n misverstand.

Die misverstand is die betekenis van *liefde in die Bybel. As ons dit wil aflei uit Jesus se optrede, is liefde die bereidheid om vir ander te offer, selfs tot die dood toe. Ek kan my nie vir my­self opoffer nie. Liefde is ‘n beweging weg van jouself na die ander. Liefde kos iets, soms alles. Dit maak selfliefde per definisie onmoontlik.

Maar daar is ‘n kernwaarheid in die verdediging van selflief­de. Dit is dat ‘n mens ‘n positiewe selfbeeld moet hê om in staat te wees om lief te hê. Iemand met min selfvertroue kan min gee, en liefde het alles met gee te doen. ‘n Positiewe selfbeeld lei tot respek vir ‘n mens se eie lewe, om verantwoordelik met jou lewe om te gaan. Maar dit is nie liefde nie. Jesus se liefde was onherroeplik op ander gerig.

Waar kry ‘n mens ‘n positiewe selfbeeld? As jy glo wat die evan­gelie sê, dat God jou (as deel van die wêreld) so liefhet dat Hy sy enigste Seun vir jou gegee het tot in die allerdiepste vernedering, dan het jy waarde vir God; dan kan jy jou kop optel en uitbeweeg na mense in nood. Dít is liefde.

 

Skrywer: Prof Adrio König

Die Groot Geloofswoordeboek: Liefde

Liefde

(*God)

“Liefde” is een van die kernwoorde van die Bybel, maar miskien juis daarom een van die mees misbruikte woorde. In ons samele­wing word dinge liefde genoem wat eerder onverantwoordelike en ongebreidelde hartstog is.

Jesus som die ganse Ou Testament op in twee gebooie, en albei is liefdesgebooie. Liefde is dus die kern van die Here se wil vir ons lewe. Waarom? Omdat *God self liefde is, en ons as sy *beeld geskape is. As ons sy beeld moet wees of vertoon, moet iets van sy wese, dit is sy liefde, in ons lewe na vore kom. Dit beteken nie dat ons liefde ‘n replika van Syne moet wees nie. Hy is die Skep­per. Ons is maar net skepsels. Hy is oneindig meer as ons. Maar dit beteken wel dat iets van sy liefde in ons sigbaar moet word. Ons praat van ‘n analogie, ‘n gedeeltelike ooreenkoms tussen sy liefde en ons s’n.

Maar dit beteken dat ons eers sal moet vra hoe sy liefde lyk, en dan daaruit aflei hoe ons moet liefhê. Wat verstaan die By­belskrywers onder sy liefde?

 

God se liefde

God se liefde is ‘n onverdiende liefde. Ons het nie verdien om geskape te word om sy vreugde met Hom te deel nie. Ons het nog baie minder verdien om verlos te word. God se liefde is dus ‘n liefde na onder, na sy minderes.

Maar dit beteken nie dat Hy net in die algemeen “na onder” liefhet nie. Sy liefde gaan juis uit na dié van ons wat nog verder agter of “onder” is: die armes, siekes, gebreklikes, verdruktes. Een van sy bekendste Name in die Ou Testament is “die God van die weduwees, weeskinders en vreemdelinge”; dit is die men­se wat geen regte gehad het nie. Hy kies ‘n minderwaardige sla­we­vol­kie wat omtrent geen kultuur gehad het nie en geen rol ge­speel het in hul omgewing nie. Waarom? Vir Israel sê Moses: “Die Here het jou nie liefgekry en gekies omdat jy groter was as die ander volke nie, jy was die kleinste van almal. Omdat die Here jou liefhet, het Hy jou bevry” (Deut 7:7-8).

Die Here het nie helde nodig nie. Hy is self die held. Hy kan armes help omdat Hy self ryk is.

Daarom is sy liefde vry. Hy het ons nie lief omdat Hy ons nodig het nie. Hy het ons nie lief omdat ons waarde het vir Hom nie. Trouens, Hy het ons lief ondanks die hoë risiko wat Hy met ons loop. Hy het ons lief … net omdat Hy Hy is, net omdat Hy liefde is (1 Joh 4:8, 16). God motiveer self sy liefde vir ons.

God se liefde is ook skeppende liefde. God het ons geskep as sy beeld; dus het Hy ons geskep met die vermoë om te kan liefhê. En al het ons deur ons sonde hierdie vermoë verloor, gee Hy dit aan ons terug. God is self die oorsprong van alle ware liefde. “Liefde kom van God” (1 Joh 4:7) – ook ons liefde. Ons moet dit by Hom kry. “Ons het lief omdat God ons eerste liefgehad het” (1 Joh 4:19). Daarom is liefde deel van die vrug van die Gees. Die Gees stel ons in staat om lief te hê (Gal 5:22-23).

Dit is ‘n paar opmerkings oor sy liefde. En omdat ons sy beeld is, moet sy liefde op een of ander manier in ons na vore kom. Dit beteken nie dat ons liefde identies aan Syne moet wees nie. Dit kan nie. Hy is oneindig meer as ons. Ons is net sy beeld, en ‘n beeld is nie identies aan die een wat afgebeeld word nie.

Kom ons onderskei tussen die liefde tussen Hom en ons, en die liefde tussen ons en ander mense.

 

Liefde tussen Hom en ons

Wat die liefde tussen Hom en ons betref, is daar ‘n groot verskil tussen sy liefde vir ons, en ons liefde vir Hom. Hy motiveer self sy liefde vir ons, maar ons motiveer nie self ons liefde vir Hom nie. Hy het ons nie lief omdat ons soveel werd is vir Hom nie of omdat Hy ons nodig het nie. Maar ons liefde vir Hom is anders. Ons het Hom juis lief oor wie en wat Hy is, oor Hy so wonderlik is. Ons motiveer nie ons liefde vir Hom nie. Hy motiveer dit. Hy motiveer dus sy liefde vir ons én ons liefde vir Hom. Johannes skryf: die liefde is uit God.

 

Liefde tussen mense

En nou ons liefde vir ander mense. As ons dit self moet mo­tiveer, sal dit maar sleg gaan. Ek sal maklik ‘n hele paar “goeie” redes kan uitdink waarom ek nie sekere mense hoef lief te hê nie. Ek sal my­self waarskynlik net sovêr kry om dié lief te hê wat vir my waarde het. En dit sal my liefde iets anders maak as wat dit moet wees.

Maar “die liefde is uit God”. Die Gees gee my die liefde wat ek vir ander moet hê. Dit beteken dat God ook my liefde vir an­der mo­tiveer. Hy motiveer dus alle vorme van liefde, van ware liefde: sy liefde vir ons, ons liefde vir Hom én ons liefde vir ander mense.

Watter ooreenkoms of analogie moet daar dan wees tussen sy liefde vir ons, en ons liefde vir Hom en vir ander? Ons lees im­mers: “Lewe in liefde, soos Christus” (Ef 5:2).

 

Soorte liefde

In Grieks is daar minstens vier verskillende woorde vir liefde: eros, filia, storge, agape.

Eros word meestal in verband met seksuele liefde gebruik, maar dis nie altyd so nie. Dit is ook die liefde vir die eie, die liefde wat tot groot heldedade lei, soos om jou liggaam te gee om verbrand te word (1 Kor 13:3, 1953-vertaling). As dit liefde vir die eie volk is, word dit gewoonlik nasionalisme genoem. Hierdie liefde kan inderdaad ook op ander persone gerig wees, maar die eintlike motief is die voordeel wat die ander vir my kan hê. Ander word nie ter wille van hulleself liefgehê nie, maar ter wille van die waarde wat hulle vir die eie kan hê. Dis ‘n liefde vir ander wat die ander gebruik.

 

Filia is ‘n hoër, edeler vorm van liefde. Dit dui op ‘n warm, intieme verhouding. Dit word soms met “vriendskap” vertaal. Maar dit kan kwyn as die een wat liefhet, nie meer vreugde in die geliefde vind nie.

Storge is familieliefde, die liefde van ouers en kinders, en broers en susters, en ander familie onderling.

Agape is ‘n woord wat selde in die Griekse literatuur gebruik is. Dit is ‘n woord waarop die Christene beslag gelê het en in ‘n unieke betekenis gebruik het. Dit word gebruik vir God se lief­de vir ons, en ons liefde vir Hom en vir mekaar. Dit het ‘n an­der betekenis as byvoorbeeld filia. Dit kom mooi uit in die ge­sprek tussen Jesus en Petrus (Joh 21:15 ev). Jesus vra vir Petrus of hy Hom liefhet (en gebruik die werkwoord vir agape), en Petrus antwoord dat hy wel vir Jesus liefhet (maar gebruik die werk­woord vir filia). Dit gaan in agape dus om ‘n ander soort liefde as filia. Hy erken daarmee dat hy nie die soort liefde het wat Jesus vra nie.

 

Liefde: omgee, offer

Anders as in die geval van die ander vorme van liefde gaan dit in die liefde wat agape genoem word om die ander persoon. Jy het die ander persoon lief ter wille van die voordeel van die ander een, en ongeag die nadeel vir jou. Dit maak nie saak wie of wat die ander een is nie. Dit maak ook nie saak hoe die ander een op jou liefde reageer nie. Dit is hoe God liefhet. Hy laat reën op regverdiges én onregverdiges, op goeies én slegtes (Matt 5:43 ev). Ons moet ons vyande liefhê soos Hy ons liefgehad het toe ons nog sy vyande was (Rom 5:8 ev). Jy het dus nie die ander een lief ter wille van die waarde wat die ander een vir jou het nie, maar ongeag die hou­ding of gesindheid van die ander een. Daar word gesê dat God waarde­blind is en dat ons dit ook moet wees. Hy motiveer immers sy liefde vir ons, en net so motiveer Hy ook ons liefde vir ander. Dié wat ons moet liefhê, hoef nie ons liefde werd te wees nie. Ons was ook nie God se liefde werd nie.

Maar daar is ‘n ander sin waarin die een wat ons moet liefhê, inderdaad tel. God het nie net in die algemeen alle mense lief nie. Hy “trek sekeres voor”. Hy is mos die God van die on­belangrike vol­kie Israel. Hy is die God van die weduwees, wees­kinders en vreem­de­linge, dié wat verwaarloos is in Israel. Jesus eet saam met die tollenaars en sondaars, dié wat nie in tel was nie. Hy werk in Galilea waar “niks aangegaan het” nie. Hy kies vissers en tollenaars as sy dissipels, mense wat op geen manier getel het in die godsdienstige lewe van Israel nie.

“Lewe in liefde, soos Christus” (Ef 5:2). Ons moet uitsoekerig wees in ons liefde, die onbelangrikes, dié wat niks het nie, in nood is, onaanvaarbaar en selfs aanstootlik is.

En liefhê beteken: bereidheid om te offer wat nodig is. Dit is wat God in Jesus gedoen het. Hy het nie gevra watter voordeel dit vir Hom sou inhou nie, maar wat ons nodig gehad het. Hy het nie ge­wag tot ons Hom vra of tot ons ons bekeer nie, Hy het geoffer wat ons nodig gehad het toe ons nog sy vyande was (Rom 5:8 ev).

Natuurlik vra liefde ‘n antwoord: wederliefde. Natuurlik vra God dit van ons, en vra ons dit van ander. Maar liefde wag nie tot jy seker is jy gaan ‘n antwoord kry nie.

Dit alles maak *selfliefde in sy wese sonde.

 

Skrywer: Prof Adrio König