Loop saam met God in lyding (1)

“Where reason pretends to know God, it creates a reason-God, and that always is an idol.” – Emil Brunner

Loop saam met God in lyding (1)

Tim Keller het pas ‘n belangrike boek – Walking with God through Pain and Suffering (2013) – geskryf waarin hy die vraag waarom daar pyn en lyding is die wêreld is, hanteer. Hierdie is sekerlik ‘n vraag wat almal van ons interesseer en waarop min van ons ‘n goeie antwoord kan gee. Ek glo dat in hierdie boek baie van ons vrae beantwoord sal word. Ek gaan dus ‘n hele aantal blogs hieroor skryf.

Ons het nou oor voorbereiding vir lyding gepraat, maar hoe kan ons lyding in die praktyk hanteer? Die fokus van mense vandag is om ons emosionele reaksies en omgewing te beheer. Vir eeue gaan die Christendom reeds dieper en hoër om aan gelowiges hulpbronne te gee om lyding te hanteer.

‘n Beeld wat dikwels in die Bybel gebruik word vir die hantering van lyding is loop – loop deur iets wat moeilik, gevaarlik en selfs potensieel dodelik is

So lees ons onder andere van:

  • Loop deur donkerte: Selfs al gaan ek deur donker dieptes, sal ek nie bang wees nie, want U is by my. In u hande is ek veilig (Psalm 23:4); Hy het my die donker in gejaag, my laat loop op ‘n pad sonder lig (Klaagliedere 3:2).
  • Loop deur diep waters: Ek het in diep waters beland waarin die stroom my meegesleur het (Psalm 69:3).
  • Loop op gladde plekke: Maar wat my aangaan my voete het amper gestruikel, my voetstappe het byna uitgegly (Psalm 73:2 OAV)

Lyding is dus iets waardeur ons moet loop. Die loop metafoor dui op vordering. Die antieke mense het geglo dat lyding iets is wat jy moet verdra sonder enige gevoel totdat dit weggaan. Vir die moderne mens is lyding soos slegte weer – vermy dit, isoleer jou daarvan totdat dit verby is.

Christene in die Bybel loop deur donkerte, diep waters en vuur. Twee belangrike sake:

  • Jy moenie jou vastrapplek verloor nie; en
  • Ons moet ook nie glo dat ons dit kan vermy nie.

Ons moet deur lyding sonder skok, verbasing, ontkenning, gegriefdheid of verlammende vrees loop. Ons moet ook deur lyding sonder oorgawe loop.

Volgende keer gaan ons na die beeld van vuur in ons hantering van lyding kyk.



‘n Verskeidenheid temperamente

. —Henry Wilkinson

‘n Verskeidenheid temperamente

Tim Keller het pas ‘n belangrike boek – Walking with God through Pain and Suffering (2013) – geskryf waarin hy die vraag waarom daar pyn en lyding is die wêreld is, hanteer. Hierdie is sekerlik ‘n vraag wat almal van ons interesseer en waarop min van ons ‘n goeie antwoord kan gee. Ek glo dat in hierdie boek baie van ons vrae beantwoord sal word. Ek gaan dus ‘n hele aantal blogs hieroor skryf.

Mense ervaar lyding  op verskillende maniere, nie net as gevolg van eksterne faktore nie, maar ook as gevolg van interne faktore soos  verskillende persoonlikhede en temperamente van diegene wat die lyding ondervind.

Daar is verskillende maniere waarop mense reageer op lyding:

 

  • Isolasie – ons bou ‘n muur tussen ons en selfs ons beste vriende. Lyding maak van jou ‘n ander persoon. Maar isolasie kan ook die gevolg wees van vriende wat wegbly – hulle weet nie wat om te sê of te doen nie of hulle is bang hulle word by jou lyding ingetrek. Ander bly weg, want hulle voel die persoon wat swaarkry het dit oor homself gebring. Job se vriende was oortuig dat Job se lyding die gevolg was van iets wat hy verkeerd gedoen het. Daar is nog ‘n rede waarom mense wegbly van iemand wat swaarkry:  lyding daag hulle uit om iets te erken wat hulle nog altyd ontken het – dit kan met enigeen van ons te enige tyd gebeur.
  • Inploffing – intense pyn lei onvermydelik daartoe dat ek op myself fokus. Ek kan aan niks anders dink nie. Ons word so in onsself ingetrek dat ons nie bewus is van wat om ons besig is om te gebeur nie. Al wat van belang is, is ek en my behoeftes. Dit is my enigste werklikheid – al die ander is vaag en onbelangrik. Ek kan nie liefde gee of ontvang of voel nie. Dit lyk vir my asof God afwesig is.
  • Veroordeling – lyding kan my verhard en moedeloos maak, want ek voel ek word gestraf. Ek kyk rond en dink aan alles wat ek verkeerd gedoen het … en dit is nie moeilik om iets te kry nie. Lyding maak my bewus van my foute en my kwesbaarheid.
  • Ek word kwaad – dit word op verskillende voorwerpe gerig. Ek kan kwaad wees vir myself of ander wat my benadeel het of in die steek gelaat het. Ek kan ook vir God kwaad word as ook die lewe wat my nie regverdig behandel het nie.
  • Ek word ‘n medepligtige – ek word gemaklik in my ongemak, tevrede met my toestand. Dit is sleg, want nou soek ek nie na ‘n oplossing vir my probleme nie. Ek raak aan my selfbejammering verslaaf. Nou word my lyding ‘n verskoning vir alle soorte gedrag wat ek andersins nooit sou kon regverdig nie.

Al vyf hierdie reaksies is gewoonlik in ‘n wisselende mate teenwoordig. Dit word bepaal deur  die omstandighede, my temperament. Mense van verskillende persoonlikhede, geslagte en kulture reageer ook verskillend op lyding. Ons kan dus dieselfde probleem kry wat verskillende reaksies by verskillende mense uitlok.



Verskeidenheid van lyding

Knowledge is indispensable to Christian life and service. If we do not use the mind that God has given us, we condemn ourselves to spiritual superficiality and cut ourselves off from many of the riches of God’s grace.”—John Stott

Verskeidenheid van lyding

Tim Keller het pas ‘n belangrike boek – Walking with God through Pain and Suffering (2013) – geskryf waarin hy die vraag waarom daar pyn en lyding is die wêreld is, hanteer. Hierdie is sekerlik ‘n vraag wat almal van ons interesseer en waarop min van ons ‘n goeie antwoord kan gee. Ek glo dat in hierdie boek baie van ons vrae beantwoord sal word. Ek gaan dus ‘n hele aantal blogs hieroor skryf.

Lyding is ‘n belangrike manier om te groei. Mense wat maar min in hulle lewe gely het, is dikwels onbewus van hulle sterk- en swakpunte, hulle is naïef oor die menslike natuur en die lewe en hulle is baie kwesbaar. Onthou: lyding verdiep ons nie outomaties nie. Ou spreekwoord: The same sun that melts wax hardens clay. Dieselfde traumatiese ondervinding kan die een mens vernietig en die ander sterker maak. Hoe kan ek lyding hanteer dat dit my versterk?

 

Daar is ‘n verskeidenheid as die Bybel oor pyn en lyding skryf. Baie soorte lyding en ook ‘n groot verskeidenheid van reaksies op lyding word bespreek. Mense wat ly kom ook met verskillende temperamente. Daarom kan ons nie ‘n enkele templaat gebruik vir die hantering van lyding en hartseer nie. Maar die mens soek altyd formules oor hoe om lyding te hanteer. Maar elkeen wat ly het nie dieselfde medisyne nodig nie.

Breedweg beskryf die Bybel vier soorte lyding:

1.Lyding wat ons oor onsself bring – voorbeelde Dawid en Jona

Jona het twee traumatiese gebeure ondervind. Jona weier om God se roeping te gehoorsaam en vlug. ‘n Groot storm tref hom op see. Later stuur God vir Jona ‘n komkommerplant om vir hom skaduwee te gee. Die volgende môre stuur God ‘n wurm en die plant verdroog. Jona was kwaad omdat God Nineve nie verwoes het nie. God gebruik hierdie negatiewe ondervindings om vir Jona op die boosheid van sy hart te wys. God stuur ‘n spesifieke boodskap na Dawid oor sy verhouding met Batseba en die moord van haar man – hulle jong seun sterf. Wat hulle moes leer is berou oor wat hulle verkeerd gedoen het

2.Lyding as gevolg van verraad – voorbeelde Paulus en Jeremia.

Paulus en Jeremia het hulle goed gedra en tog ly hulle as gevolg van verraad en aanvalle van ander. Paulus is voortdurend geslaan en in die tronk gegooi. Hy word deur sy eie mense en die heidene aangeval. Lees net 2 Korintiërs 11:23 – 29 om te sien wat hy alles moes deurmaak.

In Jeremia 20:1 – 6 lees ons wat Jeremia alles moes deurmaak: hy is in ‘n blok vasgeskroef en later in ‘n put gegooi. Openbare kritiek op die regering of godsdienstige en kulturele instellings kan in baie lande lei tot swaarkry. Mense word aangeval omdat hulle ‘n ongewilde saak steun. Die swaarste is egter as ‘n persoonlike verhouding skipbreuk ly en jou “vriend” probeer om jou reputasie af te breek. Hierdie persoonlike verraad kan mense bitter maak. Jeremia en Paulus moes leer om te vergewe.

3.Lyding as gevolg van verlies – Marta en Maria

Marta en Maria het hulle broer, Lasarus, verloor. Hulle is hartseer en treur oor hom. Hierdie vorm van lyding en hartseer ondervind alle mense op een of ander stadium in hulle lewens. Hierdie vorm van lyding kan baie probleme skep. Wat moet ek doen? Ek kan my hartseer hanteer deur my hart en gedagtes te rig op die hoop en vertroosting wat my geloof bied. Ons wil hê, broers, dat julle nie onkundig moet wees oor wat met die ontslapendes gaan gebeur nie. Dan sal julle ook nie treur nie, soos die ander mense wat geen hoop het nie (1 Tessalonisense 4:13).

4.Lyding is ‘n misterie – voorbeeld Job

Hoekom Job gely het, is ‘n misterie. Mense noem dit sinlose lyding. Die Bybel gee baie aandag aan hierdie vorm van lyding. Al hierdie dinge het oor ons gekom, hoewel ons U nie vergeet het nie en aan u verbond nie ontrou was nie. Ons het nie afvallig geword nie en van u pad nie afgewyk nie. Tog het U ons verwoes; ons land het ‘n puinhoop geword; U het die donker oor ons laat toesak … Waarom draai U u rug vir ons? Waarom steur U U nie aan ons ellende en smaad nie? (Psalm 44:18 – 20, 25). Hierdie uitroep van die psalmis kry ons ook in boeke soos Jeremia en Habakuk … en Job.

Job se kinders sterf, hy verloor al sy rykdom. Nêrens lees ek dat dit as gevolg van Job se sondes of verraad of vervolging was nie. Gebeur dit word mense dikwels kwaad vir die lewe en vir God. Toe Job se lewe uitmekaar val, soek hy ‘n spesifieke sonde waarvoor hy gestraf word. Wat wou God vir hom hierdeur leer? Hier word lyding gebruik om Job te laat groei en vir God se heerlikheid. Hy soek tevergeefs na ‘n oorsaak vir sy lyding. Hy word gebring by ‘n plek waar hy God sou gehoorsaam omdat Hy God is. As dit met my gebeur, beteken dit, soos vir Job, ‘n lang reis. Job se lyding vereis eerlike gebed, huil en harde werk om God onder alle omstandighede te vertrou.

Daar is verskillende soorte lyding. Maar daar is ook mense met verskillende temperamente wat hulle reaksie tot lyding beïnvloed. Daaroor volgende keer.



Diversiteit op die pad wat ek loop

The high-minded man must care more for the truth than for what people think. -Aristoteles, filosoof (384-322 vC)

Diversiteit op die pad wat ek loop

Tim Keller het pas ‘n belangrike boek – Walking with God through pain and suffering (2013) – geskryf waarin hy die vraag waarom daar pyn en lyding is die wêreld is, hanteer. Hierdie is sekerlik ‘n vraag wat almal van ons interesseer en waarop min van ons ‘n goeie antwoord kan gee. Ek glo dat in hierdie boek baie van ons vrae beantwoord sal word. Ek gaan dus ‘n hele aantal blogs hieroor skryf.

 

Elke persoon se lyding is uniek en elkeen moet ‘n verskillende pad ontdek om daardeur te kom. Die probleem is dat mense wat probeer help sake dikwels vererger. Baie hiervan het met teologie te doen. Sommige waarhede wat voorgehou word, is waar maar irriterend en maak my moedeloos. Baie van wat Job se vriende oor God sê, is waar, maar dit bly abstrak. Geen wonder Job sê vir hulle: Julle is almal maar hopelose troosters (16:2).

God veroordeel hulle ook. Hoekom? Alhoewel hulle stellings waar is, word dit ontoepaslik gebruik. Hulle gebruik teologiese argumente wat eerder seermaak as genees. Dit is nie die teologie se skuld nie, maar dit is mense wat dit op die verkeerde tyd of op die verkeerde manier gebruik.

Daar is mense wat ly en dan hulleself bejammer – hulle voel soos ‘n martelaar. Hulle moet met deernis reggehelp word. Daar is ander wat ly en skuldig voel – hulle haat hulleself. Hulle het versekering nodig.

Daar is baie waarhede in die Bybel oor lyding, maar hulle moet gebruik word na gelang van die omstandighede en die persoon se temperament. Everything is needful that he sends; nothing can be needful that he withholds (John Newton).

Daar is meer as een pad deur die vallei. God, die volmaakte gids, sal jou help om die regte pad vir jou te loop.