Kruisiging – die oorsaak van dood (1)

Kruisiging – die oorsaak van dood (1)

Daar is heelwat artikels op hierdie webblad wat verskillende aspekte van die kruis en kruisiging hanteer. In hierdie reeks artikels gaan ons spesifiek na die mediese aspekte van kruisiging kyk. Waar dit van belang is, sal ons sekere punte wat reeds elders hanteer is, weer bespreek. Reeds in 1847 het Stroud ʼn boek oor die oorsaak van dood in gevalle van kruisiging geskryf. Sy gevolgtrekking was dat Jesus se hart geskeur het. Daarna is meer as 40 boeke oor hierdie onderwerp geskryf. Daarin word verskeie teorieë voorgestel. Die baie teorieë is gewoonlik ʼn aanduiding dat die oorsaak onduidelik is.

Geskiedenis

Lucius Anneus Seneca (4 vC – 65 nC) skryf:

‘I see crosses there, not just of one kind but made in many different ways: some have their victims with their head down to the ground, some impale their private parts, others stretch out their arms’.

Kruisiging was ʼn algemene vorm van straf in die Romeinse Ryk. Dit is veral gebruik vir verraaiers, slawe en rebelle. Geseling was die algemene beginpunt vir so ʼn Romeinse kruisiging. Gewoonlik is die slagoffer oor die rug, boude en bene geslaan met ʼn flagrum – ʼn kort sweep met loodballetjies en skerp voorwerpe (soos stukkies been) in die rieme ingeweef. Daarna moes die slagoffer sy kruis (of deel daarvan) self dra na die plek van teregstelling. By die plek van teregstelling is die hande en voete van die slagoffer of met spykers of toue/rieme vasgemaak. [As die slagoffer net die dwarspaal gedra het, is sy hande eers vasgemaak. Daarna is die kruis regop geplaas en die voete vasgespyker.] Soms was daar ʼn klein sitplekkie om die slagoffer se gewig te help dra. Dit het die sterwensproses verder uitgerek.

Dit is bekend dat mense etlike dae kon oorleef. Daarom het die Romeine dikwels die slagoffer se bene net onder die knie met ʼn stomp voorwerp gebreek. Die breek van die bene kon die dood op drie moontlike maniere verhaas het:

1.         Bloedverlies vanaf die plek waar die been gebreek is.

2.         Vetembolisme – daar in heelwat vet in die beenmurg. As die been gebreek word, kan van hierdie vet in die bloedstroom en uiteindelik in die bloedvate van die longe kom.

3.         Respiratoriese versaking – die longe kan nie meer voldoende funksioneer nie, want die bene kon nie meer die gewig van die liggaam ondersteun nie.

Watter van hierdie teorieë korrek is, weet ons nie.

Ons weet egter dat Jesus geslaan is, maar dat sy bene nie gebreek is nie.

 

Argeologie

Daar is waarskynlik net een geval van kruisiging wat argeologies ontdek en beskryf is. Hierdie gevalle is skaars, want hier praat ons meestal van misdadigers. Hulle liggame is sommer op die vullishoop gelos waar die honde dit geëet het. Daar is egter ʼn graf van ʼn jong Joodse man opgegrawe. In die Israelse Museum in Jerusalem is daar ʼn model van sy hakskeenbeen en ʼn spyker. Die ysterspyker was 11,5 cm lank. Hierdie spyker is deur die liggaam van die hakskeenbeen geslaan. Die punt van die spyker was gebuig – moontlik omdat dit ʼn harde kwas in die hout of ʼn spyker van ʼn vorige kruisiging getref het. Dit lyk asof in hierdie geval die hakke teen die kant van die kruis ingeslaan is. 

 

Skrywer: Dr Coen Slabber