Die twee getuies (11:3-13)

Die paradoks van ‘n kwesbare en tog beskermde gemeenskap van gelowiges word beskryf met die beeld van die twee getuies wat onoorwinbaar is en tog oorwin word. Die twee word saamgestel uit Ou-Testamentiese tipes. Hulle primêre funksie is om te getuig (11:3,7) en te profeteer (11:3,6,10). Hulle taak word opgesom deur hulle beskrywings as twee olyfbome, twee lampstaanders, twee profete (11:4,10), met klere van sak (11:3), ‘n vuur uit hulle monde as wapens (11:5), en deur hulle dood en opstanding in die simboliese stad (11:7-10).

Daar is twee getuies, soos vereis in Deutr. 19:15 (Joh 8:17). Hulle verteenwoordig die getroue kerk as God se getuie in die wêreld. Die twee olyfbome is die oorvloedige bron van olie vir die twee lampstaanders (vgl. Sag 4:2-4,6,10,11-14). Ten spyte van dreigemente is die kerk se getuienis nie in gevaar om uitgedoof te word nie.

Die klere van sak verteenwoordig rou oor die geestelike toestand van die mense op aarde (soos Jakob oor Josef se ‘dood’ gerou het; Gen.37:34); die Nineviete dra sak as teken van berou (Jona 3:5-6); die met sak oordekte son rou oor die onbekeerlike mensdom wat sy rug op God en sy gebod gedraai het (6:12; 9:20-21). Die twee getuies rou oor die mense op aarde en roep hulle tot bekering (11:13).

Die kerk se tyd vir getuienis stem ooreen met die tyd waarin die heilige stad vertrap word (11:2-3: 3½ jaar), so lank as wat die vrou in die woestyn beskerm word (12:6,14) en met die tyd van die dier se regering (13:5). Vervolging en beskerming, getuienis en teenstand, is twee kante van dieselfde munt gedurende die simboliese periode van ‘n halwe, ingekorte sewe jaar.

Die bedieninge van Moses en Elia vind weerklank in die twee getuies se getuienis: Elia het vuur op sy vyande afgebid (2 Kon 1:10,12), en die hemel toegesluit (1 Kon 17:1; Jak 5:17); Moses het die Nyl in bloed verander (Eks 7:20). Die vuur kom egter uit die twee getuies se monde. Hulle woorde is soos vuur wat die sonde van hulle hoorders verteer (11:5). Moses verteenwoordig die wet en Elia die profete, God se woord in die Skrif. So is die twee getuies, wat die kerk verteenwoordig, die getuies van God se woord van verlossing, maar ook van oordeel oor ongehoorsaamheid. Volgens Lk 3:25 en Jak 5:17 het die droogte in Elia se tyd 3½ jaar geduur (1 Kon 18:1 omtrent drie jaar) , wat die helfte van die volle sewe jaar straf sou aandui, en deur die Here verkort word (vgl Mt 24:22 oor God se ingekorte oordeel) totdat die Here vir Elia na Agab gestuur het omdat die Here dit weer wou laat reën (1 Kon 18:1).

11:7-10 Maar die getuies is kwesbaar en die dier van 13:1, die antichris, in diens van die draak Satan, maak oorlog teen hulle en maak hulle dood (11:7). Aan die dier is volmag gegee om die kerk 3½ jaar te vervolg en te oorwin, maar die verseëldes sal hom nie aanbid nie (13:5,8). So lyk die getuienis van die kerk: as die evangelie verkondig word, is daar teenstand, soos met Jesus se bediening. Die wêreld, beskryf met vier woorde: volke, stamme, tale, nasies (11:9), vier fees oor die dood van die getuies wat vir hulle gefolter het (11:10). Die mensdom juig oor die stilmaak van die kerk se getuienis, maar die wêreld se vreugde is nie waarlik blywende vrede wanneer die getuies weer opstaan nie (11:11-13). Van onder af gesien lyk dit of die wêreld triomfeer, maar van Bo gesien verteenwoordig die getuienis en dood van die getuies God se soort triomf in die wêreld, soos met Jesus se verhoging aan die kruis as die verheerlikking van God en Christus se liefde vir die wêreld (Joh 12:32-33).

Die getuies se lyke lê onversorg en geminag in die straat van ‘die groot stad,’ simbool van die inwoners se selfgenoegsaamheid sonder God (die groot stad word nog 7x in Openbaring genoem: Een maal vir dié Jerusalem ‘waar die Here gekruisig is,’ en 6x as Babilon waar die dier regeer). Hier word ‘die groot stad’ geestelik genoem Sodom (simbool van boosheid) en Egipte (simbool van slawerny). Daarteenoor staan die nuwe Jerusalem, die plek van harmonie, orde en vrede, waar God en die Lam regeer. Die perspektief van Bo word aan die einde ‘ook so op aarde’: ‘U Naam geheilig, U koninkryk kom, U wil geskied, op die aarde soos in die hemel (Mt 6:10; Openb 21:10) .

Die drie en ‘n half dae (11:9,11) is dieselfde as die 3½ maande (1,260 dae) van 11:3, ‘n aanduiding van ‘n bepaalde beperkte tyd vir die kerk se gesagvolle woord en kragtige stem, maar in hierdie tussentyd tot die wederkoms word die kerk ook plat geslaan, op getrap en doodgemaak, soos met Jesus gemaak is.

11:11-13 Na die tyd van vervolging word die twee getuies opgewek: ‘die gees van lewe uit God het in hulle ingegaan en hulle het op hulle voete gestaan’ (vgl. Eseg 37:5,10) , en hulle vaar na die hemel in ‘n wolk, op die luide roep uit die hemel (vgl. Jesus se hemelvaart; Elia 2 Kon 2:11, Moses Deutr 34:5-6). Op daardie oomblik is daar ‘n groot aardbewing wat ‘n tiende van ‘die groot stad’ Babilon inmekaar laat stort, en 7,000 van die 70,000 (‘n tiende van die volle getal van die bewoners op aarde) dood – in Jes 6:13 en Amos 5:3 word nege-tiendes doodgemaak, en in 1 Kon 19:14-18 het 7,000 uit die hele volk geweier om Isebel se Baäl te aanbid – ‘n simboliese getal wat die volle getal van die getroues aandui.

Die mense se reaksie op die opwekking word beskryf met ‘n groot vrees wat hulle oorval’ (v11), ‘hulle vyande kyk hulle (die opvaderende getuies) stip agterna’ (v12), ‘die res het vreesbevange geword en aan die God van die hemel heerlikheid betoon (v13). Reaksies wat die plae nie kon bewerk nie, bewerk God deur die getuienis en lotgevalle van sy kerk, want die plae getuig slegs van oordeel, en nie ook van God se genade, dat Hy graag vergewe as die mense berou het nie. Tertullianus (oorlede 220 n.C.), het gesê: die bloed van die martelare is die saad van die kerk. Stefanus se dood werk mee tot Paulus se bekering en wye bediening as God se uitverkore instrument, en later sterf Paulus ook vir Christus (vgl. Hand 9:15; Flp 3:10).

Skrywer: Prof Francois Malan

Die meting van die tempel (11:1-2)

Daar was al verskillende verklarings en toepassings vir die twee verse; daar was ook drie verskillende tempels:

1e gebou deur Salomo 964 v.C. (1 Kon 6), vernietig deur Nebukadnezer 586 v.C. (2 Kon 25:8-10)

2e tempel deur Serubbabel, gebou na die ballingskap, 520-515 v.C. (Esra 3:1-3, 6-8; Sag 4:6-10)

3e tempel – herbouings en aanbouings deur Herodes en sy opvolgers, omgeveer 22v.C. – 24 n.C., verwoes in 70 n.C. deur die Romeinse keiser Tiberius se magte.

Die tempel van Johannes se visioen is egter ‘n geestelike tempel. In die Nuwe Testament is die kerk en die gelowiges God se tempel (gemeente: 1 Kor 3:16; elke lid: 1 Kor 6:19; vgl. 2 Kor 6:16; Hebr 3:6; 1 Petr 2:5,9) omdat Jesus se liggaam, wat gekruisig is en opgewek is, die ou tempel vervang as ons toegang tot God (Joh 2:20-21).

Die meting van die tempel van God en die altaar en die telling van die aanbidders is ‘n simboliese gebaar om die geskikte grense of ruimte vir optrede, soos ‘n landmeter, te bepaal. Die afgemete gebied is die gebied en persone wat deur God beskerm word in die gewyde plek tydens die fisiese vervolging van 11:3-13. Die ongemete gebied met sy mense in die voorhof van die nasies (ta ethnoi heidene ) is die onheilige plek van die ongelowiges wat nie deur God beskerm word nie omdat hulle hulle beskerming by die afgode soek. Die nasies vertrap die buitenste voorhof vir die simbolies tyd van 42 maande – die gelowiges word deur die ongelowiges geteister. In Eseg 40-42 word die tempel ook afgemeet om te bepaal wat aan God behoort en onder sy beskerming is. In Openb 21:15-17 sal ‘n engel die afmetings van die nuwe Jerusalem neem om die grense tussen heilig en onheilig te bepaal – onrein of onheilig buite die stadspoorte en rein of heilig dié wat binne die grense van die volmaakte stad woon (21:27).

Die gelowiges sal in die eindtyd ook ly. Daarom word hulle telkens gerus gestel dat hulle aan God behoort en dat Hy vir hulle omgee, soos aan Filadelfia (3:10); dat Hy hulle sal vashou in ‘n tyd van beproewing (toetsing) wat oor die hele wêreld gaan kom. In 7:3-4 word vertel dat die volle getal gelowiges (144,000) verseël word as teken dat hulle God se eiendom is. Die demonstrasie van die meting in 11:1-2 stem baie ooreen met Eseg. 40:3,5 se visioen oor die afmeting van die tempel in 537 v.C. tydens die ballingskap as simbool dat God die eienaar van sy mense is en sal wees met die terugkeer na Jerusalem (Eseg 43:5-7a). Na die terugkeer uit ballingskap na Jerusalem met sy afgebreekte beskermingsmure word die heilige stad gemeet as simbool van God se beskerming: ‘Ek sal ‘n muur van vuur rondom die stad wees, my magtige teenwoordigheid sal binne-in hom wees’ (Sagaria 2:1-5).

Die 42 maande of 3½ jaar, die helfte van die volmaakte getal 7, simboliseer ‘n beperkte tyd van swaarkry en oordeel (vgl. Mt 24:22 dat God die tyd inkort). Volgens Numeri 33:5-49 het Israel in die woestyn by 42 plekke oorgestaan; Die droogte wat Elia aangekondig het, het 3½ jaar geduur, 1 Kon 17-18; volgens Dan 7:25; 9:27; 12:7 sal die tyd van die verdrukking van Israel deur Antiogus deur God beperk word en is bepaal as ‘n tyd, tye en ‘n halwe tyd (3½). God bly ook in die beperkte tyd van verdrukking in beheer, en beskerm die gelowiges veral geestelik, sodat hulle getrou bly onder verdrukking en te midde van swaarkry en lyding, selfs in die dood (Romeine 8:16-17: kinders van God is mede-erfgename met Christus, sodat, as ons saam met Hom ly, ons ook saam met Hom verheerlik kan word).

Skrywer: Prof Francois Malan

Die massiewe engel wat op die see en op die aarde staan, sweer, met sy regterhand na die hemel, by die ewige God, die Skepper van die hele wêreld (hemel, aarde, see) en alles daarin – ook die sataniese sprinkane en die heiliges, die opstandiges en die berouvolles, is deel van God se skepping. Die engel se eed (met God as regter oor sy optrede, Gen 14:22) is: ‘daar is nie meer tyd oor nie. In 6:10 vra die martelare hoe lank nog voordat hulle lyding en sterwe erkenning sal kry. Vir hulle word gesê om nog ‘n kort rukkie te rus tot die martelare voltallig is (6:11). Met die donderslae wat verseël is, is die uitstel egter gekanseleer, hoewel die verhaal van wat gaan gebeur nog eers verder vertel moet word in Openbaring, die boek met sy vinnige ontwikkelings wat tussenin vertragings rapporteer. Die einde is naby, maar word uitgestel totdat God se doeleindes met sy hele skepping bereik is.

Die eed van die engel gaan voort: die misterie van God se doel word ten volle bereik, soos Hy dit as goeie nuus (evangelie) aan sy eie slawe, die profete, aangekondig het (euangelizoo; vgl. Jesus se laaste woord aan die kruis in Jn 19:30: dit is volbring, nl. sy verlossingswerk is die misterie van God se goeie doel met die wêreld). Dit gebeur wanneer die sewende engel op sy trompet blaas. Die einde waarvan Daniël 12:6-10 praat, sal dan aanbreek. Dan sal die huidige koninkryk van die wêreld vervang word met die ewige koninkryk van ons Here en sy Messias/Christus/Gesalfde (11:15). Die goeie nuus word volbring wanneer daar op aarde erken en bely word dat Hy die alleenheerser is (11:14-19; 1 Kor 15:24-28). Die misterie van God se doel word in hoofstuk 11 uitgespel, en hoe God sy doel gaan bereik.

Johannes eet die boekrol (10:8-11)

Die stem uit die hemel praat weer met Johannes en beveel hom om die oop boekrol te gaan haal by die engel wat op land en see staan – die staanplek van die engel word vir die derde maal genoem (10:2,5,8) om te beklemtoon dat die boodskap in die boekrol universeel bedoel is, vir die hele bewoonde wêreld. Johannes neem die boekrolletjie uit die hand van die sterk engel, soos die Lam die boekrol uit die hand van God geneem het. Die opdrag dat hy die boek moet eet is simbool vir die inneem van die evangelieboodkap om dit deel van jouself te maak (vgl. Ps 19:10-12; Spr 24:13-14; Jer 15:16). Johannes eet die boekie en profeteer daarna aan/teen baie volke, nasies, tale en konings (vgl. Eseg 3:2-3).

Die opdrag en sy uitwerking word oorkruis gestel X: A-B-B-A

A dit sal jou maag bitter maak, B maar in jou mond sal dit soet soos heuning wees (v9)

B in my mond het dit so soet soos heuning gesmaak, A maar na ek dit geëet het, was dit bitter in my maag (v10)

Verkondigers van die Woord van God beleef die soetheid en bitterheid van hierdie boodskap. Die verkondiging van God se woord van verlossing is ‘n vreugde, maar die vervolging van ‘n vyandige en hardnekkige wêreld bring pyn en lyding. Die profeet ly onder vervolging vir die goeie nuus; en vir die ontvangers is die verlossingsboodskap dikwels ‘n oordeelswoord.

Die Griekse voorsetsel epi in vers 11 kan vertaal word as ‘aan’ of ‘teen’ baie volke, nasies, tale en konings. Die uitdrukking met die vier groepe om die ganse mensdom aan te dui en God se seggenskap oor almal, word sewe maal in Openbaring aangetref, soms vir die vyande van die evangelie (11:9; 13:7; 17:15), soms verwys dit na die verlosdes deur die Lam (5:9 en 7:9). Daarom is die neutrale voorsetsel ‘aan/teen’ gemik op ‘n positiewe en ‘n negatiewe reaksie op die woord (1983-vertaling: ‘aangaande’), en die 2014-vertaling ‘teen’ op die negatiewe reaksie, nl. die bitter wat Johannes sal ervaar. Christus se oorwinning is vir sy voltooiing aangewys op die Christene se ‘eet’ van die boodskap, en om God se woord te ‘eet’ is ‘n soet en bitter ondervinding, ‘n bevryding van sondebande, maar ook ‘n daaglikse stryd teen onsself en die versoekings van ons begeertes en die verleidings in die wêreld.

Dit is veral aan die konings, die heersers in die wêreld, dat die woord van God gebring moet word, maar ook aan al hulle volgelinge, aan die massas mense en groepe wat elkeen hulle eie kultuur het en deur die massa meegesleur word.

Skrywer: Prof Francois Malan

Na die oopbreek van die eerste ses seëls met ellende op die aarde in hoofstuk 6, was hoofstuk 7 ‘n verposing met die verseëling van God se gelowiges. Na die eerste ses trompette wat die plae aankondig in hoofstuk 8-9 word eers aandag gegee aan die posisie van die gelowiges in 10:1-11:13, voordat die sewende tormpet geblaas word (11:14-19).

Die sterk engel (10:1-2)

Die tweede van drie sterk/magtige engele kom uit die hemel (van God af) – die sterk engele verskyn op kritieke punte in die verhaal (5:2; ‘n sterk engel vra wie waardig is op die boekrol se seëls oop te breek). Hierdie een kondig aan dat daar nie verdere vertragings sal wees nie (10:6). In 18:2 gooi die derde magtige engel ‘n groot meulsteen in die see as simbool van Babilon se ondergang. Johannes kan slegs beelde van lig gebruik om die tweede engel se verblindende glans te beskryf, as weerspieëling van die heerlikheid van God en God se misterie wat geopenbaar word (10:7):

sy gesig is soos die son (soos die van die Seun van die Mens, 1:16);

beklee met ‘n wolk (soos die wolkkolom wat Israel oordek het, Eks 13:21-22), as teken van God se teenwoordigheid;

met ‘n reënboog oor sy kop (soos rondom die troon van God in 4:3) as teken van God se heerlikheid wat in die engel teenwoordig is;

die belangrikste, sy voete/bene soos pilare van vuur (soos die Here snags met ‘n vuurkolom Israel se trek in die nag moontlik gemaak het (Eks 13:21-22). Die engel van die nuwe eksodus lei die nuwe Israel uit die bose Babilon na die nuwe beloofde land, die nuwe Jerusalem (Openb 21-22);

Hy staan met sy een voet op die see en die ander op land, die twee dele van hierdie wêreld waar God se skepsels bly. Die kolosale grootte van die tweede engel word drie maal genoem (10:2,5,8) om die universele betekenis van sy boodskap te onderstreep.

Die sleutel tot sy boodskap is die klein oop boekrolletjie (biblaridion) in sy hand. Die boekrol van hoofstuk vyf was in die hand van God, verseël, en aan die Lam in die hemel gegee om God se plan vir die wêreld uit te voer. Hierdie oop boekrolletjie word vir Johannes gegee om, saam met die kerk, God se plan op die aarde bekend te maak (10:11).

[Die groot eiland Rhodos, suid van Klein-Asië (Turkye), is in 305 v.C. aangeval deur Antiogus se magte, wat verslaan is en hulle toerusting netso gelos het. Van die ysters en brons skilde het die beeldhouer Chares vir 12 jaar lank (292-280 v.C.) ‘n beeld van ‘n man gebou, wat op die strand opgerig is, 30 meter hoog, op ‘n voetstuk 18 meter hoog en 18 meter deursnee, ter ere van Helios, die son, hulle beskermgod. Die ‘Kolossus = standbeeld van Rhodos’ met sonstrale uit sy kop en ‘n fakkel in sy hand, was een van die sewe wonders van die antieke tyd. Na 56 jaar, met die aardbewing van 226 v.C., het die beeld se knieë geknak en op die land geval. Van Johannes se eerste lesers, wat al as toeriste na die gevalle beeld gaan kyk het, kon miskien aan die groot verskil tussen die gevalle beeld en die beskrywing van die geweldige engel gedink het.]

Verseëling van die sewe donderslae (10:3- 4)

Die stem van die engel, is so hard soos ‘n leeu wat brul (mukaomia), sodat die hele wêreld dit sal hoor as ‘n gesaghebbende uitspraak van die Here (vgl Hosea 11:10. Toe die engel hard skreeu – krazoo – praat die sewe donderslae met hulle eie dreunings – dit kon ook sewe oordele gewees het soos die 7 seëls en 7 trompette, maar Johannes verduidelik dit nie (vgl. Ps 29 se 7x ‘die stem van die Here’ se seggenskap oor see en land). Wat die donderslae sê moet hy verseël en mag hy ook nie neerskryf nie, sodat niemand sal weet wat hulle gesê het nie – die mense het nie ag geslaan op die oopbreek van die seëls en die trompette se waarskuwings nie, daarom het dit nie sin om dit wat die sewe donderslae laat galm het, uit te spel nie. ‘n Ander strategie moet gevolg word: Johannes se profesie en die getuienis van die getroue kerk moet die res van die mensheid, wat deur die plae van die trompette verhard is (9:20), tot bekering roep (11:13).

Skrywer:  Prof Francois Malan