Na die oopbreek van die eerste ses seëls met ellende op die aarde in hoofstuk 6, was hoofstuk 7 ‘n verposing met die verseëling van God se gelowiges. Na die eerste ses trompette wat die plae aankondig in hoofstuk 8-9 word eers aandag gegee aan die posisie van die gelowiges in 10:1-11:13, voordat die sewende tormpet geblaas word (11:14-19).

Die sterk engel (10:1-2)

Die tweede van drie sterk/magtige engele kom uit die hemel (van God af) – die sterk engele verskyn op kritieke punte in die verhaal (5:2; ‘n sterk engel vra wie waardig is op die boekrol se seëls oop te breek). Hierdie een kondig aan dat daar nie verdere vertragings sal wees nie (10:6). In 18:2 gooi die derde magtige engel ‘n groot meulsteen in die see as simbool van Babilon se ondergang. Johannes kan slegs beelde van lig gebruik om die tweede engel se verblindende glans te beskryf, as weerspieëling van die heerlikheid van God en God se misterie wat geopenbaar word (10:7):

sy gesig is soos die son (soos die van die Seun van die Mens, 1:16);

beklee met ‘n wolk (soos die wolkkolom wat Israel oordek het, Eks 13:21-22), as teken van God se teenwoordigheid;

met ‘n reënboog oor sy kop (soos rondom die troon van God in 4:3) as teken van God se heerlikheid wat in die engel teenwoordig is;

die belangrikste, sy voete/bene soos pilare van vuur (soos die Here snags met ‘n vuurkolom Israel se trek in die nag moontlik gemaak het (Eks 13:21-22). Die engel van die nuwe eksodus lei die nuwe Israel uit die bose Babilon na die nuwe beloofde land, die nuwe Jerusalem (Openb 21-22);

Hy staan met sy een voet op die see en die ander op land, die twee dele van hierdie wêreld waar God se skepsels bly. Die kolosale grootte van die tweede engel word drie maal genoem (10:2,5,8) om die universele betekenis van sy boodskap te onderstreep.

Die sleutel tot sy boodskap is die klein oop boekrolletjie (biblaridion) in sy hand. Die boekrol van hoofstuk vyf was in die hand van God, verseël, en aan die Lam in die hemel gegee om God se plan vir die wêreld uit te voer. Hierdie oop boekrolletjie word vir Johannes gegee om, saam met die kerk, God se plan op die aarde bekend te maak (10:11).

[Die groot eiland Rhodos, suid van Klein-Asië (Turkye), is in 305 v.C. aangeval deur Antiogus se magte, wat verslaan is en hulle toerusting netso gelos het. Van die ysters en brons skilde het die beeldhouer Chares vir 12 jaar lank (292-280 v.C.) ‘n beeld van ‘n man gebou, wat op die strand opgerig is, 30 meter hoog, op ‘n voetstuk 18 meter hoog en 18 meter deursnee, ter ere van Helios, die son, hulle beskermgod. Die ‘Kolossus = standbeeld van Rhodos’ met sonstrale uit sy kop en ‘n fakkel in sy hand, was een van die sewe wonders van die antieke tyd. Na 56 jaar, met die aardbewing van 226 v.C., het die beeld se knieë geknak en op die land geval. Van Johannes se eerste lesers, wat al as toeriste na die gevalle beeld gaan kyk het, kon miskien aan die groot verskil tussen die gevalle beeld en die beskrywing van die geweldige engel gedink het.]

Verseëling van die sewe donderslae (10:3- 4)

Die stem van die engel, is so hard soos ‘n leeu wat brul (mukaomia), sodat die hele wêreld dit sal hoor as ‘n gesaghebbende uitspraak van die Here (vgl Hosea 11:10. Toe die engel hard skreeu – krazoo – praat die sewe donderslae met hulle eie dreunings – dit kon ook sewe oordele gewees het soos die 7 seëls en 7 trompette, maar Johannes verduidelik dit nie (vgl. Ps 29 se 7x ‘die stem van die Here’ se seggenskap oor see en land). Wat die donderslae sê moet hy verseël en mag hy ook nie neerskryf nie, sodat niemand sal weet wat hulle gesê het nie – die mense het nie ag geslaan op die oopbreek van die seëls en die trompette se waarskuwings nie, daarom het dit nie sin om dit wat die sewe donderslae laat galm het, uit te spel nie. ‘n Ander strategie moet gevolg word: Johannes se profesie en die getuienis van die getroue kerk moet die res van die mensheid, wat deur die plae van die trompette verhard is (9:20), tot bekering roep (11:13).

Skrywer:  Prof Francois Malan

9:13-15 Die altaar voor God het sy eie stem wat vanuit sy vier goue horings praat (vgl. 16:7 het letterlik net: ‘n stem uit die tempel vanaf die altaar). Sy opdrag is dat die vier engele wat vasgebind is by die groot Eufraatrivier, en gereed is vir dié uur, dag, maand, en jaar, word vrygelaat om ‘n derde van die mense dood te maak – God se plan in die boekrol, wat oopgerol word deur die Lam (5:5), is dat oordeel en verlossing saam ontvou, op grond van die offer van die Lam. Al die gebeure is God se voorbereiding vir die finale einde. Na die verseëling van die gelowiges het die tyd nou aangebreek om die magte los te laat, wat die vernietiging van die oordeel uitvoer.   Die vier horings, vier engele en vier tydsaanduidings beklemtoon die wêreldwye effek van die plaag. Soos Openbaring twee stede het wat teenoor mekaar staan – Babilon en die nuwe Jerusalem, so is daar ook twee opponerende riviere, Babilon se groot Eufraat, wat die bedreiging van dood en verwoesting inhou (ook in 16:12 en 12:15-16 uit die draak se mond), teenoor die rivier van Jerusalem wat uit die troon van God en die Lam vloei om lewe te gee aan hulle wat in die ewige stad woon (22:1-2).

9:16-19 Die getal wat Johannes gehoor het (9:16) verklaar wat hy gesien het (9:17-19). Hy hoor die getal van die duiwelse ruitery, wat meer is as die engele om die troon: twee maal tienduisend maal tienduisende (200 miljoen) duiwelse ruiters teenoor tienduisend maal tienduisende en duisend maal duisende (101 miljoen; 5:11) engele om die troon. Die Bose het ‘n geweldige groot reserwemag wat alleen deur ‘n messiaanse Verlosser oowin kan word in ‘n finale geveg met die boosheid (die Eufraat was die grens van die Romeinse Ryk. Anderkant die Eufraat tot aan die Indusrivier het die gevreesde Parte gewoon. Hulle was uitstekende perderuiters, wat die Romeine daarom oorwin het in 53v.C. en 62 n.C., vgl. Hand 2:9 vir die Jode wat tussen die Parte/Perse gewoon het – in die antieke uitbeeldings van die Parte dra hulle ruiters en perde harnasse soos in v17 beskryf ).

Met die loslating van die vier engele by die Eufraat sien Johannes ‘n monsteragtige horde kruisings tussen perde met koppe soos leeus en sterte soos slange met koppe. Hulle krag lê in hulle leeubek voor en slang bekke agter, waarmee hulle die mense wond. Hulle maak ‘n derde van die mensheid dood met die vuur en rook en swawel wat uit hulle bekke borrel. Hulle ruiters se borsharnasse het ook die kleure van vuur, rook en swawel (rooi, blou, geel), wat hulle woeste onstuimige innerlike natuur aandui. Anders as die sprinkane het hulle nie mens-trekke nie, maar lyk soos die Griekse mitologiese Chimera, ‘n vuurspuwende monster met ‘n leeukop, boklyf en draakagterlyf (na aanleiding van die vuurspuwende berg Chimera in Lysië met leeus in die bosse teen die bergtop, bokke wat langs die kante wei en slange in die moerasse aan sy voet). Die plae word erger: waar die vyfde trompet se plaag pynig, maak die sesde trompet s’n dood. Die mense se onbekeerlike harte word net harder, ten spyte van die waarskuwings wat erger word, soos die Farao se hart ten spyte van die plae in Egipte (Eks 9:24). Die oordeelsvoltrekking is die antwoord op die gebede van die gelowiges (5:8; 6:10; 8:3-4).

9:20-21 Die doel met die plae was om die verharde mensheid tot besinning te laat kom oor die vernietiging wat hulle optredes veroorsaak. Maar hulle gaan voort om demone te aanbid en om hulle stomme en blinde en onbeweeglike afgode te dien. Die verleiding van geestelike promiskuïteit is sterker as die bedreiging van die demoniese sprinkane en sataniese monsters. Hulle gaan voort om hulle valse gode te aanbid (teen die 2e gebod, Eks 20:4-5) en weier om hulle te bekeer van hulle moorde (6e gebod), toordery (farmakeia betower mense tot ekstase, soms met dwelms; vgl. goëlaar in Deutr 18:10), onsedelike gedrag (7e gebod) of stelery (8e gebod), die lys van hulle oortredings teen hulle God en hulle medemense. Die ses trompette is ‘n kommentaar op die geestelike aard van die wêreld wat die kerk en sy gelowiges uitlok om by hulle aan te pas. Johannes se nagmerrie-vision is bedoel om die kerk wakker te skud (3:2-3).

Skrywer:  Prof Francois Malan

9:1-6 Die eerste vier trompette het plae aangekondig oor die skepping wat terugkeer tot die chaos voor die skepping (Gen 1:2). Die laaste drie is gerig teen die bewoners van die aarde, teen dié van hulle wat nie die seël van God ontvang het nie.

Met die vyfde trompet sien Johannes ‘n ster wat uit die hemel val met die sleutel van die bodemlose diepte, die baie diep onderaardse woonplek van die bose geeste en demone wat daar gevange gehou word. Met hulle gevangenis oopgesluit kan hulle kom pynig en doodmaak – met drie beperkings op hulle bose werke: op die tydspan van die pyniging en die voorwerpe van hulle aanslag: slegs vyf maande, nie die plantegroei nie, en slegs daardie mense wat nie die seël van God op hulle voorkoppe het nie (beeld van hulle denke en geloof). Hulle kan nie buite God se plan optree nie. Die verstikkende rookwolk wat uit die bodemlose diepte opborrel, verduister die son en die lug. Dit staan teenoor die wierook van die gebede van die kinders van God wat ‘n aangename geur is vir die God van lig (8:4; 22:5).

Uit die rookwolk kom sprinkane (die agtste plaag in Egipte Eks 10:13-15; Joël 1:5-7) wat die karakter van die bodemlose diepte dra – dit is ‘n gesig oor wat met die aarde gebeur as God dit oorgee aan ander magte. Die vier lewende wesens van 4:6-8 het trekke van die aarde en die hemel. Maar hierdie kruising van swerms sprinkane met angels van skerpioene sal die mense so pynig, dat die mense daarna sal smag om dood te gaan (soos in 6:15-16). Hierdie kruisings is verderwers van die goeie skepping en verteenwoordig die skepping se opstand teen die Skepper, wat God se orde in die skepping wil omdraai.

9:7-11 Die eienskappe van die skerpioen-kruisings word telkens met vergelykings beskryf: net soos, iets soos, soos. Al kom hulle uit die onderwêreld is hulle ook soos iets in hierdie wêreld. Sprinkane wat soos perde lyk wat vir die oorlog gepanser is (vgl. Joël 2:4-5 se sprinkane), borsplate van yster, en die geluid van hulle vlerke soos van oorlogswaens wat instorm in die geveg, krone wat lyk soos goud, gesigte soos van mense, hare soos van vroue, tande soos van ‘n leeu, sterte soos van skerpioene. Hulle kom die orde van die skepping omgooi. Sprinkane verniel gewoonlik die plantegroei, maar hierdie massa pyl op die mense af. In die natuur het sprinkane geen leier nie (Spr 30:27), maar Abadon (in Hebreeus) Apollion (in Grieks) wat beteken ‘Vernietiging’ of ‘Vernietiger’ is die leier van hierdie sataniese horde wat teen die koninkryk van God opruk – keiser Domitianus het homself graag Apollo incarnatus genoem, die mensgeworde Apollo, die god van peste en plae, daarom bevat die benaming ‘n steek na sy goddelike pretensies. Sprinkane vreet met hulle bekke, maar hierdie lot gebruik hulle sterte om die mense te teister, soos die stert van die draak in Openb 12:4. Die bose kan baie vorms aanneem, maar het ‘n menslike gesig, want dit word veroorsaak deur die opstand van mense se wil teen die wil van God. Die bose het die mens se samewerking nodig om God se skepping af te takel.

In hulle sterte met die angels waarmee hulle die mense teitser, was daar krag vir vyf maande, ‘n simboliese getal (in 9:5,10; 17:10). Dit is die lewenssiklus van ‘n sprinkaan – hulle hele lewensspan is hulle daarmee besig. Maar dit hang ook saam met die mense se weiering om hulle afgode te los wat gemaak is van die vyf materiale: goud, silwer, brons, steen en hout (9:20).

9:12 is ‘n brug-uitspraak wat die eerste vyf trompette met die laaste twee verbind : die eerste wee!-uitspraak, wat mense met pyniging tot besinning roep (8:13), lui ook die twee volgende trompette in as waarskuwing vir die mense wat nie gesien het waartoe hulle afgodery en lewenstyl alreeds gelei het nie (vgl. 9:20).

Skrywer:  Prof Francois Malan

8:6-7 Die eerste trompet – hael en vuur met bloed gemeng: Met die oopbreek van die vierde seël (6:8) is ‘n kwart van die aarde doodgemaak deur vier plae. Met die blaas van die eerste trompet is ‘n derde van die aarde en ‘n derde van die bome verskroei maar al die groen gras verbrand – drie dele van die skepping word genoem. ‘n Derde is groter as die kwart met die vierde seël. Die intensiteit van die oordeel word groter. Die getal drie loop deur hoofstuk 8 en 9. Die verwagting word gewek dat die tyd aan die uitloop is.

Die eerste trompet bring ‘n eienaardige mengsel van koud en warm: vuur en hael, wat die onnatuurlikheid van die plaag onderstreep met ‘n eggo van die sewende plaag in Egipte se donderslae, bliksems en die haelstorm (Eks 9:23-24 sê letterlik: en die Here het donder en hael gestuur, en die vuur het afgehardloop na die grond toe…en daar was hael, en vuur het opgevlam tussen die hael). Die vuur en hael wys heen na die ineenstorting van die skepping, en ‘n omkeer van die derde dag van die skepping se groenigheid, groen plante en vrugtebbome (Gen 1:11-12). Die vernietiging van die plante is soos die wêreld tans lyk, nie soos God dit bestem het met die skepping nie. Die bloed en vuur herinner aan Joël 2:30-31se bloed, vuur en rookwolke wat die groot, vreeslike dag van die Here inlei as simbole van God se oordeel.

8:8-9 Met die tweede trompet word iets soos ‘n baie groot berg wat met vuur brand in die see gegooi, wat ‘n derde van die see in bloed verander soos die eerste plaag wat die water in bloed verander en die visse laat vrek het, as God se straf op die Egiptenaars (Eks.7:20-21). Hierdie plaag voorsien die val van Babilon in hoofstuk 18, soos Jeremia 51:25 se ‘verwoestersberg wat ‘n uitgebrande berg sal word.’ Die tweede trompet se plaag beskryf boosheid se selfvernietigende mag: Die brandende berg Babilon vernietig ‘n derde van die seediere en skepe wat Babilon se ekonomie dra (vgl. Op. 18:9 brand; 18:11 handelaars; 18:17 matrose, 18:19 skepe). Alles word nie verwoes nie, maar hierdie derde is ‘n waarskuwing van wat kom vir die aanbidders van afgode van goud, silwer, koper, klip en hout (9:20), alles materiale wat die skepe van die handelaars vervoer (18:12). Soos die Egiptiese plae vir Israel die voorlopers van hulle verlossing was, is hierdie plae gemik op die gelowiges se verlossing.

8:10-11 Die plae van die eerste twee trompette het die land en die see getref. Die oordeel van die derde en die vierde trompette tref die varswater en die ligte in die hemelruim. Die groot brandende ster wat op ‘n derde van die riviere en fonteine val se naam is Bitterals, wat hulle varswaters bitter en ondrinkbaar gemaak het (vgl. die gifwater van Deutr.29:18; Jer 23:15 as beeld vir die giftige uitwerking van afgodsdiens – so vernetig die afgodsdiensaars hulleself met hulle dors na die onsedelikheid van die afgodsdiens).

8:12 Met die blaas van die vierde trompet verdof die drie hemelliggame, son, maan, sterre, en op aarde is ‘n derde van die daglig daarmee heen. In Egipte was daar drie dae duisternis (Eks 10:21-23; vgl. die treurlied oor die farao in Eseg 32:7-8). Met die vyfde bak word die koninkryk van die dier in duisternis gehul (Op 16:10). Die skepping op die vierde dag word gedeeltelik omgekeer (Gen 1:14-19). Die terugkeer na chaos simboliseer die chaos en duisternis van die rebelse menslike hart wat die oorsaak is van die chaos in die skepping (vgl. Hosea 4:1-3). Die goddelose se stiksienigheid is die oorsaak van die duisternis waarin hulle leef. Die gedeeltelike verduistering skep egter die moontlikheid van bekering waartoe die trompette oproep.

8:13 Die eerste wee! Aan die einde van die vierde trompetgeskal skreeu ‘n vlieënde arend/aasvoël drie weeklagte uit, ouai, ouai, ouai (vgl. Eseg 15:23; ellende, ellende, ellende, vgl. 9:12 – die Afrikaanse woord ellende kom van die Nederlands: uit den lande, ‘n staatlose swerwer; in Grieks is daar net een woord vir arend en aasvoël; die baard aasvoël lyk ook baie soos ‘n arend). Uit die lug waarsku die aasvoël die bewoners van die aarde oor die ellende wat die volgende drie trompette gaan aankondig. In Openb 19:17,21 neem die aasvoëls deel aan God se fees vir al die voëls op die lyke van die goddeloses (vgl. Mat 24:28), terwyl die gelowiges aansit aan die feesmaal van die Lam (Openb 19:9). Die arend het die simbool van die Romeinse Ryk geword. In Openbaring 4:7 verteenwoordig die arend as vierde lewende wese, die hele skepping se gevleuelde diere in diens van God; Die vrou van 12:14 kry twee arendsvlerke om mee te vlug; hier in 8:13 bring die aasvoël God se oordeel. Die ‘ellende’aankondiging word in 12:12 oor die land en see uitgeroep en in hoofstuk 18:10,16,19 is daar drie dubbele ‘ellende, ellende’ aankondigings aan die groot stad Babilon, simbool van die verderflike en oorheersende mag en invloed van die hoofstad en sy leiers. In die tyd van die boek Openbaring was dit Rome, wat hier deur sy arend-simbool gewaarsku word.

Skrywer:  Prof Francois Malan