Die vrou en die stad – Jan van der Watt

Jan Smith vra:

In Openbaring 19: 9 sê Johannes: Skryf-salig is die wat genooi is na die bruilofsmaal van die Lam. Die mense is net die “gaste” en in Johannes 3:29 sê Johannes die Doper die vriend van die bruidegom wat na hom staan en luister verbly hom in die bruidegom. In watter verhouding staan die “gaste” en “die vriend” met die bruidspaar? Openbaring 21: 9b: Kom hierheen, ek sal jou die bruid toon, die vrou van die Lam. In plaas van ‘n bruid of ‘n vrou sien Johannes “die heilige stad Jerusalem“. Hoe vereenselwig mens ‘n “vrou” met ‘n “stad” ? Baie dankie.

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

As die Bybel oor die hemelse dinge skryf word daar gewoonlik van beelde gebruik gemaak. Hoe anders kan ‘n mens die wonder van dit wat God vir ons beloof kan verstaan. Die beelde wat natuurlik gebruik word, kom almal uit die gewone lewe waarvan ons almal ervaring het. Elke beeld het ‘n unieke boodskap wat dit oordra. Daar is byvoorbeeld die feesmaal (Matteus 22:1vv) waar die feit beklemtoon word dat ons almal welkom is by God se feestelikheid. Die nuwe Jerusalem beklemtoon die veilige woonplek saam met God. So word die beeld van die bruidegom en bruid van Jesus en sy kerk gebruik. Die verhouding tussen die bruid en bruidegom is natuurlik ‘n intieme en permanente verhouding waarin die man vir die vrou moet sorg en die vrou die man moet liefhê – juis die spesiale verhouding word so deur die beeld op die verhouding tussen Jesus en sy kerk beklemtoon (sien o.a. ook Efesiërs 5:21vv). In Openbaring 19:7-9 staan daar: “⁷Laat ons bly wees en juig en aan Hom die eer gee, want die bruilof van die Lam het aangebreek, en sy bruid het haar daarvoor gereed gemaak. ⁸God het haar dit vergun om fyn, helder blink klere aan te trek.” Hierdie fyn klere is die regverdige dade van die gelowiges”. ⁹Toe sê die engel vir my: “Skryf op: Geseënd is hulle wat na die bruilofsmaal van die Lam uitgenooi is.” Die beeld beklemtoon hier dat die bruid haar regmaak vir die troue (‘n baie belangrike taak – sy moes op haar mooiste lyk. Gewoonlik het die hele familie se vroue en al die vriende van die vrou gehelp om haar mooi te maak. Hulle het selfs hulle mooi juwele vir haar geleen. Sy moes regtig mooi lyk), want die troue is naby. Die klere wat sy aantrek om haar mooi te maak, is die dade van die gelowiges. Wat hier gebeur, is dat daar ‘n vermenging of oorvleueling van beelde is (iets wat algemeen is met beelde – beelde wil spesifieke sake beklemtoon, en as jy meer as een saak het wat jy wil beklemtoon  kan jy twee beelde meng om die twee sake te illustreer). Hier het ons die beeld van die bruid wat haar regmaak – sy is die gelowiges. Sy moet klere hê om aan te trek – dit verskaf die gelowiges deur hulle goeie werke. Dan volg die woorde van die engel wat nog ‘n derde punt onderstreep: ons is gelukkig om by die feesgeleentheid saam met die Lam te wees. Hier gaan dit oor dieselfde mense (die gelowiges) wat die bruid uitmaak. (Lees byvoorbeeld Hoofstuk 7 – daar praat die skrywer eers van die 144,000 en dan van die groot skare. Beide die groepe verwys na die gelowiges, maar vanuit twee perspektiewe, nes hier). In Openbaring 21 kry ons presies dieselfde – daar word beelde weer vermeng. Die stad is die gelowiges (kerk) by wie God kom woon, maar dieselfde mense (die gelowiges is ook die bruid) – in 21:2 het ons ‘n vergelyking: die stad is soos ‘n bruid wat gereedgemaak is. Dit is net so mooi as wat die bruid vir haar sal wees (sien hierbo oor die mooimaak). In 21:9 word die stad die bruid genoem. Die gelowiges word beskryf deur hulle beide met die beeld van ‘n bruid (skoonheid en intieme relasie) asook as stad (beskerming en saam woon) te vergelyk – so sê die skrywer sommer baie van die gelowiges. Die stad en die bruid illustreer egter elkeen ‘n ander dimensie van die verhouding tussen God en sy kerk. Dit staan nie teenoor mekaar nie, maar ons moet dit saam met mekaar lees.

Die verwysing in Johannes 3:29 gaan weer oor ‘n spesifieke saak. As mens die konteks lees (asook Hoofstuk 1:19vv), sien jy dat daar mense was wat gedink het Johannes die Doper is eintlik die Messias. Hy ontken dit. Om sy laer posisie teenoor Jesus te illustreer gebruik hy die beeld van die vriend van die bruidegom wat wel belangrik was (soos ‘n strooijonker), maar nie naby so belangrik soos die bruidegom nie. Hy is in ‘n ander opsig deel van die gelowiges en as die gelowiges die bruid genoem word in ander beelde, beteken dit dat Johannes ook daarby ingesluit is. Met ander woorde, dit gaan oor beelde wat punte wil illustreer en nie oor die realiteit nie. Jesus het nie ‘n strooijonker nie en gaan ook nie soos ons trou met al die gelowiges in die wêreld nie. Dit is alleen beelde om iets van die wonderlike en onverstaanbare verhouding tussen God en sy kerk uit te druk.

Outeur: Prof Jan van der Watt

God regeer en God red – die sentrale boodskap van Openbaring 4 en 5 – Fanie Rudolph

Inleiding:

Openbaring 4 en 5 is ‘n sentrale gedeelte in die Boek Openbaring.  Die boodskap van hierdie kernhoofstukke bepaal die oorkoepelende boodskap na vorentoe en agtertoe in Openbaring.  Die kern van hierdie hoofstukke is: die God wat skep, is die God wat regeer, is die God wat red, is die God wat die geskiedenis beheer.

Die God wat skep, is die God wat regeer (Openb. 4):

Die beeld van God wat Johannes in Openbaring 4 sien, is dié van God se almag en heerskappy.  God word gereeld in Openbaring beskryf as Iemand wat sit (vgl. vers 3).  Dié benaming wil God se totale beheer beklemtoon.  Hy is só in beheer dat Hy nie nodig het om ‘n vinger te verroer om te regeer nie.  Alles gebeur rondom Hom terwyl Hy net kan sit.  Sy grootheid word verder beklemtoon deurdat almal rondom Hom voortdurend voor Hom neerval in aanbidding (vgl. vers 8-11).  Die ganse skepping besing sy heiligheid, sy skeppingsmag, en sy ewige heerskappy.  Alles en almal in die troonsaal oorweldig die leser met die grootheid en heiligheid van God.  Elke ding wat Johannes sien, elke aksie wat plaasvind, roep God se heerskappy en skeppingsmag uit.  Sy grootheid skitter so geweldig dat ‘n mens dit amper nie kan beskryf nie (vers 3).  Meer nog: die reënboog rondom sy kop herinner aan Noag en beklemtoon sy getrouheid aan sy verbond.  Hierdie onmeetbare groot God is getrou aan dit wat Hy in die verlede belowe het. 

God is in beheer.  Ongeag wat gelowiges in Klein-Asië beleef in hulle moeilike omstandighede, Johannes kry die bevestiging, en gee dit deur, dat God steeds die Koning is.  Nie een oomblik word sy heilige, almagtige regeerskap geraak deur die wêreld se swak regeerskap nie.  Sy Koningskap wankel nie vanweë die storms wat in die wêreld woed nie.  God bly altyd in beheer, want God is (vgl. Eks. 3:14).

God red en beheer die geskiedenis (Openb. 5):

Openbaring 5 bou voort op die boodskap van Openbaring 4.  Johannes sien steeds vir God wat op die troon sit, met ‘n boekrol in die hand.  Hierdie boekrol bevat die geskiedenis van die wêreld tot met die wederkoms.  Dat die boekrol in God se Hand is, bevestig dat Hy die geskiedenis beheer.  Let wel: dit is nie ‘n deterministiese beheer wat menslike besluite uitsluit nie.  In Openbaring 6:1-8 lees ons van talle geskiedenis-gebeure wat beslis nie in lyn met God se wil is nie.  Tog bly God in beheer ten spyte van hierdie gebeure. 

Die krisis vir die mense in Openbaring 5 is die soeke na ‘n Verlosser wat in staat is om in die geskiedenis in te gryp, ten spyte van wat gebeur.  Die een wat na vore kan tree, moet waardig genoeg wees in die oë van God om die boekrol te kan neem, i.e. hy moet volmaak wees.  Net wanneer Johannes van moedeloosheid wil huil omdat niemand gevind is nie, word sy aandag gevestig op die Lam van God (vers 5-6).  Hy kan wel red.  Hy het oorwin en Hy is waardig om die boekrol oor te neem by God.  Sy redding kom nie deur oorlog en vernietiging nie, maar deur geslag te word, i.e. deur te sterf aan die kruis van Golgota (vgl. Openb. 12:11).  Hy word waardig deur Homself prys te gee. 

Daarom kan Hy die boekrol neem.  Sy oorwinning bevestig uiteindelik dat God steeds die geskiedenis beheer, ook tot in die ewige toekoms in.  God se beheer oor die geskiedenis word herbevestig in die oorwinnende sterwe van die Lam van God. 

Uiteindelik word die plot voltooi wanneer die hele skepping ook in aanbidding voor die Lam buig.  Hulle besing die Lam se grootheid met dieselfde woorde waarmee hulle die grootheid van God in Openbaring 4 besing het (vgl. vers 9-14).  Die Lam van God is uiteindelik niemand anders nie as God self wat deur die persoon van Jesus Christus in die geskiedenis van die wêreld ingegryp het nie.  Daar is uiteindelik net een God om te aanbid (vgl. Openb. 3:21 en 22:3).  Die enigste, ware, lewende God beheer voorwaar die geskiedenis in ewigheid. 

Outeur: Dr Fanie Rudolph

Die kern van die evangelie in Openbaring 12:7-12 – Fanie Rudolph

Inleiding:

Openbaring 12:7-12 skets ‘n mitologiese oorlog in die hemel.  Die uitslag van hierdie oorlog bevestig dat God steeds Alleenheerser in die hemel is.  Satan is uit die hemel uitgegooi.  Alhoewel Migael die oorlog veg en die Satan verslaan, word hy nie as oorwinnaar erken nie.  Die oorwinning word toegeken aan die Lam van God, i.e. Jesus Christus.

Oorlog in die hemel (Openb. 12:7-9):

In hierdie paar verse sien ons die mitologiese oorlog in die hemel.  In die Judaïsme was daar mitologiese verhale in omloop oor die val van die Satan.  Johannes sluit waarskynlik by van hierdie verhale aan met sy mitologiese vertelling alhier.  In hierdie oorlog lees ons dat die Satan in ‘n oorlog gewikkel is met Migael in die hemel.  Migael en sy engele het egter die Satan verslaan, en hy is uit die hemel gegooi.  Hy kon God nie onttroon nie.  Trouens, in hierdie verhaal kom Satan nie eers naby God nie.  God tree op die oog af ook nie eers self met Satan in stryd nie.  Hy is so magtig dat Hy net sy aartsengel Migael stuur om die taak te verrig.  Die resultaat is dat die Satan geen toegang meer tot die hemel het nie.  Hy word finaal uitgesluit van God se ryk.  God bly regeer in ewigheid.

Dan lees ons dat die Satan op die aarde beweeg.  Hy probeer die vrou vervolg wat ‘n kind in die wêreld gebring het (verwysend na Jesus).  Hiermee wil Johannes bevestig dat die kerk se stryd teen die magte van Satan voortgaan hier op aarde.  Dit is Satan se nuwe (“sagte”) teiken.

Die oorwinning klink so evangelies (Openb. 12:10-12):

In hierdie verse kry ons ‘n oorwinningslied wat in die hemel opklink.  Dit besing die oorwinning van God in die oorlog (Openb. 12:10), asook wie die Oorwinnaar is (Openb. 12:11-12).  In vers 10 kom duidelik na vore dat God die oorwinning moontlik maak.  Hy is die Een wat verlossing meebring deur die Satan te verslaan.  Die loflied bevestig ook opnuut God se heerskappy en Koningskap, en dat hierdie heerskappy ewig is.  God sal nooit van die troon verwyder word nie.  Hy is en bly die enigste, ware, lewende God.

Maar dan gaan die gedeelte voort om te vertel van die eintlike Oorwinnaar.  Alhoewel Migael en sy engele die oorlog geveg het, is hulle nie die oorwinnaars nie.  Die oorwinnaars vanweë hierdie stryd is die gelowiges, want hulle word bevry van die Satan se mag.  Maar die eer vir die oorwinning self word aan die Lam van God toegeken (vgl. Openb. 12:11).  Hy is die Oorwinnaar in die oorlog teen Satan (vgl. ook Openb. 19:11vv).  En spesifiek word vermeld dat die oorwinning deur die bloed van die Lam behaal word.  Dit verwys na Jesus se verlossende sterwe aan die kruis.  Die bloed van Jesus waarna verwys word, is ‘n algemene verlossingsmetafoor in die Nuwe Testament (vgl. Matt. 26:26-28; Mark. 14:22-26; Luk. 22:15-20; 1 Kor. 11:23-25; Heb. 13:12; 1 Pet. 1:19; 3:18; Openb. 5:6).  Deur die bloed van Jesus word ons van ons sonde bevry, ooreenstemmend met die bloed van die offerlam in die Ou Testament.  Dit is net dat Jesus se Offer die finale en volmaakte offer is wat geen herhaling nodig het nie (vgl. Heb. 9:14-15; 10:12, 19). 

Dit is dan deur die bloed van die Lam (Jesus) dat die Satan verslaan word.  Alhoewel ‘n ironiese oorwinning (i.e. deur self te sterf), is dit die deursalggewende oorwinning wat die Satan se lot verseël.  Gelowiges se oorwinning oor die Satan is afhanklik van hierdie oorwinning van Christus.  Gelowiges kry slegs deel aan hierdie oorwinning deur die bloed van die Lam.  Verder word die verlossende sterwe van Christus die sleutel vir gelowiges om hulle eie lyding vanweë hulle geloof te verstaan. 

Voeg hierby die vinnige verwysings na Jesus se geboorte en hemelvaart (as ‘n breukdeel in tyd) in Openbaring 12:5, en Openbaring 12 word die evangelie in ‘n enkele hoofstuk opgesom (vir Johannes gaan dit nie oor Jesus se aardse lewe nie, maar oor sy verlossende sterwe en die gevolge daarvan).  Openbaring 12 wil bevestig dat die Messias wat in die Ou Testament voorspel is, wel die finale Oorwinnaar is.  En omdat Hy oorwin het, kan gelowiges hoop hê, ongeag die stryd wat hulle nog op aarde moet stry.

Outeur: Dr Fanie Rudolph

Die wit perd – Vraag

Annamarie Dekker vra:

Ek het net die volgende vraag asseblief: Joanita du Plessis het ‘n liedjie wat sy sing van die ruiter op die wit perd wat kom om ons te haal. In Openbaring lees en verstaan ons dat die ruiter op die witperd die antichris is, of verstaan ons verkeerd? Sal waardeer as u net dit vir ons kan uitklaar. Baie dankie.

Prof Jan van der Watt antwoord:

In Openbaring lees ons op twee plekke van ʼn ruiter op ʼn wit perd: Openbaring 6:2 en 19:11vv. Die ruiters in die twee plekke in Openbaring is nie dieselfde nie.

Net eers ʼn paar woorde oor simbole in Openbaring. Dieselfde simbole kan vir verskillende dinge gebruik word – neem byvoorbeeld die kruis: dit kan gebruik word as Christelike simbool, of in wiskunde kan ʼn kruis agter jou som wys dat jou antwoord verkeerd is; ʼn rooi kruis op ʼn kar kan die simbool vir die Rooikruis wees, en so aan. Die konteks help ʼn mens dus om die betekenis van ʼn simbool vas te stel. In Openbaring simboliseer “wit” oorwinning of heiligheid; ʼn “perd” staan vir oorlog. Die persoon wat dus op ʼn “wit perd” ry is dus die oorwinnaar (wit) in ʼn oorlog (perd).

In Openbaring 19:11vv. is die Ruiter op die wit perd Jesus wat teen die magte van die duiwel optrek. Die hele konteks sê dit vir ons: Hy kom uit die hemel, sy naam is “Woord van God” (Johannes 1:1), Hy is regverdig, ens.

In Openbaring 6:1-8 is die storie egter anders. Daar is die ruiter op die wit perd deel van ʼn groter prentjie van drie ander perde (ʼn weermag) wat geleidelik verskyn. Die vier ruiters met hulle perde wil dus saam ʼn boodskap gee. Al vier ruiters ry op perde – dus gaan dit oor oorlog. Die perde het egter verskillende kleure wat vir ons ʼn boodskap of preek gee: eers verskyn die wit perd. Dit lyk dus of die weermag wenners is; dan verskyn ʼn rooi (= bloed, lewe/dood) perd en daar kom onvrede op die wêreld. Die oorlog begin dus die wêreld deurmekaar krap. Dan kom die swart (= hongersnood) perd en mense begin honger ly. Dit begin dus al hoe slegter gaan – nie net die vrede begin verdwyn nie, maar mense het nie meer kos om te eet nie. As die grys (= dood) perd kom, sterf die mense. Hierdie weermag, hoewel dit lyk of dit aanvanklik wen, bring geleidelike vernietiging oor die wêreld – eers onvrede, dan hongersnood, dan dood.

Waarvan is die perde die simbool? Dit is ʼn simbool van die duiwel en sy werk. Die magte wat aan die kant van die duiwel veg (waarskynlik die Romeinse Ryk in daardie tyd) lyk aanvanklik of hulle die sterkste is en wen, maar tipies van die duiwel loop alles op ʼn gemors uit – onvrede, honger en dood. So, wat op die oog af aan die begin goed lyk, loop op die langer termyn op die dood uit. As jy in die weermag (van Satan) wil gaan veg, moet jy dus weet wat jou uiteinde gaan wees.

Dus, in Openbaring 19 verwys die Ruiter op die wit perd na Jesus wat oor die duiwel en sy magter seëvier. In Openbaring 6 verwys dit na die weermag van die duiwel wat uiteindelik alles vernietig. 

Outeur: Prof Jan van der Watt