2. Hoe lyk die “historiese gegewens” vir die opstanding?

 Watter “feite” het ons?

1. a) Volgens die berigte in die Nuwe Testament het niemand gesien hoe Jesus uit die graf kom nie. Al getuienis is die oop graf. Toe Maria en die dissipels daar kom was net die doeke daar – die graf was leeg.
2. b) Jesus het na sy dood aan heelwat mense verskyn en selfs met hulle gepraat en saam met hulle geëet. Hulle kon selfs aan Hom vat.
3. c) Die ervaring van Jesus wat mense se lewens radikaal verander het, was vir die vroeë Christene ‘n bewys dat die opgestane Jesus by hulle is. Hulle was veranderde mense.

• Die leë graf

Daar is geen getuienis enige plek dat die graf nie leeg was nie. Selfs die vyande van Jesus het nie so iets beweer nie. Die graf was leeg… en Jesus se liggaam was weg. Hoe het die graf leeg gekom? (Ons gaan elke keer die teorie noem en dan die waarskynlikheid dat dit so kon gebeur het).

• Sommige het beweer dat die dissipels Jesus se liggaam gesteel het.

Die oudste storie – naas die opstandingsverhaal – oor wat van die liggaam geword het, is dat die liggaam deur die dissipels gesteel is. Dit is die storie wat die leiers en die soldate volgens Matteus (Mat 28:11-15) uitgedink het toe hulle agtergekom het dat die liggaam weg was. Die rede waarom die dissipels die liggaam sou steel was omdat die mense destyds geglo het dat as hulle die liggaam (of beendere) van ‘n heilige naby hulle sou hê, die krag van die persoon ook by hulle sou wees. Die probleem met die “steel teorie” is dat daar geen getuienis is van  gelowiges wat ‘n heilige plek gehad het waar hulle die liggaam gehou het nie. As hulle immers Jesus se krag wou hê, sou hulle mos vir die mede-Christene gesê het waar die liggaam is. In die gevalle van ander heiliges is daar kerke of altare gebou om die plek te merk waar die beendere gehou is. Daar is egter geen teken van so iets nie, wat die teorie totaal ongeloofwaardig maak.

• Sommige beweer dat die Jode Jesus se liggaam verwyder het.

Ander gee voor dat die Jode die liggaam sou verwyder het, juis om te keer dat die gelowiges Jesus as heilige sou vereer. As dit egter die geval was, waarom het die leiers van die Jode nie vir Jesus se liggaam (beendere) gebring toe die dissipels in Jerusalem begin preek het dat Jesus opgestaan het nie? (Sien Hand 4:1-21). Hulle wou die dissipels stil kry en dit sou mos die vinnigste manier gewees het om dit te doen. Hulle doen dit egter nie, omdat hulle nie die liggaam het nie. In plaas daarvan probeer hulle die dissipels dreig om stil te bly. Die teorie hou dus ook nie water nie.  

• Ander beweer weer dat Jesus nie regtig dood was nie.

Daar is mense wat beweer dat Jesus nie regtig dood was nie. Dit het maar net so gelyk – in die koel graf het Hy toe bygekom en toe lyk dit of Hy uit die dood opgestaan het. Die verhaal is hoogs onwaarskynlik: a) verskeie mense het Jesus se liggaam hanteer – dit was die soldaat wat by die kruis gewerk het se werk om seker te maak die gekruisigdes is dood. Veronderstel dat hy op een of ander manier ‘n fout gemaak het. Dan was daar die volgelinge van Jesus wat sy liggaam gewas en gebalsem het. Hulle sou tog seker iets agter gekom het, soos dat Jesus tog effens asem haal. En dan is daar die probleem van hoe Jesus uitgekom het. Daar was soldate voor die graf en die graf was toegemaak met ‘n massiewe rots wat jy eintlik net van buite af kon oopmaak. Hoe het Jesus ongemerk die klip weggekry en verby die soldate gekom sonder dat hulle dit eers agter gekom het? Daar is net te veel onwaarskynlikhede om die teorie waar te maak.

• Ander blameer die vroue wat nie kon rigting hou nie.

Ander maak ‘n storie op dat die vroue by die verkeerde graf uitgekom het – hulle kon nie rigting hou nie en omdat dit ‘n nuwe graf was, het hulle by ‘n ander leë graf uitgekom. Toe dink hulle Jesus het opgestaan. Wel, hieroor hoef ons nie eers veel te sê nie. Daar word vertel dat van die dissipels soos Petrus en Johannes ook graf toe is en dieselfde leë graf gesien het. Vir die teorie om waar te wees moes al die dissipels van Jesus en die Jode ook nie rigting kon hou nie.

• Jesus het regtig opgestaan.

Dit lyk of die beste verklaring op die ou einde tog is dat Jesus uit die dood opgestaan het! Dit verklaar waarom soveel mense se lewens verander het, waarom die graf leeg was en mense daarna Hom kon sien, aan Hom kon vat, en so meer.

• Die verskynings van Jesus

Daar is baie verhale in die Nuwe Testament wat vertel van Jesus wat aan verskillende mense verskyn het (lees bv. 1 Kor 15:1-11). Op grond daarvan kan ‘n mens eintlik nie ontken dat Jesus aan mense verskyn het nie. Tog is daar mense wat dit probeer weg verklaar.

• Daar is mense wat beweer dat die mense aan wie Jesus verskyn het gehallusineer het. Nou, hallusinasie is iets wat individueel in ‘n mens se kop plaasvind – dit lê dus nie buite jou nie. Wat is die kans dat soveel verskillende mense op verskillende plekke en in een geval aan 500 mense gelyk presies dieselfde gehallusineer het. Eintlik is dit nie werklik eers te oorweeg nie.

 Ander gee toe dat die hallusinasieteorie te onwaarskynlik is. Hulle maak dit meer verfynd deur te sê die dissipels en al die ander het gerou en in die emosionele staat het hulle gesigte van Jesus, wat hulle baie gemis het, gesien. Die getuienis in die Evangelies maak dit baie onwaarskynlik, want daar word baie klem gelê op die feit dat Jesus aan meer as een persoon gelyk verskyn het en dat mense saam met Hom kon eet en aan Hom kon vat. Hoe vat ‘n mens aan ‘n “gesig” wat jy sien omdat jy hartseer is? Die teorie veroorsaak ook net te veel probleme om regtig ‘n goeie verklaring vir die verskynings te wees.

• Getuienisse verskil

 ‘n Ander argument is dat die verskillende getuienisse oor die opstanding van Jesus heelwat verskil, kyk maar na die beskrywings in die verskillende Evangelies. Lukas vertel byvoorbeeld van die Emmausgangers (Luk 24:13-35) en Johannes van Tomas wat nie wou glo nie (Joh 20:24-29) en die verhale kom nie in die ander boeke voor nie. Wat is nou presies wat? Veronderstel Jesus het nie opgestaan nie en die dissipels wou ‘n storie opmaak, hoe sou die storie gelyk het? Sou hulle vir elkeen gesê het om sy eie storie op te maak? Nee, hulle sou probeer het om ‘n eenvormige storie die wêreld in te stuur. Tog is dit nie wat ons in die verhale van die Nuwe Testament kry nie. Hier lees ons verskillende verhale van verskillende mense. Die rede is waarskynlik omdat elkeen weet wat met hom of haar gebeur het en die verhaal wou hy of sy vertel, maak nie saak wat die ander ervaar het nie. So gesien bevestig die verskeidenheid van verhale eintlik juis die outensiteit van elke verhaal van Jesus se opstanding.

Histories gesien is die waarskynlikheid dus groter dat Jesus wel opgestaan het as dat dit alles sommer net stories is. Die mense wat die opstanding ontken het eintlik meer om te verduidelik as die mense wat die opstandig erken.

Dink nou na oor die volgende:

• Wat sou jy sê beteken die opstanding vir jou?

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Deel 3 – Kan ons seker wees die opstanding het regtig plaasgevind?

Dikwels sê mense ons moet die opstanding “bewys”. Ons het egter nie video-opnames van die opstanding nie en ook nie foto’s nie. Ons het net die getuienis van die mense wat dit gesien het. Daarmee moet ons tevrede wees. In alle geval, dit is hoe geskiedenis werk. As jy die geskiedenis moet vertel van wat vandag met jou gebeur het, hoe gaan jy dit doen. Jy kan maar net opskryf wat jy onthou en vir mense gaan vra met wie jy in aanraking was om hulle weergawes te vertel. “Gebeure” gaan so vinnig verby as wat tyd verbygaan – al wat oorbly is ons herinnering daarvan. Dit is daarom gebroke (ons onthou nie alles nie) en geïnterpreteer (hoe die gebeure deur die bril van ons ervaring lyk – elke mens kan dit verskillend ervaar). Om dit nog beter te illustreer: hoe weet jy jy is jou ma se kind? (Kom ons sluit die DNA toetse wat eers onlangs ontwikkel is, uit). Jy het ook maar net haar en ander se woord, maar hulle kon gejok het, of jy kon in die hospitaal omgeruil gewees het, om nou maar voorbeelde te gebruik van wat kon gebeur het. Uiteindelik het jy ook maar net getuienis wat jy moet glo. Maar dit hang af van hoe betroubaar en oortuigend die getuienis is. Alle getuienis is nie ewe betroubaar nie.

Ons het presies dieselfde met die opstanding – ons het baie getuienis (1 Kor 15:1-11) en bewyse dat die mense so vas in die werklikheid van die opstanding geglo het, dat hulle bereid was om hulle lewens daarvoor te gee – nogal ‘n sterk oortuiging. Maar uiteindelik moet ons hulle getuienis ook glo. Kom ons kyk kortliks na ‘n paar van die argumente wat in die debat ‘n rol speel.

1. Waarom is dit so belangrik dat die opstanding werklik plaasgevind het?

Vir die Christen is dit belangrik dat die opstanding wel plaasgevind het, omdat ons geloof in die toekoms op die opstanding gebou is – as Jesus nie opgestaan het nie, het ons geen bewys dat ons wel ‘n toekoms of ‘n lewe na die dood het nie. Dan is daar ook geen werklike bewys dat Jesus meer as bloot ‘n mens was nie. Aan die ander kant, as die opstanding wel plaasgevind het, het ons die werklike lewende hoop op die lewe hierna. Daarom is dit nogal belangrik dat die opstanding wel plaasgevind het.

• Daisy die koei?!

Kom ons kyk hoe die opstanding geskiedkundig in ons geloof funksioneer. Ons gaan die voorbeeld van Daisy die koei neem.

Veronderstel ons bly op ‘n plaas en eet pap en melk elke oggend vir ontbyt. Sonder melk eet ons nie ons pap nie. Piet moet elke oggend die melk bring. Een oggend sit ons reg met ons pap… toe kom Piet in en sê: “Geen ontbyt vir julle vanoggend nie”. Moet ons hom glo of nie? Wel, daar is verskillende moontlikhede: a) Ons ken Piet as ‘n grapmaker. Is hy alweer besig met sy streke? b) Piet jok vir ons, maar normaalweg jok hy nie sommer nie. c) Ons sien geen rede vir sy opmerking nie – miskien het daar iets gebeur en dan praat hy tog die waarheid… wie weet? Ons het dus geen manier om te bepaal of Piet regtig die waarheid praat nie. Ons moet na omstandighede kyk en dinge uitredeneer. Ons is dus op onsself en ons argumentasievermoë aangewese om te bepaal of Piet die waarheid praat of nie. Dit is hoe filosofie werk. Jy bou teorieë met jou verstand en probeer dan mense oortuig van die waarheid.

Maar kom ons gaan nou ‘n stappie verder. Piet sê: “Kom saam”. Saam met hom is ons deur die drif tot by die kraal. Daar lê Daisy morsdood – Groenie die mamba seil net daar tussen die lang gras in. Daisy is ons melkkoei. Sonder haar is daar nie melk op die plaas nie. Nou skielik is wat Piet sê waar, want die fisiese, historiese gebeure van Daisy wat dood is, maak sy uitspraak waar. Waar gaan die melk vandaan kom as Daisy nie meer daar is nie? Kyk mooi: die historiese gebeurtenis maak die uitspraak waar. Net so maak die opstanding van Jesus dit wat Christene oor Jesus en die ewige lewe sê, waar. As Jesus histories opgestaan het, kan dit nie anders as dat daar ‘n God van lewe is en dat daar lewe na die dood is nie. 

 ‘n Tweede belangrike ding om op te let is dat die een historiese gebeurtenis tot baie uitsprake kan lei, solank die uitsprake ‘n logiese verband met die gebeurtenis het. Ma sê byvoorbeeld: “Wat gaan ons nou eet?”. Pa sê: “Ai, dit is ‘n finansiële verlies”. Boetie sê: “Met wie gaan ek nou speel?”, want hy het altyd lekker met Daisy gespeel. Al die uitsprake is waar, want dit hou logies verband met die historiese gebeurtenis. Net so is daar in die Bybel baie uitsprake oor Jesus en die opstanding (daar is selfs vier evangelies wat op verskillende maniere die [een] storie van Jesus vertel). Die uitsprake moet dus nie as “teenstrydighede” gesien word nie, maar moet saam met mekaar gelees word.   

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Hoe belangrik is die opstanding vir ons?

Die opstanding van Jesus vorm die sentrum van wat ons glo, omdat dit vir ons die nuwe era, die toekoms kom oopsluit het. Maar wat beteken die opstanding nog vir ons?

1. Die opstanding wys dat Jesus regtig die Seun van God is. Ja, God is regtig aan sy kant.

Die Jode het ‘n messias (die gesalfde koning wat Israel moes kom red) verwag, maar wie sou hy wees? Ons weet dat daar ‘n paar ouens in Jesus se tyd was wat almal gesê het dat hulle die messias is, maar almal het misluk. Hoe sou die mense weet wie die regte messias is?

Hulle het veral twee belangrike maatstawwe gehad om te besluit of dit die messias was of nie:

1. Die messias sou die profesieë van die Ou Testament waar maak. Daarom kry ons soveel aanhalings in die Nuwe Testament uit die Ou Testament – dit wys dat Jesus in die voetspore van die Ou Testament loop.
2. Die messias sou definitiewe tekens toon dat hy die krag van God in hom Hy sal dinge kan doen wat geen mens kan doen nie, omdat God in en deur hom werk. Dit is waarom Jesus wonders doen – dit wys Hy het daardie krag van God wat in en deur Hom werk. Die opstanding is natuurlik die groot en finale teken – net God kan mense uit die dood terugbring en as Jesus nou uit die dood opstaan kan dit net een ding bewys: God is aan sy kant want God het Hom opgewek… wie anders? As God hom opgewek het, beteken dit God is aan sy kant. Dit beteken logies dan ook dat Hy nie sal jok nie en dat sy boodskap met ander woorde waar is.

Kyk na die volgende in die lig van bogenoemde punte en sê elke keer hoe jy dink die stukkie wat jy gelees het in pas by een van die twee maatstawwe:

Joh 10:17-18………………………………………………………………………………………………………………………

Joh 19:36-37………………………………………………………………………………………………………………………

Luk 24:4-7…………………………………………………………………………………………………………………………

2. Die opstanding gee vir ons as gelowiges nuwe hoop op die toekoms.

Die opstanding, soos ons reeds gesien het, waarborg vir elke gelowige ‘n plek in die hemel by God. Dit is die waarborg dat daar vir ons ‘n toekoms na die dood wag.

• Daar is lewe na die dood.

Lees 1 Kor 15:12, 20-22, 50-58. Wat sê hierdie gedeeltes oor die lewe na die dood?…………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………

• God self is die waarborg van hierdie lewe na die dood

Lees 1 Pet 1:3-5 en Kol 1:4-5. Wat dink jy sê hierdie gedeeltes vir ons?……………………………..

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

Die hoop en ons toekoms word in die hemel bewaar. Dit is ‘n ander manier om te sê dat wat God alles vir ons beloof het oor die toekoms veilig in die kluis van die hemel weggesluit lê. Niemand kan dit wegneem nie en so seker as wat God daar is, sal ons die dinge wat Hy beloof het, kry.

• Ons waardesisteme (hoe ons dinge in hierdie wêreld sien) verander ten goede

Lees 1 Kor 15:29-34. Hoe beskryf Paulus hier sy houding teenoor die dinge wat nou in die gewone wêreld met hom gebeur?……………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

As jy uitsien na die lewe hierna, sal die dinge van hierdie lewe jou nie soveel pla nie, want dit is tydelik. Die ewige lê voor. Jy is nie gemaak om vir ewig in hierdie wêreld te hou nie, maar in jou toekoms lê die ewigheid. Daarom moet jy liewer daarop fokus.

• Ons kan uitsien na die wederkoms wanneer Jesus ons kom haal.

Lees Open 1:7 en 1 Tess 4:13-18. Jesus het opgestaan, wat beteken dat Hy leef! Daarom doen hy dinge vir ons in die hemel (lees 1 Joh 2:1-2). Daarom weet ons ook dat Hy ons weer sal kom haal. Omdat Jesus opgestaan het, kan daar ‘n wederkoms wees waarna ons kan uitsien.

As jy nou die betekenis van die opstanding in jou eie woorde moet saamvat, hoe sal jy dit doen?….

…………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Alles het verander toe die graf op die derde dag oopgegaan het – die ou era was toe verby en die nuwe era het begin:

• Die ou era beteken die era waarin die dood nog baas gespeel het. Mense het nie regtig geweet of daar ‘n lewe na die dood is nie. Hulle het gedink dat die einde van elke mens sy fisiese dood was. In die kloue van die dood en doderyk was hy of sy vasgevang.
• Die nuwe era wat na Jesus se opstanding gekom het, het gewys dat God kragtig genoeg is om sy mense uit die kloue van die dood terug te bring sodat hulle vir ewig by Hom kan wees. Dit het Hy met Jesus bewys.

deel 1 – Hoe belangrik is die opstanding van Jesus volgens die Bybel?

1. Al vier Evangelies eindig met die beskrywing van Jesus wat opgestaan het (Mat 27:57-28:15; Mark 15:42-16:8; Luk 23:50-24:12; Joh 19:28-20:10). Die verhaal is basies dieselfde, maar elke Evangelie het sy eie hoek waaruit die vertelling gemaak word.

• Gaan die gedeeltes deur en kyk wat jy dink eie is aan elke vertelling:
  • Matteus……………………………………………………………………………………………………………
  • Markus……………………………………………………………………………………………………………
  • Lukas………………………………………………………………………………………………………………
  • Johannes………………………………………………………………………………………………………….

Die volgende is interessant as ‘n mens na die verhale kyk:

• Daar is geen beskrywing van hoe Jesus uit die graf uitgekom het nie. Dit is ‘n heilige oomblik wat nie beskryf word nie. In die apokriewe boeke word daar wel vertel hoe Jesus met ‘n helder lig uit die graf uitgekom het.
• Daar word verskeie klein opmerkings gemaak om te wys dat Jesus se liggaam nie verwyder is nie, maar dat Hy werklik fisies opgestaan het, soos die doeke wat in die graf gekry is, die soldate wat verskrik na die priesterhoofde toe is (Mat 28:11) en selfs die bonatuurlike verskyning van die engele.
• Die “drie dae” wat Jesus in die graf was, pla mense dikwels. (Jesus is Vrydagmiddag laat begrawe en op Sondagoggend vroeg was hy nie meer daar nie). Volgens hulle berekeninge was hy nie ‘n volle drie dae in die graf nie. Dit hang natuurlik daarvan af hoe ‘n mens dit bereken – die Joodse dag het 6 uur die aand (met sononder) begin. Jesus is Vrydag voor 6 uur begrawe (daarom het hulle so vinnig gemaak om Hom van die kruis af te kry). Die Jode sou dus sê dat hy op Vrydag (dag 1) begrawe is. Die volgende dag (Saterdag, dag 2) het op 6 uur die Saterdagaand geeïndig. Toe het dag 3 (Sondag) begin. Jesus was dus oor drie dae in die graf en nie 3 volle 24-ure nie.
• In die Johannesverhaal kry ons nogal ekstra inligting oor mense wat nie so omvangryk is in die ander Evangelies nie. Nikodemus, Jesus se nagdissipel uit die top kringe van die Joodse raad, word genoem. Die resies (en kompetisie) tussen Petrus en die geliefde dissipel word beskryf, wat waarskynlik dui op so ‘n kompetisie tussen die twee apostels na Jesus se hemelvaart. Maria wil Jesus aan sy voete vashou (Joh 20:17) maar Jesus verbied haar. Die rede is omdat Maria Jesus as mens wil behou en op die stadium nie verstaan het dat Jesus moet opvaar nie. Jesus is nou die opgestane Heer. Johannes klee sy verhaal met ander woorde baie meer teologies in. Dit wys dus vir ons hoe die mense in die ou tyd geskiedenis geskryf het. Die boodskap van die geskiedenis was net so belangrik (en dikwels selfs belangriker) as die gebeure self.

2. Paulus skryf ‘n lang hoofstuk (1 Kor 15:1-34) oor die opstanding van Jesus, waarin hy die belangrikheid daarvan onderstreep.

• Hierdie is ‘n lang gedeelte wat eintlik vir sigself spreek. Lees dit deur en maak ‘n lys van wat jy as die hoofargumente in die gedeelte sien:…………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………

Let op die volgende interessante dinge:

– Paulus laat die hele Christelike boodskap staan of val met die opstanding. As Jesus nie opgestaan het nie, is ons geloof tevergeefs en is ons die bejammerenswaardigste van alle mense. Waarom dink jy sê hy dit? ………………………………………………………………………………………………………………………….

Die rede lê by die eras wat gewissel het. As Jesus nie opgestaan het nie, het ons geen bewys dat daar lewe na die dood is nie. Dan het God nie met Jesus geslaag nie – hoe weet ons dan of Hy met ons sal slaag. As Jesus egter uit die dood opgestaan het, wys dit dat God die krag het om dit te doen en dat daar lewe na die dood is. Dan het ons ook hoop (1 Kor 15:12). Dit is dan ook wat hy bedoel as hy sê ons hoop nie net in hierdie lewe op Jesus nie – daar is vir elke Christen ‘n toekoms. Dit sê die opstanding vir ons.

– Die bewys dat Jesus opgestaan het kan onder andere afgelei word uit sy verskynings aan mense. Paulus noem ‘n klomp (1 Kor 15:4-10) en moedig die destydse lesers indirek aan om te gaan vra as hulle onseker is – baie van die mense leef nog, sê hy. Paulus is dus nie bang dat die werklikheid van die opstanding van Jesus verkeerd bewys sal word nie.

– Die dood, wat mense van God af weggehou het, is deur Jesus se opstanding vernietig (1 Kor 15:26-28). Dit beteken dat as iemand sterf, die dood daardie persoon nie meer vir altyd daar kan hou nie. Jesus is nou in beheer – Hy sê wie leef vir ewig en wie nie.

– Die opstanding is altyd die afronding van die kruis. 1 Kor 2:1-5 beskryf die kruis as sentrum van Paulus se prediking, maar dit sluit altyd die opstanding in. Sonder die opstanding sou die kruis nie veel sin gemaak het nie. 

3. Ander skrywers van die Nuwe Testament baseer ook hulle boodskap geheel op die opstanding. Kom ons kyk na ‘n paar:

• Lees 1 Pet 1:3-5. So begin Petrus sy brief. Wat sou jy sê wil hy hier vir sy lesers oordra? ….

…………………………………………………………………………………………………………………………………

Deur met hierdie woorde te begin, gee Petrus eintlik die raamwerk vir die res van sy boodskap. Jesus het opgestaan en daarom het ons hoop wat by God vir ons bewaar word. Dit maak die huidige en toekomstige lewe die moeite werd. Daarom kan sy boodskap ook geglo word.

• Lees Open 1:17-18. Hier beskryf Jesus Homself. Hy is die een wat dood was maar nou lewe. En Hy het die sleutels van die dood en die doderyk. Die dood en doderyk word met ‘n tronk vergelyk. Die tronkbewaarder kan sê wie bly binne en wie gaan uit. Jesus het nou die sleutels van die tronk van die dood en doderyk. Hy kan sê wie bly in die doderyk en wie leef saam met Hom. Die nuwe era is daar en Jesus is Heer van hierdie nuwe era. 

Om terug te kom by die vraag: hoe belangrik is die opstanding volgens die Nuwe Testament? Die antwoord is kort: Sonder die opstanding is daar geen Evangelie nie, het die Christene geen hoop nie en is ons godsdiens tevergeefs. En die rede? Die opstanding bewys dat daar lewe na die dood is en dat Jesus daardie pad vir ons oopgemaak het.

Skrywer : Prof Jan van der Watt