O my God, in whose tender embrace there is no contradiction, rain down gentleness on my heart, that I may put up with such people. – Augustine.

Wat gebeur na Paulus?

Handelinge begin met Jesus se hemelvaart, die belofte van die Heilige Gees en die opdrag aan sy boodskappers: Julle sal my getuies wees in Jerusalem  sowel as in die hele Judea en in Samaria en tot in die uithoeke van die wêreld (1:8). In Handelinge kry ons dialoë en gesprekke; wondertekens, karakterontwikkeling – absolute transformasie as Paulus tot bekering kom en daarna ‘n baie prominente rol speel.

Soms word Jesus se boodskappers vir gode aangesien; soms word hulle gestenig; soms word hulle onthoof. En dan die einde van die boek. Paulus, teen hierdie tyd ‘n bejaarde, nooi die Joodse leiers om hom in sy huis in Rome te besoek sodat hy vir hulle van Jesus Christus kan vertel.

Handelinge skep ‘n raamwerk waarbinne die kerk homself moet verstaan – dit het ‘n vormingsfunksie. Dit antwoord die vraag van die kerk: “Wie is ons en wat is ons veronderstel om te doen?” Lukas gee nie vir ons ‘n lys punte nie; hy gee nie vir ons ‘n boek vol voorskrifte nie. Nee, hy vertel ‘n storie – ons geskiedenis. Die hele boek, veral die einde, dien as rigtingwyser. Wat Paulus in Hoofstuk 28 doen, het geweldige implikasies vir hoe ons vandag Christen kan wees.

Dit is nie ‘n oproep dat almal van ons nou huiskerke moet begin nie. Dit egter belangrik vir hoe ons ons getuienis in hierdie wêreld verstaan. Die Bybelse visie van die uitbreiding van die evangelie is nie helder ligte en ‘n uitstekende klankstelsel nie. Dit is baie eenvoudiger. Dit is om deure oop te maak vir almal wat wil inkom. Paulus nooi mense in sy huis en daar vertel hy hulle die storie van God en wie Jesus was; “Kom in, kry koffie, sit en ek vertel jou wie Jesus was.” Dit is iets wat ons steeds vandag kan en moet doen. Daar waar Paulus opgehou het, moet ons voortgaan.

Vlees – Francois Malan

Jan Smith vra:

Die hele artikel spreek van ‘n verdraaide kennis van die Bybel en van die geskiedenis, ‘n vooropgesette idee wat bewys wil word, en ‘n swak interpretasie van die Skrif. Die skrywer verwys na die probleme wat groepe ook met Paulus se anti-wet leer het, nl. die messiaanse Jodedom, die Sewendedagse Adventiste en die World Wide Church of God.

Hoofstuk een handel oor: wie was die Magtige (Mighty One) vir wie Paulus gedien het? In Paulus se optrede in Atene vind die skrywer die sleutel, nl. die Onbekende God waarby Paulus aangesluit het in Hand 17:22-23. Die Onbekende God word dan geïdentifiseer as die valse ‘mighty one’ Ares, die Grieke se god van oorlog (deur die Romeine Mars genoem). Maar die skrywer verwar dan die Griekse Ares (Mars in Latyn) met die Latynse woord aries vir ‘n ram (arnion in Grieks), en beweer dat vandag word Ares as die sterrebeeld Aries (die ram) vereer waarby die hele konstellasie (zodiac) bygesleep word vir sterrewiggelary (horoscope).

in die middel van die Areopagus gestaan, wat waarskynlik verwys na die Raad van Atene wat die naam Areopagus vir hulle Raad aangeneem het.

Hoofstuk twee wil bewys dat Paulus geen apostel is nie. Oor Handelinge se drie berigte oor Paulus se bekering sê die skrywer dat volgens Hand. 26 het die Gesalfde Seun aan Paulus sy opdragte gegee, terwyl volgens Hand.9 en 22 aan Paulus gesê is hy moet na Jerusalem toe gaan en daar opdragte kry (van die ander apostels). Die verband van Hand.9:6 wys egter na Damaskus as die stad waar vir hom gesê sal word wat hy moet doen (dit word deur Ananias gedoen), en in Hand 22:10 word dit duidelik uitgespel dat hy na Damaskus toe moet gaan en daar sal alles vir hom gesê word wat God bepaal het wat hy moet doen (dit word deur Ananias gedoen). Die skrywer sien ‘n verskil tussen Lukas se berigte oor Paulus se bekering en Paulus se eie weergawe in Galasiërs 1:13-2:9 waar Paulus van ‘n drie jaar periode in Arabië praat voordat hy Jerusalem toe is. Die skrywer beskou dit as bewys dat Paulus seniel was toe hy Galasiërs as ‘n ou man geskryf het (terwyl Galasiërs een van Paulus se eerste briewe na sy briewe aan die Tessalonisense of selfs voor hulle geskryf is). Volgens Hand 9:23 het daar ‘n lang (hikanos) tyd verloop voordat die Jode begin saamspan het (met die goewerneur, vgl. 2 Kor 11:32,33) om Paulus in Damaskus dood te maak voordat hy in die nag oor die muur ontsnap het na Jerusalem.

Hoofstuk 3 plaas Paulus se wet/onderwysing (Torah), wat eintlik ’n anti-wet is, teenoor die ware wet/onderwysing (Torah). Daar word na die leuens van Paulus verwys:

Eerste leuen: slegs die vrou was verlei (1 Tim 2:14) – die teks sê nie dat slegs die vrou verlei is nie, maar, soos v13, verwys na Adam wat eerste gemaak is, Eva daarna, is dit ook nie Adam wat (eerste) verlei is nie, dit is die vrou wat haar (eerste) laat verlei het en die gebod oortree het. Die argument van 1 Tim 2:8-3:13 gaan oor leierskap in die gemeente, en die rol van man en vrou in die gemeente van Efese waar vroue in die gemeente rondgegaan het en oor allerlei verkeerde dinge gepraat het (5:13).

Derde leuen – Paulus se idee hoe ons regverdig is (Rom 3:21-22). Die skrywer verkwalik Paulus wat verklaar dat regverdigheid los van die wet staan. Die skrywer en sy mense glo dat daar geen geregtigheid bestaan los van die wet nie, omdat die Gesalfde vir ons oortredings van die wet gesterf het. Daarom is die wet vir hom deel van ons geregtigheid. Hy verwys na Jer 31:31-33 se nuwe ‘verbond’ wat ‘n valse vertaling van berit sou wees. Volgens hom moet dit met ‘eed’ vertaal word. Die Hebreeuse woord berit beteken ‘ooreenkoms’ of ‘verbond’ terwyl die Hebreeuse woord vir ’n ‘eed’ sjebu‘ah is soos Jeremia dit in Jer.11:5 gebruik. Vir Paulus is die nuwe verbond wat God met ons maak dat Christus die verhouding tussen ons en God reggemaak het, en dat God ons aangeneem het as sy kinders. Dit spel Paulus uit in Romeine 8, en kom daarmee ooreen met Johannes 1:12.

Vierde leuen – God het jou lief of haat jou nog voor jy gebore is (Rom 9:12-13). Sy eintlike beswaar is teen God se genadige verkiesing, wat in Romeine 9-11 bespreek word.

Sesde leuen – dat mans nie iets op die kop mag dra of lang hare hê nie (1 Kor 11). Daarvoor verwys die skrywer na die engele wat hulle gesigte bedek met hulle vlerke, Elia wat sy gesig bedek het in die teenwoordigheid van God, die nasireërs wat hulle hare laat groei het (Num.6:2-5), Absalom se lang hare, en Mat 6:6 se gebed in die binnekamer (Grieks: tameion). Hy meen die woord tameion verwys na ‘n gebedsmantel, ‘n betekenis wat die Griekse woord duidelik nie het nie.

Skrywer: Prof Francois Malan

“We should be careful to get out of an experience all the wisdom that is in it – not like the cat that sits on a hot stove lid. She will never sit down on a hot lid again – and that is well; but also she will never sit down on a cold one anymore.” – Mark Twain

Paulus se toesprake in Handelinge

Ons moet kontekstualisering benader met ‘n bewustheid van ons eie kulturele voorveronderstellings – daardie aannames wat ons oor die Bybel en sy boodskap maak wat ons eers raaksien as ander kulture  vrae oor die Skrif begin vra.

Ons het gelet dat elke kultuur ‘n gemengde aard het (goeie en slegte elemente in alle kulture). Ons het ook die noodsaaklikheid om die boodskap van die Bybel aan te pas by ‘n spesifieke kulturele konteks bevestig. Paulus het vir ons ‘n basis vir kontekstualisering (Romeine 1 en 2), ‘n motief vir kontekstualisering (1 Korintiërs 9) en ‘n basies formule vir kontekstualisering (1 Korintiërs 1) gegee. In Handelings sien ons hom waar hy sy boodskap aanpas by verskillende groepe.

In Handelinge 13 preek Paulus vir ‘n aantal gelowiges – Israeliete en godvresendes (heidene wat die Bybel geglo het en in sinagoges bymekaar gekom het, maar nie besny was nie). In Handelinge 14:6 – 16 preek Paulus vir ‘n groep politeïste – hulle het nog in die ou gode ook geglo. In Atene (Handelinge 17:16 – 34) preek hy vir ‘n groep gesofistikeerde heidene – mense wat nie eintlik meer in gode glo nie. Hulle glo in ‘n aantal filosofiese sienings – soos Stoïsyne en Epikureërs. In Handelinge 20:16 – 38 is Paulus in Milete waar hy die ouderlinge van Efese toespreek. In Handelinge 21:27 – 22:22 praat hy met ‘n vyandige skare Jode. In Handelinge 24 – 26 is Paulus in Sesarea. Daar speek hy vir Feliks, Festus en Herodes Agrippa en Bernice toe – hoë regeringsamptenare met uiteenlopende kulturele agtergronde.

In hierdie toesprake verskil Paulus se aanbieding van die evangelie afhangende van sy gehoor. Ons moet onthou dat ons net gedeeltes van hierdie toesprake het en daarom moet ons versigtig wees as ons gevolgtrekkings maak. In Handelinge 17 word hy onderbreek voor hy klaar gepraat het. Tog is daar sekere patrone herkenbaar.

• Die verskille tussen die toesprake.

Hy haal gesag aan, maar dit verskil. By Bybelgelowiges haal hy uit die Skrif en vir Johannes die Doper aan; by die heidene redeneer hy vanuit die algemene openbaring en die grootheid van die skepping. Die Bybelse inhoud wissel ook. Hy verander die volgorde waarin verskillende waarhede aangebied word; ook die klem wat hy op verskillende aspekte plaas. Met Jode en godvresendes spandeer hy min tyd oor die leer van God en gaan reguit na Christus. Met heidene spandeer hy die meeste van sy tyd om die konsep van God te ontwikkel By die Grieke en Romeine gaan hy eers na die opstanding en nie die kruisiging nie.

Praat hy oor sonde met die Jode maak hy dit duidelik dat die wet hulle nie kan vryspreek nie – hulle morele pogings kan hulle nie red nie (13:39). Praat hy met heidene is sy benadering dat hulle hulle rug op waardelose dinge moet draai – hulle sinlose gode moet los en hulle tot die lewende God moet bekeer (14:15 – 17). Paulus varieer sy gebruik van emosie en rede, sy woordeskat, sy inleiding en gevolgtrekkings, sy beelde en illustrasies, sy identifisering met dit wat sy gehoor pla, wat hulle hoop en hulle behoeftes. Hy pas sy aanbieding van die evangelie by sy gehoor aan.

• Die ooreenkomste tussen die toesprake

Daar is geen standaard aanbieding van die evangelie nie, maar daar is net een evangelie vir al die hoorders: die evangelie dat Jesus die Here is (11:20); die evangelie/goeie nuus (14:7, 14:21 en 16:10); die boodskap van verlossing (13:26); die boodskap van sy genade (14:3); die evangelie van God se genade (20:24); die woord van sy genade (20:32). In elke preek is daar ‘n uitdaging: mense word vertel dat hulle verstaan van God en die werklikheid verkeerd is. Jode word vertel dat, alhoewel hulle glo dat hulle God verstaan, dit nie so is nie. Vir heidene word gesê dat hulle geglo het dat hulle die wêreld verstaan, maar hulle het die skepping totaal misverstaan. Daar is net een God en Hy het alles geskep. Beide word vertel van ‘n God wat magtig, maar tog goed is (13:16 – 22; 14:17).

Daar is ook ‘n persoonlike uitdaging oor sonde. Jode probeer die wet onderhou en heidene gee hulle aan afgode oor wat nie kan bevredig nie (13:29; 14:15). Beide probeer hulleself red en beide misluk.

Dan is daar die verkondiging van Christus  as die antwoord/oplossing vir hulle sonde. Met heidene beklemtoon Paulus die opstanding  om te bewys dat Jesus die goddelike Verlosser is wat na hierdie wêreld gekom het – die Koning. Met Jode wys Paulus daarop dat die verbondsbeloftes vervul is in ‘n lydende Messias. Vir beide Jode en heidene word gesê dat Jesus in die geskiedenis ingebreek het om ons verlossing te bewerkstellig.

Paulus se toesprake wys vir ons dat versigtige kontekstualisering Bybels geregverdig en noodsaaklik is. Daar is geen universele, kultuurvrye formulering van die evangelie wat vir almal aanvaarbaar is nie. Paulus dink nie dit is noodsaaklik dat hy die volledige evangelieverhaal in een enkele sitting moet oordra nie. Heidense nie-Jode word geleidelik verder gevoer – hy vestig eers sekere basiese beginsels sonder dat hy noodwendig reguit na die werk van Christus gaan.

Hierdie evangeliewaarhede word nooit op dieselfde wyse oorgedra nie, maar dit is tog duidelik dat hulle dieselfde inhoud het – die wese van God as regverdig en vol liefde; die wese van ons sonde en verlorenheid; die werklikheid van wat Jesus bereik het – verlossing vir ons; die noodsaaklikheid om hierdie verlossing deur geloof en genade te ontvang.