Paulus in Athene – die dag waarop onsigbare God sigbaar geword het – Kobus Kok
Inleiding
Ek het onlangs die voorreg gehad om op die voetspore van Paulus te loop in Griekeland – imposante plekke te besoek soos Tessalonika, Berea, Philippi, Korinte en natuurlik Athene (besoek http://www.youtube.com/watch?v=LrrSBQLFp74 )
Was Athene nou ‘n wonderlike ervaring! Op ‘n goeie dag sou Paulus van ver af, terwyl hy nog per boot op weg was na Athene, die indrukwekkende graniet berg voor hom gewaar met die wêreld se mees bekende tempels wat die verbeelding van menigte geskiedskrywers aangegryp het. Dit was hier op die Akropolis van Athene dat die reuse marmer standbeeld van die godin Athena, gewer van oorwinning die hemel ingetroon het. Dit was hier by die Propylea lans die Parthenon waar die wêreld se bekendste en mees invloedryke filosowe soos Sokrates, Plato en Aristoteles geleef en gewerk het. Dit is hier onder die Akropolis by die Stoa waar die Stoïsynse filosowe mense geleer het en daarvandaan hulle naam sou kry – filosofiese denke wat die wêreld sou verander en waar demokrasie waarin ons vandag leef, ontwikkel het. Woorde soos ekonomie, filosofie, teologie, ens. is hier in Athene geskep.
Paulus was op weg na die intellektuele sentrum van die wêreld, na die Akropolis waar die opvolgers van die groot filosowe se hoofkantoor gesetel was. Dit was ook hier waar die Griekse en Romeinse gode vir duisende jare aanbid en vereer was. As Paulus van daar ver onder die Akropolis na bo gekyk het in die rigting van die Parthenon het hy die bekende fries aanskou wat ‘n heidense godsdienstige ritueel uitgebeeld het. Oral om hom langs die pad was daar standbeelde van gode – die God van die see – Poseidon, die God van die onderwêreld, Hades, die god van drank, Dionysus, van helde wat tot gode verklaar is en keisers wat God, Heer en Hoëpriester genoem word.
Noordwes van die markplein of Agora op die Agoraios Kolonos heuwel waar Paulus baie tyd spandeer het en met mense die evangelie gedeel het was die tempel van Hephaistos (Theseion) die God van metaalwerkers en vakmanne, wat in 449 vC gebou is in die Doriese styl. In die Theseion was daar elke dag offers gebring deur die menigte vakmanne wat in Athene werksaam was. Vandag is hierdie tempel die bes bewaarde antieke Griekse tempel. In Paulus se tyd was Athene die religieuse en intellektuele sentrum van die Grieks-Romeinse wêreld waar die slimste van die slimste en die beste van die bestes gestudeer het.
Ten spyte van die absolute prag van Athene was Paulus in sy gees diep ontstel. Terwyl Paulus in die Agora gewerk het, onder die reuk van offervleis wat verbrand word en die klanke van diere en verkopers, duiwe en messelaars wat klippe kap het sy gees uitgestyg na bo – na Hom wat bod it alles was. Hoër en groter as die Agora, sterker as die oorwinningsgod Athena, Groter as die hoof-God Zeus wie se tempel ook ‘n klipgooi van die Agora uitgetroon het. Paulus het met almal wie hy teëgekom het gepraat oor Jesus – die Messias wat gesterf het aan ‘n kruis vir ons oortredinge en wat na drie dae uit die dood opgestaan het. Daar was nie baie wat tot bekering sou kom nie, en Paulus het pas herstel van die vervolging wat hy in Filippi beleef het nadat hy en Silas in die tronk gegooi is en 40 houe met ‘n Romeinse sweep moes verduur. Hy was pas uit Filippi toe Hy in Tessalonika ook verdryf word en na Berea moes vlug, net om kort daarna weer te vlug vir die Jode wat hom vanaf Tessalonika vervolg het. Dit is hou hy in Athene aangekom het – as vlugteling, as banneling. Teen daardie tyd het Paulus waarskynlik nog die merke aan sy lyf gedra van die geseling wat hy in Filippi opgedoen het. Terwyl hy in Athene was, skryf Paulus, het hy baie verlang na die jong gemeente in Tessalonika wat pas onder sy leiding tot bekering gekom het – by name Aristargos en Jason wat self later geweldige leiding sou verduur omdat hulle Paulus ondersteun het en die evangelie geglo het.
So tussen die verlange na sy jong gemeente en die herinnering van die marteling en aanhouding wat hy in Filippi beleef het, het Paulus in sy gees net sterker geword. Hy skryf op ‘n stadium dat wanneer hy swak is, dan beleef hy hoe God se krag in en deur hom tot werking kom.
Kom ons lees dan nou Handelinge 17 (Ou Afrikaanse Vertaling) wat die verhaal vertel van Paulus in Athene:
Act 17:1 Toe het hulle deur Amfípolis en Apollónië gereis en in Thessaloníka gekom, waar ‘n sinagoge van die Jode was.
Act 17:2 En volgens sy gewoonte het Paulus na hulle gegaan en drie sabbatte lank met hulle gespreek uit die Skrifte
Act 17:3 en dit uitgelê en aangetoon dat die Christus moes ly en uit die dode opstaan, en gesê: Hierdie Jesus wat ek aan julle verkondig, is die Christus.
Act 17:4 En sommige van hulle is oortuig en het hulle by Paulus en Silas aangesluit, ook ‘n groot menigte van die godsdienstige Grieke en ‘n groot aantal van die aansienlikste vroue.
Act 17:5 Maar die ongelowige Jode was afgunstig en het slegte manne van die leeglopers saamgeneem en die stad in opskudding gebring deur ‘n volksoploop te bewerk. En hulle het die huis van Jason aangeval en probeer om hulle voor die volk te bring.
Act 17:6 Maar toe hulle hul nie kry nie, het hulle Jason en ‘n paar broeders na die stadsowerhede gesleep en geskreeu: Die mense wat die wêreld in opstand bring, hulle het hier ook gekom,
Act 17:7 en Jason het hulle ontvang. En hulle almal handel teen die bevele van die keiser en sê dat daar ‘n ander koning is, naamlik Jesus.
Act 17:8 En hulle het die skare in opskudding gebring en ook die stadsowerhede wat dit gehoor het.
Act 17:9 Maar toe hulle van Jason en die ander genoegsame waarborg ontvang het, het hulle hul losgelaat.
Act 17:10 Daarop het die broeders dadelik in die nag Paulus en Silas na Beréa weggestuur. En toe hulle daar kom, het hulle na die sinagoge van die Jode gegaan.
Act 17:11 En hierdie mense was edelmoediger as dié in Thessaloníka; hulle het die woord met alle welwillendheid ontvang en elke dag die Skrifte ondersoek of hierdie dinge so was.
Act 17:12 Baie van hulle het dan ook gelowig geword, en van die aansienlike Grieke ‘n groot aantal, vroue en manne.
Act 17:13 Maar toe die Jode van Thessaloníka verneem het dat die woord van God ook in Beréa deur Paulus verkondig was, het hulle gekom en die skare ook daar opgesweep.
Act 17:14 Die broeders het Paulus toe dadelik weggestuur om in die rigting van die see te gaan, maar Silas en Timótheüs het daar gebly.
Act 17:15 En die wat Paulus begelei het, het hom tot by Athéne gebring, en nadat hulle opdrag ontvang het aan Silas en Timótheüs om so gou moontlik na hom te kom, het hulle vertrek.
Act 17:16 En terwyl Paulus in Athéne vir hulle wag, het sy gees in hom opstandig geword toe hy sien dat die stad vol afgodsbeelde was.
Act 17:17 Hy het toe in die sinagoge met die Jode gespreek en met die godsdienstige mense, en elke dag op die mark met die wat hom teëkom.
Act 17:18 En sommige van die Epikuréïese en die Stoïsynse wysgere het met hom gestry, en sommige het gesê: Wat sou hierdie praatjiesmaker tog wil sê? Ander weer: Dit lyk of hy ‘n verkondiger is van vreemde gode-omdat hy aan hulle die evangelie van Jesus en die opstanding verkondig het.
Act 17:19 En hulle het hom geneem en op die Areópagus gebring en gesê: Kan ons verneem wat hierdie nuwe leer is wat deur u verkondig word?
Act 17:20 Want u bring sekere vreemde dinge in ons ore. Ons wil dan weet wat dit tog kan wees.
Act 17:21 Nou het al die Atheners en die uitlanders wat by hulle gewoon het, vir niks anders tyd gehad as om iets nuuts te sê en te hoor nie.
Act 17:22 Paulus gaan toe in die middel van die Areópagus staan en sê: Atheners, ek sien dat julle in elke opsig baie godsdienstig is.
Act 17:23 Want terwyl ek rondgegaan en julle heiligdomme aanskou het, het ek ook ‘n altaar gevind waarop geskrywe is: Aan ‘n onbekende God. Hom dan wat julle vereer sonder om Hom te ken, verkondig ek aan julle.
Act 17:24 Die God wat die wêreld gemaak het en alles wat daarin is, Hy wat Here van hemel en aarde is, woon nie in tempels met hande gemaak nie.
Act 17:25 Ook word Hy nie deur mensehande gedien asof Hy aan iets behoefte het nie, omdat Hy self aan almal lewe en asem en alles gee.
Act 17:26 En Hy het uit een bloed al die nasies van die mensdom gemaak om oor die hele aarde te woon, terwyl Hy vooraf bepaalde tye en die grense van hulle woonplek vasgestel het,
Act 17:27 sodat hulle die Here kon soek, of hulle Hom miskien kon aanraak en vind, al is Hy nie ver van elkeen van ons nie;
Act 17:28 want in Hom lewe ons, beweeg ons en is ons, soos sommige van julle digters ook gesê het: Want ons is ook sy geslag.
Act 17:29 As ons dan die geslag van God is, moet ons nie dink dat die godheid aan goud of silwer of steen, die beeldwerk van menslike kuns en uitvinding, gelyk is nie.
Act 17:30 God het dan die tye van onkunde oorgesien en verkondig nou aan al die mense oral dat hulle hul moet bekeer,
Act 17:31 omdat Hy ‘n dag bepaal het waarop Hy die wêreld in geregtigheid sal oordeel deur ‘n Man wat Hy aangestel het, en Hy het hiervan aan almal sekerheid gegee deur Hom uit die dode op te wek.
Act 17:32 Maar toe hulle van die opstanding van die dode hoor, het sommige begin spot, en ander het gesê: Ons sal u weer hieromtrent hoor.
Act 17:33 En so het Paulus van hulle weggegaan.
Act 17:34 Maar sommige manne het by hom aangesluit en gelowig geword, onder wie ook Dionísius, die Areopagiet, was, en ‘n vrou met die naam van Dámaris en ander saam met hulle.
Die verhaal van Paulus in Athene eindig in Handelinge soos ‘n film wat in die helfte opgehou het. Mens wil so half vra “Wat het uiteindelik gebeur?” Wel, die skrywer van Handelinge sou nooit kon raai wat uiteindelik sou gebeur het nie. Binne ‘n paar honderd jaar nadat die groot filosowe op die Areopagus vir Paulus sou lag en verneder oor sy boodskap, sou ‘n Romeinse Keiser tot bekering kom, Konstantyn. Binne enkele jare het hy alle heidense afgodsdiens verbied en sou hy alle filosofiese skole in Athene sluit. Die Parthenon sou omskep word in ‘n Christelike kerk, die tempel van die god Theseion sou omskep word in ‘n Christelike kerk. Min het die wat daardie dag na Paulus geluister het geweet, en sou niemand kon raai dat toe Athene uiteindelik hulle onafhanklikheid in die 19de eeu terugwen, dat die vlag van Griekeland elke Vrydag op Paasfees halfmas sou hang en op die Sondag vol-mas sou pryk om die opstanding van Jesus Christus te vier.
Daardie dag terwyl Paulus daar gestaan het en vir die manne van Athene sou vertel van die Messias, het hulle hemelse klanke gehoor maar nie geluister nie. Die hemel het bo hulle oopgebreek, maar hulle het dit nie gesien nie. Handelinge vertel vir ons dat twee mense tot bekering sou kom – Dionisius die Areopagiet en Damaris, ‘n vrou. Nadat Paulus daar weg is het hulle die fakkel verder gevat omdat hulle die hemelse klanke van die hemelse vioolspeler gehoor en erken het. Vandag nog bestaan die kerk van Dionisius in Athene – en kan ons dit gaan besoek.
Die scenario in Athene herinner my aan die verhaal van Joshua Bell.
Stephan Joubert het eenmaal die volgende storie vertel wat my altyd sal bybly:
Teen ‘n asblik het hy daar in die L’Enfant Plaza-treinstasie in Washington, DC, op 12 April 2007 gestaan – die outjie met die T-hemp, jeans en hoedjie.
Vir 45 minute lank in die oggend-spitstyd het hy sy viool gespeel terwyl 1 097 mense haastig op pad werk toe by hom verbygestap het.
Die violis het afgeskop met ‘n stuk van Johann Sebastian Bach. ‘n Middeljarige man het vir ‘n oomblik omgekyk, maar dadelik verder gestap. Terwyl stukke soos Franz Schubert se Ave Maria in die treinstasie weerklink het, het altesame 27 mense sowat $32 in sy vioolkis gegooi.
Die ironie is dat hierdie einste musikant ‘n wêreldberoemde violis is, een van die grootmeesters van ons tyd! Sy naam: Joshua Bell.
Verlede jaar het hy die Avery Fisher-prys ontvang as die beste klassieke musikant in die VSA. Hoe ironies dat iemand wat aand ná aand vol sale betower met sy $3,5 miljoen- Antonio Stradivari-viool, misgekyk is omdat hy heeltemal “uit plek” was.
Joshua Bell se ervaring in daardie moltreinstasie herinner my aan Jesus se aardse optrede. Sy bediening was ook soos ‘n viooluitvoering van die heel beste musiek op ons strate en markpleine.
Tog het baie mense ongestoord by Jesus verbygestap.
Hoeveel keer breek die hemelse musiek van God voor jou oop en hoor jy regtig wat God vir jou wil sê? Dikwels staan God se antwoord en wil reg voor ons oë, maar sien ons dit nie. Dikwels wil God ons gebruik om ander mense te help om Sy hemelse klanke te laat weerklink, maar dan plaas ons die viool netjies in ‘n die vioolkis.
Hierdie Kersfees staan ons voor die vraag of ons Hom gaan mis tussen al die persente en die kerskaartjies en of ons hom nuut gaan ontdek en nuut in ons harte gaan laat woon, nuut vir ander mense sal laat klink.
Voor die deur van ‘n nuwe jaar staan die uitdaging of ons hom in 2011 sal erken en sal soek en of ons Sy wil sal erken.
Wat nodig is is die wil om te sien, die wil om te hoor en die wil om te doen. Dikwels roep God ons om net soos Dionysus en Damaris diegene te wees wat die verskil maak – al dink ons dit is klein, want God kan in en deur ons geweldige groot wonderwerke laat gebeur. Die ruïnes van Athene, en die vlag van Griekeland op die Akropolis met die kruis van Jesus wat daarop verewig is, is ‘n getuienis daarvan.
Ek sluit af met iets wat Quintus Ennius gesê het:
Byna niemand sien wat reg voor hulle neuse is nie; die meeste staar na die onbereikbare sterre.
Hiermee ‘n skakel na ‘n paar fotos van Athene
SKrywer: Dr. Kobus Kok