Vraag:

My Mams is 15 maande gelede oorlede aan borskanker (haar 3de stryd met kanker).
Ek is self nog in remissie van borskanker. My pa het ‘n vrou in April ontmoet. Hulle het in Julie saam met vriende op vakansie gegaan. Na ek hom gevra het, het hy erken dat hy ‘n kamer met haar gedeel het. Hy gaan kuier elke week by haar en slaap dan daar oor, alhoewel sy net ‘n halfuur se ry van hom af bly.

Dit is ‘n groot skok vir my dat my pa skielik na al die jare sy morele waardes oorboord gooi.
My Mams was my pa se 1ste meisie. Hulle sou verlede jaar 43 jaar lank getroud gewees het. Hy het nooit na ander vrouens gekyk of verhoudings aangeknoop nie. My vraag is, word seks wat deur ‘n wewenaar/weduwee/geskeide beoefen word, steeds as buite egtelik beskou? Is dit dieselfde as voorhuwelikse seks by ongetroudes? Tieners en jongmense word vinnig tereg gewys op die gevare van voorhuwelikse seks, maar ek het nog nie gehoor van Senior Burgers wat tereg gewys word op hul buite egtelike kaperjolle as wewenaars/geskeides nie.

Antwoord

Prof Jan van der Watt antwoord

Die basiese vraag hier is of seks deur ouer mense buite die huwelik beoefen mag word. Die antwoord is eenvoudig. Die tradisionele Christelike etiek sê dat seks bedoel is vir mense in die huwelik. Dit beteken dat dit nie saakmaak hoe oud jy is nie, as jy buite die grense van die huwelik seks het, druis dit teen die eise van die Christelike etiek in. Dit is die kort antwoord.

Tog is daar vandag binne die Christendom sommige mense wat dit sterk bevraagteken en daarop wys dat voorhuwelikse seks vandag as deel van die normale hofmaakproses gesien moet word (hande vashou, soen en seks is deel van een groot hofmaak proses). Daarmee word losbandigheid, naamlik dat daar sommer los en vas saam geslaap word, nie voorgestaan nie, alles behalwe. Dit moet binne ’n vaste verhouding gebeur. Daar word diwels vanuit die aard van die mens geargumenteer, naamlik, dat soos om jou lewe te beskerm en te eet, seks deel van die mens se basiese behoeftes is. Dit is die natuurlike manier om liefde vir mekaar uit te druk. As almal dit doen is dit seker nie verkeerd om dit self te doen nie. Ander sien die Bybel as ’n ou boek wat nie met moderne ontwikkelinge tred hou nie, byvoorbeeld, die ou mense het wel sekere maniere geken om te keer dat die vrou swanger raak, maar het nie die gesofistikeerde voorbehoedmiddels gehad wat ons vandag ken nie. Die risiko om swanger te raak is dus vandag baie kleiner en dit is een van die hoofredes waarom seks voor die huwelik in die ou dae verbied is. Die streng reëls hoef dus nie vir vandag meer te geld nie. So kan aangegaan word om allerlei redes te soek om wel voorhuwelikse seks te beoefen.

Hoe dit ook al sy, die beginsel dat seks sy plek binne die raakwerk van die huwelik het, bly ’n Bybelse beginsel. 

Skrywer: Prof Jan van der Watt

‘n Leser vra:

Wat sê die Bybel oor seksspeelgoed en bv oor orale seks binne die huwelik? Robbie Visser was by ons en het sy getuienis oor sy lewe gegee. Hy het ook oor sy belewenis in die hel gepraat. God het vir hom die hel gewys terwyl hy 19 dae in ‘n koma was.

Visser praat daarvan dat seksspeelgoed sonde is. So ook o a orale seks. Ek en my man is eerste huweliksmaats en al 23 jaar getroud. Soms gebruik ons speelgoed en orale seks. Ek bid al jare lank dat God vir my sondes moet uitwys waarvan ek nie bewus is nie. Dinge wat ek doen wat ek nie weet sonde is nie.

Ek sou net graag u stelling daaromtrent hoor.

Antwoord

Pof Hermie van Zyl antwoord:

Hierdie is een van daardie onderwerpe waaroor daar nie harde antwoorde gegee kan word nie. Eerstens omdat die Bybel hom nie spesifiek oor orale seks of seksspeelgoed uitlaat nie (daar is bv nêrens ‘n teks wat sê: “Jy mag geen seksspeelgoed in die huwelik hê nie”), en tweedens omdat daar nie vaste voorskrifte is oor hoe man en vrou in die huwelik hulle seksualiteit moet uitleef nie. Daar is wel breë riglyne wat Christene in ag moet neem vir die seksuele in die huwelik, en solank hierdie riglyne gevolg word, is daar genoeg ruimte vir egpare om hulle seksuele behoeftes na persoonlike goeddunke te beoefen. Die spreekwoord sê nie verniet nie: Elke man soen sy vrou op sy eie manier (en die omgekeerde is natuurlik ook waar ten opsigte van die vrou). Wat vir die een paartjie aanvaarbaar is, sal nie noodwendig vir die ander so wees nie. Elkeen moet self ontdek waarmee hulle gemaklik is.

Maar koms ons praat oor hierdie breë riglyne. Want as ‘n egpaar ernstig is oor hulle Christenskap sal hulle tog ook hulle seksualiteit so wil uitleef dat hulle voel dis in ooreenstemming met God se wil vir die beoefening van die seksuele.

Eerste riglyn: Ek hoef dit seker nie eens te noem nie, maar dit spreek vanself dat die uitleef van die seksuele ‘n baie spesifieke plek het, naamlik die huwelik. Daarom verbied die Bybel uitdruklik seksuele losbandigheid (bv 1 Kor 6:12-20; Heb 13:4). Christene kan nie, soos die wêreld, met ‘n oop seksuele agenda leef nie. Dis teen die wil van God. Die huwelik bied daardie veilige ruimte waar man en vrou geborge voel, waar hulle sonder reserwes hulleself aan mekaar kan gee, en waar hulle mekaar kan ontdek en geniet. Dit is ook al oor en oor in studies bewys dat die hoogste persentasie seksuele vervulling voorkom onder egpare wat mekaar oor ‘n lang tyd leer ken het. Hulle weet wat hulle aan mekaar het, en hulle geniet en respekteer mekaar.

Tweede riglyn: Weer eens, dis seker nie nodig om te noem nie, maar omdat dit vir baie Christen-egpare steeds ‘n probleem is, wil ek dit tog pertinent aanraak. Seksualiteit is so natuurlik soos asemhaal, dis deel van die lewe; dis soos God ons gemaak het. Daar is dus niks daarmee verkeerd dat man en vrou tot mekaar seksueel aangetrokke voel, hulleself in die huwelik begewe en die vreugde en plesier van seksuele intimiteit geniet nie. Trouens, hieroor is die Bybel baie duidelik. Dit begin reeds in die paradys, nog voor die sondeval. God bring man en vrou as met sy eie hand bymekaar en voeg hulle saam tot een vlees (Gen 1:24). Jesus bevestig hierdie intieme lewensgemeenskap in Matteus 19:5-6 as Hy Genesis 1:24 gebruik om aan te voer dat hierdie een vlees-verhouding bedoel is om permanent te wees en dat egskeiding daarom nie deel is van God se plan vir die huwelik nie. Paulus sluit ook by hierdie een vlees-gedagte aan as hy in 1 Korintiërs 7:2-5 sê dat man en vrou se liggame in die huwelik aan mekaar behoort en dat hulle hulle daarom nie moet onthou van seksuele gemeenskap nie, tensy daar ‘n goeie rede is, en dan ook net vir ‘n ruk, vanweë die versoekings. Maar die punt wat in hierdie riglyn gemaak word, is dat die uitleef van die seksuele ‘n voorreg en plesier is wat ten volle binne die huwelik geniet mag word. Christen-egpare mag nie oor die seksuele met skuldgevoelens rondloop nie. Dis bedoel om geniet te word.

Derde riglyn: Hier gaan dit oor die vraag: Wat is die doel van seks? Bloot net om voort te plant, soos by die diere? Nee, die seksuele is aan die mens gegee tot lewensvervulling. Daarom dat daar in Genesis 1:27 staan dat God die mens as man en vrou geskape het om sáám – as man en vrou – God se beeld, dit wil sê, God se verteenwoordigers op aarde te wees. Dit beteken dat dieselfde intimiteit wat daar binne die Goddelike Drie-eenheid bestaan, as ‘t ware moet afskuur op man en vrou binne die huwelik. Daarom het God man en vrou gemaak om by mekaar te pas; hulle moet mekaar aanvul, hulle vorm ‘n intieme lewensgemeenskap (Gen 2:18,20-24). Die afleiding wat ons hieruit maak, is dat die seksuele, hoewel belangrik, slegs ‘n onderdeel is van hierdie lewensgemeenskap en van die egpaar se totale menswees. Dus, sodra die seksuele verabsoluteer word, dit wil sê, losgemaak word van hierdie totale lewensgemeenskap in die huwelik, begin die gevaarligte flikker. Dan begin dit gaan oor seks ter wille van seks. Seks is daar om die intimiteit en die eenheid tussen man en vrou te bevorder en te versterk. Dis één van die uitdrukkingsvorme van die eenheid tussen man en vrou, nie die een en al nie.

Vanuit hierdie riglyne kan ons nou meer spesifiek oor seksspeelgoed praat.

Seks as een element van ‘n gelukkige huwelik wil sê dat egpare nie angstig moet wees oor die seksuele nie, asof die geluk in hulle huwelik volledig daarvan afhang. Soms redeneer egpare: As daar nie by elke seksuele gemeenskap volkome vervulling is nie, dan is daar groot fout. Die egpaar word angstig en allerlei pogings word dan in werking gestel om hierdie “fout” te herstel; alles moet 100% elke keer “werk”. Dis dan dat seksspeelgoed as krukke ingespan word om alles op te kikker. Dit kan dan gebeur dat daarsonder daar later geen bevrediging meer is nie. En die fokus moet tog daarop val dat nie dinge nie, maar man en vrou mekaar plesier sal verskaf en bevredig. Want dit is wanneer man en vrou mekáár geniet dat die intimiteit en verhouding tussen hulle gebou en bevorder word, dat hulle waarlik tot ‘n intieme lewensgemeenskap ontwikkel.

Om net hierdie gedagte verder uit te bou. Ons moet onthou dat die seksuele in die huwelik eintlik op drie vlakke beweeg: die fisiese, die emosionele en die geestelike. Die seksuele is daar om die lewensgemeenskap op al drie hierdie vlakke te stimuleer. En die potensiële gevaar met seksspeelgoed is dat hulle alle aandag net op die fisiese fokus, en soms ook so dat dit net die eie genot is waarop gekonsentreer word. Die fokus is nie meer op die verhouding tussen man en vrou nie. En verder kan daar selfs so ‘n fiksasie met seksspeelgoed ontwikkel dat dit amper soos ‘n derde persoon in die huwelik begin funksioneer wat die plek inneem van die man en die vrou. Die egpaar word dan afhanklik van die speelgoed in stede daarvan dat hulle planne beraam om mekáár te stimuleer en te bevredig.

Verder, as mens in aanmerking neem waar seksspeelgoed te koop aangebied word, dan begin die skemerwêreld van pornografie oopgaan. Dit is bekend dat seksspeelgoed soms kan aanleiding gee daartoe dat een of beide van die egpaar by pornografie betrokke raak. En dit is uiteraard ‘n slegte ontwikkeling. Want daar is niks soos pornografie om die seksuele in die huwelik skade te berokken nie. Egliede ontwikkel sulke onrealistiese verwagtinge van mekaar dat dit ironies genoeg juis hulle seksuele verhouding is wat later daaronder ly, en die huwelik op die rotse kan beland.

Nog iets, wat nie altyd so gewild is om te hoor nie. Maar in die oorverhitte sekskultuur met sy onmiddellike bevrediging-sindroom waarin ons vandag lewe, is dit ook belangrik om te onthou dat daar so-iets soos kuisheid binne die huwelik is. Ongebreidelde wellus wat op alle denkbare en ondenkbare maniere geëis word en botvier, kan later die respek wat man en vrou vir mekaar moet hê, vernietig, en daarmee saam ook die huwelik. Die huwelik is ‘n veilige ruimte, en nie ‘n lisensie tot die beoefening van ongebreidelde en selfs afstootlike fantasieë en luste nie. Presies wáár die grense van die seksuele binne die huwelik is, is moeilik om by voorbaat te sê; elke egpaar moet dit self ontdek. Maar daar ís sulke grense. 1 Tessalonisense 4:3-8 waarsku nie verniet nie dat ons heilig en eerbaar binne die huwelik moet lewe en nie deur hartstog en begeerte gedryf moet word soos hulle wat God nie ken nie. Die seksuele het sy plek – ‘n belangrike plek – maar dis nie die een en al nie. Dit mag nie ‘n “eie lewe” los van die totale lewensgemeenskap van man en vrou hê nie. Dis nie ‘n god wat gedien word nie. Dit moet in diens staan van man en vrou se huwelik.

Maar met bostaande word nie ‘n oordeel uitgespreek oor seksspeelgoed as sodanig nie. As egpare die breë riglyne volg wat hierbo gegee is, gemaklik is met seksspeelgoed en dit as ‘n hulpmiddel vir hulle normale sekslewe inspan, en daar geen sieklike afhanklikheid, fiksasie of obsessie daarmee ontstaan nie, hoef egpare nie skuldig te voel nie. Soos aan die begin gesê, daar is nie werklik vaste voorskrifte hieroor nie. Elke egpaar moet, binne bostaande riglyne, self ontdek waarmee hulle gemaklik is. Ons geniet bepaalde vryhede as Christene. Ons hoef nie vir alles te sê: “Raak, smaak en roer nie aan nie.” Maar ek dink dit is ook belangrik om te onthou wat Paulus oor vryheid sê in 1 Korintiërs 6:12. Hy gee toe dat daar waarheid mag steek in die spreuk: “Alles is my geoorloof.” Maar dan voeg hy by: “Ja, maar ek gaan my nie deur enigiets laat verslaaf nie.” Dit kos soms fyn onderskeiding om te besluit wanneer die grens tussen vryheid en verslawing oorgesteek word. Die vryheid waartoe Christus ons vrymaak mag nooit lei tot nuwe vorme van verslawing nie.

Skrywer: Prof Hermie van Zyl

Vraag
Hoe kan ek uit ‘n Bybelse oogpunt met my tiener praat oor seks, met teksverwysings?

Antwoord
Prof Hermie van Zyl antwoord:
Daar is pragtige publikasies by Bybelmedia, Christelike Uitgewersmaatskappy (CUM) en Lux Verbi wat op die man af met tieners praat oor seks vanuit ‘n Bybelse perspektief, in taal wat hulle verstaan. Ek dink hier aan Gretha Wiid se boeke oor die onderwerp wat by Bybelmedia verkrygbaar is:

• Die Seksgesprek met my Tiener
• Lig op Tieners en Seksualiteit
• Lyfslim vir Seuns/Meisies: Oor jou Lyf, Seks en Meisie/Seuns-dinge.

Hierdie en ander boeke oor die onderwerp kan oor die internet bestel word by http://eshop.bybelmedia.org.za/?s=seks&post_type=product. Daar is talle ander boeke ook op die mark, maar mens moet versigtig wees om nie sommer enigiets aan te skaf nie. Nie alle boeke oor dié onderwerp word vanuit ‘n Bybels-Christelike perspektief geskryf nie. Maak dus seker dat jy by ‘n erkende en gerespekteerde Christelike boekhandelaar of webwerf koop. Afgesien van bogenoemde webwerf (Bybelmedia), kan CUM en Lux Verbi se webwerwe ook besoek word by die volgende adresse: http://www.cumuitgewers.co.za en http://luxverbi.co.za. Soek dan op hierdie werwe vir spesifieke boeke oor die onderwerp.

Die rede waarom ek liewer boeke as “tekste uit die Bybel” noem, is tweërlei: Eerstens is die Bybel nie ‘n handboek of ensiklopedie oor (tiener)seks waar mens gou ‘n paar tekste kan naslaan en dan het jy al die antwoorde nie. Die Bybel is ‘n verhaal oor God se geskiedenis met mense wat oor baie eeue strek. In hierdie verhaal speel die verhouding met God en tussen mense die hoofrol. Uiteraard is daar baie aspekte oor hierdie verhouding wat in die bladsye van die Bybel aan die w(W)oord gestel word – waaronder die seksuele – maar hulle kom nie gesistematiseerd voor nie en boonop is hulle ingebed in ‘n milieu wat nie altyd direk spreek tot ons eie tyd nie. Dus – en dis die tweede rede vir boeke eerder as bloot die noem van tekste – die gegewens in die Bybel oor seks moet georden en geïnterpreteer word vir ons eie tyd in ‘n taal wat vir ons vandag sin maak. En dit is wat boeke wat vanuit Bybelse perspektief oor ‘n bepaalde onderwerp geskryf is, veronderstel is om te doen. Hulle moet hierdie Bybelse perspektiewe laat praat met die kennis waaroor ons vandag beskik en wat deel vorm van ons leefwêreld. Dit vra kundigheid oor destyds én vandag om hierdie horisonne te laat saamsmelt.

Met bogenoemde gesê, wil ek tog ‘n paar kerntekste noem wat die kwessie van seks in die algemeen in ‘n breë Bybelse raamwerk plaas. Uiteraard sal tienerseksualiteit ook hierbinne tereg kom. Die spesifieke aspekte rakende tienerseksualiteit is immers nie so spesiaal dat die algemene riglyne van die Bybel nie ook daarop van toepassing is nie.

Daar is genoeg tekste in die Bybel waaruit ons die algemene afleiding maak dat die uitleef van seksualiteit sy plek in die huwelik het. Die huwelik bied die veilige ruimte waarbinne seksualiteit nie net tot vervulling van die betrokke egpaar is nie, maar ook tot opbou en vorming van die samelewing. Slegs so word ‘n gesonde samelewing tot eer van God gebou en onderhou. ‘n Samelewing wat seksuele losbandigheid goedpraat en selfs aanmoedig, is nie tot eer van God nie. Dink aan ‘n teks soos Matteus 19:4-6 waar Jesus teruggryp na die skeppingsgebeure en sê dat man en vrou een vlees in die huwelik word. Hierdie teks handel weliswaar oor egskeiding, maar die veronderstelling is dat die een vlees-verhouding in die huwelik sy plek het. Juis daarom is Jesus so ernstig daaroor dat die huwelik as instelling eerbiedig en gerespekteer sal word. “Een vlees” beteken nie net seksuele eenwording nie, maar ‘n een wees oor die volle spektrum van die lewe. ‘n Egpaar deel immers nie net ‘n bed nie, maar ‘n lewe.

Met die klem op die huwelik as lewensruimte vir seks word ook by implikasie gesê dat seks voor of buite die huwelik ‘n verabsolutering van een aspek van die huwelik is. Dit trek dinge heeltemal skeef wanneer seks as iets losstaande van ander dimensies gesien word, dimensies soos liefde, trou, verantwoordelikhede deel, versorging van mekaar, en die moontlike voortbring van kinders waardeur die menslike geslag in stand gehou word. Sonder hierdie breër konteks verloor seks later sy glans en word dit ‘n destruktiewe aktiwiteit. Dink maar aan prostitusie. Daar word net gefokus op die seksuele sonder dat daar enige verdere betrokkenheid by mekaar se lewens is of verantwoordelikheid vir mekaar aanvaar word. En dis nie hoe God ons bedoel het om te lewe nie. Geen wonder nie dat daar baie tekste is wat spesifiek hoerery (d w s buite- of voorhuwelikse seks ter wille van die seksdaad self) verbied en dit as teen God se wil beskou. Dink hier aan ‘n teks soos 1 Korintiërs 6:12-20. Hierdie teks is duidelik daaroor dat ‘n losbandige leefwyse nie by ‘n Christen pas nie omdat die Christen se liggaam aan God behoort, dit is God se tempel. Dit beteken dat ons nie met ons liggame kan maak wat ons wil nie, maar dit so moet oppas dat dit as wonings van God kan dien, ‘n plek waar sy Gees kan woon.

In 1 Korintiërs 7 gee Paulus ook spesifieke raad oor die huwelik wat daarop neerkom dat man en vrou aan mekaar behoort en ook in mekaar se liggaamlike behoeftes moet voorsien. Weer eens word die huwelik as ruimte vir die seksuele gesien. Al die kwessies wat hier aangeroer word – getroud wees, selibaatskap, gelowiges en ongelowiges in die huwelik, ongetroud wees, neem almal die heiligheid van die huwelik as uitgangspunt en dat dit slegs binne die huwelik is waar die seksuele uitgeleef mag word.

‘n Teks wat miskien spesifiek op tieners van toepassing is, is Hooglied 2:7 – dat die liefde nie ryp gedruk moet word nie. Daar is ‘n tyd en plek vir alles. Die plek vir die uitlewing van die seksuele is die huwelik. As mens in ‘n liefdesverhouding is wat so oorverhit raak dat alle aandag later net op die seksuele is, dan loop dit dinge vooruit. Dit maak dat die verhouding nie gesond kan ontwikkel nie. Die seksuele is as ‘t ware voortdurend “in die pad”. Die paartjie kan nie mekaar se volle menswees ontdek nie en dit kan selfs daartoe lei dat hulle oorhaastig trou en later uitvind dat hulle eintlik nie by mekaar pas nie. In die antieke het mense baie gouer getrou as vandag. Die seksuele vervulling het dus gouer plaasgevind. Vandag trou jongmense later en dit plaas druk op ‘n paartjie om voorhuwelikse seks te beoefen of saam te woon, wat vanuit Bybelse perspektief nie die wil van God is nie. Die samelewing waarin ons woon, waar vrye seks deur die media en filmindustrie (veral Hollywood) verheerlik word, plaas uiteraard verdere druk op tieners om voordat hulle gereed is, seksueel aktief te raak. Die hele filosofie is dié van onmiddellike bevrediging. As jy nie jou behoeftes dadelik bevredig nie, is dit ongesond en lei dit tot allerlei frustrasies. Dis die sekulêre evangelie van ons dag. Dit alles maak dit soveel moeiliker vir Christen-jongmense om binne die wil van God hulle seksualiteit normaal te laat ontwikkel. Nogtans, die feit dat die samelewing druk op ons toepas, verander niks aan die wil van God vir ons lewe nie. Christene moes nog altyd leer om selfdissipline toe te pas en versoekings te weerstaan. Uiteindelik is ‘n gedissiplineerde lewe die enigste wat goeie vrugte lewer. Seksuele onthouding totdat die tyd daarvoor reg is – die huwelik – lei nie tot sielkundige probleme nie, maar bou aan jou karakter as Christen. Na alles, wanneer jy die duiwel weerstaan, kom jy agter dat hy van jou af wegvlug (Jakobus 4:7). Hoe meer jy die duiwel weerstaan, hoe makliker word dit om “nee” te sê.

Bostaande is nie die volledige prentjie nie, maar is ten minste ‘n paar tekste wat algemene maar duidelike riglyne gee vir die hantering van die seksuele.

Skrywer:  Prof Hermie van Zyl

Pornografie – Vraag – Jan van der Watt

Chris vra:

Ek wil weet wat behels pornografie. As n mens op ‘n  dateline gesels en kaal fotos word rondgestuur is dit pornografie of as n mens seks praat(dirty talk) kan dit ook beskou word as  pornografie?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Wanneer is iets Pornografie?

Pornografie het te doen met die misbruik van seks op sekere wyses. Om die vraag te beantwoord moet ons dus eers so bietjie kyk wat die Bybel sê oor seksualiteit.

a) Opvattings oor seksualiteit is sterk sosiaal en kultureel bepaald. Mense in Europa trek anders aan as mense in die middel van Afrika of Suid-Amerika wat tradisioneel nog sonder bostukke of net met deurtrekkers rondloop. Toe ek 50 jaar gelede die eerste maal op die strand in Durban geloop het, het al die vroue swemklere gedra wat ‘n mens laat dink het aan mummies wat toegedraai is. Vandag lyk dit soms of daar materiaal skaarste is. In al die gevalle word daar gevoel dat daar nie noodwendig verkeerd opgetree word nie. So skuif en verskil opvattings oor wat seksueel aanvaarbaar is en wat nie. Daarom sal sommige mense anders oordeel as ander oor waar die grense lê en wat toelaatbaar is en wat nie.

b)  Kom ‘n mens nader aan die Bybel, dan kry ‘n mens ‘n behoudende standpunt. In die Ou Testament word seksualiteit primêr gesien as iets wat vir voortplanting bedoel is. Die man is gewoonlik as die draer van die karaktertrekke van die familie of stam gesien. By wyse van voorbeeld: die vrou was soos die saailand waarin die plantjie geplant word en groei. Sy dra nie tot die karakter van die plantjie by nie, die man wel. As ‘n stam of familie egter suiwer wil bly, mag daar nie vreemde plantjies in die saailand geplant word nie, want dan verander die aard en karakter van die stam en dit wil niemand hê nie. Daarom was daar baie spesifieke reëls dat vreemde mans nie met die vroue van ‘n stam moes meng nie. Dieselfde het gegeld vir die gesin. ‘n Ander man mag nie met ‘n getroude vrou saam wees nie, want dit stel die karakter van die hele gesin in gevaar en tas so die eer van die huweliksmaat ook aan.

c) Die Christendom staan in die tradisie van die Ou Testament en die Jodendom waar die beoefening van seks volgens streng riglyne beperk is. Natuurlik het die Christene in plekke soos Korinte of in Turkye in die gemeentes van Petrus met die heidene in dieselfde dorpe saamgeleef. Die heidene het in die meeste gevalle seks heeltemal anders gesien. Onder hulle was daar ‘n groot groep ‘vrymense’, met ander woorde, nie slawe nie. Ten einde hulle vryheid te bewys het hulle gesê dat jy jou deur niks aan bande moes laat lê nie. Daarom het hulle wilde partytjies gehou  waar hulle hulle vryheid ten volle beoefen het, beide ten opsigte van drank en seks (gewoonlik met vroue wat nie getroud was nie). Dit is ook meestal waarna die woord ‘porneia’ in die Nuwe Testament verwys. Dan was daar ook sogenaamde tempelprostitute wat vir die gode gewerk het en al hulle geld vir die tempel gegee het. Om seks met hulle te hê is gesien as om die godin aan wie die prostituut verbonde was te eer.

Die Christen het dus tussen in sulke losbandinge situasies geleef. Natuurlik het die vry opvattings van die heidene nie met hulle konserwatiewe Joodse opvattings gestrook  nie. Hulle het eenvoudig besluit om nie daaraan mee te doen nie. Dit is duidelik uit byvoorbeeld 1 Petrus 4:1-6 – lees die volgende: ‘³In die verlede toe julle nog heidene was, is julle lewe lank genoeg beheers deur julle heidense begeertes: losbandigheid, wellus, dronkenskap, swelg- en drinkpartye en afskuwelike afgodery. ⁴Nou vind die heidene dit vreemd dat julle nie langer met hierdie stroom van losbandigheid saamgaan nie, en hulle beswadder julle’. Kyk net: die heidene vind dit vreemd dat die gelowiges nie meer aan hulle wilde partytjie deelneem nie, want vir hulle was dit normaal! En nou die belangrike punt: die kuise opvattings oor seks het dus die Christene van die losbandige heidene onderskei. Dit het langsamerhand die manier geword waarop jy die Christene sigbaar van die heidene kon onderskei. Die Christene was kuis en was baie behoudend as dit by seks kom, soos die Ou Testament ook geleer het. In die vroeë geskiedenis van die Kerk, met die kerkvaders, het die konserwatiewe opvattings oor seks deel van die kerk se opvattings gebly en in baie gevalle is daar geglo dat seks die basis van alle sonde is. Van die kerkvaders het dan ook gedink dat mens glad nie seks moet beoefen nie.

Die konserwatiewe siening is vandag nog deel van ons Christelike en Westerse samelewing.

d) Die argument het egter met die loop van tyd verder ontwikkel. Sake soos die respek vir ander persone, die persoonlike eer van mense, en nog ander sake het deel van die gesprek geword. Om iemand anders se liggaam sonder toestemming te neem het ’n taboe in ons kulturele opset gebly. Tog is die diskussie heftig. Doen mens iemand skade aan deur na sy of haar foto te kyk, sou  sommige vra, veral in die lig van die gedagte dat sommige argumente teen pornografie berus op die argument dat dit die model in die foto oneer aandoen. Dit maak die debat moeilik – daar is nooit net een sy van die saak in die debat nie.

e) Dit bring ons nou by pornografie as sodanig. In lande wat post-Christelik is (soos in dele van Europa), word die verkoop van naakte foto’s en selfs prostitusie toegelaat, omdat hulle sê dat as twee volwassenes toestem om dit te doen, al is dit teen betaling, kan dit nie gekeer word nie, omdat die vryheid van keuse nie so ingeperk kan word nie. Dit geld ook vir Suid-Afrika wat sulke foto’s toelaat op grond van die vryheid van die individu. Kinders word egter steeds beskerm. In Nederland, waar ek bly, kry jy pornografiese TV kanale as deel van jou televisiepakket wat jy koop. Dit is eenvoudig deel daarvan soos die nuuskanale of flieks of sport deel van die pakket is. Daar word geargumenteer dat dit deel van mens se persoonlike vryheid is om ook sulke kanale tot jou beskikking te hê as jy graag daarna wil kyk. Tog moet ek weer beklemtoon dat die debat daaroor steeds voortgaan. Binne so gemeenskap is daar heelwat diskussies oor die negatiewe effekte wat so ‘n vrye situasie op mense kan hê. Daarop gaan ek nie nou in nie.

Die meeste Christene, spesifiek ook in Suid-Afrika, sou egter die uitlokkende foto’s van naakte mense dadelik afwys, vanweë die feit dat kuisheid oor die eeue as ‘n belangrike teken vir goeie Christenskap gesien is. Tog wissel die siening ook – soos hierbo vermeld, 50 jaar gelede sou mense ‘n hartaanval gekry het as iemand met ‘n doodgewone hedendaagse swembroek op die strand loop. Opvattings skuif ook dus maar. Dit maak ons bewus daarvan dat daar nie noodwendig vaste grense is nie. Dit is in ‘n groot mate ‘n kwessie van die kultuur en wat die mense met wie jy jou assosieer daaroor dink. Veral gaan dit oor waarmee jy jouself voor die Here gemaklik voel. Dit gaan inderdaad oor wat jou motiewe is met wat jy doen.

Die vraag is nou, wat is pornografie. Vanuit ‘n Christelike hoek word dit negatief beoordeel omdat dit jou stimuleer om jou seksuele drange verkeerd te gebruik. (Ek gaan nie hier in op al die argumente dat die pornografie modelle uitgebuit word, of dat dit die vrou of man bloot ‘n objek van seks maak en so verdinglik nie. Dit is alles geldige argumente). Naakte liggame is nie noodwendig verkeerd nie – kyk maar na al die skilderye met naakte vroue wat as meesterwerke beskou word. In die grootste museums kry mens tale beelde van naakte vroue. Dit is nie al waaroor dit gaan nie. Dit gaan oor jouself en wat in jou gedagtes aangaan. Waarvoor kyk jy die foto’s, video’s of wat ook al? Wat wil jy daarmee maak? Watter gedagtes kom by jou op as jy dit kyk? Voel jy of jy ingetrek word in ‘n spiraal waaruit jy nie kan kom nie, omdat jy byna verslaaf voel.

As die antwoord op die vrae jou ongemaklik laat, as jy skaam is dat jou familie ongemaklik gaan voel, as jy moeiliker met God praat, dan moet die rooi ligte vir jou aangaan. Daar is nie ‘n vaste reël wat sê pornografie begin byvoorbeeld as die vrou nie meer ‘n top aanhet nie. Dit kan vir iemand vroeër of later al begin. Dit sou egter nie ver van die kol wees om te sê dat as jy ‘n Christen is, jy liewer maar nie te ver moet eksperimenteer nie. ‘n Kenmerk van Christene is steeds dat hulle kuis probeer leef en dit sluit in om nie die pad te loop waar naakte foto’s van die teenoorgestelde geslag hulle in die versoeking begin lei nie. Vermy dit liewer.

Skrywer: Prof Jan van der Watt