Sonde – Jan van der Watt

Erika vra:

Hoe hang 1 Johannes 5:16 en 17 saam? Die teks lees so: “¹⁶As iemand sy broer sonde sien doen wat nie tot die dood lei nie, moet hy bid en God sal die broer die ewige lewe gee. Dit geld dié wat sonde doen wat nie tot die dood lei nie. Daar is sonde wat tot die dood lei; daarvoor sê ek nie dat hy moet bid nie. ¹⁷Alle ongeregtigheid is sonde, maar daar is sonde wat nie tot die dood lei nie.”

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Hierdie verse word soms verkeerd verstaan, aangesien die konteks nie heeltemal in gedagte gehou word nie. Mense dink dat hier staan dat ‘n mens vir sekere mense nie moet bid nie. Dit sou dan mense wees wat die “sonde tot die dood” gedoen het. Dan vra hulle wat die sonde tot die dood presies is.

Die Briewe van Johannes is in ‘n situasie geskryf waarin die gemeente sterk konflik beleef het. ‘n Deel van die gemeente het weggebreek (1 Johannes 2:18-19) en dit het nogal probleme veroorsaak (2Johannes 11). Die brief is geskryf om die gemeente te versterk en hulle selfbeeld sterker te maak. Daarom lees ons in hierdie Brief soveel van die God van liefde en Jesus wat hulle die ewige lewe gee. Dit is wat gelowiges sterk maak.

Nou lyk dit of die wind nog nie gaan lê het in die gemeente nie. Daar is nog van die broers wat nie weet wat hulle moet doen nie – moet hulle gaan of moet hulle bly? Hulle sondig dus. Vir sulke broers moet daar gebid word. Nou beteken “bid” in Johannes nie net “praat met die Here” nie, maar veronderstel ook aksie van jou kant af. As jy vir iemand bid, gaan jy hom ook probeer help (as instrument van God). Broers (let op nie mense in die algemeen nie, maar gemeentelede) wat miskien die pad byster kan raak bly op jou agenda – jy moet bid en help en God sal vir die res sorg (vers 16).

Maar dan is daar die groep wat hulle goed gevat en geloop het. Hulle het hulle rug op Jesus gedraai, is weg van die gemeente af en het eintlik niks meer in die gemeente te soek nie. Dit is juis wat die sonde tot die dood dan ook beteken. Sonde in Johannes is om nie in Jesus te glo nie. As jy nie in Hom glo nie, bly jy in die duisternis en is al jou dade in die duisternis gehul. Jy kan alleen uit die doodse en duister situasie kom as jy jou na Jesus, die lig van die wêreld, keer. Glo jy nie in Jesus nie, sondig jy en is jy oppad na die dood toe – ja, jy loop die ewige lewe mis.

Moet die gemeente nou nog agter hulle aanloop en soebat? Dit lyk nie so nie, ook nie as ons 1 Johannes 11 lees waar die apostel sê dat jy nie eers sulke mense in jou huis moet toelaat nie, want dit sou beteken dat jy jouself met hulle sou assosieer. Moenie agter sulke mense aanloop en probeer om hulle nog terug te haal nie. Jy moet dus nie vir hulle bid (in die sin van met God praat, maar ook van dat jy by hulle betrokke bly) nie.

Die vers kan saam met Hebreërs 6:4-8 gelees word waar min of meer dieselfde gedagte aangetref word.

Outeur: Prof Jan van der Watt

Is my siekte ‘n gevolg van my sonde? – Kobus Kok

Vraag:

Ek wil graag weet wat julle verstaan onder geloofsgenesing. Ek kry op die oomblik te doen met heelwat sienings dat as jy siek is jy of oorkom is met sonde, of deur ‘n gees besete is of God uit jou lewe verwerp het.

Hiermee saam is daar die kwessie dat as jy glo, God jou sal genees, want dit is sy wil – Hy wil nie sien jy ly nie. Dit is alles goed en wel, maar wat ek nou wonder – as dit sonde is, hoekom is my belydenis voor God nie genoeg nie? Staan ‘n mens nie die gevaar om eerder die duiwel in alles te begin soek en so onverdiende mag aan hom toe te skryf as aan God nie? Hoe kan ek regtig sê dat dit God se wil is vir my is om genees te raak? Begin ek nie dan voorskriftelik op te tree nie? God het my tekortkominge al op verskeie maniere gebruik, maar ek sal ook graag ontslae wil wees daarvan. By geloofsgenesing – wanneer fokus ‘n mens meer op God en wanneer fokus jy meer op die duiwel? Wanneer tree ‘n mens voorskriftelik op en wanneer glo en aanvaar jy God se genade? My gebede is al so baie verhoor deur die mediese veld en God wat my leer om eenvoudiger te leef, maar soos ek sê, ek kry nou te doen met mense wat sê dit is verskonings en nie regtig God se wil nie. Hoe benader ‘n mens dit? Is daar mense in die Bybel wat nie deur God genees is nie?

Antwoord:

Dr. Kobus Kok antwoord:

Inleiding

Wanneer dit by siekte en gebrokenheid kom, is daar geen maklike antwoorde nie. Die realiteit daarvan bly ‘n worsteling en mens moet nie soos Job se vriende te vinnig probeer antwoorde gee nie. Ons kan hoogstens probeer om die Bybel aan die woord te laat kom. Dit is dan wat ek in alle nederigheid en afhanklikheid aan die Vader hier probeer doen.

Inhoud

Baie mense worstel met die vraag of hulle siekte ‘n gevolg is van hulle sonde. Baie mense sal dan tekste uit die Ou Testament haal waar dit wil voorkom of siekte die een of ander straf is op sonde wat mens gepleeg het.

Die mense van die Bybelse tyd, met spesifieke verwysing na die Ou Testament, het inderdaad gedink dat siekte gekoppel was aan sonde. Die antieke Rabbi’s het geargumenteer dat God die God van lewe is en dat God heilig is. Siekte is beskou as ‘n teken dat daar nie lewe is nie, soos iemand wat blind is, het nou eintlik nie lewe in sy oog nie. Implisiet beteken dit dat as God onttrek het van jou, of jou straf, dan raak jy siek, want Hy onttrek die lewe van jou af. Daarom is siekte in die Ou Testamentiese denke dikwels aan sonde verbind.

In Johannes 9 lees ons die verhaal van die man wat blind gebore is. Die antieke Rabbi’s het geargumenteer dat omdat siekte ‘n gevolg is van sonde, dit dus beteken dat iemand wat blind gebore is se ouers gesondig het, of selfs dat die ongebore kind in sy/haar moeder se baarmoeder gesondig het. Interessant genoeg lees ons dat Jesus se dissipels, toe Jesus die blinde man raakloop, onmiddellik vir hom vra (9:1-2): ““Rabbi, deur wie se sonde is dit dat hierdie man blind gebore is: sy eie of sy ouers s’n?” Hierdie vraag is dus presies die regte vraag wat ‘n goeie Jood sou vra. Die verband tussen siekte en sonde was noodwendig.

Maar dan spreek Jesus verrassende woorde wat die status quo van die dag deurbreek en net daar gaan die hemel bo die blinde man en die geestelik blinde dissipels oop as Jesus antwoord: “Dit is nie deur sy eie sonde nie en ook nie deur sy ouers s’n nie, maar hy is blind sodat die werke wat God doen, in hom gesien sal kan word.” Hier deurbreek Jesus die logiese verband tussen siekte en sonde. Kort daarna smeer Jesus klei aan sy oog, wat volgens die Kerkvader Irenaeus herinner aan die skepping van Adam, en net daar word die man se oë herskep tot lewe.

Hierna sou niks weer dieselfde wees nie. Daarna kon niemand weer sommer net aanneem dat siekte die gevolg is van sonde nie. Dikwels is dit juis ons siekte, ons gebrokenheid en broosheid (wat bloot ‘n gevolg is van ‘n gebroke werklikheid op aarde) wat ons by die voete van die Vader uitgebring het, en die ruimte waarbinne ons die aanraking en nabyheid van God kan beleef. Dit is gewis so dat God nie altyd almal se siekte en gebrokenheid genees nie, en dit is ook nie gekoppel aan my of jou ongeloof nie. Siekte en gebrokenheid is deel van hierdie gebroke en verganklike werklikheid op aarde. Maar dank God vir die ewige lewe. In die hemel, sê die Bybel, gaan daar geen siekte of gebrokenheid wees nie. Jesus se primêre werk op aarde het juis gegaan oor die feit dat hy vir ons ‘n lewe van volmaaktheid hierna geskep het. Daarna sien ons uit en daarop het ons ‘n vaste hoop. Hier op aarde vind genesing tog plaas. In en deur die mediese wetenskappe vind wonderbaarlike genesing elke dag plaas as harte oorgeplant word of antibiotika lewens red. Medici is God se geskenk aan ons. Soms vind onverklaarbare genesings plaas wat selfs dokters verstom laat. Soms word mense nie genees nie.

By John Pilch het ek ‘n handige onderskeiding tussen verskillende terme geleer wat my nuwe begrippe gegee het om genesing te verstaan. Hy sê God genees altyd, en genesing (healing) is ‘n werklikheid. Hy sê: “One might not always be cured from ones’ disease, but one may more than often be healed from one’s illness.” [sic]. God vat dalk nie my fisiese siekte (disease) weg nie, maar emosioneel en geestelik genees en restoureer hy my deur vir my sin en betekenis, hoop en geestelike lewe te gee (healing).

Siekte, seer en gebrokenheid maak nie altyd sin nie en dit is op geen manier iets wat maklik is om te verstaan nie. Een ding weet ons egter, en dit is dat God die bron van fisiese, emosionele en geestelike lewe is en ek glo met my hele hart dat dit by God alleen is waar ons ware sin en betekenis (healing) kan vind. 

Outeur: Dr Kobus Kok

Erfsonde – Vraag – Jan van der Watt

Vraag:

Gerhard vra: Verduidelik asb wat erfsonde is, veral waar ons sê ons is in sonde ontvang en gebore. Wat presies word bedoel met ontvang?

Antwoord:

Prof Jan van der Watt antwoord:

Erfsonde is nie ‘n leer wat deur alle Christelike kerke aanvaar word nie. Dit is veral die Gereformeerde kerke wat nogal heelwat hiervan maak. In die Gereformeerde leer vorm dit deel van die groter teologiese prentjie van sonde en verlossing. Die mens het niks goeds in hom nie en is daarom skuldig voor God. Dit is so van geboorte af – so ontvang ons as ouers kinders. Kinders word in sonde gebore en sal dus verlore gaan as hulle nie deur Jesus gered word nie. So word die sentrale belang van Jesus vir die redding van mense beklemtoon. Daar is nie werklik baie Bybelse gegewens hiervoor nie. Die argumente word meer gebou op die breë teologiese argumente wat aanvaar word.  Daar is byvoorbeeld kerke wat nie die absolute verdorwenheid van die mens leer nie, maar wel dat die beeld van God in die mens (ook in die baba) skeefgetrek is en herstel moet word. Dit is dus nodig om die baba te doop sodat die goeie balans weer herstel kan word. Ander kerke lê weer baie klem op dit vrye keuse van die mens. As die mens verkeerde keuses maak, lei dit tot sonde. Die baba kan natuurlik nog nie verkeerde keuses maak nie en kan dus per implikasie, volgens hierdie teologiese siening, nie sondig wees nie. Wat gewoonlik darem erken word, is dat die mens (ook die baba as hy of sy verstand kry en keuses kan maak) geneig is om te sondig en dus tog Jesus as Verlosser nodig het. 

Outeur: Prof Jan Van der Watt

Ons daaglikse werk – Francois Malan

Sonde versteur God se doel met die mens om Hom en sy skepping met ons arbeid te dien. Christus herstel die arbeidsverhoudings tussen ons en God, ons en ons medemense, ons en arbeid, ons en ons arbeidsveld. 

1.    God se doel met die mens en sy arbeid

Jesus sê: ‘My Vader werk tot nou toe, en Ek werk ook’ (Johannes 5:17). Genesis 1:27 sê ‘God het die mens geskep as sy verteenwoordiger, as beeld van God…’. God gee opdrag aan sy volk: ‘ses dae moet jy werk’ en die sewende dag rus (Eksodus 20:9-11). Die mens se bekwaamhede en potensiaal ontwikkel deur sinvolle arbeid as ‘n weergawe van God se skeppingswerk en die vreugde daarvan. Die mens is bedoel om God te dien, en alles tot eer van God te doen (1 Korintiërs 10:31). Dit sluit in dat ons ons medemense dien, en God se skepping bewaar en bewerk.

2.    Christus kom herstel die arbeidsverhoudings wat deur die sonde verbreek word

a.    Ons verhouding met God

Die mense eet die verbode vrug om soos God te word, en ons begin net vir onsself leef. Ons word ons eie god (Genesis 3:4-6). Omdat ons nie na sy wil wil luister nie, ontbeer ons ook God se wyse leiding, wat alles voorspoedig laat verloop (Jesaja 28:29; Deuteronomium  28:15-68). Israel hou aan om hulle verbond met God te verbreek. So verloor hulle Hom en sy seënende teenwoordigheid (Hosea 9:15-17).

Met sy bloed beseël Jesus God se nuwe verbond met sy gelowiges. In die nuwe verbond is die Here weer ons God, en as ons in Christus bly, dra ons baie vrug (Lukas 22:20; Hebreërs 8:10; Johannes 15:1-8). Nou is dit nie meer ek wat lewe nie, maar Christus in my (Galasiërs 2:20). Sy Gees van liefde lei my. Daarom begin ek vir God lewe, en kan ek elke alledaagse takie sien as diens aan God en sy skepping, en die mense wat Hy gemaak het (1 Korintiërs 10:6).

b.    Ons verhouding met ons medemense      

In plaas van saam te werk op God se aarde, vermoor Kain vir Abel. Mense is jaloers op mekaar en misbruik mekaar, veral hulle ondergeskiktes. Hulle soek mag, en vertrap die armes en die swakkes (Genesis 4:8-12; Esegiël 18: 10-13).

In noue gemeenskap met Christus kan ons mekaar begin vergewe, mekaar liefhê en barmhartig en regverdig optree teenoor my man of vrou, gesin, familie, bure, mede-arbeiders, werkgewers en werknemers (Efesiërs 5:21-6:9).     

c.    Ons verhouding met ons arbeidsveld

Die verband tussen die mens en die aarde waaruit hy gevorm is, is versteur deur hulle ongehoorsaamheid aan God. Die aarde bring gevaarlike dorings en lastige distels voort en dit verg harde arbeid om te kan lewe (Genesis 2:7; 3:18,19). In plaas van die aarde te bewerk en op te pas, misbruik die mens die aarde se grondstowwe en omgewing (Genesis 2:15; 11:3,4).

Ons arbeid in gemeenskap met die Here is egter nie meer tevergeefs nie (1 Korintiërs 15:58). Dit is nie meer gevaarlik nie, want ons offer ons nie meer op aan ons werk nie, maar is self lewende offers vir God (Romeine 12:1). Die Here is ons Beskermer (Psalm 121:4). En nou kan ons met nuwe oë kyk na die natuur as God se skepping wat ons bewaar, skoonmaak en bewerk.

d.    Ons verhouding met ons arbeid

Na die sondeval word werk die mens se god. Hy word ‘n slaaf daarvan, soek sekuriteit in werk en geld. Rykes word deur hebsug gedryf; armes deur bekommernis. Hulle dien mammon en nie meer vir God nie (Matteus 6:19-34). Daarom is die mens se arbeid tevergeefs (Prediker 1,2). Luiheid en werkskuheid is egter ook sonde. As iemand nie wil werk nie, moet hy ook nie eet nie (2 Tessalonisense 3:10).

God het Israel uit die slawehuis van Egipte se harde arbeid bevry, om by Hom rus te kry, en uit dankbaarheid vir Hom en sy skepping te werk (Eksodus 20:2,8-11). Christus bevry ons van sonde en van die slawerny van werk. Ons hoef nie ons toekoms met besittings te verseker nie, want ons lewe is nie afhanklik van die oorvloed van ons besittings nie (Lukas 12:15). Ons Vader in die hemel weet wat ons nodig het, en ons vra ons daaglikse brood van Hom (Matteus 7:7-11; 6:11). Maar ons moet werk om ons eie brood te verdien (1 Tessalonisense 4:11; 2 Tessalonisense 3:12), en mededeelsaam te wees (Hebreërs 13:16).

Werk is ʼn manier om God te dien. Dit sluit die bewaring en ontwikkeling van God se skepping in, en is altyd diens aan mense, in die huis tot in die kombuis, in ons werkplek, op alle terreine van die lewe. Jesus kom bevry ons om met ons werk vir God en ons medemens met vreugde en toewyding te dien. 

Outeur: Dr Francois Malan