Oor hierdie vraag is daar heelwat artikels in Bybelkennis.co.za en die gegewens hoef nie weer herhaal te word nie. Reaksie op die vraag kan dus gerus daar nagegaan word. Tog sou net een of twee opmerkings oor waarom mense so stry oor of die skeppingsverhaal regtig gebeur het en of Jona in die vis was (lees ook die artikel hieroor op Bybelkennis.co.za). Dit is belangrik om te onthou dat verskillende literatuurtipes op verskillende maniere kommunikeer. As jy bv. nie weet ‘n grappie ‘n grappie is nie, mag jy jou bloedig vererg. Of as jy dink ‘n gedig moet presies letterlik verstaan word, kan dit jou dalk aan die wonder sit, veral as daar staan dat jou meisie se oë sterre is en haar mond heuning! Daarom moet ons seker maak dat ons weet wat se soort literatuur ons lees as ons dele van die Bybel lees. Daar is byvoorbeeld gelykenisse, wonders, psalms, wysheidsliteratuur, briewe, geskiedenis en so kan ons aangaan.

As ons dus besluit die skeppingsverhaal in Genesis 1 is letterlike geskiedenis dan moes alles in ses dae en net so gebeur het. As mens egter dink dit is ‘n gedig wat die waarhede van die skepping weergee hoef alles nie net so te gebeur het nie. ‘n Gedig probeer mos nie presiese geskiedenis te vertel nie, maar wil die waarhede op ‘n mooi manier oordra. So sal Genesis dat op ‘n mooi manier wil vertel hoe wonderlike en sistematies die skepping is en dat dit uit die hand en deur die krag van God kom.

Dieselfde geld vir Jona. As Jona presiese geskiedenis wil weergee, moes daar ‘n vis gewees het wat hom ingesluk het en dan moet mens ook bespiegel hoe hy aan die lewe gebly het. Oordeel mens dat dit ‘n mooi simboliese beskrywing is wat die boodskap wil weergee hoe Jona verder en verder van God af weggeneem word en so besef hoe nodig hy God regtig het, dat lê die klem meer op die boodskap. Lees Jona 2 mooi en kyk wat jy dink dit presies is.

Die betekenis van die gedeeltes is dus direk afhanklik van watter tipe literatuur mens dink dit is. So word die betekenis van die teks  dikwels al bepaal voor ons nog begin lees!

Skrywer:  Prof Jan van der Watt

Die Groot Geloofswoordeboek: Sondeval

Sondeval

In die geskiedenis van die teologie is baie gemaak van die son­deval. Dit hou verband met die groot rol wat die eerste paar hoofstukke van Genesis in die algemeen in die teologie en in gewone Christene se denke speel. Veral uit Genesis 3 word vrees­lik baie afgelei oor die sonde. Dit word die “sondeval” ge­noem met die betekenis dat Adam en Eva se sonde nie van verby­gaande aard was nie, maar hulleself en die hele mensdom saam met hulle skuldig gemaak het voor God. (*Erfsonde) Die hele Ou Testament en Nuwe Testament word dan in die lig van hierdie sondeval verstaan.

Hierdie oorheersende rol wat die eerste hoofstukke van Gene­sis en veral Genesis 3 in die teologie speel, is nie in harmonie met die res van die Bybel nie. Veral hoofstuk 3 speel prakties geen rol in die res van die Ou Testament nie. Na Eva word nooit weer in die Ou Testament verwys nie, en behalwe in ‘n geslagsre­gis­ter (1 Kron 1:1) ook nie na Adam nie, selfs nie in Hosea 6:7 nie. Daar is “Adam” ‘n dorp (Jos 3:16).

Israel het hulleself en hulle verhouding met God dus nie in terme van Adam en Eva verstaan nie, maar eerder in terme van Abraham en die uittog. Dit is in skrille kontras met ‘n baie alge­mene neiging om omtrent alles na Genesis 3 terug te voer.

In die Nuwe Testament word wel na hierdie hoofstukke ver­wys, maar hulle kry nie ‘n selfstandige betekenis nie. Na die spe­sifieke inhoud van Genesis 3 word net ‘n paar keer in die Nuwe Testament verwys: na Eva en die slang (2 Kor 11:3; 1 Tim 2:14), moontlik na die slang wat deur Eva se nasate onder die voete vertrap sal word (Rom 16:20), en dan die baie algemene maar uiters belangrike verwysing in Romeine 5.

Die hooftema van Romeine 5 is nie Adam en sy sonde nie, maar Christus en sy geregtigheid. Adam word bygebring om Christus beter te verduidelik. Adam is die stellende trap, Christus die oor­treffende trap. Deur Adam se sonde het alle mense onder die oor­deel van God gekom, maar deur Christus se gehoorsaamheid word alle mense vrygespreek.

Vir die leer van die *erfsonde is Romeine 5 beslissend, maar Adam het nie ‘n selfstandige rol daarin nie. Al het daar nie regtig so ‘n persoon 6 000 jaar gelede geleef nie, kan hy nog altyd die sim­bo­liese betekenis hê dat alle mense onder die oordeel van God staan  en net deur Christus gered kan word.

Skrywer: Prof Adrio König