Die Wysheid in Spreuke 8 – Francois Malan

Andre vra: 

Wie is Wysheid waarvan Spreuke 8 praat, want Hy sê Hy was saam met die Here toe die aarde geskep is. Vers 22 – Die Here het my geskep. Dit kan dus nie God of Jesus wees nie, is dit dalk die Heilige Gees.

Antwoord:

Prof Francois Malan antwoord:

Spreuke 7 handel oor die verleidelike taal van die owerspeelster, wat ‘n beeld is van alle slegte vroue. Daarop volg hoofstuk 8, wat wysheid aan die woord stel as die predikster van haar waarde vir die mens. In 7:4 het die prediker reeds vir sy seun gesê hy moet wysheid sy suster maak en insig sy familie om hom weg te hou van die slegte vrou af. Soos 1:20-33 word wysheid hier ook geteken as ‘n persoon. Na die gedeeltes oor die wysheid in 1:20-33, 3:13-20, 4:8,9 word wysheid in hoofstuk 8 aan die kant van God self gestel, voor die skepping v22, in gesprek met die Skepper v30, en ‘deur Hom geskep/voortgebring as die begin van sy pad, die eerste van sy werke van toe af’ v22. Die heelal wat God geskep het getuig van sy wysheid waarmee dit gedoen is, en God se plan waarvolgens Hy geskep het word digterlik as ‘n persoon voorgestel.

In hoofstuk 8 gaan dit om digterlike personifikasie van die wysheid van God waarmee Hy die wêreld geskep het, soos in hoofstukke 1,3 en 4, as predikster tot die mense en as troetelkind van die Here. Omdat sy so hoog verhewe is, moet die mense na haar luister. Die bedoeling van die hoofstuk is om die begeerlikheid van die wysheid teenoor die begeerlikheid van die slegte vrou op ons harte te bind, soos ook in die hele eerste afdeling van Spreuke (hoofstukke 1-9). In 8:30 word wysheid as ‘n ou dame voorgestel, ouer as die aarde en die hemel. God onderhou ook sy skepping met wysheid en daarvoor gebruik Hy mense, soos die Spreuke digter self, om die mense aan te spreek.

Die wysheid staan langs die strate, by kruispaaie, by die stadspoorte (8:2). So was die profete die stem van Goddelike wysheid in die openbaar (vgl. Jeremia 7 en 26). Aan koning Salomo is bv. die gawe van Goddelike wysheid gegee om reg te spreek (1 Kon.3:28). Koning Josafat leef soos die Here dit wil (vgl. Spr.1:7), en hy stuur sy beste amptenare uit om in die stede onderrig te gee in die wet van die Here (2 Kron.17:6-9). Later tree die Seun van God self op met die wysheid van God (Mat.13:54, Hebr.1:1; Joh. 18:20; Mt.11:19; Lk.7:35) en Hy is self die weg en die waarheid en die lewe (Joh.14:6).

Jesus kom ons leer van die Heilige Gees (Joh.14:26; 16:7). Die Ou Testament weet van die Gees van die Here wat oor mense kom en hulle vaardig maak, konings, priesters, profete, ambagsmanne, landbouers, ens. Maar nou weet ons van Hom as God wat in ons woon (Rom.8:9). Nou weet ons ook dat God die hemel en die aarde deur sy Woord, Jesus, geskep het (Gen.1:3; Joh.1:1-3; 1 Kor.8:6), dat God ons Vader is, soos Jesus ons leer bid het (Mat.6:9; 11:27); en dat die Heilige Gees wat aan ons die lewe gee, reeds by die skepping oor die waters gesweef het om lewe aan die skepping gegee het (Gen.1:2; 8:2).

Die Vader en die Seun en die Heilige Gees tree met wysheid op, met die skepping, met die onderhouding van die wêreld, en met die herskepping van ons as sy kinders. Die wysheid waarmee hulle dit doen, word in Spreuke 8 besing in die lofsang op die wysheid waarvolgens ons moet lewe. Dit verkry ons deur God te leer ken uit sy woord (ook uit Spreuke), onder leiding van die Heilige Gees in ons, wat ons daagliks lei en onderskraag.

Skrywer: Prof Francois Malan

Die miere – Kobus Kok

Nettie vra:

In November verlede jaar het Radio Kansel in die program Delf Dieper ‘n gesprek gehad oor Wysheid(in Prediker) waar daar na 4 klein diertjies verwys word, nl. die mier, dassie, sprinkaan en geitjie. Hoe God hulle as voorbeelde van wysheid vir die mens gegee het. Ek sou graag wou weet waar ek navorsing oor hierdie onderwerp kan kry.

Antwoord

Dr Kobus Kok antwoord:

Interessante inligting oor die miere waarvan ons in Spreuke lees

Daar is baie interessante bronne waar mens meer oor die Bybelse wêreld in diepte kan lees soos die Baker Encyclopedia of the Bible, The Eerdmans Bible dictionary, Eerdmans dictionary of the Bible, ens. Hier onder gee ek ‘n opsomming van die inligting wat ons uit laasgenoemde drie ensiklopedie kry oor die onderwerp van die mier. Inligting oor die dassie en die sprinkaan en ander dergelike diere in die antieke tyd kan dan ook in hierdie boeke nagevors word.

Die mier word twee keer in die Bybel genoem (vgl. Spreuke 6:6-8; 30:24, 25). ’n Paar jaar gelede het baie geleerdes daarop gewys dat Salomo sy feite heeltemal verkeerd gehad het toe hy verwys het na die mier wat sy kos in die somer gee en bymekaar maak in die oestyd. Hierdie geleerdes was van mening dat so ver hulle weet, miere nie kos bymekaar maak in gate nie. Hulle was van mening dat Salomo dalk ’n miernes kon oopskop en die pupal cases waarin die baba miere groei gesien het en dit verwar het met kos wat die miere sou versamel het.

Vandag weet ons egter dat sommige mier spesies wel graan versamel en berg. Twee van hierdie spesies kom voor in Israel en die derde een kom voor in omringende Mediterreense gebiede. Hierdie spesies (vgl. Spreuke 6:6–8; 30:24, 25) staan bekend as die harvester ant (Messor semirufus). Elwell, W. A., & Beitzel (1988) verduidelik: “Its granaries are flat chambers connected by galleries irregularly scattered over an area about six feet in diameter and about a foot deep in the ground. Seeds are collected from the ground or picked from plants. The head, or radicle, which is the softest part of the kernel, is bitten off to prevent germination, and the chaff and empty capsules are discarded on kitchen middens (refuse piles) outside the nest. Individual granaries may be 5 inches in diameter and a half-inch high. Some nests are known to be up to 40 feet in diameter and 6 to 7 feet deep with several entrances”.^[1]

Hierdie mierspesie woon in beide klipperige en sanderige toestande, veral in ondergrondse neste. Daar is drie klasse: manlik, vroulik en werkers (onontwikkelde vroulike miere). Hierdie miertjies is die meeste aktief in die somer. Tydens hierdie seisoen versamel hulle reuse hoeveelhede van kos, spesifiek graan op velde of in skure. Hierdie miere hiberneer nie. Gedurende die wintermaande paar hulle, lê eiers en sorg hulle vir die nuwe baba miertjies met die kos wat hulle in die vorige seisoen versamel het (vgl. Spr 30:25). Dit is dan juis ook hierdie vermoë van die mier om te beplan, hard te werk en te voorsien vir die moeilike tye wat die mier die objek van wysheid gemaak het.^[2]

Die geleerde Jesper Svartvik^[3] skryf dat miere is ook in sommige Joodse literatuur op ‘n negatiewe wyse as voorbeeld aangewend. Miere kan ook grootskaalse vernietiging en indringing veroorsaak. Vra maar vir iemand wat al in die wildtuin gaan kamp het op ’n rooimier se nes. In die Rabbyne literatuur bespreek hulle juis hierdie verwoesting wat miere kan veroorsaak en die wyses waarop Biologiese beheer toegepas kan word. Hulle het in die antieke tyd grond geneem van een miershoop en dit oorgedra na ’n ander miershoop wat ’n oorlog tussen die twee groepe miere veroorsaak het en hulle het mekaar dan bykans uitgewis (vgl. Mo˓ed Qaṭ. 6b).

Spreuke 26:4 – 5 – Marius Nel

Rudi Potgieter vra:

Spreuke 26 vers 4 & 5 is vir my verwarrend. Is dit dalk verkeerd vertaal?

Antwoord:

Dr Marius Nel antwoord:

Die gedeelte is korrek vertaal en is doelbewus weersprekend. Dit handel oor die dwaas wat hier gedefinieer word as die mens wat hom/haarself totaal en al oorskat. So iemand hou aan om dieselfde dom dinge oor en oor te doen asof dit wonderlik is. As jy met so iemand te doen het, is dit soms nodig dat jy moet stilbly en hom ignoreer terwyl jy ander kere hom moet antwoord sodat jy hom op sy gekheid kan wys. Die twee verse handel dus oor verskillende situasies wat jy volgens jou diskresie moet hanteer.

Outeur: Dr Marius Nel