(A. W. Tozer)
Die Tien Gebooie: Is ons pro-lewe?
(Eksodus 20:13)
Op elke mens is die beeld van God gestempel. God het alle dinge gemaak, maar net die mens dra sy beeld – al is dit soms bevlek.
Miskien moet ons breër kyk na ander sake wat die beeld van God raak. Ons is byvoorbeeld anti-aborsie, maar wat van die groot aantal arm kinders wat ondervoed is? Wat van kinders wat steeds sterf aan voorkombare siektes omdat hulle nie toegang tot gesondheidsorg het nie?
Christene se plek in die wêreld is een van diens – hulle is bekommerd oor sake buite hulleself. Martin Luther het geglo dat hierdie gebod oortree word, nie net as ‘n persoon iets boos doen nie, maar as hy iets goed teenoor sy naaste nie doen nie. As jy jou liefde van hom weerhou en jy hom van die diens wat sy lewe kon red, beroof, is jy skuldig. Ons kan nie die wêreld verlaat in ons soeke na heiligheid nie. Ons kan nie in ons evangeliese subkultuur terugtrek nie. Heiligheid beteken immers liefde vir God en ons naaste. Calvyn sê dat die groot gevaar is dat ons so op ons eie verlossing fokus dat die verlossing en welstand van ons naaste nie raakgesien word nie.
Die sesde gebod beteken dat ons nie ‘n ander persoon mag doodmaak nie – ook nie deur gedagtes en woord nie. Net omdat ons nie iemand vermoor het nie, beteken nie dat ons hierdie gebod nagekom het nie. Die gebod vereis dat ons alles in ons vermoë moet doen om die gesondheid en welstand van ons naaste te beskerm.
het nie net ‘n negatiewe betekenis nie – ons moet ook die fisiese en geestelike welstand van ons naaste bevorder – al is hy my vyand!
Hoe oortree ons vandag hierdie gebod. Paulus onderskei tussen die praktyke van die sondige natuur en die vrug van die Gees (Galasiërs 5:19 – 23).Hierdie praktyke van die sondige natuur sluit in onsedelikheid, onreinheid, losbandigheid, afgodsdiens, towery, vyandskap, haat, naywer, woede, rusies, verdeeldheid, skeuring,, afguns, dronkenskap, uitspattigheid,ens. Hoeveel van hierdie dinge verdra ons nie – ook in die kerk? Hierdie praktyke vernietig verhoudings.
Ons oortree die sesde gebod deur enige gesindheid wat of aktiewe seermaak of passiewe apatie teenoor dit wat vir ons naaste goed is, verdra. Dit sluit dus dinge soos haweloosheid en ondervoeding in. Lees net weer Matteus 25: Jesus identifiseer so met die behoeftiges dat alles wat ons aan hulle doen Hy sien as iets wat aan Hom gedoen is.
Hierdie gebod bring weer ‘n groot waarheid na vore: God is meer bekommerd oor ons verhouding met ander as oor gedragskodes.
Volgende keer kyk ons na die gebod oor egbreuk.
– Josh Moody
Die Tien Gebooie: Gee eer aan wie eer toekom
(Eksodus 20:12).
Waar het ons aan die idee gekom dat ou mense niks het om aan die samelewing te bied nie? Hulle praktiese ondervinding, hulle kennis van gebeure in die verlede, hulle wysheid om probleme te hanteer wat hulle vantevore reeds teengekom het, gee aan bejaardes ‘n spesiale rol in meeste kulture. Maar in ons selfgesentreerde, individualistiese kultuur plaas ons ons ouers in ouetehuise.
Wat verwag God van ons in hierdie gebod? “Ek moet my vader en moeder en almal wat oor my gestel is, alle eer, liefde en trou bewys. Aan hulle goeie leer en tug moet ek my met die verskuldigde gehoorsaamheid onderwerp. Ook moet ek met hulle gebreke geduld hê, omdat God ons deur hulle wil regeer.” (Heidelbergse Kategismus: Vraag 104). Die eerste vier gebooie het betrekking op ons verhouding met God. Nou gaan ons aandag gee aan ons plig teenoor God, maar nou indirek. Dit gaan oor ons naaste wat na God se beeld geskep is. Wie is ons naaste? Bo aan die prioriteitslys staan ons familie. Die familie is die fondament van alle verhoudings. Die familie van God is die kerk.
Hierdie gebod het ‘n opdrag en ‘n belofte. Diegene wat oor ons gestel is, het twee pligte: om te heers en te beskerm. Maar ‘n heerser mag nooit dink dat dit dieselfde as mag is nie – die sinnelose gebruik van mag. Die plig is om te heers en te verdedig. Heersers moet altyd soek na wat die beste is vir diegene wat hulle dien.
Paulus sê: Kinders, wees as gelowiges aan julle ouers gehoorsaam, want dit is wat die wet van God vereis. “Eer jou vader en jou moeder,” is ‘n baie belangrike gebod. En daar is nog ‘n belofte by: “sodat dit met jou goed mag gaan en jy lank mag lewe op die aarde.” En Vaders, moenie julle kinders so behandel dat hulle opstandig word nie, maar maak hulle groot met tug en vermaning soos die Here dit wil (Efesiërs 6:1 – 4). Ouers het dus ook ‘n verantwoordelikheid teenoor hulle kinders.
Ons moet die vyfde gebod ook wyer lees. As ons nie duidelike gesagslyne het nie, volg anargie. Maar gesag moet altyd getemper word deur die plig van heersers – heers en verdedig. Hoekom word hierdie gebod so ondermyn?
- ‘n Jeugkultus. Ons leef in ‘n tydperk waar daar ‘n passie vir jeug is.
- Die hede. Die dieper betekenis van die lewe vir baie mense is om geld te maak – ons maak baie geld, gee dit uit en leef vir vandag.
- Aanmatiging. Gelowiges glo wat hulle wil solank hulle net ‘n versie kry om hulle siening te ondersteun. Ons steur ons nie aan die verlede of die toekoms nie. Daarom eer ons nie meer die mense wat ons vooraf gegaan het nie. Selfs in kerke oordonder die nuutste en grootste die getoetste uit die verlede.
- Ek-isme. Paulus skryf aan Timoteus: In die laaste dae sal daar swaar tye kom. Die mense sal selfsugtig wees, geldgierig, grootpraterig en verwaand, beledigend teenoor hulle medemense en ongehoorsaam aan hulle ouers, ondankbaar en ongodsdienstig (2 Timoteus 3:1 – 5).
Volgende keer die vraag: Is ek pro-lewe?
Dietrich Bonhoeffer
Die Tien Gebooie: Rus verseker (2).
Hebreërs 4 help ons met die gebod oor die sabbatdag. In 3:5 – 6 bevestig die skrywer Christus se voorrang bo Moses. In 3:12 – 15 en 19 waarsku die skrywer sy gehoor: Broers julle moet toesien dat daar nooit by een van julle ‘n verkeerde gesindheid van ongeloof ontstaan en hy van die lewende God afvallig word nie ..
. Ons behou deel aan Christus as ons end-uit volhard in die vertroue waarmee ons begin het … Ons sien dus dat hulle as gevolg van hulle ongeloof nie in sy rus kon ingaan nie. Dit beteken nie die belofte van rus het verval nie: Terwyl die belofte om in sy rus in te gaan nog van krag is, moet ons oppas dat dit nie miskien later blyk dat een van julle agtergebly het nie (4:1). Die Israeliete het nie geglo nie en daarom het hulle nie in die rus ingegaan nie: Ons wat glo, gaan wel in die rus in (4:3)
God nooi ons steeds in sy sabbatsrus: Daar wag dus nog steeds ‘n sabbatsrus vir die volk van God, want elkeen wat in die rus van God ingaan, rus van sy werk, net soos God van Syne. Laat ons ons dan beywer om in daardie rus in te gaan, sodat niemand hulle voorbeeld van ongehoorsaamheid navolg en ook omkom nie (4:8 – 10).
Baie van die praktiese aktiwiteite van die sabbat is steeds vir die gelowige en die kerk belangrik. Hier dink ons aan nadenke, gebed, die Woord en sakramente en gemeenskap. Dit is die dag waarop gelowiges en hulle families fokus op God se woord – hulle herfokus met die oog op die week wat voorlê. Calvyn sê dat met die koms van Christus het die seremoniële deel van die gebod verval. Hy glo dat dit die geleentheid is om:
- Bymekaar te kom om die Woord van God te hoor, die sakramente te bedien en vir openbare gebede.
- Om arbeiders vry te stel van werk.
Volgende keer kyk ons na ons verhouding met ons ouers.