Alle Paaie lei na Jesus: Die Doel van die Skepping (3)

Alle Paaie lei na Jesus: Die Doel van die Skepping (3) – Adrio König

Ons is besig om te kyk na die doel van die skepping – hoekom het God alles geskep? In die vorige gedeelte het ons na die eer van God gekyk. Ons gaan nou verder.

2.1.2 Die skepping self, spesifiek die mens

Hier het ons ’n ander standpunt oor die doel van die skepping: die skepping self, of meer spesifiek die mens. Dit kan gesien word as in teenstelling met die vorige een: die eer van God. Word die mens nou hier in die plek van God ingeskuif? Kom die mens nou in die middelpunt? Skuif die mens God nou uit? “Dan is dit mos suiwer humanisme” is ’n bekende slagspreuk wat sommige graag gebruik.

Trouens in die geskiedenis is Calvyn en Luther ook soms só teenoor mekaar gestel. Calvyn het inderdaad die eer van God beklemtoon, en Luther die heil van die mens. Sommige het dit gesien as ’n teenspraak. Vir Calvyn sou dit dan om God gegaan het, maar vir Luther om die mens. En dit sou dan onaanvaarbaar wees.

Maar dit kan mos nie so werk nie. Het ons dan vergeet van watter God ons praat? Ons praat dan van die God van liefde, van die God wat alles veil gehad het vir mense. Sou sy eer dan téénoor die heil van mense staan? Of is sy eer juis om alles te gee om mense te red?

Dit lyk my ons kan maklik hierdie twee standpunte sien as twee kante van dieselfde saak: die skeppingsdoel van God. Dit beteken dat die mens ’n eie waarde het. God se skeppingsdoel was om ’n aarde te maak waarop Hy mense kon sit om in gemeenskap met hulle te leef. Dit is wonderlik om ’n mens te wees. God se doel met ons is dat ons sy beeld sal wees, en daarvoor moet ons in ’n verhouding van liefde en trou met Hom leef. Waarom soek ’n mens nog na sin in die lewe? Omdat Hy vir ons omgee, het ons lewe klaar sin, ongeag al die ander omstandighede waarin ons kan beland.

Voor ons verder gaan, moet ons eers weer kyk na die begrip “doel”. Ons is God se skeppingsdoel. Ons het dus ’n doel. Maar net hier moet ons oppas. Daar is gevare aan die begrip “doel” verbonde. Ons leef in ’n Westerse samelewing waarin alles ’n doel het of ’n doel moet hê. Elke mens of ding moes iets beteken, nuttig wees. Ons leef in ’n kultuur van wedywering en prestasie. Ons sloof ons af om bo uit te kom. Ons kinders moet eerste staan (in die klas), of eerste kom (in sport). Die arme gemiddelde kind tel nêrens nie. Net die name van die “uitblinkers” verskyn op die lys.

En intussen vergeet ons om te lewe, en om ons kinders te leer lewe. Intussen vergeet ons om regtig te leef – dit het ook te doen met speel, ontspanning, niks doen. En veral met verhoudings, met saam wees, met vir-mekaar-daar-wees. Twee saam halveer die smart en verdubbel die vreugde. ’n Hollandse boek het die titel: “Die wêreld gaan aan vlyt ten onder.” Ek het ’n vriend wat sê sy grootste probleem is dat hy nie tyd het om sy geld te geniet nie. Stop! Begin lewe. Begin God dank vir die voorreg om ’n mens te wees.

Ons mag dus die lewe geniet. Ons mag die skepping van God geniet: die berge en bome (veral die vrugte!). En ons mag ons eie lewe ook geniet as die skepping van God. Ons mag ons potensiaal ontwikkel, ons verhoudings uitbou, ons lewe toewy aan die diens van ons Here en die mense in nood. En die meeste van alles: Ons mag God geniet. Die Westminster Kategismus antwoord soos volg op die vraag wat die doel van ons lewe is: Om God te verheerlik en Hom vir ewig te geniet. Dis so jammer dat ons so ’n negatiewe beeld van God het as die een wat ons ten alle koste moet tevrede stel, as die een wat “waghou oor sy eer”, en so min aan Hom dink as die Een wat ons lewe die moeite werd maak, as die een wat goed en genadig en getrou en geduldig met ons is. Dink meer kere oor Hom as die pa van die verlore seun. Dit was ’n fees toe die seun weer terug was by sy pa (Luk 15). Die nadruk op ons lewe op aarde sal ons ook help om nie ’n eensydige hemelverlange te ontwikkel nie.

Ons is deel van die aarde, gemaak vir die aarde om op die aarde te bly en op die nuwe aarde verheerlik te word in die hemelse teenwoordigheid van die Here. “Die hemel is net vir die Here, maar die aarde het Hy aan die mense gegee” (Ps 115:16). Ons mag nie toelaat dat ons godsdiens ons vervreem van die woonplek wat die Here vir ons gemaak het nie. Daar mag nie van ons gesê word nie: “They are so heavenly minded that they are of no earthly use.” Alhoewel ’n mens tog kan wonder of die gevaar nie groter is nie dat hulle van ons kan sê: “They are so selfminded that they are of no Godly use.”

Gesonde selfvertroue help ’n mens om jou lewe te geniet. Dis ’n skande dat ons soms ons eie tekortkomings en mislukkings probeer wegpraat met: “Ag, ek is ook maar net ’n mens.” God het nie sukkelende, onbetroubare, treurige wesens geskep toe Hy mense gemaak het nie. Ons is bedoel om sy beeld te weerspieël. Dis ’n mondvol!

Ons kan moed skep, inisiatief neem, waag. Is hierdie nie ’n eensydig optimistiese prentjie van menswees nie? Is die klipharde waarheid nie dat ver meer as die helfte van die mense op aarde in armoede en nood en ellende leef nie, dat miljoene mense omtrent nooit rede het om te glimlag nie, dat talle en talle babas nie een dag ooit genoeg melk kry nie? Is dit nie ook die klipharde waarheid dat miljoene mense wat genoeg en meer as genoeg het om in oorvloed te leef, in eensaamheid of in

uitmergelende spanningsverhoudings leef met die mense naaste aan hulle nie? Is dit sinvol om met hulle te praat oor die mooi berge en bome en lekker vrugte en oor die uitdaging om ons potensiaal te ontwikkel en ons gemeenskap met God te geniet?

Nee, seker nie sonder meer nie. Maar dis nie God wat daarvoor verantwoordelik is nie. Die ellende op aarde kan ons liewer op ons eie rekening skryf. En dit geld globale en individuele verhoudings. Globaal is daar genoeg kos op aarde om alle mense te voed, en dis mense wat daarvoor verantwoordelik is dat vreeslik baie mense gereeld honger gaan slaap. Soms is dit hulle eie skuld, en soms ander mense of strukture s’n.

Maar ons het wel die boodskap dat God ons roep om vir ander om te gee. Ons het trouens dié Voorbeeld van alle voorbeelde wat sy lewe gewy het aan mense in nood, en wat ons roep om sy dissipels te wees. Ons, gelowiges, het ’n verantwoordelikheid om mense in nood te help. Dis goedkoop om net “geniet die lewe” te preek, en nie die struikelblokke in ander se pad te help verwyder nie. “Sê nou daar is ’n broer of ’n suster wat nie klere het nie en dag vir dag honger ly, en sê nou een van julle sou vir hulle sê: ‘Mag dit met julle goed gaan; gaan trek julle warm aan en eet genoeg,’ maar julle gee nie vir hulle wat hulle nodig het om van te lewe nie, wat help dit dan? So gaan dit ook met die geloof: as dit nie tot dade oorgaan nie, is dit sonder meer dood” (Jak 2:15-17). Dit beteken dat ons die nadruk oor die skeppingsdoel ’n bietjie moet verskuif. Daar is ’n verskil tussen die aarde soos God dit bedoel het, en die aarde soos dit tans lyk. Ons kan dus verwag dat daar ook ’n verskil sal wees tussen die oorspronklike skeppingsdoel van God vir ons, en sy doel in hierdie situasie van nood en ellende.

Kom ons probeer ons indink wat die verskil sou wees tussen Jesus se lewe in Palestina waarvan die Evangelies ons vertel, en hoe Jesus op aarde sou geleef het as daar geen sonde en ellende was nie. Dit sou in ’n sekere sin twee totaal verskillende lewens gewees het. Die lewe wat Hy regtig in Palestina geleef het, is ondenkbaar sonder die mense-in-nood om Hom. Sy genesings, vergifnis, sorg oorheers sonder meer sy lewe. Wat sou Hy gedoen het as daar nie mense-in-nood was nie? “One guess is as good as the other.” Maar ek dink Hy sou in die Tuin van Eden gaan bly het en die bome versorg en die vrugte geniet het. Dalk sou Hy nog meer bome geplant het en selfs nuwe soorte ontwikkel het. Wat is jou raai? Wat is die punt? Dat die toestand van die wêreld sy lewensingesteldheid en daarom sy lewensdoel bepaal het.

En ons s’n? Natuurlik kan ons nog altyd praat oor die skeppingsdoel as die skepping self en vreugde in ons eie lewe. Maar ons ingesteldheid verander. Ons kyk met ander oë na die skepping, na die mense om ons, en daarom na onsself. Of liewer: Ons behoort. Maar doen ons dit? Leef ons nie dalk ons eie lewe asof daar nooit sonde gekom het en al die ellende daarmee saam nie? Leef ons nie dalk ons eie lewe asof ons net die lewe kan geniet en by wyse van spreke soveel vrugtebome plant as wat ons wil en so goed moontlik voorsiening maak vir ons oudag nie? Alles vir onsself – in ’n wêreld van nood? Of leef ons regtig bewustelik en planmatig in ’n wêreld waar sonde en ellende beveg moet word in die Naam bo alle name? Is dit nie die doel wat God in hierdie omstandighede vir ons lewe het nie? En gaan dit dan nie nog altyd oor hierdie skepping as skeppingsdoel nie, maar nou ’n aangepaste doel met die oog op die behoefte wat hierdie skepping in hierdie spesifieke omstandighede het nie?

Ons is besig met die vraag: Waarom het God alles geskep? Ons het na twee na twee aspekte gekyk. Volgende keer gaan ons na die laaste aspek – die verbond – kyk.

AllePaaieLeinaJesus Mense wonder dikwels oor verskeie aspekte van die Christelike geloof. Alle Paaie lei na Jesus (2010) deur prof Adrio König is ŉ baie nuttige naslaanwerk wat ŉ betrokke en uitdagende verduideliking bied van die die middelpunt van ons geloof: Jesus Christus.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: Ou verbond-nuwe verbond

Alle Paaie lei na Jesus: Ou verbond-nuwe verbond – Adrio König

Ou verbond-nuwe verbond

Ons moet ook kyk na die onderskeid ou verbond-nuwe verbond. Dit is die uitdrukking in die Bybel wat die meeste verwarring wek in ons siening van die verbond, want dit word maklik verkeerd geïnterpreteer. Ons gaan hier heelwat gebruik maak van gegewens in die Nuwe Testament wat eers later in hierdie hoofstuk breedvoeriger bespreek sal word.

Mense dink die ou verbond is die Ou Testament, en die nuwe verbond die Nuwe Testament. Ander dink weer die ou verbond is God se verbond met Abraham wat dan vervang word deur die verbond wat Jesus deur sy bloed/dood ingestel het. Natuurlik is die beste manier om duidelikheid te kry eenvoudig om te gaan kyk hoe hierdie begrippe in die Bybel gebruik word.

Die begrippe ou verbond-nuwe verbond kom uit Jeremia 31:31-34. Daar beloof die Here dat Hy in die toekoms met Israel en Juda ’n nuwe verbond sal sluit. Hy omskryf dan baie noukeurig watter verbond die ou verbond is wat deur die nuwe vervang sal word. Die nuwe verbond “sal nie wees soos die verbond wat Ek met hulle voorvaders gesluit het toe Ek hulle aan die hand gevat en uit Egipte laat trek het nie. Hulle het daardie verbond … verbreek”. Dit is dus sonder meer duidelik dat die ou verbond die verbond by Sinai is waar die wet aan Israel gegee is. Dit is dus nie die verbond met Abraham nie – wat 430 jaar tevore gesluit is – en ook nie die Ou Testament as sodanig nie. Immers die Ou Testament is baie meer as die verbond by Sinai, en soos later in hierdie hoofstuk duidelik sal word, gaan die verbond met Abraham juis voort in die Nuwe Testament.

Dit is verder belangrik om te kyk wat die nuwe verbond sal wees. Vier dinge word in Jeremia 31 oor hierdie verbond gesê.

“Ek sal my woord op hulle harte skryf.” Dit is duidelik ’n verwysing na die wet wat by Sinai op kliptafels geskryf is. Dit is dus hierdie wet of verbond wat vervang sal word.
“Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees.” Dit is die inhoud van die nuwe verbond, maar ons weet dit is presies die verbond wat God met Abraham gesluit het. Daar sal dus ’n direkte verband wees tussen die nuwe verbond en die verbond met Abraham. Uit Galasiërs 4 sal dit later duidelik word.
Almal sal die Here dien, klein en groot.
Die Here sal hulle oortredings vergewe en nie meer aan hulle sondes dink nie.

’n Paar gedagtes oorheers dus in die nuwe verbond.

Dit sal nie net uitwendig wees nie, maar die harte van die volk raak.
Dit sal dieselfde verbond wees wat Hy met Abraham gemaak het.
In plaas daarvan dat daar net ’n klein groepie onder die volk sal wees wat aan die Here getrou is soos dit omtrent altyd was, sal almal Hom dien.
Die feit dat Hy hulle sondes sal vergewe, sien waarskynlik op hulle sondes wat gelei het tot die aankondiging van die afskaffing van die ou verbond en die instelling van die nuwe.

Wanneer ons nou na die Nuwe Testament gaan, is daar telkens sprake van die nuwe verbond, maar omtrent nooit in besonderhede nie. In verband met die instelling van die nagmaal verwys Jesus en Paulus kortliks na die nuwe verbond, maar sonder enige verduideliking (Luk 22:20; 1 Kor 11:25). In Hebreërs word die hele deel oor die ou en nuwe verbond uit Jeremia aangehaal, maar net met die opmerking dat die oue nou regtig iets van die verlede is (Heb 8:6-13). Elders in Hebreërs is daar nog ’n paar kort verwysings na die nuwe verbond, maar al wat daarin belangrik is, is dat Christus die Middelaar is (9:15; 12:24).

Maar dan die twee dele waarin daar besonderhede gegee word (2 Kor 3; Gal 4:21-31).

2 Korintiërs 3 is ’n geweldige hoofstuk, maar vir ons doel is net ’n paar dinge daarin belangrik. Net soos Jeremia vereenselwig Paulus hier duidelik die ou verbond met Sinai en Moses en die kliptafels. Ook hier gaan dit nie meer om die kliptafels en die letters van die wet nie, maar om die Gees en mense se harte. Dit is dus duidelik dat ook in die Nuwe Testament daar geen verband is tussen die ou verbond en die Abrahamverbond nie. Die ou verbond is die Sinaiwetgewing.

Galasiërs 4 is egter die eintlike belangrike hoofstuk om die betekenis van die ou verbond en die nuwe te verstaan. In hoofstuk 3 stel Paulus die evangelie teenoor die wet. Hy vereenselwig die wet met Moses en die evangelie met Abraham. Sy nadruk op die evangeliese betekenis van Abraham is merkwaardig, net soos in Romeine 4.

Die evangelie is reeds aan Abraham verkondig (3:8).
Abraham is vrygespreek omdat hy geglo het (3:6).
Gelowiges word vandag nog saam met Abraham geseën (3:9).
Christus het deur die kruis die seën (verbond) wat God aan Abraham toegesê het, ook vir die heidene toeganklik gemaak (3:14).
Christus is die eintlik nakomeling van Abraham (3:16).
Deur die doop word ons aan Christus verbind en op dié wyse self ook nakomelinge van Abraham (3:27, 29).

Dit is die agtergrond en die konteks waarin hoofstuk 4 staan: Die byna oorweldigende betekenis van die verbond met Abraham. Nadat Paulus dan nog ’n keer in die eerste deel van hoofstuk 4 teen die gevare van verslaafdheid aan die wet gewaarsku het, gaan hy oor om te skryf oor die twee verbonde, die oue en die nuwe. Abraham het twee seuns gehad, een uit ’n slavin (Hagar), en een uit ’n vrou wat vrygebore is (Sara). Die een kind is op die natuurlike manier gebore, en die ander een volgens die belofte van God. Paulus sien hierin ’n dieper betekenis. “Die twee vroue staan vir twee verbonde. Die een is by Sinaiberg gesluit en bring slawe voort. Dié verbond is Hagar” (Gal 4:24). Dit is dan vir Paulus ’n beeld van die Jerusalem van sy tyd wat slawe van die wet is, en dit is die ou verbond. Daarteenoor staan “die hemelse Jerusalem” (4:26) wat vry is, die nuwe verbond waarvan Sara die simbool is. En dié wat nou in Christus glo, is net soos Isak kinders van die belofte (4:28).

Dit beteken dat Paulus hier uitdruklik doen wat alreeds elders implisiet gedoen is, om die nuwe verbond te vereenselwig met die verbond met Abraham. Dit is nie vreemd nie. Eintlik kon dit ook nie anders nie. Die verbond met Abraham is tog die genadeverbond. En na die geweldige ryk betekenis wat hy in sowel Romeine 4 as Galasiërs 3 aan hierdie verbond gegee het, was dit vanselfsprekend dat dit dieselfde as die nuwe verbond moet wees.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Alle Paaie lei na Jesus: God se verbond met Abraham (2)

Alle Paaie lei na Jesus: God se verbond met Abraham (2) – Adrio König

God se verbond met Abraham (2)

Daar is twee besondere sake in verband met hierdie verbond waaraan ons nou breedvoeriger gaan aandag gee:

1.2.1 Die inhoud van die verbond met Abraham

As ons daaraan dink dat die verbond met Abraham deurloop tot in die Nuwe Testament, is dit belangrik om te weet wat die inhoud daarvan is. Die vraag is ook of die inhoud dwarsdeur die Bybel dieselfde bly. As ons Genesis 12, 15 en 17 ontleed, kry ons in elke hoofstuk drie kernelemente: die verhouding met God, die nageslag en die land.

Die inhoud van die verbond Genesis 12 Genesis 15 Genesis 17

Die verhouding met God 12:1a, 2b, 3a 15:1 17:1, 7

Die nageslag/die menigte van nasies 12:2a, 15:2-5, 18 17:4-6, 8-9

Die land 12:1 15:7, 18-21 17:8

Eintlik sou ’n mens hierdie drie elemente ook kon aflei uit die bekende verbondsformule: Ek sal vir julle ’n God wees, en julle sal vir My ’n volk wees. Daarin het ons die verhouding God-Israel, en dis vanselfsprekend dat ’n volk ’n nageslag en ’n land moet hê. Wat nie vanselfsprekend is nie, is die menigte nasies wat uit hom sal voortkom en in hom geseën sal wees (12:3).

Op die oog af, sou ’n mens baie maklik kon dink ons het hier ’n bloot natuurlike nasionale volksverbond. ’n Mens sou selfs kon dink die teken van die verbond, die besnydenis, is ook bloot “vleeslik”, net die teken dat ’n seuntjie ’n Israeliet (Jood) is. Maar skyn bedrieg. Kom ons kyk afsonderlik na hierdie verskillende elemente.

Eerstens, die verhouding met God is nie bloot natuurlik en ’n nasionale volksaak nie. Natuurlik was so ’n verhouding goed bekend in die omgewing van Israel. ’n Bepaalde volk het ’n bepaalde God gehad, en so het dit gebly. Dit was ’n gegewe, vanselfsprekend. Maar die verhouding tussen Israel en die Here was ’n geloofsverhouding. Daarom kan Hy hulle keer op keer deur die profete dreig dat die verhouding tot niet kan gaan. Die Here kan hulle in sy oordeel eenvoudig gelykstel met die ander nasies. “Julle Israeliete is vir My nie anders as die Kussiete nie, sê die Here. Ek het vir Israel uit Egipte laat trek, maar ook die Filistyne uit Kaftor en die Arameërs uit Kir” (Amos 9:7). Dit beteken die wonderlike uittog uit Egipte (hoofstuk 9), die geboorte van die volk, kom op dieselfde vlak as enige gewone volksverhuising wanneer die volk volhardend ontrou is aan die Here. Ons kry dieselfde bedreiging in Jeremia. Dis lekker om soms na ’n ander vertaling te luister. “Look, the days are coming, Yahweh declares, when I will punish all who are circumcised only in the flesh: Egypt, Judah, Edom, the Ammonites, Moab … For all those nations and the whole house of Israel too, are uncircumcised at heart” (9:24-25 NJB). Dit is opvallend dat, net soos in Amos, Juda en Israel hier in een asem en op dieselfde vlak as die heidense nasies genoem word. Daar was dus geen vanselfsprekende verhouding tussen God en Israel nie. Dit was ’n geloofsverhouding wat in stand gehou moes word.

In die Nuwe Testament word hierdie geloofskarakter van die verhouding God-Israel geradikaliseer. Dink maar net aan die einde van Jesus se aardse bediening as Hy besef die volk (veral die volksleiers) gaan nie na Hom luister en hulle bekeer nie. Dan kry ons die radikale uitsprake: “Die koninkryk van God sal van julle weggeneem word en aan ’n volk gegee word wat die vrugte daarvan sal oplewer” (Matt 21:43), en verder: “Kyk, nou word julle stad as puinhoop aan julle oorgelaat” (Matt 23:38). En Paulus skryf dit nog duideliker: “Die Jode het nog altyd gesondig, maar nou het hulle die maat van hulle sondes vol gemaak. Nou is dit klaar: die oordeel van God het hulle begin tref” (1 Tess 2:16).

Natuurlik beteken dit nie dat Israel nou uit die heil uitgesluit is nie, maar wel dat hulle hulle besondere plek verloor het waarin God juis deur hulle die heidennasies wou bereik (hoofstuk 8.2).Hierna is die dissipels direk na die heidene gestuur, en toe hulle tot bekering kom, moes hulle Israel jaloers maak in die hoop dat Israel dan sal terugkom deur Jesus as Messias te aanvaar (Rom 11:11, 13-14). Israel se verbondsverhouding met die Here was dus uit en uit ’n geestelike saak, ’n geloofsaak.

Tweedens die nageslag en die menigte van nasies. Hierdie verbondseën kan die verbond nog makliker as die Godsverhouding na ’n natuurlike, “vleeslike” verhouding laat lyk. Maar kom onskyk noukeuriger. Van die begin af besef ’n mens hier is meer op die spel. Hier is eintlik twee beloftes wat inmekaar ingeweef is en dwarsdeur saamloop. Saam met die nageslag word beloof

dat al die volke van die aarde in Abraham geseën sal wees (Gen 12:3),
dat Abraham die vader van ‘n menigte van nasies sal wees, ja, dat die Here hom “tot nasies sal maak” (Gen 17:4-6),
dat nasies en konings van volke uit Sara sal voortkom (Gen 17:16).

Dit gaan dus in elk geval nie net om die volk Israel nie.

En dan dink ‘n mens dadelik aan die lyn wat deur die profete loop, dat al die nasies na Jerusalem sal stroom. Die bekendste voorbeeld is die profesie in Jesaja dat daar ‘n tyd kom wanneer die Sionsberg hoog bo ander berge sal uittroon (waarskynlik simbolies bedoel), en dan sal “al die nasies daarheen stroom, baie volke sal daarnatoe gaan en sê: ‘Kom, laat ons optrek na die berg van die Here toe … sodat Hy ons sy wil kan leer, en ons daarvolgens kan lewe'” (2:3). Ons kry ongeveer dieselfde profesie in Miga 4:1-5.

Maar dieselfde gedagte van die volke wat na Jerusalem sal stroom, of elders die Here sal begin dien, kom dikwels en in verskillende vorms voor. Dink maar net aan die wonderlike profesie oor Egipte (Jes 19:18-25). Hierdie profesie eindig só: “Die Here die Almagtige sal hulle seën en sê: Geseënd is my volk Egipte, geseënd is Assirië wat deur My geskep is, en geseënd is Israel,my eiendom.” Hier verskyn Israel weer op presies dieselfde vlak saam met ander nasies, maar nou in ‘n heerlikheidsverband, en nie onder die oordeel soos ons vroeër gesien het nie (Am 9:7).

Só word die belofte van ‘n nageslag aan Abraham vervul! Dis ‘n hoogs geestelike saak. Jeremia gee die sleutel om hierdie volkerebekerings te verstaan. Wanneer die volk hulle bekeer, sal die Here hulle só seën dat Israel “die troon van die Here” genoem sal word. Dan sal “al die nasies in Jerusalem bymekaarkom om die Naam van die Here te eer” (Jer 3:17). Dit word in die volgende hoofstuk herhaal. As Israel hulle bekeer, “sal die nasies hulle seën van die Here verwag en in Hom roem” (4:1-2).

Sagaria het net so ‘n heerlike vooruitsig. Baie volke sal na Jerusalem kom en sê: “Kom ons gaan raadpleeg die Here, ons gaan vra na die wil van die Here” (Sag 8:21). Is dit nie presies wat die Here oorspronklik aan Abraham beloof het nie, dat alle volke in hom geseën sal wees? Maar hierdie belofte het van die begin af saam met die een geloop van die volke wat Jerusalem toe kom. Die twee is eintlik ‘n eenheid. Die Here sal die nageslag van Abraham seën, dan sal hulle baie word en so voorspoedig wees dat die volke gelok sal word om te kom kyk, en ook die Here te begin dien. Dit is wat ons die Ou Testament se “sendingmetode” noem (hoofstuk 8.1.3). Israel was nie geroepe om na die volke te gaan nie. Hulle moes net aan die Here getrou bly. Dan sou Hy hulle so seën dat die volke kom kyk.

Dit verander dan in die Nuwe Testament waar Israel uit hierdie posisie verwerp word en die dissipels na die heidene moet gaan. Ons noem die eerste die sentripetale (middelpunt-soekende) metode, en die tweede die sentrifugale (middelpunt-vliedende) metode. Die teleurstelling is egter dat dit nie in die Ou Testament gewerk het nie. Israel was nooit werklik oor langer tydperke aan die Here getrou nie. Inteendeel, veral Esegiël moet hulle later verwyt dat die teendeel gebeur het. In plaas daarvan dat hulle die volke oorreed om die Here te eer, spot die volke met die Here omdat Hy die volk oor hulle ontrou in ballingskap laat gaan het (Eseg 36:1-32). In plaas van om eer aan die Here te bring, bring hulle oneer op sy Naam. “Al wat julle pas, Israel, is skaamte en skande oor julle optrede” (Eseg 36:32). Kyk by hoofstuk 9.2.2. As Jesus dan as die laaste en die groot profeet Israel tot bekering kom roep, en hulle enduit nie luister nie, maar Hom verwerp, het hulle maat vol geword en word die koninkryk van hulle weggeneem. Hierna het ons reeds verwys (Matt 21:43; 23:37-38; 1 Tess 2:16).

En wat het nou van die nageslag van Israel en van die nasies geword? Is dié belofte tot niet? Paulus werk in Galasiërs 3 met Abraham. Ons gaan later in hierdie hoofstuk breedvoerig daaraan aandag gee. Maar intussen kyk ons net na die uitleg wat hy van die nageslag van Abraham gee, ‘n uitleg wat om die minste daarvan te sê, baie vreemd voorkom.

Hy skryf oor die verbond met Abraham, die seën aan Abraham, en die beloftes aan Abraham. En dan vervolg hy: “God het sy beloftes aan Abraham en sy nakomeling gegee. Daar staan nie ‘aan nakomelinge’, meer as een nie, maar: ‘en aan jou nakomeling,’ net een, en hierdie nakomeling is Christus” (3:16). Soos reeds opgemerk, lyk dit na ‘n uiters vreemde uitleg. Die belofte kom dikwels in die Ou Testament voor, maar daar staan deurgaans “nageslag” (oa Gen 12:7; 13:15; 15:5, 18; 17:8; 24:7). En nageslag impliseer baie mense. Trouens die Here beloof dit self aan Abraham: “Kyk op na die hemel en tel die sterre as jy kan … So baie sal jou nageslag wees” (15:5). Hoe kan Paulus nou daarvan één persoon maak, en die een sou dan Christus wees? Dit beteken Paulus skryf dat Abraham eintlik net een nakomeling gehad het, en dié was Christus. Maar dit kan mos nooit werk nie?! Nee, dit kan. Want die nageslag soveel “soos die sterre aan die hemel” het nie gewerk nie. Ons het mos nou net die geskiedenis gevolg. As Israel aan die Here getrou was, sou die Here hulle só seën dat die volke na Jerusalem sou stroom om die Here daar te kom dien. Dit was God se doel met die verbond met Abraham. Dit was glad nie om ‘n aparte volk te bou wat geen kontak met die nasies het nie. Die volk moes die aantrekkingskrag wees waarmee die Here al die nasies vir Hom wou wen.

Maar die teendeel het gebeur, hulle was so ontrou dat die Here hulle so moes straf dat die nasies met Hom en sy volk gespot het (Eseg). En uiteindelik moet Jesus aankondig dat die koninkryk
van hulle weggeneem sal word en aan ‘n volk gegee sal word wat vrugte sal dra. Maar waar kry Hy hierdie volk? Deur sy dissipels na die heidene te stuur. Maar die heidene is mos nie die volk van God nie.

Hy soek vir Abraham ‘n nageslag. Hoe kan die heidene Abraham se nageslag word? Die lyn deur Isak het mos nie gewerk nie. Maar daar is ‘n nuwe “Isak”, Christus. Soos Abraham se eerste nageslag uit een nakomeling voortgekom het, uit Isak, so sal die tweede nageslag ook uit een nakomeling voortkom, Christus. Deur hierdie Nakomeling sal God ‘n nuwe volk verwek. Paulus werk waarskynlik hier met ‘n woordspeling. Hy is heeltemal reg, die Hebreeuse woord vir “nageslag” is ‘n enkelvoud en kan ook “nakomeling” beteken. En die geskiedenis dwing Paulus nou om hierdie uitweg te volg. Daar moet ‘n nuwe begin gemaak word, en dié begin is Christus. Alle paaie lei na Jesus!

En net soos die belofte aan Abraham het ook in Christus se geval dit nie by net een nakomeling gebly nie. Abraham is mos nie die einde van sy redenasie by Galasiërs 3:16 nie. Hy gaan voort tot by 3:26-29: Deur die doop is ons aan Christus verbind, en dan is ons ook “nakomelinge van Abraham”. Dus skielik is ons terug by die “baie”, by die groot nageslag. Maar hierdie keer deur Christus, want die lyn deur Isak het nie gewerk nie. Wat destyds deur die besnydenis gebeur het, gebeur nou deur die doop.

Skielik verstaan ‘n mens ook waarom die tussensin tussen 3:27 en 3:29 staan: Griek of Jood, slaaf of vry, man of vrou maak nie saak nie. Dit gaan nou immers om die menigte nasies wat beloof was vir Abraham. Hulle, die hele verskeidenheid, word nou nakomelinge van Abraham.

Wat ‘n lang verduideliking om een punt te maak, maar ‘n kernpunt: die nageslag en die baie nasies was ook nie bedoel as ‘n “vleeslike”, nasionale saak nie. Dit het diep geestelike waarde gehad. Die nageslag loop uiteindelik op Christus self uit. “Geesteliker” kan dit seker nie! Alle paaie lei na Jesus.

Derdens die land. Die laaste belofte in die verbond is die land. Ten minste dít lyk baie letterlik, “vleeslik”, volksgebonde. Die Here neem ‘n land van heidene af en gee dit aan sy volk. Ons moet egter nie die fout maak om te dink dit staan los van geloof nie. God het Israel se besit en bewoning van die land afhanklik daarvan gemaak dat hulle getrou en gehoorsaam aan Hom is. Die Here waarsku hulle nie net van tyd tot tyd dat hulle die land sal verloor en dat die land in die hande van vyande sal beland nie. Die ballingskap is die klassieke voorbeeld daarvan dat dit inderdaad gebeur het (Jes 6:12; Jer 17:1-4; Hos 9:3; Am 3:11; 7:11, 17).

Maar verder is dit interessant om die ontwikkeling van die landsbelofte na te gaan in die Nuwe Testament. Voor ons dit doen, moet ons net onthou dat die Hebreeuse woord wat met “land” vertaal word, ook “grond” of “aarde” kan beteken. In die Nuwe Testament word die landsbelofte nie meer aan Israel gebind nie. Dit word ‘n algemene belofte vir die gelowiges.

In die Bergrede beloof Jesus die land of die aarde aan die sagmoediges (Matt 5:5). Beide die 1983-vertaling en NLV vertaal met “die nuwe aarde”. Hulle het egter nie veel steun in ander moderne vertalings nie. Die punt is egter dit is duidelik ‘n voortsetting van die landsbelofte, maar nou vir die gelowiges, nie meer spesifiek vir Israel nie. Dieselfde gebeur in Efesiërs 6:3. Paulus beloof aan kinders wat in die Here glo dat dit met hulle goed sal gaan en hulle lank sal lewe op die aarde. Dit is duidelik ‘n verwysing na die vyfde gebod waar die land aan getroue Israeliete beloof word. Maar nogeens is dit ‘n veralgemening vir alle gelowige kinders, en word tereg met “aarde” vertaal, en nie met “land” soos in Eksodus 20:12 nie omdat gelowige kinders nie meer tot Israel en tot Kanaän beperk is nie.

Uiteindelik het ons die heerlike perspektief op die nuwe aarde (Op 21, 22). Dit kan beskou word as die vervulling van die belofte aan sagmoediges, maar veral as vervulling van die landsbelofte aan Israel. Ons moet immers onthou “Israel” het intussen in ‘n nuwe gestalte na vore gekom: met Christus as die nakomeling en die gelowiges as die menigte wat uit Hom (weer-)”gebore” is. Dit is nou “die ware Israel” (Gal 6:16).

Dit beteken dat ook die derde belofte in die Abrahamverbond uit en uit geestelik verstaan moet word. Dit alles wys in die rigting dat die verbond van die Here met Abraham van die begin af ‘n geestelike saak was, dat dit ‘n geloofsverhouding was. Ons sal later in die deel oor Abraham in die
Nuwe Testament sien dat Abraham die vader van alle gelowiges word (Rom 4:16), en dat ook die besnydenis ‘n geloofsakrament was (Rom 4:11-12). Dit alles beteken dat Abraham en die Here se verbond met hom ‘n baie ryk tema in die Bybel is, en op ‘n wonderlike manier op Jesus uitloop, dié Nakomeling van Abraham.

Bybelkennis gaan gereeld gedeeltes uit hierdie bron publiseer. Ons dank aan prof König en CUM vir hierdie vergunning.

Vir meer inligting oor CUM, besoek gerus hulle webblad by www.cumuitgewers.co.za

Skrywer: Prof Adrio König

Verbonde in die Bybel

Verbonde in die Bybel – Coen Slabber

‘n Verbond is ‘n bindende, formele ooreenkoms tussen twee partye. Dit speel ‘n belangrike rol in die Bybel, want God is dikwels een van hierdie partye. In die Bybel lees ons basies van twee soorte verbonde.

(1) ‘n Verbond tussen mense; en

(2) ‘n Verbond tussen God en mense.

I. ‘N VERBOND TUSSEN MENSE

Daar is verskillende voorbeelde van verbonde tussen mense:

(1) ‘n Verbond van vriendskap en lojaliteit. Jonatan en Dawid het ‘n verbond gesluit omdat Jonatan hom liefgekry het soos homself (1 Samuel 18:3). In Hoofstuk 19 lees ons dat Jonatan by Saul, sy vader, pleit dat hy Dawid se lewe moet spaar. Hy waarsku vir Dawid dat Saul hom wil doodmaak.

(2) Die huwelik as verbond. Omdat die Here getuie is tussen jou en jou vrou van jou jeug aan wie jy ontrou geword het, terwyl sy tog jou metgesel is en die vrou van jou verbond (Maleagi 2:14 OAV).

(3) ‘n Verbond met jouself. Ek het ‘n verbond gemaak met my oë: hoe sou ek dan ag gegee het op ‘n jongvrou? (Job 31:1 – OAV). Die Nuwe Vertaling praat van ek het my plegtig verbind.

(4) ‘n Verbond as deel van nasionale politiek. Ons lees in 2 Samuel 5:3 dat die oudstes van Israel na Dawid in Hebron gekom het en koning Dawid het met hulle ‘n verbond gemaak in Hebron voor die aangesig van die Here, en hulle het Dawid as koning oor Israel gesalf (OAV). Die Nuwe Vertaling verwys na ‘n verdrag. Met hierdie verbond onderneem die volk om die koning se gesag te erken en die koning onderneem om volgens die wet van God te regeer.

(5) ‘n Verbond as deel van internasionale politiek. En die Here het aan Salomo wysheid gegee volgens sy belofte, en daar was vrede tussen Hiram en Salomo, en hulle twee het ‘n verbond gemaak (1 Konings 5:12 – OAV). Hiram was die koning van Tirus. Dit stem ooreen met die verdrae wat lande vandag steeds met mekaar aangaan.

‘n Verbond tussen mense is dus ‘n vertrouensraamwerk waarin die verantwoordelikhede van en voordele vir elke party beskryf word.

II. ‘N VERBOND TUSSEN GOD EN MENSE

Vir Ou Testamentiese gelowiges was godsdiens die verbond – dit gaan oor trou aan die verbondsverhouding tussen God en die mense/volk wat Hy gekies het. God is dikwels die inisieerder van hierdie verbonde en Hy bind Homself aan die verbond. Kom ons kyk na ‘n paar van hierdie verbonde.

Met Noag

Na die sondvloed bou Noag ‘n altaar vir die Here. Toe sê God vir Noag en sy seuns: Kyk, Ek sluit ‘n verbond met julle en julle nageslag en met al die lewende wesens by julle – dit sluit voëls en diere in (Genesis 9). God onderneem om nooit weer die mense en diere deur vloedwaters uit te wis nie. Hy gee selfs ‘n teken om hierdie verbond te beseël – die reënboog.

Met Abraham

In Genesis 15 lees ons dat God ‘n verbond met Abra(ha)m sluit. God maak verskeie beloftes, onder andere, dat hy, Abram, ‘n eie nasaat sal hê, dat hy ‘n groot nageslag sal hê, dat God die land Kanaän aan hom sal gee, dat Hy die nasies deur Abraham sal seën. Hy verander sy naam van Abram na Abraham. As deel van die verbond moes elke man besny word. Ons lees van baie voorwaardes wat God vir Homself stel, maar Hy verwag nie veel van Abraham en sy nageslag nie. Paulus sou later hierdie verbond met die konsep van genade verbind.

Met Moses

Toe die Israeliete by Sinaiberg aankom, het Moses teen die berg uitgeklim. God sê vir hom: As julle My gehoorsaam en julle aan my verbond hou, sal julle uit al die volke my eiendom wees (Eksodus 19:5). In hierdie verbond is daar ‘n duidelike verpligting op die volk: hulle moet die wette en voorskrifte wat ons in Eksodus, Levitikus, Numeri en Deuteronomium kry, gehoorsaam. Dit is die voorwaardes waaronder die volk in die beloofde land met God in hulle midde kon leef en sy seën ontvang. Paulus sou later hierdie verbond met die konsep van die wet verbind.

Met Dawid

God sê vir die profeet Natan dat hy vir Dawid moet sê dat sy seun hom sal opvolg. God gaan egter verder: Jou koningshuis en jou koningskap sal vir altyd vas staan; jou troon sal altyd voortbestaan (2 Samuel 7).

‘n Nuwe verbond

Daar kom ‘n tyd, sê die Here, dat Ek met Israel en Juda ‘n nuwe verbond sal sluit (Jeremia 31). Hierdie keer skryf God nie sy woord op kliptafels nie, maar op die volk se harte. Hy sal dit ook in die volk se gedagtes vaslê. God gaan verder: Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees … Ek sal hulle oortredings vergewe en nie meer aan hulle sondes dink nie. By die instelling van die nagmaal sê Jesus: Hierdie beker is die nuwe verbond, beseël deur my bloed, wat vir julle vergiet word (Lukas 22:20). Hierdie nuwe verbond is in Jesus Christus vervul.

Die verbond speel ‘n uiters belangrike rol in die Ou Testamentiese verhaal, maar ook verbind dit Ou en Nuwe Testamente. Israel kan nie die bepalings wat ons in God se verbond met Moses kry, nakom nie. Hulle ondervind God se oordeel en word in ballingskap weggevoer.

God in sy genade bly getrou aan sy verbonde met Abraham en Dawid. Dit, ten spyte van Israel se ongehoorsaamheid, is hulle hoop vir die toekoms. Maar met die koms van Jesus word die nuwe verbond van krag: Ek sal hulle God wees en hulle sal my volk wees … Ek sal hulle oortredings vergewe en nie meer aan hulle sondes dink nie. Hierdie verbond is beseël met die dood en opstanding van Jesus Christus. Hierdie verbond staan steeds en ons word daaraan herinner as ons die nagmaal vier.

Skrywer: Dr Coen Slabber