Twee verduidelikings van die betekenis van die voetwassing (13:6-17)

Twee verduidelikings van die betekenis van die voetwassing (13:6-17) – Francois Malan

13:6 Toe Jesus by Petrus kom, is sy verbouereerde reaksie: ‘Here…U…vir my…die voete was? Hy stotter van verbasing en onbegrip (amper soos sy reaksie op Jesus se aankondiging dat Hy verwerp en doodgemaak gaan word, Mat. 16:22: dit…tog nooit…vir U nie!). Dit getuig van sy vereringsvolle liefde vir Jesus, en sy totale misverstand van Jesus se optrede. Hy dink in terme van eer en oneer, terwyl dit vir Jesus gaan om redding uit verlorenheid.

13:7 Jesus begryp sy onbegrip, maar later sal hy dit verstaan, na Jesus se verduideliking in 13:8, na sy kruisiging en opstanding, maar eintlik nadat die Heilige Gees gekom het om hulle te herinner aan alles wat Jesus gedoen het en hulle in die waarheid ingelei het (Joh. 14:16,17,23,26;  16:8; vgl. ook 2:22; 12:13).

13:8 Petrus verwerp dit ten ene male dat Jesus ooit sy voete sal was. Maar Jesus gee daarop ‘n skrikwekkende antwoord, wat die ewige erns van sy optrede openbaar: As Ek jou nie was nie, het jy geen deel aan My nie! – geen deel aan die ewige lewe saam met God nie, soos in Jesus se beloofde koninkryk nie (vgl. Luk. 22:29-30, Joh. 14:3; 17:24).

Simboliese betekenis

13:9-11 Petrus verstaan al weer verkeerd. Dit gaan nie om die wassing van sy liggaam nie, maar om die bereidheid om deur Jesus se offer aan die kruis gereinig te word van al jou sonde. Daarvan is hierdie voetwassing van Jesus ‘n teken (hupodeigma v15). Dit gaan om jou erkenning van jou sonde en dat jy alleen deur Jesus se nederige en onderworpe ‘liefdesdiens tot die uiterste’ daarvan verlos kan word. Dit word gesimboliseer deur hierdie voetwassing van sy volgelinge deur die Seun van God self, en hulle aanvaarding van sy reiniging.

            Die wat (tuis) gebad het, het niks meer nodig as dat sy voete gewas word (na die loop feesmaal toe) nie – as jy eenmaal deur Jesus gereinig is, is jy heeltemal skoon; maar jy kom daagliks met sonde in aanraking, en het daagliks reiniging nodig deur te bid: Ons Vader…vergeef ons ons oortredings, soos ons ook dié vergewe wat teen ons oortree (Mat. 6:12).             

Jesus sê hulle is alreeds rein, maar nie almal nie. In Joh. 15:3 sê Jesus: Julle is alreeds rein deur die woord wat Ek tot julle gespreek het (1983-vertaling reggesnoei). Jesus se woord en sy diens is onafskeidbaar. Hy bring die openbaring van God deur woord en daad. Die woord moet ontvang en geglo word, sodat jy deel van die ewige lewe kan wees (Joh. 3:16-21). En so gebeur dit dat Judas, wat Jesus se woorde en dade verwerp en besluit het om Hom te verraai, nie rein is nie, ten spyte daarvan dat Jesus sy voete ook gewas het as ‘n laaste oproep tot hom om hom te bekeer.

Die voorbeeld vir elke gelowige

13:12-15 Die simboliese betekenis van sy voetwassing (13:10-11) sal hulle later verstaan; maar  die etiese voorbeeld moet nou al duidelik wees: die meerdere moet juis die mindere dien. Jesus het hulle voete gewas as ‘n ‘voorbeeld’ (hupodeigma ) van gedrag, ‘n model of maatstaf  om te volg. Hulle noem Hom tereg hulle leermeester (didaskalos of rabbi)  en Here (kurios meneer, maar ook gebruik vir God). As Hy dan voor hulle kniel om ‘n slaaf se taak aan hulle te bewys, hoeveel te meer moet hulle nie, soos Hy, mekaar in nederigheid dien nie! Hy het aan hulle ‘n voorbeeld gestel: ‘soos Ek…ook julle’ (vgl. 13:34; Flp 2:3-11). 

13:16-17  Die vergelyking in 13:13 word verdiep met ‘n woord van Jesus wat ook in Matteus 10:24-25 voorkom: leerder en leermeester word hier net vervang met slaaf en Eienaar,  gestuurde en sy Sender. Die saligspreking van 13: 17 bou op vers 15 se doen soos Jesus: Jesus se ewige geluk en vreugde is die deel van elkeen wat nie alleen die betekenis ken van Jesus se diens aan sy leerders/slawe/gestuurdes, soos gesimboliseer deur sy nederige voetwassing nie, maar wat daarvolgens lewe! in gehoorsaamheid jou roeping as leerder/slaaf/gestuurder van jou Leermeester/ Eienaar/Sender. Dwarsdeur die Bybel en Jesus se lering word die noodsaaklikheid van ken en doen van God se wil beklemtoon (die hele bergrede in Mat. 5-7; veral Mat.7:21-23 hoor en doen; 24-27 bou op sand of rots; 23:1-3 skrifgeleerdes doen nie wat hulle leer nie; Jak 1:22-25 gelukkig as jy doen wat jy hoor; vgl. Deutr 28 se seëninge en strawwe). Jesus-volgelinge se status voor God en mens is hulle dienslewering, nie roem op hoogheid nie, maar bereidheid om aan mekaar die nederigste liefdesdiens te verrig. Dit is nie benede jou waardigheid as jou Here dit vir jou gedoen het nie – Hy het sy alles, sy lewe vir jou gegee aan ‘n kruis! (Mk 10:45). Ware geluk word verkry deur ‘n lewe van vrywillige liefdesdiens aan ander. 

Skrywer: Prof Francois Malan